دین و زندگی تایباد
اللهم صل علی محمدوآل محمددین و زندگی تایباد
اللهم صل علی محمدوآل محمدروش مطالعه درس دین و زندگی
دانش آموزنی که قصد دارند درس دین وزندگی را برای کنکور بخوانند را می توان به سه دسته تقسیم کرد :
1- عد‌ه‌ای احساس می‌کنند که سه کتاب دین وزندگی فقط خواند‌نی است که با حفظ‌کرد‌ن مفاهیم، آن هم در ایام نزدیک به کنکور می‌توانند‌در این آزمون موفق باشند .
2- برخی سریع به سراغ کتاب‌های تست موجود در بازار می‌روند و فکر می کنند با زدن تست ها می توانند ، موفق شوند
3- اما دسته سوم، افرادی هستند که می‌د‌انند که در چند ساله‌ی اخیر
بالاخص دو سال گذشته، دستیابی به درصد کامل (100٪) تقریباً کاری سخت
و شاید دور از د‌سترس بوده است، پس خود را مواجه با یک‌سری سؤالات
کلیشه‌ای و حفظی محض نمی‌د‌انند. بلکه به این باور رسید‌ه‌اند که برای
موفقیت می بایست تسلط کامل بر مفاهیم کتاب داشته تا بتوانند درصد بالائی
در کنکور احراز نمایند .اینان می دانند که درس دین وزندگی ضریب 3داشته و
سؤالات مفهومی سه سال دبیرستان در حجم سنگین 42 درس گنجاند‌ه‌شد‌ه است
که همه ی این دلایل دست به دست هم میدهند که برای رسیدن به
موفقیت،روشی نو در نحوه‌ی صحیح مطالعه را بدست آورده و عملی سازند .
تعداد تقریبی تست های کنکور:
درتمام موارد ، 9تست از 25 تست درس دین و زندگی در کنکور سراسری را سوالات سال دوم دبیرستان تشکیل می دهد.و همچنین در اکثر موارد 9تست از 25 تست دین و زندگی را سوالات سال سوم دبیرستان تشکیل می دهد.و دراکثر موارد 7تست از 25تست درس دین و زندگی را سوالات معارف پیش تشکیل میدهد. تذکر این مطلب نیز لازم است که در سال های گذشته بیش از 66 درصد پرسش های دین و زندگی و تست ها ، آیات و روایات بوده است . به عنوان مثال از مجموعه 125 تست پنج گروه آموزشی ( انسانی ، ریاضی ، تجربی ، هنر و زبان سال 87 ) 83 تست و بصورت جزئی از 25 تست انسانی 16 تست ، ریاضی 16 تست ، تجربی 18 تست ، هنر 16 تست و زبان 17 تست آیه و روایت طرح شده است
از چه کتابی کار مطالعه را شروع کنیم؟
در اینجا به‌طور خاص نمی‌توان به کتابی خاص با تأکید ویژه اشاره کرد، چرا که ممکن است عد‌ه‌ای از د‌اوطلبان به تبعیت از د‌بیران خود مجبور به مطالعهی کتابی خاص باشند. اما به‌صورت کلی، توصیه‌ای که می‌توان کرد، بررسی دین و زندگی 4 که
تا حد‌ود‌ی به خاطر نزد‌یکی زمان حال به امتحانات نهایی، در ذهن ما باقی
است، برای شروع مناسب است و در ادامه، آغاز مطالعهی دین و زندگی 2 که
به علت فاصله‌گرفتن از سال دوم دبیرستان نیاز به مطالعه و بررسی دارد.
نحوه مطالعه صحیح
این مهم‌ترین سؤال بررسی‌های ما می‌باشد، لذا مباحث مطرح‌شد‌ه در معارف را به سه دسته تقسیم می‌کنیم.
• د‌سته‌ی اول: احاطه بر مفهوم کلی و هدف درس بعلاوه تسلط بر متن درس
• د‌سته‌ی دوم: فهم آیات با تسلط کامل بر ترجمه‌ها و اهد‌اف آنها
• د‌سته‌ی سوم: فهم هدف روایات، متن آنها و همچنین ارتباط با درس
هر درسی، هدف خاص برای خود دارد، ابتدا متن درس را با دقت باید بررسی کرد، پس از پایان درس سؤالات مربوط به اندیشه و تحقیق‌ها یا تفکر در آیات و تطبیق‌های حذف نشده از آزمون سراسری را نیز مطالعه می‌کنیم تا چیزی از قلم نیفتد.
توجه 1: نکته‌ای که حائز اهمیت و ذکر است، روش صحیح مطالعهی هر بخش می‌باشد. هنگام مطالعهی متن درس باید دقت کرد که ما با سعی در حفظ‌کرد‌ن مطالب مانند امتحان نهایی ند‌اریم. پس پیشنهاد این است که هر بند یا پاراگراف، یا مطالب مرتبط با آن را به‌صورت مجزا یا د‌اخل کروشه [ ] د‌سته‌بند‌ی کنید، آن جمله یا مطلب را مطالعه کنید سپس در یک زمان کوتاه آن نکته را تجسم کنید. توجه داشته باشید که از جزء به کل به‌راحتی می‌توان رسید و اگر زمانی نیاز به چینش این مطالب کنار یکدیگر باشد، شما تسلط لازم را دارید، در عین حالی که اگر نکته یا لغت مهمی در اثنای آن کروشه یا پرانتز وجود داشته باشد یا مارکر‌کرد‌ن (ماژیک‌های رنگی) یا مشخص‌کرد‌ن توسط خودکار یا مد‌اد ، کاملاً در ذهن می‌ماند و اگر سؤال به صورت یک جا‌خالی از متن کتاب طرح شود، به‌راحتی قابل پاسخگویی است.
توجه 2: به ذهن داشته باشید، محور کار حتماً باید کتاب درس باشد .
متن درس :
شما باید درس های دینی راجوری بخوانید که برتمام مطالب کتاب مسلط باشید. حالا ممکن بپرسید از کجا میشود فهمید درس را از بر شده اید ؟ این با تست زنی مشخص نمیشود بلکه باید یک نفر به صورت شفاهی تمامی مطالب را از شما بپرسد و شما هم از اول تا آخر درس را شروع کنید به توضیح دادن که برای این کار باید خیلی خوب متن های درس را خوانده باشید!!!
تذکر ۱ : سخت ترین سوالات دینی کنکور سوالاتیست که از علت و معلوم - تابع و متبوع - تحقق و در گرو ، مطرح میشوند و عموما بچه ها یا این سوالات را جواب نمیدهند یا بصورت شانسی جواب میدهند . اکنون چند ساله ایست که در کنکور همیشه از علت و معلول سوال میاید . تحقق و در گرو و تابع و متبوع هم احتمالا از این به بعد ، احتمالا در کنکور بیشتر میبینیم پس پیشنهاد میکنم توجه خاصی به این واژه ها بکنید و سعی کنید با تست زنی این مشکل را برطرف کنید. چند مثال ارائه می شود تا بهتر متوجه شوید .
1- در درس ۶ سال پیش صفحه ۷۰ داریم : هرچه انسان تقدیرات خدا را بیشتر بشناسد ( علت – متبوع ) انجام فعالیت های اختیاری او توسعه پیدا میکند ( معلول – تابع ). به عبارت دیگر : توسعه ی فعالیت های اختیاری انسان ( یا بهتراست بگوئیم وسعت اختیارانسان )تابعِ معرفت به تقدیرالهی است. ( سوال سال ۹۰ کنکور تجربی )
2- در آیه ی درس 5 سال پیش صفحه 50 داریم : تحقق بازگشت خداوند به سوی انسان در گروی توبه کردن انسان بعد از ستم کردنش و جبران آن با کار خوب است.
البته اگر با " تحقق "و در "گرو "یا "تابع و متبوع و "علت و معلول" فقط مشکل دارید میتوا نید ان را اینگونه تشخییص دهید و ان این که علت و متبوع و در گرو مثل هم هستند و معلول و تابع و تحقق هم مثل هم. مثلا در همین مثال بالا داریم :
توبه کردن انسان بعد از ستم کردنش و جبران آن با کار خوب ---------> علت و متبوع
بازگشت خداوند به سوی انسان ----------> معلول و تابع
تذکر ۲ : یک نکته ای که خیلی مهم هست این که ترتیب کلمات را در درسها خیلی درست به خاطر بسپارید.
مثلا در درس 1 سوم صفحه 11 آورده که : "زیرا راه درست زندگی آن راهی است که بتواند والاترین هدف را نشان دهد , از آینده خبر بدهد...راه رشد و تعالی را نشان بدهد و برنامه ی زندگی اجتماعی عادلانه و کرامت بخش ( اول عادلانه بعد کرامت بخش ) را عرضه کند ". یا در درس 4 سال سوم صفحه 54 داریم : همین زیبایی و شیرینی بیان ... سبب نفوذ خارق العاده ی این کتاب آسمانی در افکار و نفوس ( اول افکار بعد نفوس ) شده است. یا در درسِ ۵ سوم صفحه ۷۵ نوشته پیامبر اکرم (ص) واسطه ی همه ی خیرات و برکات مادی و معنوی ( اول مادی بعد معنوی ) به مخلوقات و ازجمله انسان هاست ( اول مخلوقات بعد انسان ها ) .
تذکر ۳ : دینی را باید خیلی خیلی دقیق بخوانید و گول ظاهر ساده ان را نخورید. در دینی مطالب زیادی وجود دارد که خیلی شبیه به هم هستند و اگر تست ها قدری جا به جا بشوند احتمال اشتباه انها خیلی زیاده وجود دارد . برای مثال:
1) رحمت الهی به خانه میاد --------> فرزندی که به دنیا میاد
2) برکت رحمت الهی ----------> پیامبر که با مردم نرم و مهربان شد
3) سایه رحمت الهی ----------> احساسات لطیف زن
4) مظهر رحمت الهی --------> انبیاء و ائمه
5) دروازه رحمت الهی ----------> توبه
6) واسطه رحمت الهی -----------> ولایت معنوی
سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی ها -----------> خدا
سرچشمه ی تقدیر-------------> علم و حکمت
سرچشمه ی قضا -------------> اراده
سرچشمه ی هدایت و رستگاری -----------> حضرت فاطمه
سرچشمه ی آتش جهنم ------------> کافران و بت های آنها
مرگ از دیدگاه پیامبر -------> انتقال
از دیدگاه امام حسین-------> سعادت
از دیدگاه قاسم ---------> شیرین تر از عسل
از دیدگاه پیامبران الهی --------- > گذرگاهی به حیات برتر
زندگی عرصه ؟ -----------> تلاش برای عبودیت و بندگی ( توحید عملی )
زندگی صحنه ؟ ------------> انتخاب راه بندگی یا راه هوس
بالاترین درجه ی بهشت ------ > فردوس
برترین مقام بهشت -------- > رضا و خرسندی
بالاترین مرتبه ی نعمت های بهشتی ---------> لقاء و دیدار خدا
برای اینکه بتوانید اینجور سوالات را پاسخ دهید ، میتوانیداین نکته های مهم را در دفترچه یادداشت یا خلاصه نویسی تان بنویسید وهر از گاهی یک نگاهی به انها
بیندازید تا ملکه ذهنتا ن شود ، و دیگه اشتباه نکنید.
آیه ها
سخت ترین بخش دینی ، بخش ایات ان می باشد ،که تقریبا 70% کنکور را همه ساله تشکیل میدهند و توصیه میشود عزیزانی که میتوانند حداقل برخی از آیات مهم را حفظ کنند . قلب معارف در آزمون سراسری همین قسمت یعنی آیات می‌باشد. در مطالعه آیات دقت به چه نکته ضروری است؟
1- ابتدا باید آیه را با ترجمه‌ی آن خواند و بر آن تسلط پیدا کرد.
2- سپس
در مرحله‌ی بعد باید مفهوم مرتبط با آن آیه را فراگرفت، به‌طوری که
بتوان تشخیص داد کلیت آیه و یا هر کد‌ام از اجزای آن به چه نکته‌ای
اشاره دارند.
3- برخی مواقع در یک سری از آیات، میان خود
آنها نیز ارتباط دارد، یا از جهت مفهوم یا از لحاظ رابطه‌ی علی و
معلولی، به‌طور مثال در آیات شریفه‌ی103 تا 105 سوره کهف سال سوم، درس
پنجم، زمانی که آیه مربوطه می‌خواهد زیان‌کار‌ترین مردم در کار‌ها را
معرفی کند، می‌فرماید:
«قُلْ هَلْ تُنَبِّئُکُمْ بالاخسرین
اَعْمالاً الَّذین ضَلَّ سَعْیَهُم فِی‌الحیاه الد‌ُّنیا و هُمْ یَحْسَبونَ
اَنَّهُم یُحسِنونَ صُنعاً»
تا اینجای آیه، زیان‌کار‌ترین افراد
در کار‌ها معرفی میشوند، اما مهم اد‌امه‌ی آیه است که اشاره به علت این
امر میکند و آن «اولئک الذین کفرو بایات ربهم و لقائه» می‌باشد که کفر
به خدا و قیامت علت اعمال این افراد است و اد‌امه‌ی آیه و دیگر نکاتش.
4- توجه به ارتباطات آیات با متن کتاب یا تیتر با آن موضوع و ارتباط با
آیات و روایات هم‌مفهوم و حتی ارتباط با اشعار نیز قسمت بسیار مهم این
دسته نکات و سؤالات است.
علاوه بر این ، لازم وضروری است برای آیات یک سری نکته های مهم را متذکر شویم تا بهتر آیات را درک کنید .یک سری کلمه ها در آیات هستند که وقتی انها را دیدید باید یک سری قاعده در ذهنتان نقش ببندد . امیدوارم شما هم استفاده نمایید :
1)من و الذین
با دیدن یکی از این دو کلمه در هر آیه باید این سوال در ذهنتان بیاید که : 1- چه کسانی بودن؟ 2- چه سرانجامی داشتند ؟
درس ۵ سال دوم صفحه ۶۰
ان الذین لا یرجون لقاءنا و رضوا بالحیاه الدنیا و اطمانوا بها و الذین هم عن ایاتنا غافلون اولئک ماواهم النار بما کانوا یکسبون
در آیه (الذین) داریم پس در ذهنما ن میاید : چه کسانی و چه سرانجامی
چه کسانی؟کسانی که به دیدار خدا امید ندارند ( به معاد امید ندارند ) وبه زندگی دنیا راضی و به ان اطمینان کردند .
چه سرانجامی ؟سرانجامشا ن آتشی( دوزخی ) هست که به خاطر کارهای خودشان انها را درست ومهیا نموده اند .
پس در سوالات کنکور میتوا ند بگوید ، سرانجام چه کسانی گرفتار دوزخ شدن، هست ،یا سرانجامِ افرادی که به دیدار خدا ( معاد ) اعتقاد ندارند ، چیست ؟.
درس ۵ سال سوم صفحه ۶۷
و من یعص الله و رسوله و فقد ضل ضلالا مبینا
در آیه (من) داریم
چه کسی ؟ کسی که خدا و پیامبرش را نافرمانی کند
چه سرانجامی ؟ در گمراهی آشکار افتاده است
پس در سوال کنکور میتواند بگوید : ضلالا مبینا( گمراهی آشکار) مربوط به چه کسانی میشود یا کسی که از خدا و رسولش نافرمانی میکنه چه سرانجامی دارد ؟
۲) ل ِ
هر جا در آیه (ل ِ) دیدید یعنی یک جور فلسفه ودلیل است.
درس ۷ سوم صفحه ۱۰۶
و تلک الایام نداولها بین الناس و لیعلم الله الذین ءامنوا یتخذ منکم الشهداء
در آیه (ل ِ ) داریم پس میشود ، گفت :
فلسفه ودلیل گردش ایام و روزها بین مردم :
الف ) معلوم شدن مومنان
ب)گرفتن شاهدانی از میان آنهاست
۳) حق
هر جا در آیه کلمه ی ( حق ) را دیدید ان آیه اشاره به هدف داری و حکیمانه بودن است.
درس 4 پیش صفحه 35
انا انزلنا الیک الکتاب بالحق...
فرستادن کتاب الهی ، هدف دار و حکیمانه است
۴) بنی آدم
هرجا در آیه دیدید کلمه ی بنی آدم امده ان آیه به یکسانی مقام و منزلت زن و مرد اشاره دارد.
درس 4 دینی پیش صفحه 36
الم اعهد الیکم یا بنی ءادم ان لا تعبدوا الشیطان انه لکم عدو مبین
به یکسانی منزلت زن و مرد اشاره دارد
۵)قال
با دیدن این کلمه درهر آیه ای باید تو ذهنتان بیای د که چه کسی ، کی و کجا ، به چه کسی چه چیزی رو گفته و ان شخص در جوابش چه گفته و شخص اول در جواب او یا ان چه گفته است .
درس ۷ سال دوم صفحه ۷۹
قالوا فیم کنتم قالوا کنا مستضعفین فی الارض قالوا الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها
در قسمت اول داریم قالوا فیم کنتم پس (قال) داریم
چی کسی گفت ؟: فرشتگان
کِی و کجا گفتند ؟ : تو برزخ
به کی گفتند ؟ : به ظالمان
آنها در جواب فرشتگان چیه گفتند ؟: گفتند ما در سرزمینمان مستضعف بودیم.
فرشتگان در جواب انها چه گفتند ؟ : گفتند که آیا زمین خدا پهناور نبود که در ان مهاجرت کنید ؟
درس ۲ سال سوم صفحه 16
قال فمن ربکما یا موسی قال ربنا الذی اعطی کل شی ء خلقه و ثم هدی
در قسمت اول داریم قال فمن ربکما یا موسی …(قال) دیده میشود
چه کسی گفت ؟ : فرعون
به چه کسی گفت ؟ : موسی
چه چیزی گفت ؟ : گفت پروردگار شما چه کسی است ؟
موسی در جوابش چه گفت ؟: گفت پروردگار ما کسی است که هر چیزی را آفریده و سپس هدایتش کرده است .
۶) أ
تو آیاتی که با أ آغاز میشود باید 3 سوال از خودتان بپرسید : 1- خطاب به کیست ؟ 2- چه توحیدی است ؟ 3- اشاره به چیست ؟
درس 2 دینی پیش صفحه 20
افرایتم ما تحرثون اانتم تزرعونه ام نحن منشون
افرایتم النار التی تورون اانتم انشاتم شجرتها ام نحن المنشئون نحن جعلنا تذکرة و متاعا للمقوین
خطاب به چه کسی است ؟ طغیانگران و مشرکان
چه توحیدی ؟ افعالی شاخه ربوبیت
اشاره به چه چیزی دارد ؟ پرورش درخت و ایجاد آتش به اراده انسان است اما نه به طور مستقل
درس 4 دینی پیش صفحه 36
الم اعهد الیکم یا بنی ءادم ان لا تعبدوا الشیطان انه لکم عدو مبین
خطاب به چه کسی است ؟ انسان هوس باز
چه توحیدی ؟ توحید عملی
اشاره به چه چیزی دارد ؟ به میزانی که درجه اخلاص بالا رود راه نفوذ شیطان بسته می شود .
روایات :
1- در روایات باید متن آن را خوب فراگرفت، چرا که بعضاً سؤالاتی به‌صورت جای خالی از متن روایات مطرح میشود.
2- قد‌م دوم ،فهم موضوع یا مفهوم مرتبط با آن روایات یا جملات متن یا آیات هم‌مفهوم با آن است.
3- بعضاً اشعار حذف‌نشد‌ه توسط سازمان سنجش مرتبط با آیات و یا مفهومی خاص
مورد سؤال قرار می‌گیرند، که تسلط روی مفهوم آنها ضروری است.
اندیشه و تحقیق
یکی دیگه از سوالاتی که به نسبت برای دانش آموزا ن سخت است ، سوالات مربوط به اندیشه و تحقیق می باشد ،که بچه ها درست و حسابی انرا نمیخوانند . ( به خصوص سوالات مربوط به آیه که کتاب خود آیه را نیاورده است ) باید بدانید که بسیاری از اندیشه و تحقیق ها خیلی مهم هستند و شما باید آیاتی را که در بعضی سوالات اندیشه و تحقیق ها گفته شده می بایست مراجعه کنید و بخونید وحفظ باشید و بدانید کهدر ان سوال اندیشه و تحقیق درباره ان آیه چه گفته و چه چیزی را خواسته است . پس به سوالات اندیشه و تحقیق هم توجه خاصی بکنید چون میتواند درصد در س دین وزندگی شما را به ۱۰۰ برساند .
اگر در درس دینی معلم خوبی دارید یا داشتید که ،تمام نکات و پیام آیات را بشما بگوید ،درس را از روی کتابتان بخوانید وبعد تست بزنید. اگرمعلم خوبی در این درس ندارید میتوانید درس را به جای کتاب درسی از روی کتاب هائی که خلاصه درس ها را اورده اند ، بخونید و بعد سراغ تست زنی بروید . فقط نکته ای که هست این که در درس دینی را تا میتونید بخوانید و کمتر به فکر تست زنی باشید. پیشنهاد می شود ،چنانچه خلاصه نویسی دارید انها را مطالعه ومرور نمایید . این مسئله شما را خیلی کمک میکند ، مخصوصا هر چه به زمان کنکور نزدیک می شویم می توان از این طریق ، همه ی مطالب را دوره کرد .
* آیا توصیه به خلاصه‌نویسی می‌کنید؟
بله، حتماً. اما به شرطی که خلاصه‌نویسی باشد. برخی دوستان با عنوان
خلاصه‌نویسی اقدام به نوشتن تمام مطالب به‌صورت شاخه‌ای می‌کنند.
خلاصه‌نویسی به شرط عدم اتلاف وقت مخصوصاً برای زمان دوره، امری بسیار
مفید است و اصلاً بند‌ه معتقد‌م که شاخه‌بند‌ی امری بسیار مفید در
فراگیری است . این طبقه‌بند‌ی به ما کمک میکند که در هنگام د‌سترسی
سریع، راحت‌تر بتوانیم به این اطلاعات دست پیدا کنیم.
آیا درس دینی برای دانشآموزان جذاب است؟
بزرگ‌تر که شدیم گاه و بیگاه در کوچه و خیابان و در رادیو و تلویزیون جلوه‌هایی از دین و مذهب را دیدیم و شنیدیم، تا وقتی که پا به مدرسه گذاشتیم. در اینجا نیز بجز شعارهایی که در و دیوار مدرسه را پر کرده بود و غیر از سخنرانی‌ها و نمایشنامه‌هایی که سعی داشتند ما را دین‌باور بار بیاورند، کتاب‌هایی به ما داده شد به نام قرآن و دین و زندگی. از آن روز یکی از دغدغه‌های ما در شب‌های امتحان یادگرفتن مطالبی بود که گاه بدون این که چیزی از آن را بفهمیم، فقط حفظ می‌کردیم تا نمره بگیریم.
این وضع تا پایان دبیرستان ادامه داشت. این بار با تمام توان سعی کردیم دروس دینی را خوب بخوانیم و تست بزنیم، به این دلیل که می‌توانست در بالا بردن معدل موثر باشد و مهم‌تر از آن، ضریب درس معارف نیز در رتبه نهایی آزمون ورودی دانشگاه‌ها نقشی تعیین‌کننده داشت. در طول دوران تحصیل در دانشگاه باز هم ذهنمان را درگیر حفظ همان مطالب تکراری در کتاب‌های معارف و اخلاق و اندیشه اسلامی کردیم. این بار هم نه برای این که چیزی بیاموزیم و در زندگی روزمره خود به‌کار گیریم، بلکه باز هم هدف نهایی ما نمره‌ای بود که می‌توانست تاثیر نمرات پایین دروس دیگر را در معدل‌گیری تا حدی جبران کند.
امروز اگر از ما بپرسند، احتمالا نخواهیم توانست چیزی از آن همه مطلبی را که به زحمت در ذهن اندوختیم به یاد آوریم. روند زندگی ما تاثیر چندانی از آموخته‌های آن روزها نگرفته است. دکتر محمد علی آذرشب، علت را در نحوه ارائه پیام دینی می‌داند و با اشاره به آیه 125 سوره نحل یکی از شروط موثر بودن ابلاغ پیام دینی را حکمت می‌داند و توضیح میدهد: حکمت یعنی قرار دادن هر چیز در محل خود، یعنی مخاطب‌شناسی و دادن پیام در سطحی که مخاطب، هم آن را بفهمد و هم آن را بپذیرد. انسان‌ها در شرایط زمانی، مکانی و فرهنگی مختلفی قرار دارند و باید شخصی که می‌خواهد پیام دین را برساند، بداند چه چیزی در ذهن مخاطبان می‌گذرد. کسانی که بدون حکمت مطلب ارائه میدهند تاثیری در مخاطب نخواهند داشت و پس از شناسایی مخاطب و شرایط فکری، ذهنی و فرهنگی او نوبت به انتخاب نحوه ابلاغ پیام می‌رسد. همان که براساس آیه ذکر شده از آن به موعظه حسنه یاد شده است و عضو هیات علمی دانشگاه تهران آن را نه پند نیکو، بلکه موعظه زیبا، یعنی آگاه کردن افراد ترجمه میکند. دکتر آذرشب معتقد است: در قرآن بیش از کلمه «علم، یعنی بیاموز» از واژه و اذکر یعنی «یادآوری کن» استفاده شده است. زیرا انسان‌ها غالبا نه به تعلیم، بلکه به آگاهی احتیاج دارند.
یک دبیر باسابقه دبیرستان‌های تهران هم در پاسخ به این پرسش که چرا 12 تا 16 سال آموزش تعالیم دینی تاثیر چندانی در انتقال آموزه‌های دینی به نسل جدید نداشته است، توضیح میدهد: بازخوردی که میبینیم تنها بازخورد کلاس‌های معارف و دینی نیست؛ این کلاس‌ها منشأ تغذیه‌ای در کنار هزاران منشأ تغذیه‌ای دیگر است که به ذهن بچه‌ها خوراک میدهند. قلمی معتقد است: زمینه‌های انسان‌شناسی و دین‌شناسی در خانواده و در محیط‌های بیرون از کلاس مورد توجه قرار نمی‌گیرد و ارزش‌هایی که در کلاس‌های معارف و دینی به کودک و نوجوان و جوان انتقال داده میشود، در خانواده احیا نمیشود. تاکید خانواده‌ها از همان روزی که کودک پا به محیط دبستان می‌گذارد بر دیکته و حساب و علوم است، اما فرمول‌ها و مباحث دینی چون خواسته دانش‌آموز و دانشجو و دوستان و خانواده‌اش نیست، مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
سخن کز دل برآید، لاجرم بر دل نشیند
کلاس‌های دینی مانند تاریخ و جغرافیا، یکی از کلاس‌های خشک و بی‌روح دوران تحصیل است، از آن دست کلاس‌هایی که برای تمام شدن وقت دقیقه شماری می‌کنی و مدام چشمت به ساعت است. توضیحات آذرشب در این زمینه گویا است: «و جادلهم بالتی هی احسن» اشاره به مساله جدال و صحبت دوجانبه دارد. یعنی فقط شما حرف نزنید، بلکه بگذارید مخاطب هم حرفش را بزند. ببینید او چه فکری میکند و چه اندیشه و اشکالاتی در ذهن دارد و این گفت‌وگو باید نه تنها زیبا، بلکه به زیباترین صورت باشد. یعنی باید سوزی در دل داشته باشد که گفته اند: سخن کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند؛ اما اگر از روی شغل و صرفا برای پر کردن ساعات مذهبی باشد کارساز نخواهد بود.
اما قلمی، علت خسته‌کننده بودن این کلاس‌ها را در انتزاعی بودن مباحث دینی می‌داند. او می‌گوید: جاذبه مباحث انتزاعی و اخروی، حداقل برای مخاطبی که خود را به مرتبه‌ای از ادراک کامل انتزاعی نرسانده است، به اندازه جاذبه مباحث ملموس دنیوی نیست. یک کودک دبستانی مفهوم عدد را با استفاده از مصادیق مختلف یاد می‌گیرد، وقتی به سن دریافت فرمول‌های انتزاعی ریاضی رسید، با استفاده از دانسته‌های قبلی خود میتواند فرمول‌های غیرملموس ریاضی را بیاموزد. این همان چیزی است که باید در زمینه آموزش مباحث اعتقادی نیز مورد توجه قرار گرفته و کودک گام به گام برای آموختن این مباحث در سالهای بالاتر آماده شود.
نکته دیگری که کلاس‌هایی از این دست را برای دانش‌آموز و دانشجو خسته‌کننده می‌سازد فقدان جنبه‌های معرفتی است. به نظر قلمی، استاد و دبیر برای ارتباط با دانشجو و دانش‌آموز بیشتر از بعد هیبت علمی برخورد می‌کنند تا بعد معرفتی. در کلاس‌های معارفی قبل از هر چیز لازم است بین معلم و دانش‌آموز یک پیوند اولیه نسبت به موضوع ایجاد شود، ضمن این که معلم باید خود را با درسی که ارائه میدهد تطبیق دهد، آن هم نه به صورت تصنعی. او باید بسترهای اولیه تقوایی از نظر عمل، نگاه، اکرام و احسان پدرانه و مادرانه را در قبال مخاطب خود داشته باشد. یک مدرس معارف دینی باید جدی و مهربان و باادب باشد. اینگونه رفتارهای دینی، شکننده بسیاری از تابوهای فکری مخاطب است. معلم باید سعی کند در طول دوران تحصیل به‌گونه‌ای رفتار کند که نگاه بغض آلود مخاطب خود را به یک نگاه تعامل درست و دائم در طول سال تحصیلی تبدیل کند.
از قصه‌های شیرین تا منطق ارسطاطالیس
برای لحظه‌ای به دوران کودکی خود باز گردید. انیمیشن آقای اسکروچ را که یادتان هست، این برنامه چند بار به مناسبت‌های مختلف از تلویزیون پخش شد، مسافران قاچاق در کشتی نوح را چطور؟ اگر این کارتون‌ها را دیده باشید، تصدیق خواهید کرد با چه روش هنرمندانه‌ای مفاهیم مذهبی مانند بهشت و جهنم یا زندگی پیامبران به تصویر کشیده و آموزش داده میشوند. حال کتاب‌هایی مانند قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب را نیز یک بار در ذهن مرور کنید. مرحوم آذریزدی بسیاری از مفاهیم دینی لازم برای زندگی روزمره را با زبانی شیرین و گویا به نثر کشیده است. فراموش نکنیم هدف از ارائه درسی به نام دین و زندگی آشنا ساختن دانشآموزان با آموزه‌های دینی و در نهایت راه بهتر زیستن است.
حال اگر دانش‌آموزی در منزل دارید، کتاب دین و زندگی او را ورق بزنید و کمی آن را مطالعه کنید. خواهید دید مطالب با استفاده از جملات پیچیده و در پاراگراف‌های بلند بیان شده است. این مطالب حتی برای شما که قصد دارید فقط آنها را مرور کنید، سنگین و خسته‌کننده است و هیچ جاذبه‌ای برای ادامه مطالعه در شما ایجاد نمی‌کند. حال دانش آموزی را در نظر بگیرید که می‌خواهد این دروس را چند بار در طول سال بخواند و آنها را برای بازپس دادن در امتحان به خاطر بسپارد.
دکتر آذرشب در این زمینه معتقد است بسیاری از مطالبی که امروز برای رساندن پیام دین مورد استفاده قرار می‌گیرد، صرفا با منطق و عقلانیت توام بوده و عقل و منطق خشک و سرد است و قدرت تاثیر و تحریک ندارد. در حالی که برای ارائه آموزه‌های دینی باید شعور انسان‌ها و عاطفه فطری آنان را مورد توجه قرار داد. این همان شیوه‌ای است که قرآن در انتقال مفاهیم دینی به‌کار می‌گیرد و فطرت آنان را شکوفا می‌سازد. منطق ارسطو برای اهل منطق و فلسفه خوب است، ولی برای دانش‌آموز و دانشجویی که مخاطب ماست و برای جامعه‌ای که خداوند به آنها فطرت خدادادی داده است که باید از آن غبارزدایی شود، تاثیرگذار نیست. به عبارت دیگر ما به یک نوع خطاب عرفانی، نه به معنای علمی بلکه به معنای مکتبی و مسلکی و اخلاقی احتیاج داریم.
آذرشب که معتقد است احیانا مرکزی برای برنامه‌ریزی و رساندن پیام دینی در آموزش و پرورش یا دانشگاه‌ها وجود ندارد و این کار به مولفان کتاب‌های درسی و از آنها به معلمان و استادانی واگذار شده است که طبیعتا همه آنها آرمانخواه نیستند، پیشنهاد میکند وسایل کمک آموزشی مانند فیلم، سرود، نمایشنامه، عکس و... در اختیار مربیان دینی قرار گیرد. برای تولید این وسایل باید مرکزی جهت تولید ماده ابلاغ دینی وجود داشته باشد. افرادی که در این مرکز کار می‌کنند باید با توجه به سه شرط لازم برای ابلاغ دین یعنی حکمت، موعظه حسنه و مجادله به بهترین وجه و از بین کسانی انتخاب شوند که دغدغه دین دارند و آموزش دین برای آنان بیش از آن که وسیله امرار معاش باشد، هدفی والا و آرمانی مقدس باشد. این مرکز باید از نظرات روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و دیگر متخصصان در تهیه کتاب‌های درسی استفاده کرده و لوازم کمک آموزشی و برنامه درسی مناسبی را تهیه نماید.
باز هم هول و ولای امتحان
از کلاس اول ابتدایی تا پایان دانشگاه به کودکان و نوجوانان و جوانان دروس دینی را آموزش می‌دهیم تا آنان خداباور و دین‌محور باشند و اصول بهتر و سالمتر زیستن را بیاموزند؛ اما گویا این هدف در تب و تاب آزمون‌ها و برگزاری امتحانات فراموش شده است و مخاطب ما بیش از آن که به مفهوم مطالبی که می‌خواند بیندیشد، در فکر این است که چگونه آنها را طوطی‌وار حفظ کند و امتحان دهد. نظرات آذرشب در این زمینه قابل توجه است: برگزاری امتحان و تحمیل مسائل مذهبی به کلاس به صورت درسی که باید بخوانند و امتحان بدهند و نمره خوب بگیرند، دانشآموزان را از دید آرمانی نسبت به مسائل دینی دور میکند؛ دینی برای آنان تبدیل میشود به درسی که به هر حال منافع دنیوی‌شان ایجاب میکند آن را بخوانند و امتحان دهند و قبول شوند و نمره بالا بیاورند. به نظر من مسائل دینی باید طوری به بچه‌ها القا شود که مسائل آرمانی باشد. امتحان و نمره و درس و کتاب و خواندن از اول تا آخر و تکرار اینها همه دین را به دکان تبدیل میکند. گرچه به عقیده قلمی، حذف نمره و امتحان احتمالا در نهایت به حذف کلاس دینی منجر خواهد شد، اما شاید بهتر باشد کلاس دینی را به کلاسی برای موعظه حسنه و مجادله بین دانش‌آموز و دبیر و دانشجو و استاد تبدیل کنیم. اجازه دهیم جوانان و نوجوانان شائبه‌های ذهنی خود را مطرح کرده و پاسخ مناسب را دریافت کنند. استفاده از آثار هنری مانند فیلم و قصه و مانند آنها میتواند کلاس دینی را پرجاذبه‌تر سازد. تجربه قلمی شاهدی بر این مدعاست که می‌گوید: وقتی می‌خواهم حکایتی را تعریف کنم، تمام کلاس سراپا گوش میشوند. چه خوب است دغدغه نمره و شب امتحان را برای دروسی بگذاریم که مستقیم در زندگی روزمره ما تاثیری ندارد. می‌خواهیم کلاس دینی، کلاس آرامش باشد و تذکر و تمرینی برای بهتر زیستن در جمع خانواده، دوستان و اجتماع و مکانی برای پاسخگویی به تمام پرسش‌هایی که در زمینه موضوعات دینی در ذهن جوانان و نوجوانان وجود دارد و باعث میشود خیلی زود در مقابل شبهاتی که از سوی افراد غیردینی مطرح میشود سر تسلیم فرود آورند و خلع‌سلاح شوند و باز می‌خواهیم کلاس دینی مکانی باشد برای تمرین ارتباطی نزدیک با خالق بی‌همتایی که هر چه داریم از اوست.
سعیده کافی / جام‌جم
"روش های آموزشی پیشنهادی برای تحکیم دانش دینی با رویکرد تقویت ایمان نسل جوان ما" ، عنوان مقاله ارائه شده موبدیار دکتر راشین جهانگیری در دهمین کنگره جهانی زرتشتیان که از بامداد آدینه در شهر مومبای(بمبئی) هند آغاز شده ، می باشد.
در ادامه متن کامل این نوشتار را بخوانید :پیش گفتار
با پیشرفت دانش، هر فرد نیازمند به استفاده از یافته های جدید بوده و به کارگیری روش های آموزشی نوین در این رابطه، امری انکارناپذیر است.
برای افزایش کیفیت آموزشی وعلاقمندی فراگیران دانش دینی نیز، شناسایی و ارایه روشهای آموزشی پویا ومتکی بر علم، به مراجع آموزشی و آشنایی آموزگاران و شناسانندگان با این روش ها ضروری است.
از آنجا که دانش آموزان زرتشتی برای آینده جامعه دینی و جامعه انسانی تربیت می شوند، وجود این روش ها یکی از ضرورت های نظام آموزش و پرورش دینی زرتشتیان است که می تواند با ایجاد زمینه ای مناسب برای ایجاد انگیزه در فراگیری منطقی و سازنده دانش دینی در فراگیران زرتشتی، تفکر منطقی و احساس تعلق(ایمان دینی) را در وجودشان شکل داده و تقویت نمایند.
این نوشتار نیز به معرفی برخی روش های نوین آموزشی ارایه شده در حوزه دانش دین زرتشتی در کشور ایران در سال های اخیر می پردازد، که با نتیجه گیری و ارایه پیشنهاداتی پایان می‌پذیرد.
بیان مساله
در دنیای امروز که مملو از مشکلات و مسایل تازه است وهر روز پیچیده تر نیز می شود، با گرفتار شدن انسان در این زندگی دست و پاگیر، توانایی های او برای حفظ و نگهداری درست از کودکان و نسل آینده نیز رو به افول است. اما به راستی چرا این مشکل گریبانگیر انسان امروزی شده است؟ و راه های پیشگیری و رفع چنین مشکلاتی در جامعه خوشنام زرتشتی چه خواهد بود؟
شناخت علل
1-عدم شناخت درست قشرهای آسیب پذیر2- الگوسازی نادرست 3- بی توجهی به پیوند طلایی والد و کودک بویژه مادر 4- سهل انگاری در حفظ کیان خانواده 5- نشناختن استعدادها و خلاقیت ها و بی توجهی در پرورش آنها 6- عدم ایجاد دلبستگی به فراگیری 7- بی توجهی به آموزش های اخلاقی 8- سهل انگاری در تفهیم مسئولیت 9- بی توجهی به آموزش درستکاری
راهکار پیشنهادی
تغییر راه و روش های آموزش دانش دینی بر پایه روش های نوین آموزشی
اصول بنیادین دین زرتشتی به عنوان یکی از ادیان کهن که مبتنی بر یکتاپرستی بوده است، به لحاظ گستره آموزه های انسانی- اخلاقی و توانایی‌های خود، در ردیف آموزه های اخلاقی مهم و انسان ساز قرار دارد و از ارزش شایانی برای انتقال مفاهیم راستی و دیگر معانی بلند و جهان شمول اخلاقی برخوردار است. این اصول می تواند در ایجاد پیوند دوستی و هم اندیشی میان زرتشتیان سراسر دنیا برای پیشرفت زرتشتیان نسل های آینده نقش بسزایی ایفا کند. امروزه در جوامع پیشرفته، بهترین و دقیق ترین برنامه های آموزشی و تربیتی و بیشترین امکانات و فرصت ها به اقشار کم سن اختصاص می یابد زیرا کلید طلایی تشویق فرزندان برای گرایش به باورمندی های اخلاقی- انسانی(دانش دین)است. در ادامه، این نوشتار نیز به شرح روش های آموزشی نوین نظام آموزش و پرورش ایران و تغییرات منطبق با این روش ها در یکی از شاخه های آموزش دانش دینی می پردازد.
هدف های کلی برنامه آموزشی دینی و اوستا در دوره دبستان
حیطه شناختی :1-آشنایی تدریجی با اصول دینی و اوستاخوانی معیار 2- گسترش حوزه ی نمادها و معانی3- آشنایی و آموزش ساده خط اوستایی(دین دبیره) 4- تقویت درست خوانی متن های اوستایی به خط اوستایی 5- آشنایی و تقویت باورهای اصیل زرتشتی و آشنایی با مهارت های زندگی فردی و اجتماعی منطبق بر دانش دین.
حیطه عاطفی: الف- ایجاد، پرورش و تقویت علاقه و نگرش مثبت نسبت به: مبانی اعتقادی، فرهنگی و ملی - بیان احساسات و عواطف و افکار در قالب گفتا ر و نوشتار- جنبه های زیبایی خط و تحسین آن. ب- تلطیف احساسات و عواطف کودکان نسبت به دین و باورها
معرفی روش ها
یادگیری از طریق همیاری: یک قالب یا چهارچوب آموزشی با تشکیل گروه های دانش آموزی ناهمگن از سوی آموزگار است و هدف نهایی از کاربست آن، دستیابی به فعالیت های عالی ذهنی و ایجاد همبستگی مثبت، مسئولیت فردی، تعامل چهره به چهره، مهارت های اجتماعی و پردازش گروهی است. این امکان در کتاب های اوستا دوره دبستان با طراحی تمرین های گروهی و مشارکتی فراهم شد.
شیوه ی نمایشنامه ای (ایفای نقش): آموزگار به همراهی دو یا چند دانش آموز، موضوعی را به صورت نمایشنامه اجرا می کند و نیاز به مهارت های خاص بازیگری ندارد و داشتن متن داستانی مناسب از ملزومات این روش است.
این روش آموزشی در کتاب های اوستا دوره دبستان با طراحی مجموعه داستان های آموزش حروف دین دبیره(خط اوستایی) به نام داستان های "شهر الفبای دین دبیره" گنجانده شده است.
شیوه بحث گروهی: که به دلیل دشواری در اجرا، در سطوح بالاتر کاربرد بهتری دارد و بیشتر به صورت جلسه های گفت و شنود دانش آموزان تحت راهنمایی آموزگار است. در کتاب های آموزش دینی و اوستا دبستان در قالب تمرین و "به دوستانت بگو"، شرایط آمادگی ذهنی دانش آموزان برای پذیرش این روش در سالهای بالاتر فراهم شده است.
الگوی بدیعه پردازی یا نوآفرینی : به منظور کمک به شکستن زمینه های ذهنی قبلی و پیداکردن راهی مناسب برای نگاهی تازه به موضوع بکار می رود. در کتاب آموزش اوستا دوره دبستان از این روش بیشتر در خلق تصاویر آموزشی از حروف دین دبیره و پردازش خلاقانه آنها در قالب شخصیت پردازی و داستان پردازی برای آموزش خط اوستایی استفاده شده و هدف اصلی آن، یادگیری موثرتر با فراموشی کمتر حروف است.
الگوی تفکر استقرائی: دانش آموزان پس از کسب مجموعه ای از آگاهی ها در یک حوزه خاص مانند آداب رفتن به نیایشگاه یا نیایش خواندن از آموزگار، آنها را در مغز خود سازمان دهی می کنند، نکات مستتر در آن را به یکدیگر ارتباط می دهند و سپس آموخته های خود را در موقعیت جدید به کار گرفته و تعمیم می دهند وبدین وسیله به پیش گویی، فرضیه سازی و توضیح پدیده های نا آشنا می پردازند.
روش یورش مغزی:هدف آموزش و پرورش نوین، ارتقای سطح توانایی همه یادگیرندگان برای حل مسأله بصورت خلاقانه و پرورش فرزندانی ارزش محور و ارزش آفرین است. در این روش، امکان حل مساله به نحو خلاقانه بسیار بالا می رود.
در کتاب های آموزشی دینی و اوستا مقاطع دبستان که به تازگی تدوین شده و در مرحله اجرای آزمایشی است، هر درس و بخش های آن، یک یا چند پایه از این روش های آموزش نوین در نظام آموزش و پرورش کشوررا در خود جای داده است. با این باور که تغییر درست و منطقی روش های آموزشی گذشته منطبق با روش های نوین آموزشی، در قالب کتاب و ابزارهای آموزشی لازم است اما کافی نیست و سایر عوامل تاثیرگذار همچون ایجاد انگیزه در میان افراد تاثیرگذار جامعه برای ایده پردازی و ارایه راهکارهای سازنده، ایجاد بستر فرهنگی مناسب برای پذیرش ماهیت تغییر و اثرات مثبت تغییرات سازنده و منطقی و در نهایت پرورش نیروهای آموزشی مجرب و ماهر، ارتقا کمی و کیفی سیستم آموزشی با به کارگیری ابزارهای مدرن و به روز، از دیگر عوامل تاثیرگذار و مهم هستند که باید در راستای بهبود همه آنها تلاش همه جانبه داشت.
امید است همه زرتشتیان سراسر جهان که مسئولیت آموزش و پرورش نسل های آینده این جامعه بزرگ را بر دوش دارند، بر بررسی و اجرای درست نظام ها و روش های نوین و بهینه آموزشی کشور خود، اهتمام ورزیده و در امر آموزش پویا و پایای دانش دینی زرتشتی به نسل های آینده از هیچ کوششی دریغ نورزند.ایدون باد، ایدون ترج باد
موبدیار دکتر راشین جهانگیری
منابع:
1-احمدیان ، محمد. راهنمای کاربردی روشهای نوین تدریس؛ تهران: انتشارات آینه ،چاپ اول، پاییز 1378 .
2-استیک و یبو راجی. انگیزش برای یادگیری؛ ترجمه حسین زاد،رمضان. نشر دنیای پژوهش - چاپ اول 1380.
3-بهشتی، احمد. تربیت کودک در جهان امروز، پژوهشی درباره مسایل تعلیم و تربیت؛ قم: بوستان کتاب، 1387.
4-خورشیدی ، عباس. روشها و فنون تدریس ؛ تهران: انتشارات یسطرون، چاپ اول، 1381.
5-دهقان بنادکی، فاطمه. روش تدریس فعال، روشها و فنون و الگوهای تدریس؛اداره آموزش و پرورش ناحیه 4 [مشهد]:87 - 86.
6-ذوالفقاری، حسن .راهنمای تدریس؛ کد 51، ناشر ک اداره کل چاپ و توزیع کتاب های درسی، 1381 .
7- رستگار، طاهره - مجید ملکان. آشنایی با یاد گیری از طریق همیاری.
8-راهنمای روش های نوین تدریس بر پایه پژوهش های مغز محوری ساختار گرایی و...؛ تهران: آییژ، 1388.
9-شعبانی، حسن .مهارت های آموزشی وپرورشی؛ انتشارات سمت.
10-فالکنر و دیگران. کودک و تعلیم و تربیت؛ مترجم مهرداد یوسفی، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
11-فتحی، هوشنگ. تعلیم و تربیت از نگاهی تازه؛ تهران: نشر مجرد.
12-قربانی،قربانعلی و همکاران. آموزش راههای یادگیری؛ نشر دانشجو ، 1382.
روش مطالعه درس دین و زندگی
دینی یکی از درس‌هایی بود که من در اوایل سال و حتی تا نزدیکی‌های عید در آن ضعف داشتم ولی در کنکور یکی از بالاترین درصدهایم (۹۴%) بود. پس اگر ضعف دارید هنوز هم دیر نشده، فقط هر چه سریع‌تر باید اقدام کنید. شیوه‌ی مطالعهی من در دینی از حدود ترم اول، کمی عوض شد و به این گونه که به شما خواهم گفت، تبدیل شد! .
تذکر: بار اولی که شروع به خواندن یک درس از دینی می‌کنید، خیلی مهم است. شاید از شما در اوایل، وقت زیادی بگیرد، اما موجب میشود اصولی خوانده باشید و وقت‌تان تلف نشده باشد. در مرحله‌ی ۱ و ۲ حداقل یک یا ۲ ساعت باید وقت بگذارید و از ابتدای مطالعه، به صورت زیر عمل کنید:
مرحله‌ی اول: در این مرحله، ابتدا یک دور از روی متن درس و آیه‌ها با دقت بخوانید. هدفتان این باشد که با کلیات درس آشنا شوید. زیر نکته‌های مهم خط بکشید و نکته‌های مهم‌تر را های‌لایت کنید. سعی کنید فقط از روی کتاب درسی بخوانید تا ذهنتان به کتاب درسی و مکان آیه‌ها عادت کند. میتوانید در مورد پیام آیات یا نکته‌های ریز از کتاب کمک‌درسی استفاده کنید ولی سعی کنید حتماً در کتابتان وارد کنید.
مرحله‌ی دوم: پس از طی مرحله‌ی اول، با کلیات درس آشنایی دارید و نکته‌های مهم را علامت زده‌اید. در مرحله‌ی دوم باید با دقت بسیار زیاد، کل مطالب درس را به صورت لایه‌ای و پاراگراف پاراگراف بخوانید؛ یعنی وقتی قسمت اول درس را خواندید در ذهنتان مطالب آن را مرور کنید و سپس سراغ قسمت دوم درس بروید و پس از آن یک بار قسمت اول و دوم را با هم بخوانید و در ذهنتان مرور کنید. به تقسیم‌بندی‌های مختلف، تیترها و ارتباط بین آیات و تیترها و جملات و پیام آنها توجه ویژه‌ای داشته باشید.
سؤالات دینی سالهای اخیر به سمت مفهومی‌تر شدن و آیه‌ها و روایت‌ها و ارتباط بین جمله‌ها و آیه‌ها پیش رفته است و همین امر موجب سخت‌تر شدن شده است؛ پس در این مرحله طوری بخوانید که مکان آیه‌ها به همراه تیترشان و پاراگراف بالا و پایینشان کاملاً در ذهن شما بماند. مسلماً از شما انتظار ندارم همان بار اول حفظ کنید؛ فقط انتظار دارم این طور که گفتم بخوانید.
مرحله‌ی سوم: پس از اینکه یک بار دیگر با دقت جزئیات را خواندید، این بار برگردید به ابتدای درس و آیه‌ها را با دقت بخوانید و ترجمه‌ی آن را بلد باشید. طوری بخوانید که اگر آیه را دادند بتوانید موضوع آن و تیترهای مرتبط با آن آیه در متن درس را در ذهنتان بگویید. میتوانید در این مرحله از کتاب‌های کمک‌آموزشی معتبر که پیام آیه‌ها یا ارتباط آیه‌ها با متن را نوشته‌اید نیز استفاده کنید.
مرحله‌ی چهارم: حدود چند روز بعد، یک بار دیگر به همان درس بازگردید و این بار سریع‌تر آن را بخوانید. به نکته‌هایی که در مرحله‌ی اول مشخص کرده‌اید و آیه‌ها و تیترها توجه بیشتری داشته باشید. حدود یک هفته بعد بار دیگر همین کار (مرور سریع‌تر نکته‌ها و آیه‌ها) را مثلاً برای چند درس انجام دهید تا کاملاً برای‌تان تثبیت شود.
گردآوری و منبع: پورتال آموزشی درسی ۲۰
نکات مهم و قابل توجه در تست زنی در آزمون ها
Print 
PDF
تست زنی و آزمون های تستی
۱- اگر در تست ها درصد پایینی کسب کردید حتما متن درس و یا خلاصه های خودد را دوباره و با دقت بیشتری بخوانید.
۲- دانش آموزان سال سوم، تمرکز خود را بر روی امتحان نهایی گذاشته و سعی کنند خوب بر مطالب درس ها احاطه پیدا کنند و در کنار آن تست زنی را فراموش نکنند.
۳- یک ماه مانده به کنکور دیگر زمان یادگیری مطالب جدید نیست بلکه باید به تست زنی، مرور مطالب و رفع اشکال پرداخت.
۴- در هنگام حدس زدن، معمولاً اولین حدس شما صحیح ترین است. بنابر این جواب خود را در صورتی عوض کنید که مطمئن باشید پاسخی را که پیدا کرده اید از پاسخ اول شما صحیح تر است.
۵- زمانی را برای مرور تست بگذارید، ولی پاسخ ها را عوض نکنید مگر این که اطمینان حاصل کنید که پاسخ اوّل شما غلط بوده است. هر چه بیشتر بر سر سوال مردّد و دودل باشید بیشتر سرگیجه می گیرید.
۶- بعد از اتمام تست، جواب های غلط خود را بررسی کنید و ببینید چرا آن ها را غلط زده اید. به این ترتیب ضریب اشتباهات خود را در آزمون های بعدی کاهش می دهید.
۷- پاسخ نامه های خود را نگه دارید: سیستم بایگانی برای پاسخ نامه ی تست هایی را که می زنید، درست کنید. اگر خود را برای کنکور آماده می کنید بهتر است پاسخ نامه های خود را بایگانی کنید. قبل از بایگانی ابتدا مشخصات شامل نام درس، نام کتاب تست، شماره ی صفحه و تاریخ را در بالای پاسخ نامه بنویسید. سپس پاسخ های غلط را با کشیدن خط و تست های نکته دار را با علامت ستاره در سمت راست شماره ی تست مشخّص کنید و در انتها تعداد پاسخ های درست و غلط و درصد پاسخ های صحیح را با خودکار قرمز در انتهای پاسخ نامه بنویسید و آن گاه پاسخ نامه را بایگانی کنید. مزایای این کار عبارت است از :
- با مراجعه به پاسخ نامه های نکات تست های نکته دار را در یک دفتر مخصوص یادداشت کنید. این دفتر در روز های پایانی بسیار ارزشمند است.
- با مراجعه مجدّد به این بایگانی می توانید تست هایی را که غلط زده اید مجدداً حل کنید و اگر دوباره دچار اشتباه شدید ضعف خود را در مبحث درسی مربوطه بر طرف کنید.
- در فاصله یک ماه مانده به کنکور فرصت لازم برای مرور هزاران نکته ی تست وجود ندارد بنابر این رجوع به این سیستم بایگانی در روز های پایانی، زمان شما را مدیریت می کند و شما را از سردرگمی در می آورد.
