سوالات متن درس1
نشانه ی بیداری و هوشیاری و ورود به وادی انسانیت چیست ؟ توضیح دهید . ص 11
انسان اندکی که از سطح زندگی روز مره و نیاز های طبیعی فراتر
رود و در افق بالاتری بیندیشد خود را با نیاز های مهمتری روبه رو
میبیند.این نیاز ها به تدریج به دل مشغولی دغدغه و حتی درد متعالی تبدیل
میگردند که قرار و آرام را از او میگیردتا پاسخ آن ها را نیابد آرام
نمیگیرد.این دغدغه و درد نشانه ی بیداری و هوشیاری و ورود به وادی انسانیت
است.
2) نیازهای بنیادین انسان را نام ببرید ؟ ص12
1- درک هدف زندگی 2-درک آینده ی خویش 3-کشف راه درست زندگی
3) اگر انسان هدف حقیقی خود را نشناسد چه چیزی را کسب می کند ؟ ص12
عمر خود را از دست داده در حالی که سعادت و خوشبختی را بدست نیاورده است.
4) انسان چگونه می تواند به درکی از حقیقت برسد و آن حقیقت چیست ؟ ص12
انسان با کمک عقل خود میتواند به درک این حقیقت برسد کهبنا بر
حکمت و عقل خداوند مرگ نابود کننده ی او و پایان همیشگی زندگی اش نیست و
آینده ای روشن در جهانی دیگر در اتظار اوست.
5) چگونه زیستن چه ارتباطی به درک هدف زندگی و درک آینده دارد ؟ ص12
راه زندگی یا چگونه زیستن که ارتباط دقیقی با دو نیاز قبلی
دارد دغدغه ی اصلی انسان های فکور و خردمند بوده به خصوص که انسان فقط یک
بار به دنیا می آید و یک بار آن را تجربه میکند.
6) اگر انسان روش درست زندگی را انتخاب نکند چه چیزی در انتظار اوست ؟ ص12
به آن هدف برتری که خداوند در خلقت او قرار داده نخواهد رسید و
آینده ی زیبای ابدی را از دست خواهد داد و سرای آخرت دچار خسران خواهد شد.
7) پاسخ به نیاز های برتر و بنیادین انسان چگونه باید باشد ؟ ص12 و 13
الف:همه جانبه باشد به طوری که به نیاز های مختلف انسان پاسخ
دهد.زیرا ابعاد جسمی و روحی ،فردی و اجتماعی و دنیوی و اخروی انسان پیوند و
ارتباط کامل دارند.
ب: پاسخ ها باید کاملا درست و قابل اعتماد باشند زیرا هر پاسخ
احتمالی و مشکوک نیازمند تجربه و آزمون است تا کارایی مشخص شود. در حالی
که عمر محدود آدمی برای چنین تجربه ای کافی نیست.
8) چه کسی می تواند در پاسخ به نیازهای برتر انسان رهنمون کاملی باشد ؟ ص13
کسی میتواند انسان را در جهت پاسخ گویی درست به این نیاز ها
رهنمون شود که آگاهی کاملی از خلقت انسان،هدف از خلقت، جایگاه او در نظام
هستی ابعاد دقیق و ظریف روحی و جسمی و نیز فردی و اجتماعی او و چگونگی
زندگی در جهان آخرت و ارتباط آخرت با دنیا داشته باشد.
9) اینکه خداوند حکیم است یعنی چه ؟ ص 13 و14
یعنی هر موجودی را برای هدفی معین خلق می کند وبرای رسیدن به آن هدف هدایت می فرماید.
10) آفرینش بی هدف نشانه ی چیست ؟ آیا ممکن است که جهان اینگونه باشد ؟ ص14
آفرینش بی هدف،نشانه ی نقض و ضعف نا آگاهی است و این ویژگی ها نمی تواند در خدا باشد.
11) تقرب به خداوند یعنی چه ؟ ص14
تقرب به خداوند تقرب به همه ی خوبی ها و زیبایی هاست.
12) دو ویژگی خاص انسان برای چیست ؟ ص14
تفکر و تعقل:هدف درست را تشخیص دهد
قدرت اختیار و انتخاب : هدف را بر می گزیند و به سویش حرکت می کند.
13) برای تشخیص هدف و راه رسیدن به آن خداوند چه امکانی به انسان داده است ؟ بیان کنید . ص14
برای تشحیص هدف و راه رسیدن به آن خداوند دو چراغ به وی داده
است:عقل در درون وجود او و فرستدگان الهی در بیرون. انسان به کمک عقل خود
بسیاری از مجهولات و مسائل را در میابد و پاسخ میدهد.مثلا میداند جهان مبدا
و آفریدگاری دارد و آینده ای روشن در انتظار اوست.همچنین انسان به کمک عقل
خود متوجه می شود که نمیتواند پاسخ برخی از مسائل بنیادین را به طور درست و
کامل بدهد و برای این گونه مسائل نیازمند هدایت الهی است.از این رو خداوند
پیامبرانی را میفرستد تا پاسخ این گونه مسائل را به انسان ها برساند و
هدایتشان کند.بدین ترتیب اگر انسان عاقلانه بیندیشد، راه دستیابی به همه ی
نیازها برای وی مشخص شده و دلیلی برای توجیه ناکامی ها ندارد.
14) اما کاظم به هشام بن حکم در مورد هدایت خدا چه می فرماید ؟ به اختصار بیان کنید . ص14
خداوند دو حجت بر مردم دارد : حجتی آشکار و حجتی نهان.حجت آشکار،رسولان و انبیاء و ائمه اند و حجت نهان همان عقل انسان هاست.
15) منظور آشکار در سخن امام کاظم چیست ؟ ص14
16) هر کس با تفکر و تعقل خود در پیام الهی بیندیشد ، چه چیز هایی در خواهد یافت ؟ ص15
1:هدف و مقصد زندگی انسان چیست و با کدام هدف زندگی وی معنای حقیقی خود را خواهد یافت.
2:آینده ی انسان چیست و چگونه رقم می خورد.
3:راه درست زندگی چیست و چگونه به سعادت خواهد رسید
·سوالات متن درس 2
1) معنی لغوی فطرت چیست ؟ ص24
فطرت از کلمه ی فطر به معنای خلق و ابداع است .
2) فاطر یعنی چه ؟ ص24
3) فطرت اشاره به کدام نوع خلقت دارد ؟ ص24
وقتی از فطرت انسان سخن می گوییم منظور آفرینش خاص انسان و ویژگی هایی است که دراصل آفرینش وی وجود دارد.
4) منظور از فطرت انسان چیست ؟ ص25
منظور آفرینش خاص انسان و ویژگی هایی است که در اصل آفرینش وی وجود دارد.
5) نفاوت انسان در چند چیز است آن را بیان کنید . ص25
انسان ها در خصوصیاتی مانند نژاد ، زبان و آداب و رسوم با یکدیگر تفاوت دارند
6) چرا انسان با تمام اختلافات نژادی و زبان کماکان انسان نامیده می شود ؟ ص25
انسان در ویژگی های فطری مشترکند و به همین جهت همه نام مشترک انسان گرفته اند.
7) ویژگی مشترک بین انسان ها چیست ؟ آن ها را بیان کنید .ص25
1: همه ی انسان ها از استعداد تفکر و تعقل و قدرت اختیار
برخوردارند
2:آنان فضیلت های اخلاقی مانند عدل و حق و خیرخواهی را دوست دارند و از
رذائل اخلاقی مانند ظلم و حسد و دروغ
بیزارند.
3:آنان به دنبال زیبایی ها ، خوبی ها و کمالات نامحدودند و
به حد معینی قانع نمی شوند 4:آنان از فنا
نابودی گریزان و در جستجوی حیات جاودانه
اند
5:آنان زندگی در جامعه ی عادلانه را دوست دارند و از ظلم و ستم
گریزانند
6 :همه به دنبال راهی هستند که آنان را به سعادت حقیقی برساند.
8) اسلام به معنای چیست ؟ ص25
اسلام به معنای تسلیم بودن در برابر خداست.
9) محورهای اصلی دعوت پیامبران برای هدایت انسان ها چیست ؟ توضیح دهید . ص25
1:ایمان به خدای یگانه و دوری از شرک و بت
پرستی.(توحید)
2:ایمان به معاد و سرای آخرت و پاداش و جزای عادلانه ی انسان ها در آن
سرا.(معاد)
3: اعتقاد به عادلانه بودن نظام
هستی.(عدل)
4: ایمان به فرستادگان الهی و راهنمایان دین.(نبوت)
(امامت)
5: عبادن و بندگی خداوند با انجام فرایضی چون نماز،روزه،دعا و مناجات.(احکام و شریعت )
6: کسب مکارم اخلاقی مانند تقوا ، عفاف ، صداقت و کرامت
نفس.(اخلاق و تربیت )
7: دوری از رزائل و زشتی های اخلاقی مانند ظلم ، نفاق ، دروغ و
ریا.(اخلاق)
8: برپایی نظام اجتماعی بر اساس عدل .(حکومت عادلانه)
10) آیا محتوای دعوت پیامبران یکسان است ؟ چرا ؟ ص25
محتوای اصلی دعوت پیامبران یکسان بوده است و همه ی آن ها
آورنده ی یک دین بوده اند.تعالیم پیامبران در برخی از احکام فرعی تفاوت
داشته است همانند چگونگی انجام نماز و روزه ، پرداخت زکات ، احکام خانواده و
جامعه.اما این تفاوت ها سبب نمی شد که اصل دین و راه آنان مختلف شود و
هرکدام دین خاصی بیاورند چون همه ی آن ها در آن محور های اصلی و نیز در اصل
بسیاری از احکام ، مانند نماز ، روزه ، جهاد ، امر به معروف و نهی از منکر
مشترک بودند.
11) علل آمدن پیامبران متعدد چیست ؟ سه مورد را بیان کنید . ص26
1: لزوم استمرار در دعوت و ترویج پیوسته ی آن 2:رشد تدریجی سطح فکر جوامع واقوام 3: از بین رفتن یا تحریف تعلیمات پیامبر پیشین
12) با این که خداوند یک برنامه را برای زندگی انسان ها برگزیده ، چرا برای ابلاغ آن ، پیامبران متعددی را فرستاده است ؟ ص26
لازمه ی استقرار و ماندگاری یک پیام تبلیغ دائمی و مستمر آن
است.پیامبران الهی با ایمان راسخ و مجاهدت در طول زمان های مختلف تبلیغ دین
الهی انجام می دادند و سختی ها را تحمل می کردند تا خدا پرستی عدالت طلبی و
کرامت های اخلاقی میان انسان ها بماند و گسترش یابد.
رشد تدریجی فکر و اندیشه و امور مربوط به آن مانند دانش و فرهنگ می
باشد.از همین رو لازم بود تا در هر عصر و دوره ای پیامبران پیامبران جدیدی
مبعوث شوند تا همان اصول ثابت دین الهی را درخور فهم و اندیشه های انسان
های دوران خود بیان کنند و متناسب با درک آنان سخن گویند تا آنان پیام الهی
را در حد فهم خود درک کنند و به آن ایمان آورند.
به علت ابتدایی بودن سطح فرهنگ و زندگی اجتماعی و عدم توسعه ی کتابت
رفته رفته تعلیمات انبیاء به تدریج فراموش می گردید یا به گونه ای عوض می
شد که دیگر به اصل آن شباهتی نداشت بر این اساس پیامبران بعدی می آمدند و
تعلیمات اصیل و تحریف نشده را بار دیگر به انسان ها ابلاغ می کردند.
13) ازجهت آمدن پیامبران متعدد رشد تدریجی سطح فکر جوامع و اقوام را بیان کنید . ص26
رشد تدریجی فکر و اندیشه و امور مربوط به آن مانند دانش و فرهنگ می
باشد.از همین رو لازم بود تا در هر عصر و دوره ای پیامبران پیامبران جدیدی
مبعوث شوند تا همان اصول ثابت دین الهی را درخور فهم و اندیشه های انسان
های دوران خود بیان کنند و متناسب با درک آنان سخن گویند تا آنان پیام الهی
را در حد فهم خود درک کنند و به آن ایمان آورند.
14) با توجه به تفکر در آیات قرآن کریم و مطالعه ی تاریخ انبیائ الهی چه راهی را به انسان نشان می دهند؟ ص27
نشان می دهد که هر پیامبر جدیدی که از طرف خدا مبعوث شده است پیامبران
گذشته را تصدیق کرده و خود را ادامه دهندهی را آنان معرفی نموده است و از
پیروان آنان دعوت کرده که به امر خداوند به او ایمان آورند و اورا یاری
دهند.هیچ پیامبری نیامده که پیامبر قبلی را انکار کند و بگوید که ای مردم
دین آن پیامبر درست نبوده پس به من ایمان آورید.
15) علت آمدن ادیان مختلبف در جهان چیست ؟ ص27
16) پیامبر اسلام، در هنگام ظهور، خود را چگونه معرفی کرده و چه درخواستی از یهودیان و مسیحیان عصر خود داشته ؟ ص27
خود را ادامه دهنده ی راه همه ی انبیاء و تمام کننده ی کار آنان معرفی کرد و از یهودیان و مسیحیان خواست که به ایشان ایمان آورند.
17) با توجه به درخواست پیامبر اسلام از یهودیان و مسیحیان ، آنان چه
عکس العملی از خود نشان دادند و نتیجه ی آن چه شد تا به حال گذاشت ؟ ص27
با وجود آن که پیامبر اسلام در تورات و انجیل وعده داده شده بود برخی از
بزرگان مسیحی و یهودی پیامبری ایشان را انکار کردند و به مبارزه برخاستند
اگر این دسته از بزرگان یهودی و مسیحی در آن روز پیامبری رسول اکرم را می
پذیرفتند این اختلاف هم به وجود نمی آمد.
18) قرآن کریم منشائ اصلی اختلاف و چند دینی را چه چیزی معرفی کرده است ؟ ص27
آن دسته از رهبران دینی را معرفی می کند که به خاطر حفظ مقام و موقعیت و
منافع خود در برابر دعوت پیامبر جدید ایستادند و پیامبری او را انکار
کردند و سبب اختلاف و چند دسته شدن پیروان پیامبران شدند.
19) عالی ترین درجه ی وحی چیست و مخصوص کیست ؟ ص29
عالی ترین درجه ی وحی مخصوص پیامبران است.به معنای الهام و القای معانی و
معارف به قلب پیامبر از سوی خداوند و سخن گفتن خداوند و جبرئیل با اوست.
20) ویژگی های پیامبران را نام ببرید و هر یک را توضیح دهید ؟ ص29 و 30
وحی: کلمه ی وحی در قرآن کریم برای موارد مختلف به کار رفته و اختصاص به
پیامبران ندارد. عالی ترین درجه ی وحی مخصوص پیامبران است.به معنای الهام و
القای معانی و معارف به قلب پیامبر از سوی خداوند و سخن گفتن خداوند و
جبرئیل با اوست. از طریق وحی برنامه ی هدایت الهی به پیامبران داده می شد و
آنان این برنامه را به مردم ابلاغ می کردند.
اعجاز: پیامبران از جانب خداوند کار های خارق العاده ای انجام می دهند
که هیچ کس نمیتواند مانند آن را انجام دهد.تا مردم دریابند که آنان با
خداوند ارتباط دارند و از طرف او مامور به پیامبری شده اند.
عصمت:پیامبر زمانی می تواند مسئولیت خود را به درستی انجام دهد که تحت تاثیر هواهای نفسانی قرار نگیرد و مرتکب خطا و گناه نگردد.
21) کلمه ی وحی در قرآن یعنی چه و چند گونه است و چه کاربردی داشته است ؟ ص29
به معنای الهام و القای معانی و معارف به قلب پیامبر از سوی خداوند و سخن گفتن خداوند و جبرئیل با اوست.
از طریق وحی برنامه ی هدایت الهی به پیامبران داده می شد و آنان این برنامه را به مردم ابلاغ می کردند.
22) اعجاز به چه معناست و معجزه چیست ؟ ص29و30
پیامبران از جانب خداوند کار های خارق العاده ای انجام می دهند که هیچ
کس نمیتواند مانند آن را انجام دهد.تا مردم دریابند که آنان با خداوند
ارتباط دارند و از طرف او مامور به پیامبری شده اند.
قرآن کریم این آثار خارق العاده را آیت یعنی نشانه و علامت نبوت می
خواند و دانشمندان اسلامی آن را معجزه می نامند زیرا عجز و ناتوانی سایر
افراد را در انجام این امور آشکار می سازد.
23) یکی از ویژگی های پیامبران عصمت است ؛ آن را توضیح دهید . ص30
پیامبر زمانی می تواند مسئولیت خود را به درستی انجام دهد که تحت تاثیر هواهای نفسانی قرار نگیرد و مرتکب خطا و گناه نگردد.
مردم نیز زمانی گفته ها و هدایت های وی را می پذیرند که مطمئن باشند هیچ
گاه مرتکب گناه و اشتباه نمی شود. اگر آنان احتمال دهند که پیامبرشان گناه
می کند و دچار خطا می شود به او اعتماد نمی کنند و از وی پیروی نخواهند
کرد.
24) قرآن کریم معجزه را چه می نامد و به چه معناست ؟ ص30
قرآن کریم این آثار خارق العاده را آیت یعنی نشانه و علامت نبوت می
خواند و دانشمندان اسلامی آن را معجزه می نامند زیرا عجز و ناتوانی سایر
افراد را در انجام این امور آشکار می سازد.
25) واژه معجزه به چه معناست ؟ ص30
نشانه و علامت نبوت
26) ضرورت عصمت پیامبران در حوزه مسؤلیت ایشان را توضیح دهید ؟ ص30
اگر پیامبری در دریافت ابلاغ وحی معصوم نباشد دین الهی به درستی به مردم
نمی رسد و امکان هدایت از مردم سلب می
شود.
اگر پیامبری در مقام تعلیم و تبیین دین معصوم نباشد امکان انحراف در تعالیم پیدا می شود و اعتماد مردم به دین از دست می رود.
اگر پیامبری در هنگام اجرای فرمان های الهی معصوم نباشد امکان دارد کار
هایی مخالف دستورات الهی انجام دهد و مردم نیز از او سرمشق بگیرندو به
گمراهی و انحراف مبتلا شوند.
27) آخرین فرستاده الهی از نظر قرآن کریم کیست و ایشان چه لقبی دارند ؟ ص31
حضرت محمد را آخرین فرستاده ی الهی معرفی کرده و فرموده که ایشان خاتم النبیین است.
28) چرا پیامبر اسلام اعلام کرد که پس از ایشان پیامبری نخواهد آمد ؟ ص31
برای اینکه پس از ایشان کسی ادعای پیامبری نکند از جمله این که به حضرت
علی فرمود:تو برای من به منزله ی هارون برای موسی هستی با این تفاوت که پس
از من پیامبری نخواهد آمد.
29) چه عواملی باعث شد که پیامبری بعد از حضرت محمد «ص» ختم شود ؟ ص31
1:آمادگی جامعه ی بشری برای دریافت برنامه ی کامل زندگی
2:حفظ قرآن کریم از تحریف
3:وجود امام معصوم پس از پیامبر اکرم
4:پیش بینی راه های پاسخ گویی به نیاز های زمانه
30) حفظ قرآن کریم از تحریف را بیان کنید ؟ ص31
در پرتو عنایت الهی با اهتمامی که پیامبر اکرم در جمع آوری و حفظ قرآن
داشت و با تلاش مسلمانان در دوره های مختلف این کتاب دچار تحریف نشد.
31) وجود امام معصوم پس از پیامبر اکرم را توضیح دهید ؟ ص31
تعیین امام معصوم از طرف خداوند سبب آن شد که نقش ها و مسئولیت های
پیامبر به جز دریافت وحی ادامه یابد و جامعه از این جهت کمبودی نداشته
باشد.
32) عواملی که امسان ها را بی نیاز از کتاب های آسمانی جدید بعد از ظهور پیامبر اسلام می نمود بیان کنید.ص31
33) ویژگی های دین اسلام که سبب انطباق آن با نیاز های زمان می شود چیست ؟ آن ها را بیان کنید . ص32
1:توجه به نیاز های متغیردر عین توجه به نیاز های ثابت
2:وجود قوانین تنظیم کننده
3:اختیارات حاکم و نظام اسلامی
34) قاعده لا ضرر در اسلام چیست ؛ آن را توضیح دهید . ص32
اسلام با ضرر دیدن و ضرر رساندن مخالف است.این سخن به صورت یک قاعده در
آمده و بسیاری از مقررات اسلامی را کنترل می کند مثلا روزه ی ماه رمضان بر
هر مکلفی واجب است اما اگر این روزه برای شخصی ضرر داشته باشد بر او حرام
است همچنین استفاده از امکانات خصوصی مانعی ندارد اما اگر سبب اذیت دیگران
شود حرام است.
35) قاعده حرج را در اسلام چیست ؛ توضیح دهید . ص33
خداوند برای شما در دین تنگی و اضطراری قرار نداده است بر اساس این
قاعده اگر مسلمانی یا جامعه ی اسلامی در اجرای یک قانون دچار اضطرار شود می
تواند با نظر فقیه و متخصص دین آن را به شکلی انجام دهد که از اضطرار
بیرون آید.
36) اختیارات حاکم و نظام اسلامی را بیان کنید . ص33
یکی دیگر از راه هایی را که اسلام برای پاسخ گویی به نیاز های جدید پیش
بینی کرده اختیارات حکومت اسلامی است تحولات و مسائل اجتماعی گاهی شرایط
خاصی را در جامعه ی اسلامی پدید می آورد که نیاز مند تصمیم گیری های فوری
ومقطعی است اسلام برای این منظور اختیارات خاصی را به حاکم اسلامی داده که
این اختیارات حل کننده این گونه مسائل است.
·سوالات متن درس 3
1) معجزه چیست ؟ ص39
آوردن چیزی یا انجام کاری خارق العاده که انجام آن از توان بشر خارج است
و نشانه ای ست از قدرت خداوند برای انسانها که پی به صداقت پیامبران الهی
ببرند و انسان ها در آوردن آن عاجز باشند.
2) نمونه ای از معجزات پیامبران را بنویسشید . ص39
حضرت موسی(ع):1- تبدیل شدن عصایش به ماری بزرگ 2- دیگری نوری بود که به
هنگام بیرون آمدن دست او از گریبان همه جا را روشن می کرد . 3- حضرت
عیسی(ع):شفا دادان بیماران لاعلاج و زنده کردن مردگان بود.
3) پیامبران به چه وسیله ای نبوت خود را اثبات می کردند ؟ ص39
معجزه ها به اذن خدا انجام می شد و فقط برای اثبات نبوت پیامبران به کار
می رفت.برخی از پیامبران گذشته کتاب آسمانی داشتند اما به عنوان معجزه
مطرح نکردند.
4) معجزه اصلی پیامبر اسلام چیست ؟ ص39
قرآن کریم
5) تحدی یعنی چه ؟ ص39
خداوند در قرآن از مخالفان می خواهد اگر در الهی بودن این کتاب شک دارند
یک سوره مانند آن بیاورند.این دعوت به مبارزه را تحدی می گویند.
6) شگفتی اعجاز قرآن در چیست ؟ ص40
شگفتی این اعجاز در آن است که هر چه قدر زمان می گذرد و انسان به قله
های بلند تری در علم و معرفت دست می یابد نه تنها از ارزش آن کاسته نمیشود
بلکه درخشندگی اش آشکار تر می گردد و ابعاد جدیدی از معارف آن کشف می شود.
7) چرا خداوند یک کتاب را معجزه پیامبر اسلام قرار داده است ؟ ص40
از آنجا که پیامبر اکرم(ص)آخرین پیامبر و تعلیمات ایشان برای همه ی زمان
های بعد از اوست سند نبوت و حقانیت او نیز به گونه ای است که در همه ی
زمان ها حضور دارد و هم اکنون نیز مخالفان را به آوردن سوره ای مانند سوره
های خود دعوت می کند.اگر معجزه ی پیامبر(ص)از نوع کتاب و علم و فرهنگ نبود
نمی توانست شاهدی حاضر و دائمی بر نبوت ایشان باشد.
8) جنبه های اعجاز قرآن کریم را نام ببرید ؟ ص40
1:اعجاز لفظی 2:اعجاز محتوایی
9) چه دلایلی باعث شد تا قرآن نفوذ خارق العاده ای در افکار و نفوس مردم پیدا کند ؟ ص40
زیبایی و شیرینی بیان-موزون بودن کلمه ها و رسایی تعبیرات
10) اعجاز محتوایی قرآن را بیان کنید . ص42
قرآن کریم در چنان اوجی از معنا قرار دارد که اگر همه ی انسان ها همدیگر را کمک کنندنمیتوانند حتی سره ای مانند آن بیاورند.
11) ویژگی های اعجاز محتوایی قرآن کریم چیست مختصرا توضیح دهید. ص42
محتوای قرآن ویژگی هایی دارد که نشان می دهد از قلم هیچ دانشمندی تراوش
نکرده چه رسد به شخصی که قبل از آن چیزی ننوشته و آموزشی ندیده است.قرآن
کریم درچنان اوجی از معنا قرار دارد که اگر همه ی انسان ها همدیگر را کمک
کنند نمی توانند حتی سوره ای مانند آن را بیاورند.
ص 44 کل متن مهم
·سوالات متن درس 4
1) رسالت پیامبر اسلام را توضیح دهید و آن شامل چند قلمرو می باشد ؟ ص51
تعلیمات قرآن کریم و روش زندگی رسول خدا بیانگر آن است که برنامه ی هدایت الهی و رسالت ایشان شامل سه قلمرو می شد.
2) تعلیمات قرآن کریم و روش زندگی رسول خدا بیانگر چه چیز هایی است ؟ نام ببرید . ص51
1:دریافت و ابلاغ وحی
2:تعلیم و تبیین تعالیم وحی (مرجعیت دینی )
اجرای قوانین الهی از طریق ولایت بر جامعه (ولایت ظاهری)
3) پیامبر اسلام وحی را چگونه دریافت و چگونه ابلاغ می کرد ؟ ص52
رسول خدا آیات قرآن کریم را به طور کامل از فرشته ی وحیدریافت می کرد و بدون کم و کاست آن را به مردم می رساند.
4) برای حفظ و نگهداری آیات قرآن کریم یاران رسول اکرم «ص» چه تدبیری اندیشید ؟ ص52
برای حفظ پیام الهی و امکان دسترسی مردم به آن، عده ای ای از یاران آن
حضرت آیات قرآن را می نوشتند.عده ی زیادی هم بودند که آیات و سوره هارا در
سینه ی خود حفظ می کردند.
5) نویسندگان و حفظ کنندگان آیات قرآن چه نام داشتند ؟ ص52
نویسندگان قرآن را کاتبان وحی و حفظ کنندگان آیات را حافظان وحی می نامیدند.
6) چرا پیامبر اکرم «ص» قرآن را به صورت کامل مرتب تنظیم کرد و در اختیار آیندگان قرار داد ؟ ص52
زیرا این کتاب آسمانب به همان صورتی که رسول خدا آیات و سوره های آن را
تنظیم کرده بود،در میان مردم وجود دارد و مشتاقان هدایتبه آسانی میتوانند
از آ« بهره ببرند و را رستگاری را در کلام خداوند بیابند.
7)پیامبر اسلام جز وحی ، چه وظیفه ی دیگه ای داشتند ؟ ص52
وظیفه ی تعلیم و تبیین قرآن کریم را نیز بر عهده داشت.
8) چرا وظیفه ی تعلیم و تبیین قرآن کریم به پیامبر اسلام واگذار شد ؟ ص52
تا مردم بتوانند به معارف بلند این کتاب آسمانی دست یابند و جزئیات احکام و قوانین را بفهمند و شیوه ی عمل کردن به آن را بیاموزند.
9) اولین و معتبر ترین مرجع علمی برای فهم آیات قرآن چیست ؟ ص52
گفتار و رفتار پیامبر اولین و معتبر ترین مرجع علمی برای فهم عمیق آیات
الهی است و مسلمانان با مراجعه به آن به معنای واقعی بسیاری از معارف این
کتاب پی می برند و شیوه ی انجام دستورات قرآن را می آموزند.
10) نمونه ای از احکام دین که به وسیله ی رفتار و گفتار پیامبر که در بین مردم رواج پیدا کرده است را بنویسید ؟ ص52
نماز و روزه و حج و بسیاری دیگر از وظایف خود را که کلیات آن ها در قرآن کریم آمده است مطابق گفتار و رفتار رسول خدا انجام می دهیم.
11) معنای واژه ی ولایت چیست ؟ ص52
ولایت به معنای سرپرستی و رهبری می باشد.
12) پیامبر اکرم «ص» حکومت خود را بر چه مبنایی پی ریزی نمود و چگونه به گسترش عدالت در این حکومت پرداخت ؟ ص52
پیامبر اکرم به محض این که مردم مدینه اسلام را پذیرفتند به مدینه هجرت
کرد و به کمک مردم آن شهر(یعنی انصار)و مهاجرانی که از مکه آمده بودند
حکومتی را که بر مبنای قوانین اسلام اداره می شد پی ریزی نمود.
13) حدیث امام باقر که فرمودند «عبارت سبز رنگ-بالا ی صفحه ی 53» ناظر بر کدام قلمرو رسالت می باشد ؟ ص52
اسلام بر 5 پایه استوار است بر نماز و زکات و روزه و حج و ولایت و به چیز دیگری دعوت نشده است آن طور که به ولایت دعوت شده.
14) بر اساس روایات معصومین «ع» از جمله حدیث امام باقر «ع» ، اسلام بر چند پایه بنا شده و مهمترین پایه اسلام کدام است ؟ ص52
اسلام بر 5 پایه استوار است و از میان آن ها ولایت مهم ترین پایه است.
15) دیگر قلمرو رسالت پیامبر اکرم چیست ؟ص52 ولایت بر جامعه
16) با توجه به حدیث بالا اگر ولایت و حکومت اسلامی بر قرار شود چه اتفاقی می افتد ؟ ص53
وقتی ولایت و حکومت اسلامی برقرار شود فرصت برای اجرای تمام احکام دین
از جمله نماز و زکات و روزه و حج فراهم می شود و مردم اعمال خود را در سایه
ی ولایت الهی انجام می دهند.
17) با توجه به حیات فردی و اجتماعی انسان ، برنامه ی هدایت او در اسلام چگونه باید باشد ؟ ص53
برنامه ی هدایت وی باید جامع و دربرگیرنده ی هر دو جنبه ی حیات انسان باشد و همه ی بخش های زندگی وی را پوشش دهد.
18) ویژگی اسلام درباره ی هدایت انسان چیست ؟ ص53
اسلام یک دین کامل و دربردارنده ی هدایت انسان در همه ی ابعاد فردی و اجتماعی آن است.
19) بخش زندگی اجنماعی از نظر اسلام چیست ؟ ص53
مهمترین بخش زندگی اجتماعی،حکومت و اداره ی جامعه و تنظیم روابط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی است.
20) هدف بزرگ یک نظام حکومتی سالم چه می تواند باشد ؟ ص53
رسیدن به جامعه ی عادلانه احکامی مانند خمس،زکات،حفظ استقلال جامعه و
نفی سلطه ی بیگانگان،امر به معروف،نهی از منکر،مبارزه با ظلم و جهاد
دارد.روشن است که اجرای این قوانین بدون تشکیل حکومت اسلامی امکان پذیر
نیست.
21) تعریف طاغوت چیست ؟ ص54
کسانی که به مردم فرمان می دهند و قانون گذاری می کنند در حالی که
خداوند آن ها را تعیین نکرده و فرمان و قانونشان نشأت گرفته از قرآن یعنی
برخاسته از فرمان الهی نیست طاغوت نامیده میشوند.
22) قاعده نفی سبیل را تعریف کنید ؟ ص54
حفظ استقلال جامعه ی اسلامی در برابر کفار.
23) ولایت ظاهری را با ولایت معنوی مقایسه کنید . ص55
ولایت ظاهری سرپرستی و رهبری جامعه را بر عهده دارد و با اجرای قوانین الهی جامعه ی اسلامی را اداره و رهبری می کند.
24) رسول خدا چگونه به مقام ولایت معنوی رسید و ویژگی های این مقام چیست ؟ ص55
رسول خدا با انجام وظایف عبودیت و بندگی و در مسیر قرب الهی به مرتبه ای
از کمال نائل شد که می توانست عالم غیب و ماورای طبیعت را مشاهده کند و به
اذن الهی در عالم طبیعت تصرف نماید.
25) نمونه ای از ولایت معنوی پیامبر اسلام را بیان کنید ؟ ص56
به اذن الهی قادر بود بیمار را شفا بخشد ، خطری را از کسی دفع نماید و
سایر حاجات مردم را در صورتی که صلاح آن ها در آن باشد برآورده سازد.
26) میزان بهره مندی انسان ها از هدایت معنوی نیازمند چه عواملی است ؟ص56
میزان بهره مندی انسان ها از هدایت معنوی به درجه ی ایمان و عمل آنان بستگی دارد.
27) ایمان و عمل انسان ها با هدایت معنوی چه رابطه ای دارد ؟ ص56
هر قدر درجه ی ایمان و عمل انسان ها بالا تر باشد استعداد و لیاقت دریافت هدایت های معنوی را بیشتر کسب می کنند.
28) نمونه ای کامل از هدایت معنوی چه رابطه ای دارد ؟ ص56
29) حضرت علی «ع» درباره آموزش خویش از پیامبر و هدایت معنوی ایشان چه فرمودند ؟ ص56
روزی رسول خدا هزار باب از علم به رویم گشود که از هر کدام هزار باب دیگر گشوده می شد.
سوالات متن درس 5
1) مسئولیت امام معصوم چیست؟ایشان چه صفاتی برای این مسئولیت باید داشته باشند؟ص62
امام همه مسولیت های پیامبراکرم(ص)جزدریافت وابلاغ وحی
رادارد.بایدصفات وویژگی های خاصی داشته باشد تامردم دردرستی
راهنماییهاوفرمانهای وی به یقین واطمینان برسند.ازجمله این ویژگی
ها(عصمت)است تشخیص عصمت برای انسان ها ممکن نیست بنابراین همانطورکه
پیامبرازطرف خدامعین می شودتنهاکسی که میتواندفردشایسته مقام امامت رامعرفی
کند خداست
2) تعیین امام بعد از خود توسط پیامبردرچند مرحله انجام شد؟ص62
درسه مرحله انجام شد درحضورچهل نفراازبزرگان بنی هاشم
3) پیامبر دردعوت خویشان درباره حضرت علی چه فرمود؟ص63
همانا این برادرمن وصی من وجانشین من در میان شماخواهد بود.
4) نزول آیه ولایت رادرباره ی حضرت علی توضیح دهید؟ص63
جواب صفحه63است
5) نزول آیه تطهیر در تعیین امام علی واهل بیت چگونه بود؟توضیح دهید.ص64
ام سلمه همسررسول خدا می گوید روزی ایشان درخانه استراحت می
کرد که حضرت فاطمه (س)واردشدپیامبرایشان رابه کنارخوددعوت کردحضرت فاطمه
نزد پیامبررفت ودرکنارایشان نشست پس وی به ترتیب حضرت علی امام حسن وامام
حسین آمدند رسول خداآنان رادرکنارخود جای دادآنگاه برای آنان
دعاکردوفرمودخدایااینان اهل بیت منندوانانان راازهرپلیدی وناپاکی حفظ کن
درهمین زمان فرشته وحخی آمدوآیه تطهیر راقراءت کرد
6) حدیث جابر چه چیزی را بیان می کند؟ص66
یارسول الله ماخداورسول اوراشناختیم لازم است(اولوالامر)راهم بشناسیم
7) حدیث جابر را توضیح دهید؟ص66
ای جابرآنان جانشین امامان بعدازمن اندنخستین آنان علی بن
ابیطالب است وسپس به ترتیب:حسن بن علی.حسین بن علی.علی بن الحسین.محمدبن
علی-که درتورات به باقرمعروف است-وتودرهنگام پیری خواهی دیدوهروقت اورادیدی
سلام مرابه اوبرسان پس ازمحمدبن علی نیزبه ترتیب جعفربن محمد.موسی بن
جعفر.علی بن موسی.محمدبن علی.علی بن محمد.حسن بن علی وپس ازایشان فرزندش می
باشدکه هم فرزندوهم کنیه من استاوست که انظرمردم پنهان می شودوغیبت
اوطولانی می گرددتاآنجاکه فقط افرادی که ایمان راسخ دارند برعقیده به
اوباقی می مانند.
8) حدیث ثقلین رابیان کنید؟وآن دوچیزگران بها که پیامبر توصیه کرده را توضیح دهید.ص76
من درمیان شما دوچیز گران بهامی گذارم:کتاب خداو عترتم اهل
بیتم راتاوقتی کهبه این دو تمسک جوییدهرگز گمراه نمی شویدواین دو هیچ گاه
از هم جدانمی شوندتاکنار حوض کوثربرمن وارد شوند.
9) حدیث منزلت رابیان کنید و بگویید درباره ی چه کسی مطرح شده است؟ص68
وقتی خداوندحضرت موسی رامامور مبارزهبا فرعون کرد ان حضرت از
خداوند خواست که برادرش هارون را مشاور پشتیبان و شریک درامر هدایت مردم
قراردهد. خداوند نیز درخواست موسی را پذیرفت. درباره حضرت علی(ع)مطرح شده
توبرای من به منزله هارون برای موسی هستی جزاین که بعدازمن پیامبری نیست
وقتی خداوندحضرت موسی رامامور مبارزهبا فرعون کرد ان حضرت از
خداوند خواست که برادرش هارون را مشاور پشتیبان و شریک درامر هدایت مردم
قراردهد. خداوند نیز درخواست موسی را پذیرفت. درباره حضرت علی(ع)مطرح شده
توبرای من به منزله هارون برای موسی هستی جزاین که بعدازمن پیامبری نیست
10) واقعه غدیر را توضیح دهید؟وبنویسید که در آن روزچند نفر
از مسلمانان حاضربودند؟چه تعداد ارآن ها از صحابه رسول خدا بودند؟این اتفاق
را چند نفر از دانشمندان اسلامی در کتاب هایشان ذکر کرده اند؟ص69و70
کتاب الغدیرتوسط110نفرازاصحاب پیامبرکه درغدیرحاضربودندکه نام
350نفرازاصحاب پیامبردرآن نقل شده است آن رابی هیچ واسطه ای ازپیامبرنقل
کردندوموضوع آن دررابطه بااثبات واقعه غدیراست که یکی ازدانشمندان
عالیقدرشیعه درعصرحاضرعلامه امینی آن رادریازده جلدبه زبان عربی نوشته
خلاصه آن به فارسی دریک جلدترجمه شده است
11) کتاب الغدیر متعلق به کیست؟موضوع آن چیست؟پاورقی ص70
موضوع آن دررابطه بااثبات واقعه غدیراست که یکی ازدانشمندان
عالیقدرشیعه درعصرحاضرعلامه امینی آن رادریازده جلدبه زبان عربی نوشته
خلاصه آن به فارسی دریک جلدترجمه شده است.
سوالات متن درس 6
1) معنای لغوی شیعه چیست؟لغت شیعه در قرآن به چه معنایی بکار رفته است؟ص76
شیعه درلغت به معنای پیرو یاروطرفدار است.در قرآن کریم نیز به
همین معنا به کاررفته وحضرت ابراهیم (ع)شیعه و پیروحضرت نوح(ع)معرفی شده
است.
2) کاربرد لفظ شیعه توسط پیامبر اکرم را بنویسید؟وایشان درباره ی امام علی وشیعیان آن چه فرموده اند؟ص76
پیامبر اکرم(ص)از همان ابتدای رسالت به فرمان الهی تلاش می
کرد در موقعیت های مختلف حضرت علی(ع)را که در ایمان وعمل بی نظیرومعصوم از
گناه بود به مردم معرفی کندوبرای پس ازخود ادامه راه رامشخص سازد و مانع
سرگردانی مردم شود. واز آنجا که یادآوری می کرد که پیروی از امام
علی(ع)وعمل به دستورات اومانع گمراهی و سرگردانی مردم می شود .ونجات جامعه
بشری را به دنبال داد.
3) چرا پیامبرتلاش به شناساندن شخصیت امام علی (ع)داشتند؟ص77
درحقیقت پیامبر اکرم(ص)باتوجه به شرایط فرهنگی واجتماعی زمان
خودفعالیت های خود سرانه برای به دست گرفتن زماممداریوقدرت راپیش بینی می
کرد.به همین علت تمام تلاش خودرابه کارمی بردتاشخصیت ممتاز حضرت علی(ع)را
به مردم بشناساند تعصبات جاهلی وقبیله ای راازافکارآنان بزدایدوکسانی راکه
برای رسیدن به قدرت می خواهند ازاین اعتبارات استفاده کنند به انزواکشاند.
4) اولین کسی که لفظ شیعه را در اسلام به کار بردکه بود؟ص77
پس اولین کسی که این عنوان رابه کار برده شخصپیامبر اکرم(ص)است.
5) درجاهلیت چه رسمی بین اعراب وجود داشته که پیامبرسعی در مبارزه باآن داشته است؟ص77
1)در میان قبایل بزرگی وشرافت مخصوص بزرگان وروسا بوده
وفضایلی چون علم عدالت خواهی جوان مردی صداقت پاکی وکرامت نفس وقتی
ارزش داشته است که رئیس قوم یافرزندان وبستگان وی دارای آن صفات باشند رسول
خدا(ص)با این افکارجاهلی به شدت مبارزه کردو ابهت این گونه اعتبارهای تو
خالی را درهم شکست.
(6 حضرت محمدص برای مقابله باجاهیلت چه اقداماتی را انجام داند؟ص77
رسول خدا(ص)1)در هر فرصتی فضایل متعالی و جایگاه حضرت
علی(ع)واهل بیت رابرای مردمی باز گوید که قرن هابا نظام قبیله ای خوگرفته
بودندوثروت زیاد ونظایر آن رانشانه شرافت می دانستند بیان می کردتادل های
آنان رابرای پذیرفتن امامت و رهبری کسانی آماده کند که میان عرب و غیر عرب
تفاوتی قائل نمی شوندومردم رابه تعقل عدالت وبندگی خداوند فرا می
خواندندودررندگی دنیایی مانند معمولی ترین افراد زندگی می کردند.
7) حضرت محمد(ص)برای مقابله باجاهیلت چه اقداماتی را انجام داد؟ص77
من وعلی پدران این امتیم.
8) باتوجه به سخن پیامبر پدران امت اسلام چه کسانی هستند؟ص78
علی با قرآن است وقرآن با علی است.
9) رابطه بین حضرت علی و قرآن از نگاه پیامبر چیست؟ص78
علی با قرآن است وقرآن با علی است
10) رابطه بین حضرت علی وحق از نگاه پیامبر چیست؟ص78
علی باحق است وحق باعلی است.
11) تربیت یافته واقعی پیامبر اسلام چه کسی است؟درباره ی آن توضیح دهید؟ص78
علی(ع)تربیت یافته رسول خدا(ص)واین جانشین رسول خداست.حضرت علی(ع)1)کودکی بیش نبودکه به خانه پیامبرآمد
2)تربیت وی دردامان پیامبرآغازگردید3)درهای دانش الهی به رویش گشوده شد.
12) حضرت علی درباره ی کسب مکارم اخلاقی از پیامبر چه می فرماید؟ص78
خداوند بزرگترین فرشته خودراهمراه رسول خداقرارداد.ان فرشته
شب وروزاه کسب مکارم وزیبایی هایاخلاق را به ایشان نشان دادومن درنهایت
عشق وشیفتگی از آن حضرت تبعیت می کردم وایشان را همراهی نمودم.
13) هدف تربیت حضرت علی توسط پیامبر چه بود؟ص79
این تربیت بدان جهت بودکه حضرت علی(ع)پس ازرسول خدا(ص)راه آن
حضرت راادامه دهدوباتکیه بردانش الهی خود مردم رادر زمینه احکام ومعارف
دینی هدایتکند.رسول خدا(ص)درهرفرصتی که پیش می آمد این مقام عملی رابه
اطلاع مردم می رساند.
14) پیامبر درباره ی مقام ومنزلت علمی حضرت علی چه می فرماید؟ حدیث صفحه ی 79کتاب درسی
من شهر علم هستم وعلی درآن است.هرکس می خواهدبه این علم برسدباید ازدرآن واردشود.(خیلی مهم90(%
15) سه نکته مهم که از حدیث در می یابیم را بنویسید؟(حدیث صفحه ی 79کتاب درسی)ص79
اولا حضرت علی(ع)پس ازرسول خدا(ص)داناتراست
ثانیاحضرت علی(ع)درعلم خودمعصوم است و گرنه رسول خدا(ص)نمی فرمودندکه همه
بایدبه ایشان مراجعه کنند. ثالثابر مردم واجب است که
ازدانش حضرت علی(ع)بهره ببرندومطابق نظرایشان عمل کنند زیرا ایشان راه
رسیدن به علمپیامبراست وبهره مندی ازعلم پیامبرهم برهمه واجب است.
16) چرا بر مردم واجب است از دانش حضرت علی بهره ببرند؟ص79
مردم واجب است که ازدانش حضرت علی(ع)بهره ببرندومطابق
نظرایشان عمل کنند زیراایشان راه رسیدن به علم پیامبر است وبهره مندی از
علم پیامبرهم برهمه واجب است.
17) حدیث سفینه النجات را مختصرا بیان کنید؟ص79
کسی به فلاح می رسدکه پیرو توباشدوبه هلاکت می رسدکسی که ازتو
دوری گزیند.مثل تو وامامان از فرزندان تو مثل کشتی نوح است هرکس برآن
سوارشود نجات یابدو هرکس سرپیچی کند هلاک شود.(سفینت النوح).مثل شمامثل
ستارگانی است که چون ستاره ای غایب شود ستاره ای دیگر طلوع
میکندتاروزقیامت.
18) چرا پیامبر حضرت علی و ائمه را به ستاره تشبیه کرده است؟ص80
مثل شمامثل ستارگانی است که چون ستاره ای غایب شود ستاره ای دیگر طلوع میکندتاروزقیامت.
19) پیامبر به جابر بن عبدا... انصاری درباره ی حضرت علی وشیعیان وی چه فرمودند؟ص80
جابربن عبداله انصاری از یاران خوب رسول خدا میگوید:در
کنارخانه خداودر حضوررسول خدابودیم که حضرت علی وارد شد.رسول
خدافرمود:بزادرم به سویتان آمد.سپس روبه سمت کعبه کردوبادست به آن
زدوفرمود:سوگند به خدایی که جانم دردست قدرت اوست این مرد و پیروان او
رستگارندو در روزقیامت اهل نجات اند.سپس فرمود:این مرداولین ایمان آورنده
به خدا وفادارترین شمادر پیمان باخدا راسخ ترین شما درانجام فرمان خدا صادق
ترین شضما در داوری بین مردم بهترین شما دررعایت مساوات بین آن ها
وارجمندترین شمانزد خداست.(حدیث جابر90%)
20) از ویژگی های ممتاز حضرت علی عدالت خواهی وی است آن را بیان کنید؟ص80
یکی ازویژگی های ممتاز امیرمومنان عدالتخواهی ودفاع از
مظلومان بود.آن حضرت(عدالت اجتماعی)رارسالت پیامبران می شمرد ودردفاع
ازعدالت ازپیشتازان بود.مردمی که بانظام جاهلانه وظالمانه قبل از اسلام خو
گرفته بودند و فقط دردوره کوتاه ده ساله رهبری رسول خدادرمدینه نسیم عدالت
راحس کرده بودند پس ازرسول خدابه تدریج درجاده انحراف قدم گذاشتندبه گونه
ای که وقتی امیرمومنان به حکومت رسید بازگشت به عدالت ومساوات راسرلوحه کار
خود قرارداد.به همین جهت مظلومان وستمدیدگان درنقاط مختلف جهان اسلام
شیفته ایشان شدندوبه رهبری وی دل بستند.
21) براساس آیه 7سوره ی بینه درباره ی چه کسی نازل شده است؟آن را براساس حدیث جابر بیان کنید؟ص80
آنان که ایمان آوردندوکارهای شایسته انجام دادنداینان بهترین مخلوقات اند.
22) چرا نام شیعیان وپیروان حضرت علی با عدالت اسلامی همراه شده است؟ص81
امام حسن(ع)وامام حسین(ع)وسایرامامان بزرگوارپرچم مبارزه
باظلم رابرافراشته نگه داشتن وتاامام یازدهم هرکدام پس ازدیگری به شهادت
رسیدن.این بزرگواران همواره از(عدل)به عنوان یک اصل اساسی اسلام یاد
میکردند وبی توجهی به آن را بی توجهی به یک اصل اسلام می شمردند.به همین
جهت نام شیعیان وپیروان امیرمومنان باعدالت اسلامی همراه شد.
23) آیاشناخت جایگاه تشیع در اسلام باعث حفظ وتقویت وحدت مسلمانان می شود؟توضیح دهید.ص81
شناخت جایگاه شیعه درتاریخ اسلام وتبیین علمی وتاریخی حقانیت
آن نباید ماراازمسئله ای مهم وحیاتی یعنی حفظ وحدت مسلمانان وتلاش برای
سربلندی عزت استقلال وحفظ منافع آنان غافل کند.باورهای مشترک فراوان
مانند1)اعتقادبه خدا
2)پیامبراکرم(ص)
3)قران وقیامت زمینه سازوحدت بین مامسلمانان است.
به همین دلیل حفظ وتقویت شیعه وسنی ومبارزه باعوامل وبرنامه
های تفرقه انگیز یکی ازاصول راهبردی انقلاب اسلامی است که هوشیاری وبیداری
همگان رامیطلبد.
24) چه چیز هایی زمینه ساز وحدت بین مسلمانان است؟ص81
باورهای مشترک فراوان مانند1)اعتقادبه خدا
2)پیامبراکرم(ص)
3)قران وقیامت زمینه سازوحدت بین مامسلمانان است.
25) امام خمینی درباره ی اتحاد وهمبستگی مسلمانان چه می فرماید؟ص81و82
امام خمینی(ای مسلمانان جهان که به حقیقت اسلام ایمان دارید1)درزیرپرچم توحید
2)درسایه تعلیمات اسلام مجتمع شوید
3)دست به خیانت ابرقدرتهاراازممالک خودوخزائن سرشارآن کوتاه کنید
4)مجداسلام رااعاده کنید
5)دست ازاختلافات وهاهاهی نفسانی بردارید که شمادارای همه چیزهستید.
6)برفرهنگ اسلام تکیه زنید
7)باغرب وغرب زدگی مبارزه نماییدوروی پای خودتان بایستید.)
26) برای حفظ همبستگی ووحدت میان مسلمانان باید چه نکاتی را درنظر گرفت؟ص82و83
*ازتفرفه وجنگ میان مسلمانان جلوگیری کنیم
*ازاهانت وتوهین به مقدسات سایرمسلمانان خوداری کنیم
*خودراازسایرمسلمانان دورندانیم
*ازمظلومان مسلمان درتمام نقاط جهان باروش های درست دفاع کنیم وبرای رهایی آنان ازظلم بکوشیم
*اعتقادات خودرابادانش واستدلال اعتلا وارتقابخشیم
*به عنوان یک پیرو امیرالمومنین به گونه ای زندگی کنیم که سبب بدبینی دیگران بهتشیع نشویم.رسول خداواهل بیت ایشان رااسوه قرار دهیم
27) توصیه امام صادق درباره ی حفظ آبرو و منزلت چیست؟ص83
زینت خاندان ماباشیدومایه زشتی وعیب ما نباشید(مهم)
سوالات متن درس7
1) دلیل تحقق نیافتن حکومت اسلامی برمبنای امامت چه بود؟ص88
پس ازرحلت رسول خدا(ص)درسال یازدهم هجری حوادثی رخ دادکه
رهبری امت راازمسیری که پیامبراسلام برنامه ریزی کرده وبدان فرمان داده بود
خارج کردودرنتیجه نظام حکومت اسلامی که برمبنای (امامت)طراحی شده بودتحقق
نیافت.
2) حکومت بنی امیه در زمان امامت کدام یک از امامان سقوط کرد؟ص89
پس ازسقوط بنی امیه درزمانی که امام صادق(ع)رهبری شیعیان رابرعهده داشت.
3) فراهم کردن شرایط مناسب برای رشد وجاعلان حدیث یا
تحریف آن مربوط به کدامیک از مسائل ومشکلات اجتماعی وفرهنگی پس ازرحلت
پیامبراست ؟ص89
4) ممنوعیت از نوشتن احادیث پیامبر پس از رحلت ایشان چه مشکلاتی به وجود آورد؟ص89
الف)احتمال خطادرنقل احادیث افزایش میافت.
ب)شرایط مناسب برای جاعلان حدیث فراهم می آمد.
ج)نوشته نشدن حدیث سبب می شدکه مدرک ومنبعی که ازطرق آن بتوان احادیث درست راازنادرست تشخیص داددردست نباشد.
د)مهم ترازهمه این که مردم ومحققان ازیک منبع مهم هدایت بی بهره می ماندند وبه ناچارسلیقه شخصی رادراحکام دینی دخالت می دادند.
5) تحریف وجعل احادیث پس ازرحلت پیامبراسلام(ص)توسط چه کسانی و به چه منظور صورت گرفت؟ص90
1)برخی ازعالمان وابسته به قدرت
2)گروهی ازعلمای اهل کتاب(یهودی ومسیحی)مانندکعب الاحبارکه ظاهرامسلمان شده بودندازموقعیت شرایط برکناری امام معصوم استفاده کردند
3)به تفسیروتعلیم آیات قران وعارف اسلامی مطابق باافکارخودوموافق بامنافع قدرتمندان پرداختند برخی ازآنان درمساجد می نشستند
4)داستان های خرافی درباره پیامبران برای مردم نقل می کردند.این مطالب به افکار کسانی که ازائمه اطهار(ع)پیروی نمی کردندجهت می داد
5)درکتاب های تاریخی وتفسیری آنان راه میافت وسبب گمراهی بسیاری ازمسلمانان می شد.
6)حاکمان بنی امیه وبنی عباس اغلب به اندیشه هایی میدان می دادندکه به قدرت آنان کمک می کرد ومردم رامطیع آنان می گرداند.
7)برخی ازدنیادوستان برای نزدیکی به این حاکمان احادیثی ازقول پیامبراکرم(ص)جمع می کردندوازحاکمان جایزه میگرفتند.
6) ظهور شخصیت ها و الگو های غیر قابل اعتماد در دستگاه بنی امیه و بنی عباس چه تاثیراتی داشت؟ص91
درآن زمان که رسول خدا(ص)اسوه مردم بودومسلمانان تلاش می
کردندرفتارایشان راسرمشق قراردهندانسان هایی آزاده شجاع با ایمان وعدالت
طلب چون امام علی(ع)مقداد عمار ابوذروسلمان تربیت شدند که یادآنان یادآور
فضائل وکرامت های انسانی است.
7) الگوهای مردم در زمان حیات پیامبر(ص) چه کسانی بودند؟واین معیار ها پس ازرحلت پیامبر چه تغییراتی کرد؟ص91
اماهرجه که جامعه اززمان پیامبر(ص)فاصله می گرفت حاکمان وقت
تلاش می کردند که شخصیت های اصیل اسلامی به خصوص اهل بیت پیامبر(ص)به
انزواکشیده شوندوافرادی که دراندیشه وعمل واخلاق ازمعیارهای اسلامی به
دورند درجامعه جایگاهی برجسته پیداکنند والگوی مردم شوند.این گونه شخصیت ها
دردستگاه حکومت بنی امیه وبنی عباس صاحب موقعیت بودندوبه شهرت
رسیدند.
8) تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت عربی قیصری و کسرایی چه موقعیتی را ایجاد کرد؟ص92
پس از گذشت مدتی از رحلت رسول خدا(ص)جاهلیت در لباسی جدید
واردزندگی اجتماعی مسلمانان شد.شخصیت های باتقوا جهلادگر ومورداحترام
واعتماد پیامبر(ص)منزوی شدندوطالبان قدرت وثروت قرب ومنزلت یافتند.آن دسته
ازافرادکه درزمان رسول خدا(ص)درجبهه دشمنان اسلام بودند پس ازمدتی
باتزویرونیرنگ خودرادرجبهه دوستان قراردادندوبه تدریج شیوه حکومتی قیصران
روم وکسراهای ایران را درپیش گرفتند.آنان کاخ های بزرگ ومجلل ساختند وخزائن
خود راازجواهرات گران قیمت انباشته کردند اکثراملاک وزمین های کشاورزی
درکشورپهناوراسلامی رابه مالکیت خود درآوردندوبه عیش ونوش وعشرت پرداختند.
9) در اسلام تنها ملاک کرامت انسان نزد خدا چیست؟ص92
ملاک کرامت وگرامی بودن تقواست.
سوالات متن درس 8
1) محبت ورزی به اهل بیت وپیروی از آنان پاداش چه چیزی است؟ص97
مردم بامحبت به اهل بیت پیامبر(ص)وپیروی ازآنهادرهنگام
آزمونهای سخت اجتماعی وبحرانهای اعتقادی وفکری راه مستقیم راگم نکنندوگمراه
نشوند.
2) مسئولیت دو گانه امامت چیست؟ص98
الف)اقدامات مربوط به مرجعیت دینی:
*تعلیم وتفسیر قرآن کریم *اقدام برای حفظ سخنان و سیره ی پیامبر *تبیین ممعارف اسلامی متناسب بانیازهای نو*تربیت شخصیت های اسلامی
ب)مجاهده درراستای ولایت ظاهری:
1)عدم تاییدحاکمان
2)ممعرفی خویش به عنوان امام برحق
3)آگاهی بخشی به مردم
4)انتخاب شیوه های درست مبارزه
ج)ولایت معنوی امامان
3) کتب اربعه را نام برده و هرکدام اثر چه کسی است؟ص101
کافی از مرحوم کلینی من لایحضره الفقیه از مرحوم صدوق التهذیب والاستبصار از مرحوم شیخ طوسی
4) آیا روش مبارزه هریک از امامان یکسان است؟صص103
امامان شیوه مبارزه باحاکمان رامتناسب باشرایط زمان برمی
گزیدند به گونه ای که هم تفکراصیل اسلام راستین-یعنی تشیع-باقی بماندوهم به
تدریج بنای ظلم وجربنی امیه وبنی عباس سست شوددرعین حال روش زندگی امامان
به عنوان اسلام حقیقی به نسلهای آینده معرفی گرددآنان می کوشیدندآن بخش
ازاقدامات ومبارزات خودراکه دشمن به آن حساسیت دارددرغالب (تقیه)پیش
ببرند.یعنی اقدامات خودرامخفی نگه دارند.به گونه ای که درعین ضربه زدن به
دشمن کمترضربه بخورند.ازجمله این مواردارتباط میان امامان ویاران آنها
ازنقاط مختلف سرزمین اسلامی بود امامان ما با مخفی نگه داشتن این ارتباط
نمی گذاشتند حاکمان بنی امیه وبنی عباس این یاران صمیمم قابل اعتمادوفداکار
راشناسایی کنندو به شهادت برسانند.
تقیه چیست؟ص104
یعنی اقدامات خودرامخفی نگه دارند.به گونه ای که درعین ضربه زدن به دشمن کمترضربه بخورند.
5) شیوه ی مبارزه هریک از امامان را بنویسید؟ص104و105
جواب ص104و105است
6) ولایت معنوی امامان به چه معناست؟ص106
پس از رسول خدا(ص)ائمه اطهارواسطه خیر وبرکت ورحمت در جهان
هستی هستندوعلاوه برراهنمایی هاو یاری های ظاهری به اذن خداوند از طریق
معنوی وغیبی نیز به نیازهای مومنان پاسخ می دهندوآنان رابه مقصود می رسانند
سوالات متن درس 9
1) علت غیبت امام مهدی (عج ) چیست ؟ ص110
2) در زمان ظهور امام عصر بشریت نظاره گر چه چیزی خواهند بود ؟ ص110
3) سخن امام علی (ع ) درباره ی حجّت خداوند بر روی زمین چیست ؟ ص111
4) امام باقر (ع ) درباره ی قضای حتمی خداوند چه فرمود ؟ ص111
5) منظور از غیبت امام زمان (عج) چیست ؟ص111
6) امام زمان(عج) را به چه چیزی تشبیه کرده اند ؟ ص111
7) امام علی(ع ) درباره ی حجت خداوند و حضور پنهان ایشان در میان مردم چه می فرمایند ؟ ص112
8) رهبری امام غایب(عج) در عصر غیبت به چه چیزی تشبیه شده است ؟ ص112
9) ولایت معنوی امام عصر (عج) را بیان کنید و بخش اصلی رهبری امام مربوط به چیست ؟ ص112
10) امام عصر (عج) در نامه ای به شیخ مفید پیرامون شیعیان چه می فرماید ؟ ص112
11) از نامه ی امام زمان (عج) به شیخ مفید چه چیزهایی را می توان فهمید ؟ ص112
12) آیا زمان ظهور امام زمان(عج) را می توان مشخص کرد ؟ ص114
13) امام باقر درباره ی زمان ظهور امام زمان (عج) چه می فرمایند ؟ ص114
14) ظهور امام زمان (عج) به چه چیزی تشبیه شده است ؟ ص114
سوالات متن درس 10
1) پیامبران الهی برای تحقق وعده های خداوند از چه چیزهایی سخن گفتند ؟ صفحه120
2) عقیده ِ پیامبران در باره ی پایان تاریخ چیست ؟ صفحه120
3) از جمله دگرگونی هایی که در ادیان بوجود آمده « اعتقاد به ظهور موعود است » آن را توضیح دهید . صفحه120
4) عقیده ی ما مسلمانان درباره ی منجی چیست ؟ صفحه121
5) عقیده ی شیعه در باره ی منجی چیست ؟ صفحه121
6) زنده بودن امام زمان ، مشخص بودن پدر و مادر آن حضرت و حضور ایشان در جامعه چه فوایدی دارد؟ صفحه121
7) منتظر کیست و این انتظاربه چه معناست ؟ صفحه122
8) ویژگی های جامعه ی منتظر در دوران غیبت چیست ؟ صفحه122
9) به گفته جامعه شناسان پویایی جامعۀ شیعه در طول تاریخ به چه عواملی وابسته بوده است ؟ صفحه122
10) مسئولیت های منتظررا بنویسید ویکی را به اختیار توضیح دهید ؟ صفحه122 123 124 125
11) پیامبر اکرم در معرفی امام عصر چه چیزی را بیان فرمودند ؟ صفحه123
12) عصر غیبت ، عصر دودلی ها و شک و تردیدهاست . مومن حقیقی چگونه باید باشد ؟ صفحه123
13) پیامبر (ص) در مورد مردمان آخر زمان به حضرت علی چه فرموده اند ؟ صفحه123
14) پیروی از امام عصر در عصر غیبت را توضیح دهید و سخنی از پیامبر نقل کنید . صفحه123
15) امام صادق (ع) در توصیف یاران امام عصر(عج) چه می فرمایند؟ صفحه124
16) امام علی (ع) دربارۀ کسانی که با امام پیمان می بندند و بیعت می کنند چه فرموده اند ؟ صفحه124
17) چه کسانی می توانند در هنگام ظهور سرشار از یقین و
استوارتر از صخره ها باشند؟ چه کسانی می توانند در هنگام بیعت با امام ،
اهل جهاد وپیکار باشند ، پاک دامنی پیشه کنند و اهل زشتی و زشت کاری
نباشند؟ صفحه125
18) آیا در عصر غیبت تنها دعا برای امام زمان کفایت می کند ؟ توضیح دهید . صفحه125
19) یاران امام زمان را توصیف کنید . صفحه125
20) برترین اعمال در عصر غیبت چیست و در این مورد امام علی (ع) چه می فرماید ؟ صفحه125
21) از نگاه امام علی (ع) محبوب ترین کارها نزد خداوند چیست ؟ صفحه125
.سوالات متن درس 11
.1یکی ازاقدامات امامان بزرگوارسیره تربیت دانشمندان چه
بود؟وسیره اینکار ازچه روشی استفاده می کردندواین روش برگرفته از چه چیزی
بود؟ یکی از اقدامات آن بزرگواران تربیت دانشمندانی بود که بتواننداحکام
اسلامی را بامراجعه به قرآن کریم وسیره وسنت پیامبروامامان بدست آورند.این
دانشمندان،به شهرهای دوردست که امامان حضورنداشتندمی رفتندواحکام اسلامی را
به آنان می آموختند.این روش، برگرفته از قرآن کریم بود.
2.تفقّه به چه معناست؟ تفقّه، به معنای تفکرعمیق است.
3.فقیه به چه کسی می گویند؟ افرادی که به معرفت عمیق در دین
می رسند،((فقیه))نامیده می شوند. 4.وظیفۀ
مسلمانان در زمان غیبت نسبت به مسلمانان چیست؟ مامسلمانان وظیفه داریم در
زمان غیبت اما وعدم امکان دسترسی به ایشان به این فقیهان مراجعه کنیم.
5. حال کسی که ازامام خود دور افتاده است وبه وی دسترسی
ندارداز نظر پیامبراکرم چیست؟حال کسی که از امام خود دورافتاده وبه او
دسترسی ندارد ، سخت تر ازحال یتیمی است که پدر را از دست داده است.زیرا
چنین شخصی، در مساعل زندگی حکم ونظر امام را نمی داند.
6.امام صادق دربارۀ ویژگی فقهای حقیقی چه فرمودند؟ هرکس از
فقیهان که نگهدارندة نفس خود، نگهبان دین خود، مخالفت کننده باهو وهوس خود
فرمان بردار فرمان خداوندخود باشدپس، برمردم است که از او پیروی کنند.
7. طبق سخن امام صادق باید برای قضاوت به چه کسانی مراجعه
کنیم؟ازمیان کسانی که در احکام دین تخصص دارند،یکی را برگزینید؛ که من چنین
شخصی راقاضی وحاکم قرارداده ام.
8.امام صادق دربارۀ کسانی که برای قضاوت به سلاطین یا قاضی
آنان مراجعه می کنند چه فرمود؟ هرکس به حق یابه ناحق به چنین کسانی مراجعه
کند،به طاغوت مراجعه کرده واین مخالف کلام خداست که می فرماید((می
خواهندبرای داوری نزدطاغوت روند،درحالی که بایدبه طاغوتت کافر شد.))
پرسیدن:پس چنین افرادی چه کنند؟ فرمود:اینان باید به یکی از شماکه سخنان
مارا روایت می کندودر احکام دین تفکر می کند وآن ها رامی داند،مراجعه کنند
وبه حکم اوعمل نمایند.من چنین کسی را حاکم وداور میان شما قرار دادهام.
9.امام عصر (عج ) در پاسخ یکی از یاران خود به نام اسحاق بن
یعقوب که دربارۀ((رویدادهای جدید))عصر غیبت سوال کرد و راه چاره را جست وجو
نمود، چه فرمود؟ و در مورد رویدادهای زمان به راویان حدیث ما رجوع کنید.
که آنان حجت من بر شمایند ومن حجّت خدا بر آن ها می باشیم.
10.دو مسئولیت مهم فقیه واجد شرایط در عصر غیبت چیست ؟
((فقیه)) واجد شرایط،دو مسؤلیت ((مرجعیت))و((رهبری وولایت))را بر ععهده
دارد ودر حد توان،جامۀ اسلامی را در مسیر اهداف الهی هدایت ورهبری می کند.
11.تقلید در احکام دین را تعریف کنید ؟ فقهان،با تفکر در آیات
و روایات و با کمک کرفتن از موازین دقیق،احکام را بدست می آورند ودر
اختیار مردم قرار می دهند.مردم هم که خود در احکام دینی متخصص نیستند،به
این متخصصان مراجعه می کنند و مطابق با راهنمای آنان عمل مینمیند.به این
مراجعه،پیروی یا تقلید می گویند.تقلید در احکام دینی به معنای رجوع به
متخصص فقه است.
12.مرجع تقلید به چه کسی می گویند؟ کسی که متخصص در احکام فقهی دین است وبه درجه اجتهاد رسیده است را مرجع تقلید می گویند
13.آیا تقلید در تمام ابعاد زندگی جایز است ؟ فقط در احکام فروع دین جایز است
14.ولی فقیه کیست آن را توزیح دهید ؟ از میان فقیهان دارای
شرایط،آن کس که توانایی لازم برای برپایی وادارۀ حکومت را دارد،رهبری جامعه
را به دست می گیرد وبه پیاده کردن قوانین الهی در جامعه اقدام می
کند.فقیهی که این مسؤلیت را بر عهده دارد ولی فقیه نامیده می شود.
15.درعصر غیبت مرجعیت دینی و حکومت اسلامی به چه طریق استقرا می یابد ؟ 1_مرجعیت دینی در شکل مرجعیّت فقیه ادامه می یابد.
2_حکومت اسلامی در چهار چوب ولایت فقیه استمرار پیدا می کند.
16.مرجع تقلید بایستی دارای چه ویژگیهایی باشد تا بتوان از او
در احکام دینی تقلید کرد ؟ با تقوا،عادل،زمان شناس باشد،باتدبیر و با
کفایت باشد،شجاعت و قدرت روحی داشته باشد.
.17ولی فقیه برای رهبری جامعۀ اسلامی چه شرایط باید داشته
باشد ؟ با تدبیر با کفایت باشد و بتواند جامعه را در شرایط پیچیده جهانی
رهبری کند و با درایت وبینش قوی، نقشه های دشمنان دین را خنثی سازد.
.18 مشروعیت دینی فقیه یعنی چه ؟ آن فقیهی که پنج شرط مذکور
را داشته باشد، حکومت ورهبری او مورد پذیرش دین است.یعنی از نظر
((مشروعیت))دارد که مردم را رهبری کند.در غیر این صورت،پیروی از دستورات وی
حرام است.
.19چگونه می توان مرجع تقلید را شناخت و وی را انتخاب کرد ؟1
.خود مابه اندازه ای ازعلم فقه اطلاع داشته باشیم که بتوانیم
فقیه دارای شرایط را بشناسیم وتشخیص دهیم. 2.از دو نفر عادل و مورد
اعتماد که بتوانند فقیه واجد شرایط را تشخیص دهند، بپرسیم. 3.یکی از
فقیان، در میان اهل علم آن چنان مشهور باشد که انسان مطمن شود و بداند که
این فقیه واجد شرایط است.
20.ولی فقیه چگونگی انتخاب می شود و مراحل انتخاب شدن وی را
شرح دهید ؟ از آن جا که ولی فقیه بیان کنندۀ قوانین و مقرارت اجتماعی اسلام
است، انتخاب وی نمی تواند مانندانتخاب مرجع تقلید باشد.یعنی نمی شود که
هرکس بطور جداگانه برای خود ولی فقیه انتخاب کند.زیرا ادارۀ جامع تنها با
یک رهبری امکان پذیر است در غیر این صورت هرج و مرجع وتفرقه و پراکندگی پیش
می آید و این ، یک امر روشن و بدیهی درتمام نظام سیاسی دنیاست.پس،مردم در
انتخاب ولی فقیه باید به صورت دسته جمعی اقدام کنند وفقیهی را که دارای
شرایط رهبری است با آگاهی وشناخت بپذیرند ، به وی اعتماد و اطمینان کنند
ورهبری جامعه را به او بسپارند.
21.دو نوع انتخاب ولی فقیه را در ایران بنویسید و بیان کنید
که این انتخاب چه تفاوتی با یک دیگر دارند ؟ 1.انتخاب یک مرحله ای یا
مستقیم توسط مردم مانند انتخاب امام خمینی 2.انتخاب دو مرحله ای یا غیر
مستقیم مانند مقام رهبری
22.دو شرط اساسی رهبری جامعۀ اسلامی توسط ولی فقیه انجام می
شود چیست ؟ فقیهی می تواند رهبری جامعۀ اسلامی را برعهده بگیرد و کشور را
اداره کند و به پیش ببرد که هم شرایط تعیین شده در دین را دارا
باشد(مشروعیت)وهم مورد پذیرش مردم باشد(مقبولیت).طبیعی است که چنین فقیهی
تا وقتی رهبری جامعه است که شرایط پنج گانۀ ذکر شده برای فقیه را دارا
باشد.تشخیص این امر نیز بر عهدۀ مجلس خبرگان است
سوالات متن درس 12
.1ولایت و رهبری در جامعۀ اسلامی توسط چه کسانی صورت می گیرد ؟
در صورت نبودن این اشخاص چگونه انجام می شود ؟ ولایت ورهبری در جامعه
اسلامی ، به جانشین ونیابت از رسول خدا وامامان انجان می شود ورهبری با
پیروی از آن بزرگواران ، قوانین اسلامی را در جامه به اجرا در می آورد
وپیاده می کند از این رو ، ولی فقیه به عنوانرهبر جامعه اسلامی ، از
راهنمایی قرآن کریم بهره می برد ورسول خدا و اهل بیت ایشان را اسوه و سر
مشق قرار می دهد و می کوشد که به شیوه آنان عمل نماید.
.2لازمۀ شناخت رابطۀ رهبر با مردم چیست ؟ ( از نظر قرآن کریم
) برای شناخت رفتار و رابطۀ رهبر با مردم ابتدا به سراغ قرآن کریم برویم و
از آیات ابتدای درس برخی از این رفتار ها را استخراج کنیم:
1_رهبر نسبت به مردم جامعۀ خود دلسوز و مهربان است. از کوتاهی
های مردم می گذرد وبرای آنان از خدا آمرزش می خواهد. 2_با مردم جامعۀ خود
مشورت می کند و تصمیم گیری های خود را پس از مشورت انجام می دهد. 3_ولی
فقیه در تصمیم گیری قاطع و استوار است و با توکل بر خداوند بر نامه ها را
به پیش می برد و مانع خلل وسستی در نظام اسلامی می شود. 4_با روش های درست
و منطقی به روشنگری مردم می پردازد و تلاش می کند که آنان به روشن بینی و
بصیرت لازم برسند و راه حق را از باطل تشخیص دهند ودر دام دشمنان خدا مردم
نیفتند.
.3ویژگیهای رهبر واجد شرایط با توجه به قرآن کریم و ائمه برای
ادارۀ یک کشور چیست ؟ آن را بیان کنید . 1_رهبر جامعۀ اسلامی نسبت به
سرنوشت جامعه واصول اسلامی استوار و قاطع است و اجازه نمی دهد قوانین
اسلامی مورد بی توجهی قرار گیرد. 2_رهبر جامعۀ اسلامی نگاه برابر و مطابق
قانون به آحاد جامعۀ دارد و با مردم مناطق مختلف کشور و اقوام گونگون به
مساوات رفتار می کند. 3_تربیت و هدایت مردم به دین خدا وسعادت حقیقی را
مهم ترین حق مردم می داند وتلاش می کند که این مسؤلیت را به خوبی انجام
دهد. 4_رهبر ، در برابر مردم و به خصوص مستضعفان، متواضع و فروتن و در
برابر ستمکاران و مستکبران ، با عزت ، نفوذ ناپذیر و مقتدر عمل می کند.
.4مردم چه وظیفه ای نسبت به رهبر و جامعۀ اسلامی دارند ؟
1_مردم مسؤلیت دارند از رهبر تبعیت کنند و پایبند قوانین و مقرارت حکومت
اسلامی باشند. 2_برای اجرای قوانین اسلامی، پیشرفت جامعه وناکام کذاشتن
دشمنان خدا و مردم، از خود در نتیجه استقامت وپایداری نشان دهند. زیرا با
تشکیل حکومت اسلامی، منافع ظالمان و مستکبران به خطر می افتد و آنان با
تمام امکانات و ابزارهای که دارند، می کوشند که مردم را دچار سختی و مشکلات
کنند تا بالاخره دست از حق طلبی خود بردارند. 3_وحدت و همبستگی اجتماعی
خود را بر محور رهبری جامعهحفظ کنند تا قدرت های ستمگر نتوانند در کشور
اسلامی نفوذ کنند و عزت و استقلال جامعه را به خطر اندازند. 4_خود را برای
مقابلۀ با ضالمان و مستکبران آماده کنند به طوری که آنان فکر تهاجم به
سرزمین اسلامی را در سرنپرورانند.
همچنین برخی دیگر از وظایف مردم را از پیشوایان دین: 5_آگاهی
های سیاسی و اجتماعی خود را افزایش دهند تا بتوانند در شرایط پیچیده ای که
قدرت های ظالم در دنیا ایجاد می کنند، تصمیمات صحیح بگیرند و درست عمل
کنند. 6_خیر خواه ونصیحیت گر و یاری دهندۀ رهبر باشند. 7_وظیفۀامر به
معرف و نهی از منکر را با روش های درست و تأثیرگذار انجام دهند و مانع
گسترش بدی ها و زشتی ها و کم رنگ شدن خوبی ها و نیکی ها گردند. 8_در جهت
آبادانی کشور بکوشند. 9_در حفظ اموال عمومی تلاش کنند. 10_منافع کلّ
جامعه و نظام اسلامی را بر منافع فردی خود ترجیح دهند.
.5علت اهمیت مسئولیت های رهبر نسبت به جامعه و جامعه نسبت به
رهبر از دیدگاه علی (ع) را بنویسید ؟ وبزرگ ترین حقی که خدا واجب کرده است،
حق رهبر بر مردم وحق مردم بر رهبر است، حقوقی که خداوند بر هر یک از این
دو نسبت به هم واجب کرده و آن را سبب دوستی والفت آنان وارجمندی دینشان
قرار داده است. مردم جز به صلاح حاکمان، اصلاح نپذیرند و حاکمان جز به
پایداری مردم، نیکو نگردند پس هنگامی که مردم، وظیفه خود را نسبت به حاکم
انجام داند و حاکم نیز حق آنان را ادا کرد، حق در میان جامعه ارزشمند می
شود.
.6نظام جمهوری یا مردم سالار برچه اساسی پایدار است ؟ حکومتی
است که بر اساس نظر و رأی اکثریت مردم پدید آمده است.یعنی اکثریت مردم، نوع
حرکت خود را تعیین کرده اند، نه فرد خاص.
.7در حکومت مردم سالار ، مردم چگونه سرنوشت خود را تعیین می
کنند ؟ در این نوع حکومت، مردم همواره در تعیین سرنوشت خود دخالت دارند و
از راه های تعیین شده دنبال می کنند.
.8تفاوت جمهوری دموکراتیک با جمهوری اسلامی در چه چیزی است ؟
تفاوت اساسی میان نظام های جمهوری دمکراتیک رایج در جهان و جمهوری اسلامی
هست اولاً حکومت اسلامی بر مبنای قوانین اسلامی تشکیل می شود و قانون
گذاران نمی توانند بر خلاف دستورات الهی قانون تنظیم کنند. و به همین جهت
این نظام، ((مردم سالاری دینی))نامیده شده است.ثانیاٌ دمکراسی رایج در
جهان، هدف خود را صرفاٌ تأمین خواسته های دنیوی مردم قرار داده است ونسبت
به ارزش های الهی بی اعتناست . اما هدف اصلی از نظام اسلامی سعادت اخروی و
برقراری عدالت اجتماعی است و آسایش و رفاه مردم را در این چهار چوب برقرار
می کند.
.9اگر مردم در راستای دو جهت نظام مردم سالاری و ارزش های
اساسی حرکت نکنند چه اتفاقاتی در پی خواهد داشت ؟ تا انسان ها در آت دو جهت
حرکت نکنند، آسایش و رفاه عمومی را به دست نخواهد ماند.و همین وضعیت اکنون
در جهان وجود دارد.
.10حکومت اسلامی در عصر غیبت چه نقشی را باید ایفا کنند ؟
برقرای حکومت اسلامی در عصر غیبت، علاوه بر این که یک ضرورت اساسی در اجرای
احکام اسلامی است، به مؤمنان ومنتظران حضرت مهدی فرصت می دهد که آنچه را
برای آمادگی ظهور لازم است، فراهم سازند.
.11ولایت فقیه در عصر غیبت چیست ؟ مرجعیت و ولایت فقیه در عصر
غیبت، همان چراغ هدایتی است که در پرتو آن می توان راه را از بی راهه
شناخت و در میان هزاران راهی که به بن بست می انجامد، راه درست را بر گزید و
آن را به سلامت پیمود.
.12تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت به چه معناست ؟ تشکیل
حکومت اسلامی در عصر غیبت به معنای ارائۀ یک الگو از حاکمیت دینداران است
که با الهام از تعالیم انبیاء، برای خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت انسان ها
تلاش می کنند.
.13در حکومت اسلامی چه فضایلی به وجود می آید و نتیجۀ آن چیست
؟ در این حکومت، زمینۀ عبودیت، معنویت خواهی، برابری و عدالت، به همراه
توسعه و سازندگی کشور و رفاه و آسایش عمومی به طور نسبی فراهم می آید
دینداران و حق طلبان جهان امید وار به تجدید حیات فضائل اخلاقی و کرامت های
انسانی می شوند.
.14در نهایت حکومت اسلامی، جهانیان برای چه چیزی آماده می شود ؟ جهانیان آمادۀ ظهور موعد جهانی خواهد شد.
سوالات متن درس 13
1- عزت به چه معناست؟ انسان عزیز چه کسی ست؟ص160
عزت به
معنی شکست ناپذیری است.انسان عزیز کسی است که در مقابل دیگران تسلیم نمی
شود و شکست نمی خورد. بنابراین وقتی می گوییم فلان شخص دارای عزت نفس است
منظورمان این است که او نفسی شکست ناپذیر دارد و تسلیم نمی شود.
2- در مقابل عزت چه واژه ای قرار دارد و معنای آن چیست؟ص160
در مقابل عزت ذلت قرار دارد که به معنی شکست پذیری و تسلیم شدن است.
3- در مقابل چه چیز هایی باید عزت نفس داشته باشیم؟ص161
1- در برابر خواسته های نا مشروع درونی که سبب روی آوردن ما به گناه می شوند.
2- در برابر دشمنان ظالم و ستمگر بیرونی که می خواهند در مقابل ظلم آنان نسلیم باشیم و ذلت را بپذیریم.
4- انسانی که نفس خود را عزیز می داند چه توانا یی هایی می تواند بدست آورد؟ص162
انسانی
که نفس خود را عزیز و شکست ناپذیر کرده توانایی کنترل هوس ها و تمایلات
نابجای خود را دارد و در مقابل تحریک و تشویق دیگران به گناه ایستادگی می
کند و به آن ها پاسخ نه میدهد.
5- چگونه می توانیم ایستادگی و عزت در برابر هوس و گناه را در خود تقویت کنیم؟ص162
با روی آوردن به خدا
6- سرچشمه تمام عزت کیست و هر کس که به دنبال آن است چه باید انجام دهد؟ص162
سرچشمه ی تمام عزت ها خدااست و هر کس که دنبال عزت است باید خود را به این سر چشمه پیوند دهد.
7- امام علی (ع) درباره کسی که خدا را درست بشناسد چه فرمودند؟ص163
خدا در نفس آنان بزرگ است پس غیر خدا در چشم آنان کوچک.
8- امام علی (ع) در باره تسلیم نشدن انسان عزیز در برابر ظالمان و حفظ عزت نفس چه فرمودند؟ص163
بنده دیگری مثل خودت نباش چه را که خدا تو را آزاده آفریده است.
9- امام حسین (ع) در برابر خواسته لشگریان یزید که او را به تسلیم فرا می خواندند چه پاسخی دادند؟ص164
مرگ باعزت از زندگی با ذلت برتر است و می فرمود : به خدا سوگند من دست ذلت به شما نمی دهم و همچون بردگان فرار نمی کنم.
10-حضرت زینب (س) پس از تحمل سختی ها در پاسخ ابن زیاد چه فرمودند؟ص164
در این واقعه ای که برای ما پیش آمد جز زیبایی ندیدم.
11-کسی که عزتمند حقیقی است چگونه خواهد بود؟ص164
کسی که
بنده حقیقی خدا باشد عزیز می شود و تن به ذلت و خواری در برابر گناه و
گناهکاران نمی دهد و تسلیم آنان نمی شود. او خود را همواره درپیشگاه خدا می
بیند و می داند که اگر چه او خدارا نمی بیند اما خدا او را می نگرد.
12-ریشه عزت و ذلت در وجود انسان چیست؟ص165
1- تمایلات عالی که مربوط به بعد روحی و معنوی اوست مانند تمایل به دانایی_احسان_شجاعت_ایثار_حسن خلق_عدالت_عفاف_حیا و گذشت.
2- تمایلات دانی که مربوط به بعد حیوانی و دنیایی اوست مانند تمایل به ثروت_شهوت_غذاهای لذیذ و متنوع _ زیور و زینت و رفاه.
13-تمایلات عالی مربوط به کدام بخش وجود انسان است؟ص165
تمایلات
عالی مربوط به خود عالی انسان که همان بعد روحی و معنوی اوست می باشد و
تمایلات دانی مربوط است به خود دانی که همان بعد حیوانی و دنیایی می باشد.
انسان باید به گونه ای زندگی خود را تنظیم کند که توجه به تمایلات دانی
مانع رشد و شکوفایی تمایلات عالی نگردد.
14-آیا حقیقتا تمایلات دانی بد می باشند؟ توضیح دهید.ص165
تمایلات
دانی تمایلات بدی نستند بلکه برای زندگی در دنیا لازم هستند اما نباید از
حد تجاوز کنند و مانع رشد تمایلات عالی شوند. حد و مرز این نیاز را خدا می
داند و خداوند چگونگی بهره مندی از شهوت و ثروت و سایر امور دنیایی را مشخص
کرده تا انسان بتواند تمایلات عالی را در خود رشد دهد و به کمال رساند.
15-چه چیزی در انسان وجود دارد که به سوی تمایلات عالی فرا می خواند؟ص166
عقل و وجدان انسان را به تمایلات عالی فرا می خوتند چون به دنبال خوشبختی همیشگی اوست.
16-چه چیزی در انسان وجود دارد که به سوی تمایلات دانی فرا می خواند؟ص166
هوی و هوس (نفس اماره) از انسان می خواهد که فقط به غرایز و تمایلات دانی مشغول باشد و توجهی به تمایلات عالی نداشته باشد.
17-تفاوت انسان ذلیل و انسان عزیز چیست؟ص166
انسان عزیز
همواره به ندای عقل و وجدان و نفس لوامه گوش فرا می دهد و تسلیم نفس اماره
نمی شود اما انسان ذلیل در درون شکست می خورد و تسلیم نفس اماره می شود..
18-انسان گناهکار پیش از شکست در مقابل عوامل بیرونی چه اتفاقی در درونش ایجاد می شود؟ص166
انسان
گناهکار پیش از آن که در مقابل عوامل بیرونی تسلیم شود ابتدا در خود می
شکند و حقارت را پذیرا می شود کسی که در مقابل دیگران تن به ذلت می دهد
ابتدا در مقابل تمایلات پست درون خود شکست خورده و ذلیل شده است. او عزت
خود را از دست داده و به دنائت و پستی دچار شده است.
سوالات متن درس 14
1- کلمه انسان در قرآن به چه معناست و مصداق آن چیست؟ص177
کلمه انس،انسان و بنی آدم
در قرآن کریم اخنصاص به جنس خاصی ندارد و هرپیامی که با این کلمات همراه
شده ،به زن و مرد،هر دو،مربوط می شود.زیرا زنان و مردان به عنوان افراد نوع
انسان، ویژگی های فطری یکسان و هدف مشترکی دارند که با استفاده از سرمایه
های ذاتی خود می توانند به آن هدف برسند و در بهشت جاوید خداوند منزل
گزینند.
2- تفاوت نقش بین زن و مرد در چیست؟ با مثال توضیح دهید.ص179
برخی
تفاوت های زیستی و روان شناختی سبب شده که هر کدام از مرد و زن بتوانند در
زندگی مشترک و خانوادگی نقش های متفاوتی را بر عهده گیرند و یک خانواده
متعادل را پدیدآورند،مقصود از آفرینش انسان ها به صورت زوج، همین است. به
طور مثال توانمندی عاطفی بالای زنان و قدرت جسمی بیشتر مردان برای آناست که
زن ومرد دو نقش تکمیلی در کنار هم ایفا نمایند. زن، با محبت مادری،
فرزندان را رشد دهد و مرد با کارکردن خود نان آور خانواده باشد.
3- خانواده چگونه نهادی ست؟ص179
خانواده ارزشمند ترین
بناء و بنیان نزد خداست که با پیوند زن و مرد به وجود می آید و با آمدن
فرزندان کامل می شود . با تولد فرزندان ، زن و مرد ، مادر و پدر بودن را می
پذیرند و فرزندان خود را در دامان مهربان خود تربیت می کنند .
4- نیاز جنسی که از زمینه های طبیعی تشکیل خانواده است را توضیح دهید.ص182
ابتدایی
ترین زمینه شکل گیری نهاد خانواده ، نیازجنسی مرد و زن به یکدیگر است. این
نیاز که احساس آن از دوران بلوغ آغاز می شود اولین کشش و جاذبه را میان زن
و مرد ایجاد می کند و آنان را به سوی تشکیل خانواده می کشاند. بر اثر
ازدواج و پاسخ صحیح به این نیاز هر کدام از مرد و زن به یک آرامش روانی می
رسند.
5- نیاز به آرامش روحی در کنار همسر را بیان کنید.ص183
هر
یک از زن و مرد نیازمند زندگی با دیگری هستند و این نیاز پس از بلوغ آشکار
می شود. این نیاز به گونه ای است که اگر فردی از راه های نامشروع نیاز
جنسی خود را برطرف کند و غرق در آلودگی های جنسی باشد اما مجرد و بدون همسر
زندگی کند باز هم یک بی قراری و نـا آرامی او را آزار می دهد که فقط با
ازدواج و بودن در کنار همسر برطرف می شود. برخی از ازدواج های ناموفق هم
ریشه در همین موضوع دارند که زن یا مرد به این نیاز همسر خود توجهی ندارد و
رفتاری آرامش بخش از خود نشان نمی دهد. تجربه های روان شناختی گویای آن
است که توانایی زن نسبت به مرد در ایجاد سکونت و آرامش بیش تر است و مبدا
آرامش در خانواده، اوست.
6- خداوند در آیه 21 سوره روم درباره آرامش همراه با مودت و رحمت چه فرمود؟ و این رابطه چگونه ادامه خواهد داشت؟ص183
«همسرانی از خودتان تا با ایشان به آرامش برسید»
7- رشد و تربیت فرزندان که از زمینه های تشکیل خانواده است را توضیح دهید.ص183
خانواده
بستر رشد و بالندگی فرزندان است و هیچ نهاد دیگری نمی تواند جایگزین آن
شود . فرزند ،ثمره پیوند زن و مرد و تحکیم بخش وحدت روحی آن هاست.آنان دوام
وجود خود را در فرزند می بینند و رشد و بالندگی او را پایداری وجود خود می
یابند.
8- فعالیت پدر و مادر بعد از تولد فرزندان چگونه است و چه مسؤلیتی در قبال تربیت آنها دارند؟ص183
مسئولیتی
که با آمدن فرزندان بردوش پدر و مادر قرار می گیرد بسیار سنگین و غیر قابل
چشم پوشی است. زن و مردی که ازدواج می کنند و خداوند به آن ها فرزندانی می
بخشد در حقیقت باخداوند پیمان بسته اند که این هدیه های الهی را شکوفا
کنند و به ثمر رسانند . تمام فعالیت های بعدی پدر و مادر باید به گونه ای
تنظیم شود که به رشد این نهال ها و بالندگی آن ها کمک کند.هر یک از استعداد
های فرزندان که به خاطر بی تدبیری پدر و مادر ، خود خواهی ها ، چشم و هم
چشمی ها و تسلیم در برابر آداب و رسوم ساختگی ، سرکوب شود ، در پیشگاه
خداوند مجازاتی به همراه دارد. بهداشت روانی وحسمی کودک و تعادل رفتاری و
تعالی اخلاقی وی یک خواست الهی است که از همان ابتدای ازدواج باید مورد
توجه قرار گیرد.
9- نیاز به رشد معنوی و اخلاقی در خانواده که یکی از زمینه های تشکیل خانواده است را بیان کنید.ص184
عالی
ترین هدف تشکیل خانواده رشد اخلاقی و معنوی هر یک از اعضای خانواده است.
پسر و دختر جوان با تشکیل خانواده زمینه های فساد را از خود دور می کنند
مسئولیت پذیری را تجربه می نمایند مهر و عشق به همسر و فرزندان را در خود
پرورش می دهند ایثار و از خود گذشتگی برای دیگری را تمرین می کنند،
وفاداری، حسن خلق،مدارا،تحمل رنج ها و سختی ها و یسیاری از صفات اخلاقی
دیگر را در خود پدید می آورند.علاوه بر این تنها محیط مناسب برای تربیت
صحیح کودکان و رشد همین فضائل اخلاقی در آن هاست البته این در صورتی است که
پدر و مادر با مسئولیت خود آشنا باشند و آن را انجام دهند.
10- جوان با تشکیل خانواده به چه چیزهایی می تواند برسد؟ص184
پسر
و دختر جوان با تشکیل خانواده زمینه های فساد را از خود دور می کنند
مسئولیت پذیری را تجربه می نمایند مهر و عشق به همسر و فرزندان را در خود
پرورش می دهند ایثار و از خود گذشتگی برای دیگری را تمرین می کنند،
وفاداری، حسن خلق،مدارا،تحمل رنج ها و سختی ها و یسیاری از صفات اخلاقی
دیگر را در خود پدید می آورند.علاوه بر این تنها محیط مناسب برای تربیت
صحیح کودکان و رشد همین فضائل اخلاقی در آن هاست البته این در صورتی است که
پدر و مادر با مسئولیت خود آشنا باشند و آن را انجام دهند.
11- هدف از ازدواج در اسلام چیست؟ آن را بیان کنید و در نهایت نظر خود را ابراز نمایید.ص185
1- پاسخ به نیاز جنسی 2-انس با همسر 3- رشد پرورش فرزندان 4-رشد اخلاقی و معنوی
برای
اینکه یک ازدواج موفق داشته باشیم که هم به جدایی منجر نشود و هم سبب
خوشبختی ابدی ما گردد لازم است که هر چهار هدف را در تشکیل خانواده در نظر
بگیریم و وهدف چهارم را در اولویت قرار دهیم. اگر پس از تشکیل خانواده به
طور مثال فقط هدف اول را دنبال بکنیم و برای سه هدف دیگر تلاش نکنیم پس از
مدتی اختلافات ظاهر می شوند و دوری روحی و روانی از یکدیگر زندیگی را خسته
کننده می کند. اما اگر پس از تشکیل خانواده هر یک از زن وشوهر تلاش کنند که
در کنار دیگری اخلاق حسنه را تمرین نمایند به زودی محیطی آرامش بخش و
سرشار از نشاط ولذت شکل خواهد گرفت و اعضای خانواده تا آخر عمر با احساس
رضایت و موفقیت در کنار هم زندگی خواهند کرد.
سوالات متن درس 15
1) اولین سنگ بنای خانواده چیست؟ص190
2) امام علی(ع) درباره علاقه شدید و پیامد آن چه فرمود؟ص191
3) چرا در امر ازدواج اذن پدر برای دختران ضروری می باشد؟ص191
4) کدام ویژگی در دختران است که در ازدواج پیش قدم نمی شوند؟ص191
5) سهل انگاری و تصمیم عجولانه در امر ازدواج چه چیزی را در پی دارد؟ص192
6) کدام مشکلات مطرح شده پیش روی ازدواج جوانان است؟و کدامیک از اینها برای شما مهمتر است؟ص192
7) راه های شناخت همسر آینده چیست؟ توضیح دهید.ص193
8) نتایج ازدواج در زمان و موقعیت مناسب و نامناسب را با یکدیگر مقایسه کنید.ص194
9) آمادگی زیستی و روح ازدواج نیازمند چه چیزی است؟ص194
10) پیامبر اکرم(ص) درباره ازدواج و رابطه آن با حفظ دین چه فرمودند؟ص195
11) پیامبر اکرم(ص) درباره امکان ازدواج و رابطه آن با عفاف چه می فرمایند؟ص195
12) امام صادق(ع) درباره نماز فرد متأهل چه فرمودند؟ص195
سوالات متن درس 16
1) شرایط پیمان ازدواج را نام ببرید.ص202
2) قرآن کریم از چه واژه هایی به عنوان مهر استفاده کرده است؟ص202
3) جنبه اصلی مهر و محبت چیست؟ص202
4) آیا افزایش میزان مهریه باعث استحکام بنیان خانواه می شود؟ص202
5) همسران در زندگی مشترک چه نقشی دارند؟ به طور خلاصه بیان کنید.ص203
پایان سوالات متن درس دین وزندگی سال سوم متوسطه 92-91
۹۳
آشنایی با دفاع مقدس 
