کتاب الکترونیک مجموعه سوالات

چرا باید زن پس از طلاق سه ماه عده نگه‌دارد؟ علم امروز به راحتی اثبات می‌کند که زن باردار است یا نه؟ چرا زن سه ماه محروم بماند ولی مرد نه؟!

ایکس – شبهه: ابتدا دقت کنیم که «دین الهی»، سریال تلویزیونی نیست که با نگاه فیلم هندی یا جنگ فمینستی که در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی تبلیغ و ترویج می‌گردد و زور می‌زنند تا تشابه حقوق را به جای تساوی حقوق القا کنند و زن را مرد و مرد را زن کنند، به آن نگاه کنیم.

احکام اسلامی، همه فروع دین هستند، یعنی شاخه‌های اصولی هستند چون توحید، نبوت و معاد. لذا فردی که اصول را قبول ندارد، دیگر جایگاهی ندارد که از چرایی اصول بپرسد و کسی که قبول دارد، می‌داند هر چند خوب و لازم است که در مورد حکمت و آثار و تبعات احکام الهی تحقیق کند و مطلع گردد، اما اگر به نتایج مطلوبی نیز دست نیافت، باز می‌داند که احکام صادره از سوی خداوند علیم و حکیم، حتماً علیمانه و حکیمانه بوده و منطبق با نظام خلقت و ضامن رشد، سلامت و کمال است، هر چند که او علل و حکمت‌ها خاصش را نداند.

عده‌ی زنان، فقط سه ماه نیست، بلکه عده طلاق پاک شدن از سه حیض و عده‌ی مرگ همسر چهار ماه و ده روز است و هر دو حکم عین صریح آیات قرآن کریم (یعنی کلام و امر الهی در وحی) می‌باشد. چنان چه در مورد سه نوبت پاکی زنان مطلقه فرمود: «وَالْمُطَلَّقَاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلاَثَةَ قُرُوَءٍ ... – البقره 228» و در مورد عده‌ی چهار ماه و ده روز زنان بیوه فرمود: «وَالَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنکُمْ وَیَذَرُونَ أَزْوَاجًا یَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ... – البقره، 234»

الف – بدیهی است که تنها علت و حکمت عده نگه‌داشتن، اثبات عدم بارداری نیست که آن در همان ماه اول و دوم مشخص می‌گردد و امروزه علم در همان آزمایش اول مشخص می‌کند، هر چند که احکام مبتنی بر زمان در اسلام، بر مبنای طبیعت است که برای همگان مشهود است و نه بر مبنای نتایج آزمایشگاهی. مثل آگاهی از هلال ماه، افق‌های روزانه، عادت ماهانه زنان و ... که هر کسی می‌بیند. لذا احکامی که باید در زمان انجام شود، مثل نماز، روزه و حج، همه بر اساس طبیعت مشهود و ثابت و بلا شک است.

پس لابد حکمت‌های دیگری هم وجود دارد، خواه انسان به لحاظ علمی و عقلی برخی از آنها را کشف کند و خواه نکند و هر چه کشف کند نیز، هنوز حکمت‌ها و آثار یک حکم نیز به پایان نمی‌رسد (رجوع به پاسخ چرا گوشت خوک حرام است).

ب – در مورد حکمت‌های عده نگه‌داشتن زنان مطلقه و بیوه نیز حکمت‌هایی بیان شده است، هر چند که همه حکمت‌هایش نیست، از جمله:

*- ممانعت هر چه بیشتر از فروپاشی خانواده در عده طلاق: خانواده، مقدس‌تری و اصلی‌ترین کانون اجتماعی است که بیشترین نقش را ساختار فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی یک جامعه دارد و به همین دلیل است که نظام‌های دینی و اخلاقی سعی در حفظ و استحکام آن دارند و نظام‌های استکباری سعی در تخریب و فروپاشی آن می‌نمایند.

طلاق حتماً به دلیل بروز اختلافات صورت گرفته است، اختلافاتی که پس از محبت‌ها، تفاوهم‌ها، همزیستی‌ها و همسویی‌ها (همسری) واقع شده است. پس «عده» ایجاد فرصتی برای بازگشت به حالت اولیه و بازسازی مجدد خانواده قبلی می‌باشد و نمونه‌ی تحقق آن نیز به کرات و مستمر اتفاق افتاده و می‌افتد. عده برای زن از ازدواج مجدد نسنجیده به خاطر انتقام و سرکوفت به همسر سابق و ازدواج مجدد مرد به خاطر حرص، عصبیت و ... جلوگیری می‌کند. زمانی ایجاد می کند تا آتش عصبیت‌ها، کینه‌ها و بغض‌ها فروکش کند، علل منطقی بررسی شده و قضاوت شود و تصمیم ادامه یا قطع کامل با حاکمیت عقل صورت پذیرد. مردان مسلمان و  اهل سلامت و اخلاق نیز چنین نیستند که بلافاصله پس از طلاق به سراغ سایر زنان روند، بلکه همان فشار جنسی نیز سبب میل و رغبت‌شان به سوی بازگشت به همسرشان می‌گردد.

*- عده (طلاق یا مرگ همسر) از سوی دیگر حفظ احترام خانواده است و متضمن تغییر نگاه صرفاً جنسی به زن، مرد، ازدواج، روابط زناشویی و ... می‌گردد و نشان می‌دهد ارزش‌ها و حرمت‌های دیگری هم هست که باید پیش‌تر و بیش‌تر مدّ نظر گرفته شود. به ویژه اگر خانواده صاحب فرزند هم باشند.

*- روابط جنسی آزاد و مبتنی بر شهوت جنسی صرف، بار و تعهد حقوقی برای کسی ایجاد نمی‌نماید و به همین دلیل سبب بروز فجایع و ظلم‌های بسیار می‌گردد، اما خانواده، نظمی تعهد‌آور برای زن، مرد، فرزندان، اقربا و جامعه است. از تعهدات حقوقی نفقه، ارث، ارتباط جنسی، ازدواج با محارم و ... گرفته تا سایر حقوق مدنی در کار، دستمزد، مأموریت، نظام وظیفه و ...، بدیهی است بر هم زدن چنین کانونی با این همه نظم و تعهدات حقوقی، باید مبتنی بر نظم و تعهدات حقوقی دیگری نیز باشد. این نظم، تعهدات یا قوانین حقوقی یا باید از سوی بشر و منطبق با اهداف و منافع حاکمان اعتبار گردد و یا از سوی خالق کریم و منطبق با علم، حکمت، مشیّت او و منطبق با نظم کارگاه هستی.

*- آرامش روحی و روانی زن، از حکمت‌های دیگر عده است. دقت شود که مرد می‌تواند در آمیزش با همسر خود که معشوقه‌اش نیز هست و محبت فراوانی به او دارد، صرفاً شهوت جنسی را مدّ نظر قرار دهد، اما زن اگر فقط به خاطر شهوت جنسی نیز به آغوش مردی در آید، باز مورد توجه قرار گرفتن به لحاظ خواسته شدن، دوست داشته شدن، انتخاب شدن، محبوبه شدن و ... همه برایش اولویت دارد. مرد اگر بداند که همسرش او را دوست دارد، برای روانش کافیست، اما برای زن هر چند می‌داند، ولی نمودهای مکررش مؤثر است، لذا پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله بدین مضمون فرمودند که دوست داشتن را با زبان به همسرتان بگویید.

از این رو، زن پس از طلاق دچار لطمات روحی و روانی و شکست عاطفی سنگین‌تری می‌گردد که آرامش بخشیدن به آن بسیار اولی‌تر از آرامش بخشیدن به شعله نیاز جنسی است. و «عده»، فرصت این آرامش را به او می‌دهد تا پس از آن تصمیم‌هایش برای تنهایی، پذیرش رجوع مرد، ازدواج مجدد و یا حتی لذت‌های جنسی‌اش منفعل و توأم با اضطراب‌های روانی و عاطفی نباشد و بیشتر ضربه نبیند.

دقت شود که در فرهنگ اسلام، ازدواج اولی است و بهترین راه ارضای سالم غرایز جنسی نیز قلمداد شده است، لذا فرض اول بر این است که زن پس از طلاق یا مرگ شوهر، به فکر ازدواج باشد، نه صرفاً برآوردن نیاز جنسی. لذا نیازمند به این آرامش پس از طوفان شکست در زندگی مشترک قبلی به واسطه طلاق یا مرگ شوهر است.

و البته صدها حکمت دیگر برای سلامت جنسی، جسمی، روحی، روانی، فردی، اجتماعی، حقوقی و ... نیز وجود دارد و هم چنین حکمت‌های ناشناخته‌ی دیگری که با پیشرفت علوم شناخته می‌شود.

د- در خاتمه دقت شود که مبحث «چرایی احکام» یا به تعبیری شناخت حکمت‌‌ها، موضوعی چون «فلسفه حقوق» است که باب مفصل علمی در فقه و اصول می‌باشد و تحصیل آن نیز شاید یک دهه به طول انجامد (مثل سایر رشته‌های حقوق) – لذا فرمودند یا بروید وقت بگذارید، تحصیل کنید و مجتهد گردید، یا در احکام تقلید کنید (مثل رجوع به حقوقدان و وکیل و هر متخصص دیگری)؛ اما نکته مهم این است که اگر چه همه احکام دارای وفاید و منافعی برای رشد فردی و اجتماعی انسان است، اما مهم‌ترین حکمت آن بندگی خداوند متعال است که در حاکمیت قوانین ابلاغی او (شرع) بر مملکت وجود تجلی می‌یابد. باید و نبایدهای این حاکمیت یا از سوی شخص و اشخاص است و یا از سوی خدا. و مسلمان حاکمیت خدا را بر می‌گزیند.

طلاق در ادیان ابراهیمی‏ درنگی بر آموزه‏های کتاب‏های آسمانی‏ قرآن کریم،عهد عتیق و عهد جدید

رضا کیانی

مقدمه

امروزه طلاق به یکی از پدیده‏های مهم و حائز اهمیت جوامع‏ امروزی مبدل شده و به تبع آن بررسی و مطالعه درباره‏ی آن نیز گسترش یافته است.
از دیگر سو،ادیان-به‏خصوص ادیان ابراهیمی-به این مفهوم‏ توجه ویژه نشان داده و می‏توان در آثار مکتوب این ادیان،آیات و فرامین‏ بسیاری در خصوص طلاق و گسست‏های زناشویی سراغ گرفت.
تردیدی نیست که رویکرد این‏گونه کتاب‏ها،نقش تعیین کننده‏یی‏ در باورها و تفکرات پیروان آن ادیان داشته است.چرا که کتاب‏های‏ آسمانی ادیان،به‏عنوان منبع اصلی و اساسی ادیان محسوب شده و اندیشه و رفتار مردمان،ریشه در آن دارد.
در بررسی حاضر نیز کوشش شده است با مراجعه به متن قرآنی‏ کریم،عهد عتیق(تورات)و عهد جدید(انجیل)که کتاب‏های مقدس‏ سه دین بزرگ و کهن اسلام،یهودیت و مسیحیت محسوب می‏شوند، به مطالعه‏ی مفهوم طلاق پرداخته شود و نظر این سه کتاب در این‏ خصوص به صورت مقایسه‏ای بررسی گردد.

گسست‏های زناشویی و طلاق

از فروپاشی پیوند زناشویی،بین زوجین تحت عنوان گسست‏ زناشویی یاد می‏شود.در تعریفی دیگر،«شکستن واحد خانواده و تجزیه‏ی نقش‏های اجتماعی که در نتیجه‏ی آن یک یا تنی چند از اعضای خانواده به طور ارادی یا غیرارادی تکالیف ناشی از نقش خود را آن‏طور که باید و شاید انجام ندهند،گسست زناشویی نامند».(گود، 1352،ص 248)شایع‏ترین نوع گسست زناشویی،طلاق خوانده می‏شود. به عبارت دیگر یک ازدواج رسمی و قانونی به وسیله‏ی طلاق خاتمه پیدا می‏کند.در تعریف طلاق آمده است:«انحلال رابطه‏ی زن‏وشوهری‏ در ازدواج دایم که به دنبال آن از نظر رعایت حقوق و تکالیف زناشویی‏ مسوولیتی برابر زن‏وشوهر وجود ندارد طلاق نامیده می‏شود».(بهشتی، 1358،ص 322)به‏طور کلی در ادیان الهی طلاق امر مطلوبی نیست و در کراهت آن آیات فراوانی وجود دارد.در قرآن،تورات و انجیل نیز آیات‏ بسیاری وجود داشته که در آنها به دوری از طلاق توصیه شده است.

الف)طلاق در قرآن کریم

همان‏طور که پیش از این نیز اشاره شد طلاق در نزد ادیان الهی، پسندیده نبوده و در کتاب‏های آسمانی ادیان،شواهدی حاکی از کراهت‏ و قباحت آن به چشم می‏خورد.این امر می‏تواند در انجام طلاق موثر واقع گردد چرا که طلاق در بین جوامع مذهبی شیوع چندانی ندارد.در قرآن نیز این مفهوم پسندیده نبود و به دوری از آن اشاره شده است.با بررسی آیات قرآن کریم می‏توان این‏گونه ادعا نمود که کتاب آسمانی‏ قرآن به همان اندازه که به ازدواج و تشکیل خانواده اهمیت داده،از فروپاشی آن بیزار و منتفر است.برای همین در آیات این کتاب آسمانی‏ ذکر شد هنگام اختلافات زناشویی در صورتی که پیش‏بینی می‏شود اختلافات بالا بگیرد،بهتر است داوری از جانب مردوزن به موضوع‏ رسیدگی کرده و آن را حل‏وفصل نمایند.در سوره مبارکه‏ی نساء آمده‏ است:«چنان‏چه بیم آن دارید که نزاع و خلاف سخت بین زن‏وشوهر پدید آید،از طرف خانواده‏ی مرد و خانواده‏ی زن داوری انتخاب کنید،اگر نیت صلاح در کار باشد،تا خداوند آن دو را به اصلاح موفق فرماید که‏ خداوند بر همه دانا و از همه چیز آگاه است.»(سوره‏ی نسا،آیه‏ی 35)
با وجود این،در برخی اوقات تفاهم بین زوجین امکان‏پذیر نیست و امید اصلاح و بهبودی نیز وجود ندارد،در این صورت راه طلاق باز است‏ و زن‏وشوهر می‏توانند از هم جدا شوند.
در سوره‏ی مبارکه‏ی طلاق ضمن آنکه از مردان خواسته شده به‏ ادای حقوق زنان همت گمارده و به آن توجه داشته باشند،توصیه شده‏ است که زنان را از خود دور نکنند مگر آن‏که مرتکب عمل نادرست و زشتی شده باشند:«و آن زنان را از خانه بیرون مکنید،مگر آن‏که کار زشتی آشکار مرتکب شوند.این حدود خداست و هر کس از حدود الهی‏ تجاوز کند به خویشتن ظلم کرده است.تو ندانی شاید خدا کاری از تو پدید آرد».(سوره طلاق،آیه 1)
هم‏چنین در قرآن آمده،زن می‏تواند پس از جدایی ار شویش،مجددا ازدواج کند و مرد نمی‏تواند همسر مطلقه خود را از ازدواج منع کند:«و چون زنان را طلاق دادید و زمان عده‏ی آنها به پایان رسید،آن‏ها را از این‏که با شوهران‏شان زناشویی کنند منع نکنید».(سوره‏ی بقره،آیه‏ی‏ 232)

لزوم رعایت اخلاق اسلامی در طلاق

در قرآن کریم آیاتی ذکر شده که به قوانین و احکام طلاق اشاره دارد که مسلمین را به اجرای آن ملزم می‏نماید.
از مهم‏ترین احکام مربوط به طلاق که کتاب قرآن بدان اشاره دارد،رعایت اخلاق اسلامی‏ست.براساس آیات قرآن،مردوزن باید هم در زناشویی و هم در طلاق حرمت همسر خود را نگاه داشته و به حق و حقوق او احترام گذارند.در این خصوص در سوره بقره آمده است:«چون‏ زنان را طلاق دادید و به پایان عده خود رسیدید،یا به نیکویی نگاهشان‏ دارید،یا به نیکویی رهایشان سازید،و برای ضربه‏زدن و زیان رساندن‏ نگاهشان مدارید تا ستم‏کرده باشید،و هر که چنین کند بر خود ستم کرده‏ و آیات خدا را به شوخی و ریشخند مگیرید،و نعمتی را که خداوند به شما ارزانی داشته و آن‏چه از کتاب و حکمت بر شما فرو فرستاده که شما را بدان پند می‏دهد به یاد آرید و از خدا پروا کنید و بدانید که خداوند به همه‏ چیز آگاه است».(سوره‏ی بقره،آیه‏ی 231)

ایلاء

یکی دیگر از احکام مرتبط با طلاق که در قرآن هم بدان اشاره شده‏ است،«ایلاء»است و آن قسمی از سوی مرد است تا به مدت بیش از چهار ماه از آمیزش با همسرش خودداری کند.
در گذشته،ایلاء برای تنبیه زنان و ناراحت کردن و ضرر رساندن به‏ آنها از سوی مردان اجرا می‏شد.زنی که این‏گونه مورد مجازات قرار می‏گرفت،حق آمیزش با مرد خود را نداشت،هم‏چنین نمی‏توانست با مرد دیگری ازدواج کند،خداوند در خصوص این‏گونه سوگندها به مردان‏ توصیه می‏کند:«خداوند را در معرض سوگندهای خود قرار ندهید که‏ ترک نیکی و تقوا کنید و میان مردم اصلاح نکنید».(سوره‏ی بقره،آیه‏ 224)
اما چنان‏چه مردی قصد داشت این‏گونه با همسرش رفتار کند،دو راه در برابر خود دارد:یا آن‏که قسم خود را شکسته و کفاره دهد یا این‏که‏ با احترام زنش را طلاق دهد.در سوره‏ی مبارکه‏ی بقره آیات 226 و 227 در این خصوص چنین می‏خوانیم:«کسانی که به وسیله‏ی سوگند از زنانشان کناره‏گیری می‏کنند،چهار ماه فرصت دارند،اگر بازگشتند خداوند آمرزنده و مهربان است(226)و اگر تصمیم به طلاق گرفتند، خداوند بر کارشان شنوا و داناست».(سوره‏ی بقره،آیات 226،227)

ب-طلاق در عهد عتیق(تورات)

در عهد عتیق با موارد نادری از طلاق برمی‏خوریم،چراکه این کتاب‏ طلاق را پدیده‏های ناپسند خوانده و در کراهت و قباحت آن آیاتی به چشم‏ می‏خورد.چنان‏که در باب دوم از کتاب ملاکی،نفرت خداوند از طلاق‏ آمده است:«خداوند،خدای اسرائیل می‏فرماید:من از طلاق نفرت دارم، هم‏چنین از مردان سنگ‏دلی که زنان خود را طلاق می‏دهند،پس‏ مواظب باشید که به همسر خود خیانت نکنید».(ملاکی،2:16)
این آیه مردانی را که قصد طلاق زنان‏شان رادارند،سنگ‏دل خوانده‏ و به آن‏ها هشدار داده که هر گز به زنان‏شان خیانت نکرده و نسبت به‏ آن‏ها همواره وفادار باشند.

مقایسه‏ی موقعیت زن‏وشوهر از نظر طلاق

در تورات آمده که مردان حق طلاق زنان را دارند.بر این اساس‏ چنان‏چه مردی،قصد طلاق زنی را داشته باشد کافی است به او طلاق‏نامه‏ایی بدهد.در این کتاب دلیلی حاکی از این‏که زنی می‏تواند از مرد خود جدا شود نیامده است.در واقع،این مردان هستند که می‏توانند از زنان‏شان جدا شده،آن‏ها را طلاق دهند.این نکته در آیاتی که در موضوع طلاق آمده،به خوبی نمایان است.در این آیات معمولا مخاطب،مردان بوده و به آنها توصیه شده از زنان خود جدا نشوند،از مواردی که مرد می‏توانسته زن خود را طلاق دهد،زنا و خیانت زن است. در کتاب تثنیه آمده اگر در هنگام ازدواج مشخص شود عروس باکره‏ نبوده،زن باید سنگسار شود اما اگر این امر تهمتی از جانب مرد باشد،نه‏ تنها مرد باید جریمه پرداخت کند بلکه حق طلاق زن را نیز نخواهد داشت.هم‏چنین اگر مردی به دختری که نامزد ندارد تجاوز کند،ضمن‏ ازدواج با او هر گز حق طلاق آن دختر را نخواهد داشت.

نظر دو پیامبر عهد عتیق درباره‏ی طلاق

از آن‏جا که در عهد عتیق به طلاق سفارش شده و از آن به عنوان‏ پدیده‏یی ناپسند یاد شده است،قوانین اندکی درباره‏ی آن به چشم‏ می‏خورد.یکی از این قوانین از زبان حضرت موسی در کتاب تثنیه آورده‏ شده است.بر این اساس اگر مردی بعد از آن‏که پیوند زناشویی با زنی‏ منعقد نمود،به عللی از او راضی نبود،می‏تواند طلاق‏نامه‏یی به دست او داده و از او جدا شود.اما چنان‏چه آن زن با کس دیگری ازدواج کند و پس از مدتی شوهر دوم آن زن بمیرد و یا او را طلاق دهد،شوهر اولش‏ حق ندارد با او درباره ازدواج نماید.در کتاب تثنیه از قول موسی‏ می‏خوانیم:
«اگر مردی پس از ازدواج با زنی،به عللی از او راضی نباشد و طلاق‏نامه‏یی نوشته،به دستش دهد و او را رها سازد و آن زن و دوباره‏ ازدواج کند و شوهر دومی نیز از او راضی نباشد و او را طلاق دهد یا بمیرد،آن‏گاه شوهر اولش نمی‏تواند دوباره با او ازدواج کند،زیرا آن زن‏ نجس شده است.خداوند از چنین ازدواجی متنفر است و این عمل باعث‏ می‏شود زمینی که خداوند،خدایتان به شما داده است به گناه آلوده شود». (تثنیه،34:1-5)
این مطلب در کتاب ارمیا نیز از زبان این پیامبر عهد عتیق آورده‏ شده است.در این کتاب ارمیا از قول خداوند می‏گوید:اگر مردی زن‏ خود را طلاق داده و آن زن،همسر دیگری برگزیند،شوهر اولش نباید دیگر او را به همسری برگزیند.ارمیا دلیل این کار را فاسد شدن و بی‏عفت شدن آن زن می‏داند و مردان را از ارتکاب به چنین ازدواجی باز می‏دارد.

ج)طلاق در عهد جدید(انجیل)

در عهد جدید طلاق زشت‏تر و قبیح‏تر از قرآن و عهد عتیق تلقی‏ شده و ازاین‏رو کسی حق انجام آن را ندارد.در انجیل متی می‏خوانیم‏ وقتی از عیسی درباره طلاق سوال می‏کنند او ارتکاب به این کار را به‏ شدت نهی می‏کند:
«آن‏گاه بعضی از فریسیان پیش آمدند تا با بحث و گفت‏وگو او را غافلگیر کنند.پس به عیسی گفتند:آیا شما اجازه می‏دهید مرد،زن خود را طلاق دهد!»
عیسی جواب داد:«مگر شما کتاب آسمانی را نمی‏خوانید!در کتاب‏ آسمانی نوشته شده است که در آغاز خلقت،پروردگار مردوزن را آفرید و دستور داد مرد از پدر و مادر خود جدا شود و برای همیشه به زن خود بپیوندد و با او یکی شود.به‏طوری که آن دو نفر دیگر دو تن نیستند، بلکه یک تن‏اند.هیچ انسانی حق ندارد آن دو را که خدا به هم پیوسته‏ است،جدا کند».پرسیدند:«اگر چنین است چرا موسی فموده که مرد می‏تواند زنش را طلاق بدهد،و کافی است که طلاق‏نامه‏یی بنویسد و به دست زنش بدهد و از او جدا شود!»
عیسی جواب داد:«موسی چنین گفت زیرا می‏دانست شما چه‏قدر سنگ‏دل و بی‏رحم هستید.اما این چیزی نبود که خداوند در آغاز خلقت‏ در نظر داشت.و من به شما می‏گویم که هر کس زن خود را هر علتی‏ به غیر از زنا طلاق دهد و با زن ازدواج کند،زناکار محسوب‏ می‏شود».(متی،19:9-3)
عیسی با تکیه براین موضوع که در آغاز خلقت،خداوند مرد و زن‏ را برای هم آفرید تا آن دو یک تن شوند،رابطه تمام مردها و زن‏ها را این‏گونه دانسته،از این‏رو معتقد است پیوند زناشویی،پیوندی خدایی‏ است که کسی حق بر هم‏زدن آن را ندارد.
او ضمن سنگ‏دل خواندن مردانی که قصد طلاق زنان‏شان را دارند به این نکته اشاره می‏کند که چنان‏چه زن خود را طلاق بدهد و با زن دیگر ازدواج کند،رابطه‏ی جنسی این مرد با همسر دومش حکم زنا را خواهد داشت.براساس این آیات تنها ارتکاب به زنا است که به مرد حق طلاق زن را می‏دهد و در سایر موارد مرد حق چنین کاری را ندارد.
قباحت طلاق از نطر عیسی در باب پنجم از انجیل متی نیز آمده‏ است:
«گفته شده است‏که:اگر کسی می‏خواهد از دست زنش خلاص‏ شود،کافی است طلاق‏نامه‏یی بنویسد و به او بدهد.اما من می‏گویم هر که زن خود را بدون این‏که خیانتی از او دیده باشد،طلاق دهد و آن زن‏ دوباره شوهر کند،آن مرد مقصر است زیرا باعث شده زنا کند،و مردی‏ نیز که با این زن ازدواج کرده،زناکار است».(متی،5:31-33)
عیسی به این نکته اشاره می‏کند که خداوند نیز قطعا با برهم‏ خوردند پیوند زناشویی به شدت مخالف است در انجیل مرقس آمده‏ است:
«ولی قطعا،خواست خدا چنین نیست.چون خدا از همان ابتدا،مرد و زن را برای پیوند همیشگی آفرید».مرقس:10:6-7

احکام طلاق در عهد جدید

همان‏طورکه اشاره شد در عهد جدید طلاق به شدت نهی و به‏ دوری از آن توصیه شده است.در این کتاب،نظرات عیسی درباره‏ی‏ طلاق آمده است بدین صورت که آن را عملی شرم‏آور و گناهی بزرگ که‏ برخلاف نظر خداوند است معرفی نموده است.در کتاب لوقا آمده است‏ هر مردی که زن خود را طلاق بدهد و بعد از آن،با زن دیگری ازدواج‏ کند،حکم زنا را دارد.هم‏چنین اگر مردی با زن طلاق داده شده‏یی پیوند زناشویی ببندد مرتکب زنا شده و باید حکم زنا درباره‏شان اجرا شود:
«هرکه زن خود را طلاق دهد و با دیگری ازدواج کند،زنا می‏کند و هر مردی نیز که با زن طلاق داده شده‏یی ازدواج کند،در واقع مرتکب زنا می‏شود».(لوقا،16:18)
در انجیل مرقس نیز همین موضوع آورده شده است:
«اگر مردی همسرش را طلاق دهد و با زبان دیگری ازدواج کند، نسبت به همسرش زنا کرده است.هم‏چنین اگر زنی از شوهرش جدا شود و با مرد دیگری ازدواج کند،او نیز زنا کرده است».(مرقس،10:11- 12)
آیه‏ی دیگری که به صراحت درباره‏ی منع طلاق برای مسیحیان‏ آمده در کتاب اول قرنتیان،باب هفتم ذکر شده است.در این آیه پولس‏ نبی به صراحت دستور می‏دهد زوجین نباید پیوند زناشویی خود را بر هم‏ بزنند چون این عمل گناه بزرگی قلمداد می‏شود:
«در این‏جا برای آنانی که ازدواج کرده‏اند،دیگر نه یک توصیه،بلکه‏ یک دستور دارم،دستوری که از جانب من نیست بلکه خود خداوند آن را فرموده است،و آن این است که زن نباید از شوهرش جدا شود».(اول‏ قرنتیان،7:10)
پولس این دستور را از جانب خدا به مسیحیان ابلاغ می‏کند و آن‏ها را ملزم‏ به اجرای آن می‏نماید.

حاصل سخن

مفهوم طلاق در آیات قرآن،عهد عتیق و عهد جدید آمده و هر سه‏ کتاب،پیروان خود را از ارتکاب به آن نهی می‏کنند.در این پژوهش به‏ بررسی میزان شیوع طلاق و درجه‏ی قباحت آن در قرآن،عهد عتیق و عهد جدید پرداخته و نظر این سه کتاب درباره مفهوم طلاق آورده شد. نکته‏ایی که ذکر آن مهم به نظر می‏رسد آن است که اگرچه در سه دین‏ اسلام،یهودیت و مسیحیت مفهوم طلاق مفهومی ناپسند و قبیح معرفی‏ شده است اما این سه دین درباره‏ی طلاق آداب و قوانین مشابهی نداشته‏ و در آیات مندرج در کتاب‏های آسمانی‏شان احکام طلاق یکسان نیست.
در کتاب آسمانی دین مبین اسلام،قرآن،به طلاق توصیه نشده و اصل را بر رفع اختلافات زناشویی گذاشته است،در این کتاب به همان‏ اندازه که به ازدواج توجه شده،به دوری از طلاق نیز توصیه شده است. با وجود این طلاق در قرآن،عملی حرام تلقی نشده و چنان‏چه امید اصلاح و حفظ کانون زناشویی امکان‏پذیر نباشد،راه طلاق باز است.
در عهد عتیق نظر خداوند درباره طلاق ذکر گردید که آن را عمل‏ نفرت‏انگیز معرفی نموده است.در این کتاب از قول موسی می‏خوانیم‏ چنان‏چه مردی بخواهد زنش را طلاق بدهد،می‏تواند طلاق‏نامه‏یی به‏ دست او داده و او را ترک نماید.
در مقایسه با عهد عتیق این مساله در عهد جدید به گونه‏یی دیگر آورده شده و احکام شدیدتری برای آن ذکر گردیده است.براساس آیات‏ این کتاب،چنان‏چه مردی زنش را طلاق بدهد،مرتکب عملی ناپسند شده است و اگر آن مرد با زن دیگری ازدواج نماید،حکم زنا را پیدا می‏کند.در عهد جدید عنوان شده:مرد،زمانی می‏تواند همسر خود را طلاق بدهد که او مرتکب خیانت یا زنا شده باشد.
در عهد جدید نظر عیسی درباره طلاق آمده است به نظر او چون‏ خداوند از آغاز مرد و زن را برای هم آفرید پیوند این دو،پیوند ناگسستنی‏ست و کسی حق برهم‏زدن آن را ندارد.عیسی عنوان‏ می‏دارد که خواست خداوند نیز جدایی بین زن و مرد نبوده و با آن مخالف‏ است.هم‏چنین در ای سه کتاب،قوانین و دستورات ویژه‏یی درباره‏ی‏ طلاق ذکر شد است.قرآن اگرچه حق طلاق را به مردان داده اما به آنها نیز توصیه نموده است که با زنان خود چه در زناشویی و چه هنگام طلاق‏ به نیکویی رفتار نموده و به حقوق خود پایبند باشند.هم‏چنین از انجام سوگندهایی که حق و حقوق زنان را پایمال می‏کند(هم‏چون‏ ایلاء)بپرهیزند.
براساس آیات تورات،اگر مردی زنش را طلاق بدهد و آن زن مجددا ازدواج کند و پس‏از آن شویش مرده و یا دوباره او را طلاق دهد،زن‏ نمی‏تواند با شوهرش اولش مجددا ازدواج کند.به‏نظر حضرت موسی این‏ کار باعث می‏شود زمین خدا به گناه آلوده شود.
حضرت ارمیا نیز علت این کار را فاسد شدن و بی‏عفت شدن آن زن می‏داند.
عهد جدید ضمن شرم‏آور خواندن طلاق،به‏این‏ نکته اشاره دارد که زنان حق جدایی از شوهران‏شان‏ را ندارند.این مطلبی است که در کتاب اول قرنتیان‏ از قول پولس آمده و آن را نه یک توصیه،بلکه‏ دستوری از جانب خدا می‏داند.

پی‏نوشت‏ها

---

(1)-منظور طلاق است.
(2)-براساس این اصل«...امپراطورهای مسیحی،برای‏ شوهری که بدون علت موجه زن خود را طلاق دهد،مجازات‏ قائل شده بودند».(مطهری،1357،ص 312)

منابع

1-ترجمه تفسیری کتاب مقدس،1995،انگلستان:انجمن‏ بین‏المللی کتاب مقدس.
2-حسینی بهشتی،سید محمد و دیگران،1358،شناخت‏ اسلام،چاپ اول،تهران،دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
3-سهرابی،ایوب،1382،خانواده،جمعیت و تنظیم‏ خانواده،چاپ ششم،تبریز،نشر اختر.
4-قرآن کریم،1379،ترجمه‏ی مهدی الهی قمشه‏ای،چاپ‏ اول،قم،انتشارات مصطفی.
5-قرآن کریم،1373،ترجمه‏ی محمد مهدی فولادوند،چاپ‏ اول،قم،دارالقرآن کریم«دفتر مطالعات تاریخ و معارف‏ اسلامی».
6-گود،ویلیام جی،1352،خانواه و جامعه،ترجمه‏ی ویدا ناصحی،چاپ اول،تهران،بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
7-محمدی،مجید،1370،بر بام‏های آسمان،چاپ اول، تهران،نشر مرکز.
8-محمدیان،بهرام و دیگران،1381،دایرة المعارف کتاب‏ مقدس،چاپ اول،تهران:انتشارات روز نو.
9-مطهری،مرتضی،1357،نظام حقوق زن در اسلام، چاپ هشتم،قم،انتشارات صدرا.
10-هاکس،جیمز،1377،قاموس کتاب مقدس،چاپ دوم، تهران،انتشارات اساطیر.
11- United States of Ameria:Oublished by Bethany Fellowship. Christenson,Lam.(1970)The Christian Family.
12- House. United States of America:Oublished by Harrison Marriages and Familis. Daugherty,Billy Joe.(1991).Building Strong
13- Unired States,of America:Oublished by Regal Books, Your Marriage Norman Wright H(1974).Connunication,Key To
14- Zondcrvan Corporation. Bible(1985).United States of America:Oublished by the The NIV(NeW lnternational Version.Study

در چه صورت زن می تواند ادعای طلاق کند و چه شرایطی دارد ؟  البته هر عقدی ممکن است به راههای دیگری نیز از بین برود همچون فسخ و انفساخ و اقاله در سایرعقود که به جای اقاله در نکاح ایقاع یا به اصطلاح طلاق است.اما چگونه است که میشود یک زن با وجود اینکه نه شرع و نه قانون حقی برای طلاق او در نظر نگرفته دارای این حق به شکل متقابل گردد؟

جواب این سوال خیلی ساده است البته این موضوع امروزه به صورت مشروط در قباله های ازدواج موجود است که اصطلاحا اختیار امر طلاق در صورت حصول شرایط مندرج ضمن عقد مرد به زن وکالت در امر طلاق را می دهد.اما این امر به تنهایی نمیتواند حق طلاق را مستقینا به زن بدهد و زن در زمینه طلاق محدود به شرایط خاص است .

اما آیا حق طلاق را میتوان به صورت مطلق به زن سپرد یا به عبارت بهتر وقتی ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی میگوید مرد با شرایط مقرر میتواند زن خود را طلاق دهد آیا این حق قانونی را میتوان به زن داد یا خیر؟ در جواب این سوال باید گفت چون امر طلاق تنها به اراده مرد صورت میپذیرد مرد میتواند در ضمن عقد به زن وکالت مطلق برای امر طلاق دهد تا خلاء قانونی موجود در این زمینه نتواند در آینده به ضرر زن تمام شود.
و حتی از تاثیرات و وضع بدی که امروزه در جامعه بوجود آمده بکاهد از جمله قرار دادن مهریه های سنگین برای وجود ضمانت اجرای مناسب برای زن در مقابل حق طلاق مرد امری که امروزه باعث گرفتاری و درد سر خیلی از مردها شده در حالیکه اگر در ابتدای امر به این موضوع آگاهی داشتند این حق را به زن داده و خود را از بار مسولیت زیاد مالی رها میکردند موضوعی که امروزه میتواند مرد و زن را در زمینه طلاق در شرایط یکسانی قرار دهد و زنها بدون اینکه بخواهند ارزش وجودی خود را با مهریه های سنگین عوض کنند ارزش انسانی و حق قانونی خود را در این زمینه اعمال نمایند .هر چند بسیاری از حقوق دانان به دلایل خاص خود از این امر چیزی بیان نکرده تا مبادا زمانی حقوق زنها برابر با مردها شود و حاضر هستند مجازاتهایی همچون زندان و حبس و بوجود امدن تبعات مالی فراوان بر عهده مردها قرار گیرد ولی از این موضوع چیزی نگویند. شرایطی که امروزه هم به نفع زن است به دلایلی که ذکر شد و هم به نفع مردان جامعه ایرانی.
در این زمینه حتی بنیانگذار جمهوری اسلامی در یک استفتاء جواب آنرا این چنین داده اند:برای زنان محترم شارع مقدس راه سهلی را معین فرموده است تا خودشان زمام طلاق را به دست گیرند به این معنی که در ضمن عقد نکاح اگر شرط کنند که زن وکیل باشد بصورت مطلق یعنی هر موقع که دلشان خواست طلاق بگیرند دیگر هیچ مشکلی برای خانمها بوجو نمی آید و میتوانند خود را طلاق دهند (نقل از روزنامه انقلاب اسلامی ش ۱۰۷ آبانماه ۱۳۵۸)
پس در یک جمع بندی کلی یا پاسخ به سوال ابتدایی باید بگویم زن ها اگر چه حق طلاق ندارند اما میتوانند در ضمن عقد نکاح بصورت مطلق وکیل شوهر در امر طلاق شوند و هر زمان که خواستند خود را با رعایت تشریفات قانونی مطلقه سازد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

امام موسی کاظم – علیه السلام – فرمود:

هرکس به رأی و سلیقه خود اهمیّت دهد و در مسائل دین به آن عمل کند هلاک می شود، و هرکس اهل بیت پیغمبر صلّی الله علیه وآله وسلّم را رها کند گمراه می گردد، و هرکس قرآن و سنّت رسول خدا را ترک کند کافر می باشد.

کتاب الکترونیک

• مجموعه سوالات متفرقه
• مجموعه سوالات حقوقی-احکام
• مجموعه سوالات سیاسی
• مجموعه سوالات قرآنی
• مجموعه سوالات اعتقادی
• مجموعه سوالات امام زمان عجل الله فرجه

مجموعه سوالات متفرقه - بخش اول

مجموعه سوالات متفرقه - بخش دوم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش سوم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش چهارم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش پنجم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش ششم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش هفتم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش هشتم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش نهم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش دهم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش یازدهم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش دوازدهم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش سیزدهم

مجموعه سوالات متفرقه - بخش چهاردهم

علل افزایش طلاق در جوامع عربی

آمارهای منتشره از سوی مسئولان دولتی و نهادهای جامعه مدنی از افزایش میزان طلاق و جدایی در جوامع عربی در سال های اخیر حکایت دارد.

آمارهای منتشره از سوی مسئولان دولتی و نهادهای جامعه مدنی از افزایش میزان طلاق و جدایی در جوامع عربی در سال های اخیر حکایت دارد.
بر اساس آمارهای وزارت دادگستری عربستان درسال 2015، در هر ساعت ، 8 مورد طلاق دراین کشور ثبت می شود که حدود 188 مورد در روز است.
بر اساس این گزارش، این آمارها تفاوت زیادی با آمارهای سال 2014 ندارد، چرا که در سال 2014 نیز، میزان طلاق در هر نیم ساعت، 4 مورد بوده است.
طبق آمارهای وزارت دادگستری عربستان، میزان ازدواج های ثبت شده در سال 2014 به میزان 30 درصد در مقایسه با سال 2013 افزایش یافته و همچنین میزان طلاق های ثبت شده در دادگاه های این کشور نیز در همان مدت زمانی به میزان 22 درصد افزایش داشته است.
کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند که شاید یکی از علل طلاق ، سهولت ازدواج دوم برای مرد باشد و یکی دیگر از دلایل طلاق درجوامع عربی، کتک زدن زن توسط مرد و اهانت به او و تعصب های بی جا اعلام شده است.
اما در مصر نیز وضعیت بهتر از این نیست و بنا به اعلام رئیس مرکز کل آمار این کشور در سال 2014 ، حدود 950 هزار مورد ازدواج ثبت شده است، درحالیکه میزان موارد طلاق به 160 هزار مورد رسیده که 35 درصد آن ها در 5 سال اول زندگی روی داده است.
همچنین آمارهای رسمی از افزایش قابل ملاحظه طلاق در میان جوانان در فاصله سنی 25 تا 35 سال حکایت دارد.
بر اساس گزارش جدیدی که مرکز اطلاعات هیات وزیران مصر ارائه کرده است، سالانه حدود یک میلیون مورد طلاق در دادگاه های خانواده در این کشور ثبت می شود.
بر اساس گزارش یاد شده، روزانه 240 مورد طلاق در مصر اتفاق می افتد که به ازای هر ساعت، 10 مورد است. 
همچنین مجموع موارد جدایی و طلاق در سال 2015 به 250 هزار مورد می رسد که در مقایسه با سال 2014 ، 89 هزار مورد افزایش داشته است.
به موجب این گزارش ، مصر که میزان طلاق درآن طی 50 سال اخیر از 7 درصد به 40 درصد افزایش یافته است، درمیان کشورهای جهان رتبه اول طلاق را دارد و تعداد مطلقه ها دراین کشور به سه میلیون نفر رسیده است.
دراین گزارش، یکی از مهم ترین علل جدایی و طلاق طبق گزارش های دادگاه های خانواده و به نقل از مردان و زنان مطلقه، اختلافات دینی و سیاسی میان زوجین، نازایی، ناتوانی مرد در تامین معاش خانواده و نیز توافق نداشتن در روابط جنسی، درگیری های فیزیکی، خیانت به همسر، پایین بودن سن زوجین، دخالت های خانواده ها و کم بودن میزان آگاهی طرفین،  اعتیاد به مواد مخدر و افزایش تعداد سایت های مبتذل در اینترنت بوده است.

نسخه جدید برترین نرم افزار قرآن کریم + دانلود

 
نسخه جدید برترین نرم افزار قرآن کریم + دانلود

با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان ، ماه نزول قرآن  و ثواب ویژه تلاوت قرآن ، کاربران به دنبال یک نرم افزار خوب قرآنی هستند.

 

یکی از بهترین نرم افزار ها؛ iquran است. این نرم افزار تمام سوره ی قرآن را شامل می شود و در صورتی که مایلید قرآن را همراه با صوت گوش دهید ، باید فایل صوتی آن را از طریق خود برنامه دانلود کنید. نسخه ای که اکنون پیش روی شماست ، حاوی 7 قاری قرآن کریم است که مطابق با سلیقه خود می توانید آن ها را انتخاب کرده و سپس فایل های صوتی آن ها را دریافت کنید. این برنامه ترجمه ی زبان های آلمانی ، فرانسوی ، اندونزیایی ، اردو ، عربی ، اسپانیایی ، ترکی ، هلندی ، فارسی و … را شامل می شود.

 از جمله ویژگی های اصلی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :

•  پشتیبانی کامل از landscape
• امکان زوم کردن برای مشاهده ی متن آیات با فونت درشت تر
• بوک مارک های نامحدود همراه با تگ های یادداشت
• ترجمه شده به زبان های مختلف از جمله فارسی
• دارا بودن یک موتور جستجوی قدرتمند و کامل به متن
• کنترل قدرتمند صوتی با گزینه ای برای پخش گروهی آیات

   

 

در ادامه میتوانید این نرم افزار را برای آندروید و آی او اس (آیفون و آیپاد) دانلود کنید.

 

 • دانلود و مشخصات فایل

 

         

حجم: 27 مگابایت

نسخه: 2.5.4

نوع فایل: zip برای آندروید

  دانلود نرم افزار پیشرفت تحصیلی

  دانلود نرم افزار  اندروید پیشرفت تحصیلی    دانش آموز عزیز شما می توانید با استفاده از نرم افزار  روی تلفن همراه خود  اقدام به مشاهده کارنامه آزمون پیشرفت تحصیلی خود بنمایید 

دانلود فایل فشرده شده نرم افزار پیشرفت تحصیلی 

دانلود فایل با پسوند   pishraft.apk

  دانلود نرم افزار طراحی سئوال با سربرگ

دانلود نرم افزار طراحی سئوالات تشریحی همراه با سربرگ و بارم
با کاربردی بسیار آسان می توان در سربرگ مدرسه سئوالات و بارم را وارد نمود و در انتها ذخیره PDF از سئوالات بگیریم

  جزوه خلاصه درس دین و زندگی3

چگونه خودمان را برای درس دین و زندگی کنکور آماده کنیم؟

همان طور که می دانید درس دین و زندگی کنکور با ضریب 3، اهمیت ویژه ای دارد و جزء درس های مهم به حساب می آید. کنکوری ها بعد از چندین بار خواندن و مرور کردن و تست زدن، احساس می کنند نمی توانند آن طور که شایسته است درصد بالایی را کسب کنند و اگر بفهمندهم، دیر متوجه شده اند و جمع کردن درس دین و زندگی در روزهای آخر قدری سخت خواهد بود، لذا پیشنهاد می شود داوطلب محترم موارد ذیل را به دقتبخواند و روش خواندن و مرور و تست زدن خود را اصلاح کند:

1-آیات و روایات:

یکی از مباحث خیلی خیلی مهم در کنکور دین و زندگی، آیات و احادیث و روایات است. چه متن فارسی و چه متن عربی آن تقریبأ بالای 60 درصد سؤالات کنکوررا شامل میشود و اگر کسی این قسمت را به صورت حرفه ای و دقیق مطالعه نکند بیشترین نمره را از دست داده است. مثلأ در کنکور ریاضی و زبان و هنر 90، 18 سؤال و در کنکور تجربی 15 سؤال و در کنکور انسانی 13 سؤال مربوط به این بخش بوده است. این تعداد بسیارزیاد،اهمیت این موضوع را بیشتر آشکار می کند. در خواندن آیات و روایات به این نکات توجه کنید:

1-موضوع اصلی آیه را بدانید( سرتیتر اصلی درس یا پاراگراف اصلی یا فرعی)

2-این آیه اززبان چه کسی و یا چه کسانی است؟

3-این آیه در باره چه کسی و یا چه کسانی است؟

4-این آیه خطاب به به چه کسی یا چه کسانی است؟

5-این آیه برای چه زمانی است؟ ( قیامت- برزخ- دنیا)= ظرف تحقق آیه کدام است؟

6-کلمات کلیدی آیه کدام است؟

7-با کدام آیه و حدیث و شعر دیگری ارتباط معنایی دارد؟

8-حتمأ پاراگراف بالا یا پایین آیه که با آیه ارتباط دارد مرور شود.

9-آیه با چه کلماتی شروع و با چه کلماتی پایان یافته است؟

10-دانستن ترجمه دقیق آیه

11-آیاتی که دراندیشه و تحقیق آمده است:

#این بخش هم خیلی اهمیت دارد که تقریبأ بیشتر داوطلبان از آن غافل می شوند. در کنکور ریاضی و کنکور تجربی و هنر 90، 4 سؤال و در کنکورانسانی 90، 5 سؤال و در کنکور زبان 90، 3 سؤال آمده است، لذا تأکید می شود حتمأ بخش اندیشه و تحقیق را خوب مرور کنید.

ولی متأسفانه فقط 25 درصد داوطلبان، این بخش را مطالعه می کنند و از این 25 درصد فقط تقریبأ نیمی می توانند به سؤالات این بخش پاسخ بدهند. پس کسانی که می خواهند درصد بالایی را بیاورند باید این بخش را حتمأ حتمأ ودقیق دقیق بخوانند.

2-متن درس: برای به دست آوردن درصدی مناسب از درس دین و زندگی حتمأ باید خط به خط کتاب را جوری بخوانید که تمام کلمات کلیدی، سرتیترها و.......... را حفظ حفظ باشید و بتوانید کتاب را در ذهن داشته باشید( یک نوع حافظه تصویری) مثلأ این سرتیتر است، این آیه است و بعد از آن چه جملاتی و چه کلماتی آمده است، خلاصه این که باید در ذهن شما «ملکه» بشود و به قول امروزی ها تو ذهن «اسکن»بشود.

3-خواندن یا تست زدن:

در درسی مانند «دین و زندگی» خواندن دقیق و مرورهای پی در پی می تواند خیلی کارساز باشد و تست زدن در اولویت بعدی است. یعنی 70 یا 80 درصد خواندن و 20 یا 30 درصد، تست زدن است. خیلی خیلی تأکید می شود که خواندن باید از روی کتاب درسی باشد نه از روی جزوه یا کتاب کمک درسی، یا حداقل ابتدا تسلط کافی روی کتاب درسی داشته باشیم.وسپس از جزوات و یا کتب درسی بهره بگیریم، بدون تسلط کافی بر کتاب اصلأ مرور جزوات و ......... تأکید نمی شود. برای تست زدن از کتاب خوبی که تست های سراسری داخل وخارج- آزاد- سنجش- آموزش و پرورش و تألیفی های مناسب و همانند سؤالات کنکور دارد استفاده کنید. در تست زدن حتمأ نشان گذار کردن تست ها را فراموش نکنید. تست غلط(غ)– درست- نزده(ن)- تستی که با شک زده اید(ش) و....... تا بتوانید در مطالعه های بعدی آن تست های خاص وعلامت گذاری شده را مرور کنید.

#بعضی از دانش آموزان می گویند که ما وقتی" دین و زندگی" می خوانیم، زود فراموش می کنیم باید چه کار کنیم؟

اولأدرس خواندن به ویژه درس دین و زندگی با یکبار و دوبار خواندن ما را به جایی نمی رساند(شاید بعضی از درس هاراباید ده بار یاحتی بیشتر خواند). خواندن و مرور کردن این درس باید به صورت آهسته و پیوسته باشد.

ثانیاتست زدن،و با علاقه خواندن، وپیدا کردن نقاط ضعف و قوت و .......... می تواند ما را در دقت خواندن و کیفیت مناسب خواندن کمک کند و هیچ وقت ناامید نشوید. با پشتکار بارها مرور کنید تا همه مطالب در ذهن شما ملکه بشود.

4-تجربه هایی در مرور و تست زدن:

الف)علت ومعلول

در این چند سال اخیر تست ها و گزینه هایی را مشاهده می کنید که با تعبیر« علت و معلول» به کار رفته است که باید به معنای این کلمات توجه ویژه ای کرد. « علت» به معنای: سبب- باعث و ......... است و « معلول» به معنای: نتیجه- پیامد- بازتاب –مولود- میوه- ثمره و ......... است.

چند مثال برای معلول:

1-عدم غم و اندوه و حزنمعلول ایمان به خدا آخرت وعمل صالح است.( ص 62 دین و زندگی 2)

2-بازماندن از کاروان فلاح و کمال معلول پرورش دادن ریشه های گناه در خود است. ( ص46 دین و زندگی 2)

3-پیش بینی عاقبت ازدواج توسط پدر و مادر معلول تجربه و پختگی آنان است.(ص 218 دین و زندگی 3)

4-قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی معلول درک بهتر فقر و نیازمندی است.(ص 8 پیش دانشگاهی)

5-باید دقت کنیم همین جملات را می توان با علت بازنویسی کرد:

1-ایمان به خدا و آخرت و عمل صالح علت عدم غم و اندوه و حزن است.

2-پرورش دادن زمینه های گناه در خود علت بازماندن از کاروان فلاح و کمال است.

3-تجربه وپختگی پدر و مادر علت پیش بینی عاقبت ازدواج است.

4-درک بهتر فقر و نیازمندی علت قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی است.

#جزوه علت و معلول در سایت موجود است.

#شبیه به الفاظ «علت و معلول» کلماتی مثل«شرط و مشروط» و «تابع و متبوع» تحقق در گرو.......... نیز در تست های کنکور دیده شده است که تقریبأ مثل « علت و معلول»است.

مثال برای شرط و مشروط:

مقرب درگاه الهی شدن و مسجود فرشتگان شدن انسان مشروط(معلول) آراسته شدن به کرامت های اخلاقی است.(ص 53 دین و زندگی 2)

#به کلمات اگر در متن فارسی و کلمه "ان" به معنای" اگر" در متن آیات دقت بیشتری کنید که می تواند به صورت شرط و مشروط بیاید.

مثال برای تابع و متبوع:

توسعه فعالیت های اختیاری انسان تابع معرفت به تقدیر الهی است که برخاسته از حکمت است. (ص 70 پیش) (سؤال 72 کنکور تجربی 90)

مثال برای تحقق ........ در گرو:

تحقق تجلی ایمان و عمل صالح در گرو شنیدن دعوت انبیا است. ( ص 42 دین و زندگی 2)

ب)تقدم و تأخر ( مقدم و مؤخر)

در بخش هایی از کتاب دین و زندگی تقسیم بندی هایی وجود دارد که « ترتیب » در آن اهمیت دارد یا در آیات کلماتی به ترتیب آمده است که بایستی به آن ها توجه ویژه ای داشت. در این نوع سؤالات از کلمات« تقدم و تأخر» یا« مقدم و مؤخر» استفاده می شود یا در سؤال می آید، به ترتیب کدام صحیح است.( دقت شود)

مثال برای تقدم و تأخر:

از دقت در آیه شریفه......... و منهم من یستمعون الیک ......... به تقدم حجت باطن به حجت ظاهر که عقل وسیله فهم پیام الهی است پی می بریم( ص 20 و 21 و 25 دین و زندگی3 و سؤال 61 کنکور ریاضی 90) و مانند آن (سؤآل 61 کنکور زبان 90)

مثال برای مقدم و مؤخر:

جمله « فاذا هم قیام ینظرون» مرتبط است با « ثم نفخ فیه اخری» و نورانی شدن زمین که بروز واقعیت حوادث گذشته بر زمین است. مقدم بر وضع« کتاب» است.(ص 87 و 88 ، دین و زندگی 2 و سؤال 56 هنر 90)

ج)من- الذین

در آیاتی که کلمات « من – الذین» به کار رفته دقت کنید در باره چه کسانی است(مؤمنان –کافران- متقین و .......) و سرانجام آنان چیست.

مثال:

1-من آمن بالله و الیوم الاخر و عمل صالحأ لا خوف علیهم و لا هم یحزنون

2-انالذینلایرجون لقاءنا و رضوا....... اولئک مأواهم النار.........

#نمونه های دیگری در صفحه 67 سوم « من یعص الله ......ضلالأ مبینأ و ص 198 سوم« من کان یرید........... و من تاب ........(ص 50 و 51 پیش) و ..........

د)کلمات قال- قالوا

#آیاتی که با «قل» آغاز شده معمولأ خطاب به پیامبر(ص) است ولی باید بدانیم« قال» را چه کسی گفته است و « قالوا» را چه کسانی گفته اند و دقت کنیم در کجا گفته اند یا می گویند.

مثال برای قل: قل لا أسألکم .........(خطاب به پیامبر(ص)( ص 119 سوم)

مثال برای قل: قال ربنا الذی اعطی ........(حضرت موسی گفت در مقابل فرعون)( ص 16 سوم)

مثال برای قالوا: قالوا کنا مستضعفین فی الارض ..... گناهکاران می گویند در برزخ( ص 79دوم)

ه)ذلک

این عبارت یک حالت نتیجه گیری دارد و باید بدانیم به کدام آیه بر می گردد.

مثال:1- ذلک تقدیر العزیز العلیم----- و الشمس تجری لمستقر لها(ص 69 پیش)

2-ذلک ادنی ان یعرفن---------- یدنین علیهن فی جلابیبهن (ص 14 دوم)

3- مثال ازکی لهم------ یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم (ص 145 دوم)

# و نمونه های دیگر آن نیز در صفحات 68 دوم و ص 119 سوم و.... می باشد.

و)ل به معنای «برای» در آیات حالت نتیجه گیری دارد.

مثال اول: لتعملوا عدد السنین و الحساب ( برای این که شمار سال ها حساب وقت هابدانید که نتیجه آیه« و قدره منازل» است. (ص20 دوم)

مثال دوم: لتبتغوا من فضله ( برای این که از فضل او بجویید) ( ص 171 دوم) که نتیجه آیه« و تری الفلک .... » است.

مثال سوم: لیعلم الله الذین امنوا..........

که نتیجه« تلک الایام نداولها بین الناس» است. ( ص 106سوم)

ز)دانستن کلمات مترادف

گاهی در تست به جای آوردن دقیق کلمه کتاب از کلمات مترادف آن بهره می جویند گویی که می خواهند بفهمند که داوطلب کلمات را حفظ کرده است یا مفهوم را فهمیده است.

مثال اول: روح بعد غیر مادی انسان است. در گزینه ها به جای غیر مادی از کلمه «مجرد» استفاده شده است. (سراسری زبان 90) ( درس 4 دوم)

مثال دوم: در بیان آیه «معتد اثیم» متجاوز گناهکار آمده است. گام فراتر نهادن از حدود الهی.( سراسری 87 خارج از کشور ) ( درس ششم دوم)

با تمرین و ممارست و مرور پی در پی و مستمر کم کم می توان روش ایده آل خواند درس دین و زندگی را به دست آورد و در نتیجه تسلط کافی را برای دست یابی به درصدی مطلوب و مناسب به دست آورد.

امیدوارم که این نوشته هر چند کوتاه و مختصر برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در انتها از شما عزیزان می خواهم که نظرات خود را با ما مطرح سازید.

تحلیل محتوای کتاب درسی دین و زندگی پایه دوم متوسطه از دیدگاه معلمان

شنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۲

 

مقدمه

یکی از مسائل اساسی زندگی انسان، مسئله تعلیم و تربیت است. تعلیم و تربیت نیز دارای دامنه گسترده‌ای است. یکی از مهمترین انواع تربیت، تربیت دینی است.

انجام این رسالت در کشور ما به عنوان یک جامعه اسلامی، تا حدود زیادی به نهاد آموزش و پرورش واگذار شده است. در درون این نهاد، کتاب‌های درسی به عنوان یک ساز وکار مؤثر مطرح هستند. محتوای این کتاب‌ها میتوانند نقش مؤثری در هدایت و پرورش دینی و اسلامی دانش‌آموزان ایفا کنند. ‏

‏«نقش کتاب در فرایند تعلیم و تربیت فراهم کردن امکانات و شرایط مناسب برای ایجاد تغییرات مطلوب رفتاری در دانش‌آموزان از طریق آموزش است» (ایمانی و مظفر، ۱۳۸۳: ۱۱۶). در این زمینه محتوای کتابهای درسی قرآن و دینی از جایگاه خاصی برخوردار هستند. این کتابها از جمله مهمترین کتابهای درسی هستند که در امر تعلیم و پرورش باورها، بینشها و ارزشهای دینی میتوانند نقش مهمی ایفا کنند.

در نتیجه توجه به محتوای گنجانده شده در آنها، از ضرورت والایی برخوردار است. کتاب درسی و محتوای آنها یکی از عناصر مهم آموزش و پرورش، به ویژه در نظام‌های آموزشی متمرکز، که کشور ما نیز در آن رده جای دارد، قرار گرفته است. کتابهای درسی به عنوان وسیله آموزشی فراگیر، زمینه‌ساز تحقق اهداف کلی و آموزشی هستند. ‏

در این کتابها، محتواها باید ضمن توجه به اهداف کلی آموزشی، از نظر علمی نیز دارای دقت و اعتبار بالایی باشند (شعاری‌نژاد،۱۳۸۸: ۳۶). یکی از اهداف اصلی آموزشهای دینی، ایجاد هدف در زندگی و معنادار کردن آن و در واقع توجه به عوامل انگیزشی است. رفتار و فعالیتهای انسانها ناشی از انگیزه‌ها یا نیازهای آنان است. ‏

‏«انگیزش اصطلاحی است که اصولاٌ با سخت کوشیدن به کار برده میشود و با امیال و خواسته‌ها همراه است» (حسینیان، ۱۳۷۹). انگیزش بیانگر آن دسته از فرایندهای روانشناختی است که علت برانگیختگی، هدایت و تداوم اعمال ارادی هدفمند است؛ به عبارت کلی‏تر می‏توان انگیزش را حالتی در افراد دانست که آنان را به رفتار و عمل خاصی متمایل می‏سازد.

اگرچه این حالت از ابتدای خلقت نوع انسان، در نهاد بنی‏آدم نهفته بوده است و انسانها همیشه در انجام اعمال مختلف خود تحت تأثیر کشش و جاذبه‏هایی که امروزه از آنها به عنوان انگیزش یاد می‏شود، قرار داشته‏اند.

سعی در شناختن انواع انگیزه و نحوه به وجودآمدن آن جالب است.‏‏ اصولا رفتار و سلوک بشری همواره دارای علت است. انگیزش علت و عامل اصلی رفتار است، چه آن را شرایط موجود در محیط ایجاد کرده، چه از تظاهرات رفتاری، فیزیولوژیکی و گزارش شخصی استنباط شده باشد، انگیزش را میتوان به عنوان عامل نیرو دهنده و هدایت‌کننده رفتار تعریف کرد(گیج و برلاینر، ۱۹۸۴).

با توجه به مطالب فوق، انجام این تحقیق، به ویژه پس از گذشت هشت سال از آموزش کتابهای دین و زندگی در مقطع دبیرستان از اهمیت و ضرورت بالایی برخوردار است. بنابراین آنچه مسئله پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهد این است که در کتب درسی دین و زندگی سال دوم دوره متوسطه به چه میزان به مسائل انگیزشی توجه شده است؟

بر این اساس سوالات پژوهش به شرح زیر تدوین شد:

- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار علاقه مندی دانش آموزان توجه شده است؟

- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار اهمیت توجه شده است؟ ‏

‏- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار سودمندی توجه شده است؟

- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار قابلیت یادگیری دانش آموزان توجه شده است؟

روش شناسی ‏

روش تحقیق در تحقیق حاضر روش تحلیل محتوا است. در این تحقیق مبنای بررسی کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه، مضامین ومقوله‌های خاصی است که در مورد مفاهیم انگیزشی بحث می‌کند. نوع تکنیک برای تحلیل محتوا در این تحقیق «مقوله‌ای» است. جامعه آماری تحقیق کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه در سال تحصیلی ۱۳۹۲- ۱۳۹۱ بود. برای تحلیل محتوا از شیوه‌ تمام شماری استفاده شده است.‏

ابعاد تحلیل در این تحقیق عبارتند از متن و تصویر که در این تحقیق بعد از مطالعه کتابهای متعدد در زمینه مسائل انگیزشی و بعد از یک بررسی کامل این کتاب درسی، مفاهیمی که در ارتباط با مسائل انگیزشی در این کتاب بودند به طور کامل استخراج شدند و از بین آنها یکسری مفاهیم انتخاب شدند و در نهایت چهار معیار شامل علاقه‌مندی، قابلیت یادگیری، سودمندی و ملاک اهمیت از بین آنها انتخاب شد. در این ارزیابی، درس به عنوان واحد ثبت برای مطالعه مباحث عمومی هرکتاب و مضمون یا عبارت برای مباحث مرتبط با مسائل انگیزشی منظور شده است.

برای تحلیل اطلاعات از روش تحلیل محتوای آنتروپی شانون استفاده شده است. در این روش ابتدا تعداد صفحاتی از کتاب که به شاخصهای مورد بررسی توجه کرده‌اند مشخص شده و سپس با استفاده از روش آنتروپی شانون، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت هر یک از شاخص‌ها در کتاب محاسبه شد.‏

یافته‌ها

در این تحقیق میزان توجه به شاخصهای مسائل انگیزشی در کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق به تفکیک سئوالات تحقیق ارائه شده است:‏

سوال اصلی: چه میزان به مسائل انگیزشی در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه توجه شده است؟

نتایج نشان می‌دهد که در مجموع ۱۹۰ صفحه از کتاب دین و زندگی سال دوم متوسطه به ترتیب به ۹۳ صفحه به معیار سودمندی(۶ر۳۸ درصد)، ۶۷ صفحه به معیار اهمیت(۸ر۲۷ درصد)، ۵۲ صفحه به معیار قابلیت یادگیری (۶ر۲۱ درصد) و ۲۹ صفحه به معیار علاقه(۱۲ درصد) توجه شده است. ‏

نتایج تحقیق نشان میدهد که در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص ملاک اهمیت(۲۶۵ر۰=‏WJ‏) است و کمترین ضریب اهمیت برای شاخص علاقه (۲۰۷ر۰=‏WJ‏) به دست آمده است. ‏

میزان توجه به هر یک از معیارهای انتخاب محتوا در کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به صورت جزیی در جدول شماره ۲ ارائه شده است.‏

‏جدول فوق نشان می‌دهد که در مجموع ۱۹۰ صفحه از کتاب دین و زندگی سال دوم متوسطه به ترتیب به شاخصهای پاسخگویی‎ ‎به نیازها‎ ‎و‎ ‎مسائل‎ ‎دینی دانش‌آموزان(۳۸ صفحه)، تقویت تفکر(۳۱ صفحه)، اشاره به سودمندی دین در زندگی(۲۸ صفحه)، ارتباط بین دین و زندگی(۲۷ صفحه)، مفید بودن دین(۲۵ صفحه)، اهمیت(۲۲ صفحه)، ارزشمند بودن(۲۰ صفحه)، قابل فهم بودن مطالب(۱۵ صفحه)، شیوایی بیان و جذابیت محتوا(۱۱ صفحه)، جذابیت طراحی(۷ صفحه) و تقویت کنجکاوی(۶ صفحه) توجه شده است.

‏نتایج تحقیق نشان میدهد در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص پاسخگویی به مسائل دینی دانش‌آموزان (۱۳۰ر۰=‏WJ‏) است و کمترین ضریب اهمیت برای شاخص تقویت کنجکاوی(۰۴۴ر۰=‏WJ‏) به دست آمده است. ‏

بحث و نتیجه‌گیری

نتایج تحقیق حاکی از کم توجهی تدوین‌کنندگان کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به شاخصهای توجه به مسائل انگیزشی در معیارهای انتخاب محتواست. در واقع میزان توجه مؤلفین در تدوین محتوای کتابها بیشتر معطوف به مقوله مبانی و اصول دین بوده است تا دیگر مقوله‌ها. ‏در این تحقیق توجه به معیار علاقمندی(سئوال اول پژوهش) با استفاده از معیارهای شیوایی بیان، جذابیت محتوا و جذابیت طراحی مورد بررسی قرار گرفته است. با نتایج تحقیق نشان داد که به معیار علاقمندی دانش آموزان و جذابیت کتاب، آن‌طور که باید توجه نشده است که این نشاندهنده ضعف در طراحی و تدوین درس دین و زندگی است که نتوانسته است کاملا جذاب جلوه کند. ‏با عنایت به این که این کتاب برای گروه سنی نوجوان و جوان در نظر گرفته شده است، در این شرایط حساس برای علاقمند کردن دانش‌آموزان به درس دین و زندگی و به طور کلی دین، باید توجه بیشتری به جذابیت محتوا و طراحی آن و به طور کلی علاقه فراگیران معطوف کرد.‏توجه به معیار اهمیت(سئوال دوم پژوهش) در این تحقیق با استفاده از شاخصهای ارزشمند بودن دین، اهمیت دین و مفید بودن دین در زندگی مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج حاصل از تحلیل کمی و روش آماری مورد استفاده نشان می‌دهد معیار اهمیت در این کتاب زیاد مورد توجه قرار نگرفته است. به نظر میرسد از جمله دلایلی که این کتاب نتوانسته است برای دانش‌آموزان اهمیت و کاربردی داشته باشد بتوان به مواردی چون: تکراری بودن زیاد مطالب کتاب، عدم بیان مطالب اساسی و بنیانی‌تری که باید در قالب این درس ذکر شود ولی به این موضوع توجهی نشده است و ارتباط ضعیف و پایین محتوای درس با مسائل زندگی روزمره دانش‌آموزان و به عبارت دیگر به روز نبودن مطالب و بیان مطالب سطحی اشاره کرد. در حالی که محتوای این درس به خاطر اهمیت بالایی که در جامعه دینی ما دارد باید به گونه‌ای تدوین شود که قبل از هر چیز، دانش‌آموزان با مطالعه آن، این درس را کاملا مفید، احساس کنند و محتوا به گونه‌ای باشد که دانش‌آموز، خود به دانستن آن احساس نیاز کند. بنا بر نتایج این تحقیق، درس دینی در زمینه احساس اهمیت و کاربرد نتوانسته است آنچنان که باید مفید واقع شود. ‏

توجه به معیار سودمندی(سئوال سوم پژوهش) در این تحقیق با استفاده از شاخصهای پاسخگویی به‎ ‎نیازها‎ ‎و‎ ‎مسائل‎ ‎دینی دانش‌آموزان، ارتباط بین دین و زندگی و سودمندی دین در زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه به معیار سودمندی دین در زندگی توجه زیادی نشده است. با توجه به اهمیت توجه به نیازهای جوانان و لزوم برقراری ارتباط بین دین و زندگی در جامعه ایرانی و با در نظر گرفتن نتایج حاصل از تحقیق، محتوای کتاب‌های درسی نیازمند توجه بیشتری به این شاخص می‌باشند.‏

توجه به معیار قابلیت یادگیری(سئوال چهارم پژوهش) در این تحقیق با استفاده از شاخص‌های قابل فهم بودن مطالب، تقویت تفکر و تقویت کنجکاوی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد در این کتاب به مقوله فهم دانش‌آموزان و تقویت کنجکاوی و تفکر دانش‌آموزان توجه چندانی نشده است.

در حالی که با توجه به شرایط سنی مخاطبان این کتاب، بهترین زمان برای تقویت قوای فکری و استدلال دانش‌آموزان در راستای مسائل دینی است. به طوری که در عین مفید و مهیج بودن قابل درک برای دانش‌آموزان نیز باشد. بنابراین شایسته است مسئولین امر در تدوین کتب درسی بیشتر به این امر اهتمام ورزند. این نتیجه با نتایج تحقیقات حسین‌پناه(۱۳۸۹) همخوانی دارد. ‏

در دنیای پر از تحولات امروز که هر روز انواع بازیها، سرگرمیها و مشغله‌های فکری گوناگون برای جوانان ما به وفور دیده میشود، نوجوانان ما زمانی میتوانند این تاثیرات را تا حدی خنثی سازند که آمادگی مقابله با این شرایط را داشته باشند. درس دین و زندگی جایگاه ویژه‌ای در تربیت دینی دانش‌آموزان دارد بنابراین باید قابلیت جذب و جلب توجه دانش‌آموزان را داشته باشد. از طرف دیگر، یکی از ارکان مهم ارائه ارزش‌های مذهبی، متون آموزشی میباشد؛ لذا باید به ملاک‌های انتخاب محتوا در جهت انتقال ارزشهای دینی، حساسیت ویژهای داشت.

توجه به افزایش شدید آسیب‌پذیری دینی در بین جوانان، اهمیت توجه به محتوای مذهبی را بیشتر میسازد. یکی از عوامل مهم در تهیه محتوای آموزش دینی، توجه به نیازها و علائق مخاطبان است.

زمانی دانش‌آموزان انگیزه و نگرش بهتری به یک درس دارند که احساس کنند، این متون متناسب با نیاز و توانایی آنان است. تجربیات متعدد نشان داده است که تراکم مطالب دینی در کتاب‌های درسی نتوانسته است به پرورش حس مذهبی دانش‌آموزان کمک کند(حقشناس و قاسمی، ۱۳۸۹: ۵۴). ‏

یافته های تحقیق حاضر نشان می‌دهدکه توجه به مسائل انگیزشی در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه فاقد هرگونه برنامه‌ریزی ازپیش تعیین شده است و به همین دلیل بازنگری و تأمل در این زمینه بسیارضروری به نظرمی رسد تا از این طریق بتوانیم دراین زمینه فرصتی برای تربیت دانش آموزان به ویژه ازطریق برنامه‌های درسی فراهم کنیم. ‏

پیشنهادهای تحقیق

یافته‌های تحقیق حاضر نشان داد وضعیت توجه به مسائل انگیزشی در کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه چندان مناسب نیست. از آنجا که تحقیق حاضر مستقیما با عملکرد طراحان و برنامه‌ریزان درسی کتابهای دین و زندگی دوره متوسطه مرتبط است، بنابراین پیشنهاد میشود: ‏

- طراحان و برنامه‌ریزان درسی جهت تعیین محتوای کتاب‌های درسی به مولفه جذابیت کتاب بیشتر توجه کنند به طوری که کتاب برای دانش‌آموزان جذابیت داشته باشد و متناسب با سن آنها طراحی شود. ‏

- طراحان و برنامه‌ریزان درسی جهت تعیین محتوای کتاب‏‌های درسی به مولفه اهمیت کتاب بیشتر توجه کنند. در واقع محتوای این درس به خاطر اهمیت بالایی که در جامعه دینی ما دارد باید به گونه‌ای تدوین شود که قبل از هر چیز، دانش‌آموزان با مطالعه آن، این درس را کاملا مفید، احساس کنند و محتوا به گونهای باشد که دانش‌آموز، خود به دانستن آن احساس نیاز کند.‏

- با توجه به اهمیت توجه به نیازهای جوانان و لزوم برقراری ارتباط بین دین و زندگی در جامعه ایرانی و با در نظر گرفتن نتایج حاصل از تحقیق، محتوای کتاب‌های درسی نیازمند توجه بیشتری به این شاخص می‌باشند به گونه‌ای که دانش‌آموز این کتاب را برای زندگی آینده خود سودمند و مفید بداند.‏

- نتایج تحقیق نشان داد در این کتاب به مقوله فهم دانش‌آموزان و تقویت کنجکاوی و تفکر دانش‌آموزان توجه چندانی نشده است. در حالی که با توجه به شرایط سنی مخاطبان این کتاب، بهترین زمان برای تقویت قوای فکری و استدلال دانش‌آموزان در راستای مسائل دینی است. به طوری که در عین مفید و مهیج بودن قابل درک برای دانش‌آموزان نیز باشد. بنابراین شایسته است مسئولین امر در تدوین کتب درسی بیشتر به این امر اهتمام ورزند به طوری که کتاب در عین مفید و مهیج بودن قابل درک برای دانش‌آموزان نیز باشد.‏

- به طور کلی با عنایت به اهمیت و ضرورت تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص و تاثیر شایان توجه محتوای برنامه‌های درسی در زمینه‌سازی جهت پرورش انسانهایی با انگیزه متصف به نگرش‌های مذهبی، ضروری است طراحان و برنامه‌ریزان درسی جهت تعیین محتوای کتاب‌های درسی به فهرست کاملتری از انواع مولفه‌های انگیزشی توجه کنند.‏

- توجه جامع و منطقی به مولفه‌های انگیزش در مجموعه کتب دین و زندگی نیازمند طراحی جامع، منظم و دقیق است، به طوری که با ترسیم فرایند مذکور، به مرور اجزا و مؤلفه‌های انگیزشی در دانش‌آموزان ایجاد و نهادینه گردد.

- همه کتاب‏‌های درسی دین و زندگی دوره متوسطه در حد بضاعت خویش امکان پرداختن به مسائل انگیزشی را دارند. بنابراین باید سعی شود در مواد درسی مختلف تا حد امکان و با توجه به بستر برنامه به این موضوع توجه گردد.‏

- محتوای کتاب‏‌ها به گونه‌ای تنظیم شودکه به فراگیران کمک کند تا آنها بتوانند آموخته‌های خود را در زندگی روزمره بکار گیرند. ‏

- در ارائه مقوله‌ها و مفاهیم مرتبط با مسائل انگیزشی، در کتب درسی پیشنهاد می‌شود از لحاظ تعداد، فراوانی‏‌های اختصاص داده شده به مفاهیم، یک تعادل منطقی و نسبی برقرار شود.‏

- به دست‌اندرکاران تالیف برنامه‌ریزی درسی توصیه میشود به خاطر اهمیت والای درس دین و زندگی، در تدوین محتوای آن از نظرات یا نگرش دانش‌آموزان بهره‌گیری شود. ‏

ناهید صادقی لویه- دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی‏

دکتر مسعود حقیقی- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن‏

دکتر بدیع‌الزمان مکی آل آقا – استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن‏

جدول شماره ۱٫ میزان توجه به شاخصهای مسائل انگیزشی در کتاب

معیارهای انتخاب محتوا تعداد صفحات درصد مقدار بار اطلاعاتی

(‏Ej‏)‏ ضریب اهمیت

(‏wj‏)‏

علاقه ۲۹‏ ۱۲ ۲۸۷ر۰‏ ۲۰۷ر۰‏

اهمیت ۶۷‏ ‏‏۸ر۲۷‏ ۳۶۸ر۰‏ ۲۶۵ر۰‏

سودمندی ۹۳ ۶ر۳۸‏ ۳۵۰ر۰‏ ۲۵۲ر۰‏

قابلیت یادگیری ۵۲ ۶ر۲۱‏ ۳۵۵ر۰‏ ۲۵۶ر۰‏

جدول شماره ۲٫میزان توجه به معیارهای انتخاب محتوا در کتاب‏

معیارها معیارهای انتخاب محتوا تعداد صفحات مقدار بار اطلاعاتی (Ej) ضریت اهمیت (Wj)

علاقه شیوایی بیان ۱۱ ۱۶۵ر۰ ۰۶۶ر۰

جذابیت محتوا ۱۱ ۱۶۵ر۰ ۰۶۶ر۰

جذابیت طراحی ۷ ۱۲۱ر۰ ۰۴۹ر۰

اهمیت ارزشمند بودن ۲۰ ۲۳۶ر۰ ۰۹۵ر۰

اهمیت ۲۲ ۲۴۹ر۰ ۱۰۰ر۰

مفید بودن ۲۵ ۲۶۷ر۰ ۱۰۷ر۰

سودمندی پاسخگویی به نیازهای

و مسائل دینی دانش‌آموزان ۳۸ ۳۲۲ر۰ ۱۳۰ر۰

ارتباط بین دین و زندگی ۲۷ ۲۷۷ر۰ ۱۱۲ر۰

اشاره به سودمندی دین

در زندگی ۲۸ ۲۸۲ر۰ ۱۱۴ر۰

قابلیت یادگیری قابل فهم بودن مطالب ۱۵ ۲۰۰ر۰ ۰۸۱ر۰

تقویت تفکر ۳۱ ۲۹۶ر۰ ۱۱۹ر۰

تقویت کنجکاوی ۶ ۱۰۹ر۰ ۰۴۴ر۰

معرفی 43 پایگاه دانلود رایگان کتابهای الکترونیکی

خبرنامه دانشجویان ایران- یکی از دغدغه‌ها‌ی دانشجویان و به خصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی، تهیه کتاب‌های علمی روز و جدید به زبان لاتین و مرتبط به واحدهای دروس و پروژه‌های دانشگاهی است که غالبا با قیمت های بالا به فروش می‌رسد و یا فیلتر  و تهیه آن برای دانشجویان مشکل است.

لیست سایت هایی که کتابهای مورد نظر را به صورت رایگان در قالب ورد و پی‌دی‌اف در اختیار بازدید کنندگان قرار می‌دهد را به صورت زیر برای رفاه حال دانشجویان جمع‌آوری نموده است: 

 

نام سایت	توضیحات
Ebookee	یک منبع مناسب در زمینه دانلود کتابهای علمی
FreeBookSpot	شما می توانید در این سایت به جستجو و دانلود کتاب در مباحثی نظیر برنامه نویسی، مهندسی، موضوعات علمی، داستانی و … بپردازید.
Free-eBooks	وب سایتی که از طریق آن علاوه بر یافتن کتب مختلف، قادر به دانلود مجله های معروف حهان نیز می باشید.
FreeComputerBooks	در آن می توانید کتاب های مختلفی را در زمینه کامپیوتر بیابید. مزیت این سایت، دسته بندی ایده آل آن است که علاوه بر داشتن ۱۲ دسته اصلی، شامل ۱۵۰ زیر دسته مختلف است که جهت یافتن کتاب مورد نظرتان بسیار مفید خواهند بود.
FreeTechBooks	کتاب های مختلفی را در زمینه مهندسی و علوم کامپیوتر را می توانید در آن بیابید.
Scribd	وب سایتی جهت به اشتراک گذاری فایل ها با فرمت برنامه های مختلفی نظیر Word، Excel، PowerPoint و PDF می باشد.
Globusz	یکی از وب سایت های معروف در زمینه دانلود کتاب های رایگان است!
KnowFree	کاربران این وب سایت به مبادله کتاب ها، آموزش های ویدیویی و سایر موارد این چنینی به صورت رایگان در آن می پردازند.
OnlineFreeEbooks	شامل ۹ دسته بزرگ در زمینه کتاب های بازرگانی، مهندسی، سخت افزار، برنامه نویسی و … می باشد که قابلیت دانلود به صورت رایگان را دارا می باشد.
MemoWare	اگر پاکت پی سی دارید احتمالا این وب سایت برای شما بسیار مناسب است چرا که فرمت کتاب های آن هماهنگ با دستگاه هایی نظیر همان است.
EBookLobby	دیتابیسی نه چندان کامل در کلیه زمینه ها
OnlineComputerBooks	شامل کتاب های مختلفی در زمینه های رایج است.
GetFreeeBooks	کلیه کتاب های موجود در این وب سایت، کتاب هایی هستند که به صورت قانونی امکان دانلود را دارند.
libgen	داروخانه کتاب
TheOnlineBooksPage	لیست بیش از ۳۰۰۰۰ کتاب رایگان موجود در سطح نت!
morefreeebooks.net	در کلیه زمینه ها
Project Gutenberg	دیتابیسی شامل بیش از ۳۳۰۰۰ کتاب الکترونیک در فرمت های مختلف.
Scribd	کتاب های مورد نظرتان را پیدا کنید، بخوانید و برای دیگران به اشتراک بگذارید.
ManyBooks.net	بیش از ۲۹،۰۰۰ کتاب رایگان در دسترس وجود دارد.
Get Free e-Books	سایت رایگان کتابهای الکترونیک که در آن شما می توانید کتاب کاملا رایگان دانلود کنید.
The eBook Directory	دسترسی به هزاران کتاب که بسیار عالی دسته بندی شده اند.
PDFoo	کتاب های مختلف در زمینه های کسب و کار، کامپیوتر، مهندسی، تجارت آزاد، پادکست ها و … موجود می باشد.
KnowFree	۱۱۰۰۰ کتاب الکتورنیک در دسته بندی های مختلف
ebooks-space	دانلود رایگان کتابهای وب سایت در زمینه هایی مانند کامپیوتر، IT، برنامه نویسی زبان، توسعه نرم افزار، آموزش و طراحی پایگاه داده ها در قالب فایل PDF و CHM.
bibliotastic	این سایت بدرد نویسندگان جوانی می خورد که تمایل دارند بازخورد مطالب خود را توسط مخاطبان ببینند.
Globusz	پلت فرمی که برای نویسندگان جدید آزمون مهارت های نوشتن خود را توسط خوانندگان واقعی فراهم می کند.
avidpdf	موتور جستجوری فایل های pdf
MemoWare	شما می توانید در میان عنوان، نویسنده و توضیحات، نام نویسندگان، تاریخ اضافه شده، میانگین رتبه، رده، فرمت سند، بستر های نرم افزاری PDA و گزینه های زبان جستجو کنید.
Diesel E-book Store	جستجو و دانلود کتاب در زمینه های مختلف
Read Easily!	کتابخانه دیجیتال با قابلیت های جالب برای خواندن کتاب در محیط سایت
BookBooN	تمام کتاب ها را می توان بدون ثبت نام دریافت کنید. این کتابهای الکترونیک قانونی و منحصرا برای Bookboon نوشته شده
Planet eBook	این سایت حاوی لیست بزرگی از کتابهای رایگان در موضوعات مختلف است.
PDF Search Engine	همانطور که از نام نشان می دهد موتور جستجوی PDF یک ابزار برای پیدا کردن کتابهای آنلاین رایگان است.
eBook Junkie	شما می توانید تعدادی از کتابهای الکترونیک رایگان قابل دانلود از این سایت دریافت کنید.
uFindBook	دانلود کتابهای الکترونیک رایگان بیش از ۲۰۰،۰۰۰ عنوان طبقه بندی شده را در فرمت PDF، CHM، HTML
E-Books Directory	ین سایت حاوی لیست بزرگی از کتابهای رایگان در موضوعات مختلف است.
PDF Geni	یک موتور جستجو است
e-books Download Free	دانلود محبوب ترین کتابها به صورت رایگان
bookglutton	ایجاد شبکه اجتماعی گرداگرد یک کتاب و دعوت دوستان برای دیدن آن
Book-Bot	دیتابیسی شامل ۱۴۵۷۱ کتاب الکترونیک
e-Book Lobby	کتابهای رایگان را به دسته های مختلف تقسیم شده است. طیف وسیعی از کسب و کار، هنر، محاسبات و آموزش و پرورش.
PlanetPDF	لیست نه چندان کامل از کتابهای رایگان
PDF Gallery	گالری از کتابهای مختلف از دسته های مختلف

   پدافند غیر عامل

چشم انداز

  ·   دارای عزم ملی و باور عمومی در مسئولین و مردم نسبت به رعایت اصول پدافند غیر عامل
  ·   برخوردار از اصول پدافند غیر عامل جامع ، توسعه یافته و نهادینه شده .

  ·   توانمند در تأمین حداکثر ایمنی و پایداری و به حداقل رسانیدن آسیب پذیری زیر ساخت های مرتبط در مقابل تهدیدات دشمن .

  ·   قادر به ایفای نقش اساسی در حراست و حفظ استقلال ، تمامیت ارضی و سرمایه های ملی در چرخه نظام دفاعی امنیتی کشور .

  ·   برخوردار از آمایش سرزمینی مناسب و متکی به ویژگیهای جغرافیایی ، جمعیتی وفرهنگی  و اصول دفاع غیر عامل در حوزه مختلف با رعایت توزیع و پراکندگی موزون سرمایه ها و فعالیت ها در عرصه ایمن جغرافیا .

  ·   توانمند در تولید دانش فنی و برخوردار از پشتوانه تحقیقاتی و پژوهشی در زمینه پدافند غیر عامل با تأثیر باز دارندگی بالا و با موفقیت ممتاز در سطح منطقه

  ·   دارای پشتوانه فرهنگی و حقوقی و قانونی جامع در سطح کشور با قابلیت تأمین و اجرای الزامات و ظوابط مربوطه

  ·   برخوردار از نظام یکپارچه ، هماهنگ و کارآمد پدافند غیر عامل کشور با قابلیت تعامل سازنده و پیشبرنده با دولت در زمینه اعمال تدابیر دفاعی امنیتی در بخش های مختلف .

 

                                                                  راهبردها

  ·   تعامل گسترده و فراگیر با سازمان ها و ایجاد سازو کارهای مناسب در جهت ایمن سازی و حفاظت از تاسیسات زیربنایی.

  ·   ساماندهی آمایش سرزمین ملی و آمایش دفاعی از منظر پدافند غیرعامل به منظور استفاده حداکثری از پهنه جغرافیایی کشور.

  ·   ایفای نقش هدایتی و نظارتی بر سازمان ها و نهادهای کشوری و لشکری در زمینه مطالعات و طراحی فنی طرح های پدافند غیرعامل.

  ·   بکارگیری و بسیج امکانات در جهت ارزان سازی، تنوع و ابتکار عمل در سامانه ها و شیوه های پدافند غیرعامل.

  ·   استفاده حداکثرسازی از پهناوری و عمق سرزمینی و عوارض طبیعی کشور و به کاهش مخاطرات و خسارات.

  ·   ساماندهی مناسب استفاده از فناوری های نوین به منظور کاهش آسیب پذیری ناشی از وابستگی و امکان جمع آوری اطلاعات توسط دشمن.

  ·   توسعه و تعامل موثر و سازنده با نهادهای سیاست گذار، قانون گذار و اجرایی کشور.

  ·   توسعه علمی و تولید دانش فنی و ارتقاء فناوری و برنامه جامع آموزشی و همچنین ، بهینه سازی تولید صنعتی با استفاده از تمامی ظرفیت ها.

  ·   نهادینه نمودن نظام جامع و استفاده از اصول و ضوابط در طرح های توسعه کشور.

  ·   توسعه فرهنگی و ارتقاء باور عمومی و تقویت عزم و اقتدار ملی نسبت به ایمن سازی مراکز حیاتی، حساس و مهم.

  ·   توسعه فرهنگ و نهادینه سازی باور عمومی نسبت به تاثیر پدافند غیرعامل در کاهش آسیب پذیری ها.

 

                                                                  قابلیت ها

  ·   پدافند غیر عامل، بستر مناسب توسعه پایدار توان ملی کشور.

  ·   پدافند غیر عامل، هم راستا با سیاست های تنش زدایی.

  ·   پدافند غیر عامل، پایدارترین، ارزان ترین وصلح آمیزترین روش دفاع.

  ·   پدافند غیر عامل، بهترین راهکار افزایش آستانه مقاومت ملی.

  ·   پدافند غیر عامل، پشتوانه اقتدار ملی.

  ·   پدافند غیر عامل، یکی از مهمترین ابزارهای بازدارندگی.

  ·   پدافند غیر عامل، بهترین و مناسب ترین شیوه کاهش مخاطرات و کاهش آسیب پذیری.

  ·   کشورهایی که توسعه پدافند غیر عامل را به عنوان یک سیاست دفاعی مستمر در دستور کار خود قرار می دهند، هیچ گاه در مظان اتهام تهدید بر علیه کشورهای دیگر قرار نمی گیرند.

  ·   کشورهایی که پدافند غیر عامل را به عنوان یک راهکار اصلی بر می گزینند، به شرایطی از نظر کاهش آسیب پذیری دست می یابند که مطامع کشورهای تهدید کننده بر علیه آنها کاهش می یابد.

  ·   در جهان امروز کشورهایی که نقاط آسیب پذیری آنها فراوان است، و دشمن می تواند با ضربات سریع، حیاتی ترین منابع آنان را منهدم نماید، عوامل تهدید از بیرون را درون خود ایجاد می نماید.

  ·   پدافند غیر عامل، می تواند به یک فرهنگ عمومی در کشور تبدیل شود.

  ·   پدافند غیر عامل، عنصری است پویا و متحرک؛ لذا باید همواره در صدر تلاش های علمی و پژوهشی قرار گیرد.

 

                                                                  اصول

  ·   پوشش در همه زمینه ها

  ·   استتار و نامرئی سازی

  ·   تولید سازه های دومنظوره (موانع)

  ·   مکان یابی استقرار عملکردها

  ·   اختفاء با استفاده از عوارض طبیعی

  ·   کور کردن سیستم اطلاعاتی دشمن

  ·   حفاظت اطلاعات سیستم های حیاتی و مهم

  ·   مدیریت بحران دفاعی در صحنه ها

  ·   فریب، ابتکار عمل و تنوع در کلیه اقدامات

  ·   موازی سازی سیستم های پیشنهادی وابسته

  ·   تعیین مقیاس بهینه استقرار جمعیت و فعالیت در فضا

  ·   کوچک سازی، ارزان سازی و ابتکار در پدافند غیر عامل

  ·   مقاوم سازی و استحکامات و ایمن سازی سازه های حیاتی

  ·   پراکندگی در توزیع عملکردها متناسب با تهدیدات و جغرافیا

  ·   انتخاب مقیاس بهینه از پراکندگی و توجیه اقتصادی پروژه

 

                                                                  اهداف کلان

  ·   ایمنی سازی مراکز حیاتی، حساس و مهم.

  ·   توسعه کمی و کیفی نیروی انسانی متخصص.

  ·   ارتقاء قابلیت بقا و حفظ کشور در شرایط بحران.

  ·   افزایش آستانه مقاومت ملی و تقویت مولفه های مقاومت در مقابل تهدیدات.

  ·   فرهنگ سازی و ایجاد باور عمومی در مورد تاثیر پدافند غیر عامل در کاهش آسیب پذیری.

  ·   کسب امنیت پایدار در توسعه و پایدار سازی زیرساخت های حیاتی کشور.

  ·   تحقیق و پژوهش، تولید علم و فناوری و فرهنگ سازی و تبدیل آن به معارف عمومی.

  ·   تکمیل چرخه دفاعی کشور و تعامل مثبت با دفاع عامل و پدافند غیر عامل.

  ·   نهادینه کردن رعایت اصول و ضوابط پدافند غیر عامل در طرح های توسعه منتهی به ایجاد مراکز طبقه بندی.

  ·   کاهش مجموعه آسیب پذیری های کشور و نمایان نمودن اقتدار ملی ناشی از آن به عنوان یکی از مولفه های بازدارندگی.

  ·   به حداقل رسانیدن تاثیر تهدیدات نظامی دشمن بر زیرساخت های حیاتی، حساس و مهم.

  ·   توسعه کمی و کیفی ظرفیت و توان اجرایی پدافند غیر عامل در بدنه مهندسی کشور (مشاوره و اجرا).

پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که به جنگ‌افزار نیاز ندارد و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.^[۱][۲]

پدافند غیرعامل به معنای کاهش آسیب‌پذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفاً با بهره‌گیری از فعالیت‌های غیرنظامی، فنی و مدیریتی است. اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فریبنده و سازه‌های امن می‌باشد.^[۱]

در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمان‌ها، صنایع و حتی مردم عادی می‌توانند نقش موثری ایفا کنند در حالیکه در پدافند عامل مانند سیستم‌های ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر، تنها نیروهای مسلح مسئولیت برعهده دارند.^[۳]

محتویات

• ۱ اصول پدافند غیرعامل
• ۲ جستارهای وابسته
• ۳ منابع
• ۴ پیوند به بیرون

اصول پدافند غیرعامل

در اکثر منابع علمی و نظامی دنیا اصول مهم پدافند غیرعامل در قالب موارد زیر ذکر شده‌است:^[۳]

• استتار (Camouflage)
• اختفا (Concealment)
• پوشش (Cover)
• فریب (Deception)
• تفرقه و پراکندگی (Separation & Dispersion)
• مقاوم‌سازی و استحکامات (Hardening)
• اعلام خبر (Early Warning)

جستارهای وابسته

• پدافند
• پدافند عامل
• پدافند هوایی

منابع

1. 
   

«آشنایی با اصول پدافند غیرعامل» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری فارس. بازبینی‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۰۹.

«پدافند غیرعامل». وبگاه آفتاب.

3. «مفاهیم: پدافند غیرعامل چیست؟». همشهری آنلاین.

پیوند به بیرون

«وب سایت سازمان پدافند غیر عامل» ‎(فارسی)‎. بازبینی‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۰۹.

«بخشی از کلیپ معرفی پدافند غیر عامل» ‎(فارسی)‎. امیر رضا حدادی، آذر ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۰۹.

رده:

• واژگان نظامی

معرفی کتب منتشر شده در زمینه پدافند غیرعامل

معرفی کتب منتشر شده در زمینه پدافند غیرعامل

جهت مشاهده کتب کلیک نمایید (سری اول)

جهت مشاهده کتب کلیک نمایید (سری دوم)

دفاع غیر عامل چیست؟

دفاع غیر عامل چیست؟

یادآوری:

تا به حال دقت کرده‌اید که وقتی به همراه والدین و بزرگترهای خود به مسافرت می روید، ‌و خانه شما مدتی خالی می‌ماند والدین شما قبل از ترک منزل چه اقداماتی انجام می دهند؟ احتمالا اول از همه اتو را از برق می کشند. سپس شیر گاز را می‌بندند و بعد از آن هم به درب خانه چند عدد قفل می زنند تا کسی نتواند وارد خانه شود حتی به چند نفر از همسایه‌ها هم می‌سپارند تا مراقب خانه شما باشند. گاهی اوقات هم چراغی را روشن می‌گذارند تا هنگام شب، خانه کاملا تاریک و خاموش نباشد. حتی ممکن است پنجره‌ها رو هم قفل کنند تا اگر باد اومد اونها رو باز نکنه. دیگه چه کارهایی انجام می‌دهند؟ مثلا پدر یا دایی‌تون ممکنه ماشینو ببرن تعمیرگاه تا بازدیدش کنن و ببینن که سالمه و مناسب جاده هست یا نه. حتی لاستیک زاپاس رو هم چک می‌کنن تا ببینن قابل استفاده هست یا کم باد شده.
حالا یه مثال دیگه،‌ اگه تو شهر یا روستایی زندگی می‌کنید که دراطرافش رودخونه وجود داره، مسئولین شهری اجازه ساخت خانه در نزدیکی اونو به کسی نمی دهند. میدونید چرا؟ چون اگه یه وقتی بارندگی زیاد بشه و آب رودخونه طغیان کنه، باعث خرابی ساختمان می‌شه حتی بدتر از اون ممکنه باعث فوت افرادی بشه که در اطراف اون رودخونه در حال رفت و آمد هستند. این جمله معروف روهم حتما شنیده‌اید که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. 
به نظر شما چرا این کارها را انجام میدهند؟
والدین شما و مسئولین کشور این اقدامات را انجام می دهند تا از بروز حادثه جلوگیری کنند. یعنی احتمال وقوع حادثه را کم کنند و اینکه اگه حادثه‌ای پیش اومد خسارت اون رو کاهش بدن. مثلا علت اینکه شیر اصلی گاز را می‌بندند، بخاطر اینه که احتمال آتش‌سوزی را به حداقل ممکن برسانند.

حادثه خبر نمی کند، همیشه برای مقابله با آتش سوزی آماده باشیم!
آتش، عامل مخرب مهمی است که در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، باعث خسارتهای جانی و مالی فراوان می شود که با بسیاری از بلایای طبیعی و سوانح همراه است. آتش‌سوزی‌هایی که به دنبال زلزله، سیل، انفجار و  یا سایر حوادث ایجاد می شوند، اغلب بیش از فاجعه اصلی، ویرانی به دنبال دارند.

رعایت نکات ایمنی قبل از وقوع آتش سوزی:

1. اصل دوری مواد قابل اشتعال از وسایل آتش‌زا را در تمام تأسیسات و مکان‌های مسکونی و حتی معابر عمومی، رعایت کنید.
2. در ساختمانها، درهای خروج اضطراری پیش بینی کنید و وسایل اطفای حریق را کنترل کنید.
3. حداقل دو راه برای خروج اضطراری از ساختمان تعیین کنید.
4. مکانی را در خارج از خانه تعیین کنید تا بعد از گریز،  یکدیگر را در آنجا بیابید.
5. برنامه خروج اضطراری و گریز از آتش را حداقل یک بار در سال تمرین کنید.
6. حتماً، هنگام خروج از محل، شیر اصلی ورودی گاز به ساختمان را ببندید.
7. برای باخبر شدن از آتش سوزی احتمالی، از آشکارگرها (دود، حرارت یا شعله) استفاده کنید و نسبت به نصب آن در منزل، دقت لازم را به عمل آورید.
8. کپسول آتش نشانی مناسبی در منزل داشته باشید و در مورد نحوه‌ی استفاده از آن، آموزش ببینید و  به اعضای خانواده نیز آموزش دهید.
9. از انباشتن مواد آتش‌زا، به ویژه در نزدیکی منابع حرارتی، خودداری کنید.
10. از نگهداری مایعات و گازهای قابل اشتعال در منزل خودداری کنید، در صورت لزوم این مواد را در ظروف خاص خارج از ساختمان قرار دهید.
11. وسایل برقی و اتصالات آنها را به دقت کنترل کنید تا از استاندارد بودن آنها مطمئن شوید.
12. به محض مشاهده‌ی سیم‌های لخت، آنها را ترمیم کنید.
13. دراین‌باره با هم بحث و تمرین کنید که چگونه در هنگام آتش سوزی منزل را ترک خواهید کرد و در صورت لزوم چگونه از دیگران کمک می گیرید و یا به آتش‌نشانی خبر می دهید.

نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی:

1. سرعت عمل هنگام روبه‌رو شدن با آتش سوزی، برای نجات جان خود و مصدومان احتمالی، کاملاً حیاتی است. همانطور که می‌دانیم آتش خیلی سریع انتشار می یابد، بنابراین بلافاصله آتش‌نشانی و اورژانس را خبر کنید و تا آنجا که می توانید، اطلاعات کاملی در مورد بروز حادثه به آنها بدهید.
2. سعی کنید که افراد را از ساختمان بیرون ببرید.
3. با رعایت جوانب احتیاط به خاموش کردن آتش بپردازید.
4. به هیچ وجه وارد ساختمان آتش گرفته نشوید مگر آنکه مجهز به ماسک تنفسی باشید و کاربرد آن را بدانید.
5. اگر به هر دلیل ناچار هستید وارد اتاق پر از دود شوید، ابتدا مطمئن شوید جانتان به خطر نخواهد افتاد.
6. قبل از فرار از اتاقی که درب آن بسته است، در را لمس نمایید. اگر داغ باشد از خروجی‌های دیگر استفاده کنید.
7. اگر در ساختمان آتش‌گرفته گرفتار شده‌اید فوراً به اتاقی که دارای پنجره است بروید و درب را ببندید. سپس پتو یا فرش را طوری زیرِ درب قرار دهید که دود وارد اتاق نشود و آنگاه، از طریق پنجره، تقاضای کمک کنید.
8. اگر دود، حرارت یا شعله‌های آتش مسیرهای خروجی شما را مسدود کرده است درب را ببندید و در اتاق بمانید. تنها با استفاده از پارچه سفید از طریق پنجره کمک بخواهید. اگر در اتاق تلفن وجود دارد با اداره آتش نشانی تماس بگیرید و موقعیت خود را خبر دهید.
9. زمانی که در جریان حریق واقع می شوید، با حفظ خونسردی تمام تهویه های ساختمان را خاموش کنید تا به این ترتیب از ورود اکسیژن به داخل ساختمان جلوگیری شود.
10. در صورت امکان فوراً مواد سالم و قابل استفاده را از محل خارج کنید.
11. امدادگران یا افرادی که در جریان حریق واقع شده‌اند باید لباسهای دارای الیاف مصنوعی و پلاستیکی را از خود دور کنند.
12. در فرو نشاندن آتش سوزیِ سوختهای نفتی از آب استفاده نکنید.
13. شیء مشتعل را حرکت ندهید. شعله را با شن، نمک، پتوی نمناک یا پوششهای دیگر خفه کنید.

نکات ایمنی بعد از وقوع آتش‌سوزی و نجات مصدوم از اتاق پر دود:

1. ابتدا مطمئن شوید برای نجات مصدوم، جان خود را به خطر نمی اندازید.
2. طناب نجات را به کمر خود ببندید و آن را به دست یکی از حاضران بدهید.
3. توجه: بستن دستمال خیس به دور دهان و بینی باعث محافظت شما در برابر گاز یا دودهای سمی خواهد شد.
4. برای نجات جان مصدوم از اتاق آتش‌گرفته‌ای که درب آن بسته است باید قبل از ورود، با لمس درب اتاق، حرارت را بسنجید. اگر داغ باشد وارد اتاق نشوید و اگر داغ نباشد، قبل از ورود به اتاق چند نفس عمیق بکشید تا ریه خود شما پر اکسیژن شود. سپس با شانه خود از پهلو به درب، ضربه بزنید. آن را باز کنید و در همین حال صورت خود را برگردانید. اتاق ممکن است پر از هوای سوخته فشرده باشد و احتمال دارد هر لحظه انفجاری رخ دهد. اگر دود کاملاً متراکم باشد روی زمین سینه خیز بروید؛ زیرا با توجه به اینکه هوای داغ بالا می رود، ممکن است لایه ای از هوای تمیز در کف اتاق وجود داشته باشد.
5. مصدوم را بگیرید و با توجه به رعایت تمام جنبه‌های ایمنی به سرعت به سمت درب خروجی بکشید. لباس سوخته مصدوم را با استفاده از پتو، گلیم و یا کت خاموش کنید.
6. اگر مصدوم هوشیار باشد کاملاً از او مراقبت کنید؛ زیرا ممکن است، بر اثر نیم سوز شدن اشیای داخل اتاق، گاز مونو اکسیدکربن در هوای اتاق پراکنده شده باشد و این امر بر هوشیاری مصدوم به تدریج تأثیر می گذارد.
7. اگر تنفس مصدوم قطع شود بلافاصله تنفس مصنوعی را شروع کنید و سپس مصدوم را به بیمارستان برسانید.
8. اگر مصدوم در پارکینگ بسته‌ای که ماشین یا موتور در آن روشن است گرفتار شده است، درب پارکینگ را باز کنید تا دود از پارکینگ خارج و هوای تازه به اندازه کافی وارد شود. نباید وارد چنین محل‌هایی شوید مگر آنکه مطمئن شوید خطری جان شما را تهدید نخواهد کرد.

اگر زمین لرزه ای در همین لحظه اتفاق بیفتد، چه می کنید؟

سالانه در جهان، چندین زلزله اتفاق می افتد که برخی از آنها خفیف و نامحسوس و برخی دیگر شدید است و خسارتهای جانی و مالی فراوانی در بر دارد. بنابراین توصیه‌های ایمنی در زمینه زلزله، نسبت به حوادث دیگر، اهمیت خاصی دارد.

رعایت نکات ایمنی قبل از زلزله:
1- شناسایی محل قرار گرفتن کنتور آب، برق، گاز، و آشنایی با نحوه ی قطع جریان آنها در مواقع اضطراری.
2- شناسایی نقاط امن هر اتاق در خانه و مدرسه و دادن آموزش به ساکنین که به محض وقوع زلزله در مکان های فوق قرار بگیرند.
3- اجرای تمرین‌های دوره‌ای نجات از خطرهای زمین‌لرزه که در مدارس و سایر ادارات و در مکان‌های معین به صورت آزمایشی صورت  می گیرد.
4- شرکت در دوره های آموزش امداد و کمکهای اولیه و تهیه‌ی کیف امداد و  نجات برای منزل و مراکز آموزشی.
5- رعایت اصول و مقررات ایمنی در ساختن بناهای جدید و اطمینان از استحکام و  مقاومت درساختمانهای قدیمی با دعوت از مهندسین  طراح جهت  بررسی ساختمان و مقاوم‌سازی آن.     
6-محل خواب و استقرار شما نباید در کنار پنجره، زیر لوستر، تابلو ، آینه و سایر اشیای شکننده و آویزان باشد.
7-  راهروها و خروجی‌های مدارس و منازل را بررسی کنید و وسایلی را که ممکن است بعد از وقوع زلزله سد راه شوند را از آن مکانها دور کنید.
8- وسایل سنگینی را که هنگام وقوع زلزله سقوط می‌کنند مانند  قفسه ی کتاب‌ها، گلدان‌ها ، و لوسترها را در محل خود محکم کنید.
9- اشیای بزرگ و سنگین را در قفسه‌های پایین‌تر قرار دهید و قفسه‌ها را محکم به دیوار متصل کنید.
10- مواد شیمیایی و خطرناک را در ظروف پلاستیکی مطمئن و در پایین‌ترین قسمت گنجه‌ها و  قفسه‌ها قرار دهید.
11- برای جلوگیری از حوادث ناشی از زلزله یک کپسول آتش‌نشانی در منزل و مدرسه داشته باشید و ضمن کسب مهارت در استفاده از آن به سایر اعضای خانواده هم آموزش لازم را بدهید.
12-  ذخیره آب و غذا ( ترجیحا" به صورت کنسرو ) به اندازه ی سه روز آماده داشته باشید.

رعایت نکات ایمنی هنگام زلزله:

1-   اگر داخل ساختمان هستید روی زمین بنشینید و  به کمک بازوها و دست های خود از سر و پشت گردن محافظت کنید یا زیر یک میز محکم بنشینید و به پایه های آن بچسبید یا زیر چارچوب درب یا گوشه های اتاق بایستید.
2- وحشت نکنید زلزله چند ثانیه بیشتر طول نمی کشد . ( کمتر از یک دقیقه ) لذا نگریزید.
3- در صورت توقف لرزش ها، درها را باز کنید و از فضاهای مسقف و خطرناک خارج شوید.
4- مراقب ریزش شیشه های شکسته از ارتفاعات بالاتر و سقوط اشیای دیگر باشید.
5- اگر هنگام لرزش در راه پله‌ها بودید محکم نرده‌ها را بگیرید و بیهوده ندوید.
6- اگر در ساحل بودید از آن فاصله بگیرید و به مناطق مرتفع بروید زیرا ممکن است موجهای بلند وارد ساحل شوند.
7- اگر در وسیله نقلیه هستید آن را با احتیاط در گوشه سمت راست پارک کنید و در نقطه امن پناه بگیرید.
8- اگر در آموزشگاه، فروشگاه یا ساختمانهای پرازدحام هستید، از هجوم به سمت درهای خروجی خودداری کنید و سعی نمائید از ویترین‌ها ، قفسه‌ها،  شیشه‌ها و اشیای سنگین فاصله بگیرید.
9-  اگر در آزمایشگاه، کارگاه یا مکان‌های مشابه هستید تا حد امکان از مواد شیمیایی دور شوید.
10-  اگر در هنگام وقوع زمین‌لرزه در حال خارج شدن از ساختمان هستید، اولین کاری که باید انجام دهید این است که سر خود را در مقابل خطر ریزش،  به کمک اشیایی مانند کیف، کتاب یا تخته محافظت نموده و در صورت در دسترس نبودن این اشیا از پشت دستتان استفاده کنید.
11-   اگر در خارج از منزل هستید به نقطه‌ی امنی دور از ساختمان‌ها ، درختان و سیم‌های برق پناه ببرید.
12-  مواظب خیابانهای دارای شکستگی، شکاف‌های زمین، آتش‌سوزی و ترکیدگی لوله‌های آب باشید تا هنگام گریز از خانه صدمه نبینید.
13-  فوراً از خیابان‌ها و کوچه های تنگ و باریک،  پل‌های عابر پیاده، پل‌های ماشین‌رو و دیوارهای سنگ‌کاری‌شده و شیشه‌های بزرگ فاصله بگیرید.

رعایت نکات ایمنی بعد از زلزله:

1-  آرامش خود را حفظ کنید و دیگران را نیز به آرامش فرا خوانید.
2-  برای مقابله با خطرات ناشی از پس لرزه‌های احتمالی آمادگی خود را حفظ کنید.
3-  در محل‌هایی که بوی گاز استشمام می شود از روشن کردن کبریت و چراغ حرارتی خودداری کنید.
4- برای نجات مجروحان و زیرآوارماندگان که در همسایگی شما هستند بشتابید.
5- از تلفن جز در مواقع ضروری استفاده نکنید زیرا خطوط تلفن باید برای تماس‌های ضروری آزاد باشد.
6- ازمصرف مواد خوراکی آلوده و یا موادی که در معرض شیشه‌های شکسته قرار گرفته‌اند خودداری کنید.
7- منزل را بازدید کنید تا از خرابی‌های احتمالی لوله‌های گاز ، آب وبرق آگاه شوید و برای این کار ضمن باز گذاشتن درب ورودی و پنجره‌ها از چراغ قوه استفاده کنید.
8-  در ساعات اولیه بعد از سانحه، از غذاهای کنسرو شده استفاده کنید.
9-  از تجمع در خیابانها بپرهیزید و مسیرها را برای عبور ومرور وسایل نقلیه‌ی امدادی باز بگذارید.
10- به تماشای مناطق اطراف نروید و از نزدیک شدن به ساختمان‌های تخریب شده خودداری کنید.
11-  با امدادگران و نیروهای کمکی همکاری کنید و مانع و مزاحم فعالیت آنها نشوید.
12-  بعد از زلزله از ناحیه‌ی تخریب شده دور شوید و به سیم‌ها وکابل‌های برق فشار قوی دست نزنید.

سیل یکی از شایعترین خطرات در تمام دنیاست که می تواند محلی باشد و تنها روی محله‌های همجوار اثر بگذارد، و یا خیلی بزرگ باشد و تمام بستر یک رودخانه را فراگیرد و استان‌های متعددی را درگیر نماید.
هرکجا زندگی می‌کنید باید از خطر بروز سیل آگاه باشید، به‌خصوص اگر در یک منطقه در سطح پایین، نزدیک آب یا رودخانه منشعب از یک سد زندگی می کنید. حتی یک جویبار کوچک، کاریز، نهر، آب زیرزمینی، بستر خشک جویبار یا زمین‌های پست که به نظر بی‌خطر می‌آید ممکن است دچار سیل شود. در واقع همه شهرها مستعد بروز سیل هستند.

رعایت نکات ایمنی قبل از وقوع سیل:
1. هشدار سیل در رسانه‌ها، به معنای آن است که سیل جاری شده است یا جاری خواهد شد، لذا از قبل آماده باشید.
2. همواره کیف امداد و نجات هلال احمر را در منزل آماده داشته باشید.
3. از منابع مختلف از جمله رادیو و تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی، مانند بی‌سیم و پایگاه انتظامی، اطلاعات و آگاهی‌های لازم را دریافت کنید.
4. برای زمان وقوع سیل، در منبعی مطمئن، آب سالم ذخیره کنید.
5. در مناطق سیل خیز، تأمین جانی و مالی در برابر زیانهای احتمالی ضروری است، بنابراین بهتر است اسناد و اوراق بهادار را در جعبه‌ای مطمئن قرار دهید.
6. در نظر داشته باشید اگر به شما گفته شود منزل را تخلیه کنید، به چه جاهایی می توانید بروید. بنابراین از قبل چند مکان را انتخاب کنید.
7. همواره کمی بنزین در باک اتومبیل داشته باشید؛ زیرا ممکن است مجبور شوید خانه را ترک کنید.
8. با مناطق سیل خیز آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر می توانید با مرکز هلال احمر محل خودتان تماس بگیرید.
9. تابلوی برق را در طبقات فوقانی ساختمان جاسازی کنید.

نزولات سنگین آسمانی (باران شدید) می تواند زندگی انسان را به خطر اندازد. در هنگام وقوع سیل به این نکات توجه کنید:

1. اگر در خارج از ساختمان (اداری، مسکونی) هستید، خونسرد باشید.
2. از جاده های هموار، عبور کنید و به محلهایی که امکان فروریختن آنها وجود دارد نزدیک نشوید.
3. اصل بهداشت روانی عبارت است از حفظ خونسردی و همدلی با دیگران توأم با امید به خداوند سبحان؛ لذا این نکته را هرگز فراموش نکنید.
4. در صورتی که مجبور به ترک منزل و محل سکونت خود هستید، قبل از خروج حتماً جریان برق، آب و گاز را قطع کنید.
5. برای کسب اطلاعات و دستورالعملهای لازم به پیامهای رادیو و تلویزیون گوش کنید و در صورتی که دستور تخلیه داده شد، فوراً این کار را انجام دهید.

کمکهای اولیه چیست؟
کلیه اقداماتی که توسط یک امدادگر یا یک فرد آشنا به کمکهای اولیه درمورد یک بیمار یا مصدوم تا زمان دسترسی به مراقبت‌های پزشکی پیشرفته انجام می‌شود را کمک‌های اولیه گویند.
هر فردی که در جامعه‌ زندگی می‌کند لازم است تا با مهارت‌های کمک‌های اولیه آشنائی داشته باشد، زیرا اتفاق و حادثه در هر زمان و مکانی احتمال وقوع دارد. آگاهی داشتن از نحوه انجام عملیات کمک‌های اولیه در زمان وقوع حادثه می‌تواند جان افراد زیادی را از مرگ نجات دهد. اما ندانستن آن یا انجام نادرست آنها می‌تواند به قیمت از دست دادن عزیزترین افراد خانواده تمام شود.

اهداف کمک‌های اولیه:
1-     حفظ حیات مصدومین
2-     جلوگیری از آسیب بیشتر
3-     تسریع بهبودی

شرایطی که به کمک‌های اولیه نیاز دارد:
1-     حمله قلبی
2-      حوادث جنگی
3-     انواع شکستگی‌ها و پیچ خوردگی‌ها
4-     سوختگی‌ها
5-     خونریزی‌های شدید
6-     بی‌هوشی‌ها
7-     غرق شدگی و خفگی
8-     حملات قلبی و مسمومیت‌ها

طرح پوستر پدافند غیرعامل سال 9...

طرح پوستر پدافند غیرعامل سال 94

پدافند غیرعامل در یک نگاه...

پدافند غیرعامل در یک نگاه

پوستر های پدافند غیرعامل

پوستر های پدافند غیرعامل...

پوستر های پدافند غیرعامل

تیزر دفاع سایبری

تیزر دفاع سایبری

تیزر دفاع سایبری

تیزر دفاع غیرعامل

تیزر دفاع غیرعامل

تیزر دفاع غیرعامل

سرود ملی جمهوری اسلامی ایران

سرود ملی جمهوری اسلامی ایران...

سرود ملی جمهوری اسلامی ایران

تیزر حوزه های پدافند غیرعامل

تیزر حوزه های پدافند غیر...

تیزر حوزه های پدافند غیرعامل

سرود پایداری ملی

سرود پایداری ملی

سرود پایداری ملی

مروری بر عملکرد پدافند غیرعامل

مروری بر عملکرد پدافند غیرعا...

مروری بر عملکرد پدافند غیرعامل

تیزر آشنایی با پدافند غیر عامل

تیزر آشنایی با پدافند...

تیزر آشنایی با پدافند غیر عامل

طرح پوستر های تدابیر پدافند غیرعامل

طرح پوستر های تدابیر پدا...

طرح پوستر های تدابیر پدافند غیرعامل

مقالات برتر فراخوان سال 1387 - فرهنگیان محترم

برای مشاهده‌ی هر یک از مقالات روی موضوع آنها کلیک کنید. نام نویسنده موضوع مقاله محل اشتغال محل سکونت علی‌اکبر فضلی آسیب‌شناسی فرهنگی و راه‌کارهای مقابله با آن دبیر دبیرستان شهید مدرس شهرستان اهر - استان آذربایجان شرقی معصومه ریاضی نقش پدافند غیرعامل در مدیریت پروژه‌های ملی استراتژیک آموزگار دبستان سما شهرستان فردوس - استان خراسان جنوبی مهرانگیز علیزاده معرفی صلح‌آمیزترین روش‌های دفاع ملی هنرآموز هنرستان کاردانش فارابی شهرستان تبریز - استان آذربایجان شرقی محمد رزم‌آرا نقش فناوری‌های نوین ارتباطی در عملیات روانی دشمن معلم دبستان شهید نقابت شهرستان فردوس - استان خراسان جنوبی نحله احسن‌نیا بررسی عملیات روانی دشمنان انقلاب اسلامی و راهکارهای خنثی‌سازی آن ---- شهرستان جهرم - استان فارس ثریا عباس‌زاده چگونگی مایوس کردن دشمنان انقلاب اسلامی دبیر منظقه جعفرآباد شهرستان مغان - استان اصفهان بهرام افشاری مدرسه دوست‌داشتنی، پشتوانه اقتدار ملی مدیر پژوهش‌سرای دانش‌آموزی شهید حجتی شهرستان نجف‌آباد - استان اصفهان عزت مهاجرانی آسیب‌شناسی فرهنگی و راه‌کارهای مقابله با آن دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی --- محمود رئوفی - زیبا متانت بهترین روش آمادگی دفاعی در برابر تهدیدات دشمن --- شهرستان جهرم - استان فارس زهرا امینی راهکارهای مقاوم‌سازی ساختار فرهنگی کشور دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی شهرستان تهران - استان تهران مقالات غیر فرهنگیان احسان کیان خواه ، سعید علوی وفا مفهوم شناسی امنیت سایبری کارشناس ارشد و محقق حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تهران، ایران دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی تهران، ایران --- اکبر بهار علی ، علی محمدی بررسی و شناسایی سازمان امنیت ملی آمریکا (NSA) : ماموریت ها ، برنامه ها و عملیات ها ، نهادهای تحت پوشش دانشجوی دکتری دانشگاه جامع امام حسین(ع) دانشکده و پژوهشکده مهندسی فاوا دانشگاه جامع امام حسین (ع) --- حسن عالی پور امنیت سایبری در چشم انداز 1404 : چالش ها و راهکارهای حقوقی رویارویی با بزه های امنتی سایبری استادیار دانشگاه شهرکرد و همکار علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی --- امیرحسین جلالی فراهانی بایسته های حقوقی دفاع مشروع سایبری کارشناس ارشد حقوق کیفری و جرم‌شناسی --- احسان طیرانی راد، محسن کاهانی تجربه خدمات آپا در استان خراسان رضوی و کسب مرجعیت استانی در توسعه توان مقابله با حوادث رایانه‌ای مدیر روابط‌عمومی آزمایشگاه تخصصی آپا دانشگاه فردوسی مشهد دانشیار گروه مهندسی کامپیوتر و مدیر آزمایشگاه تخصصی آپا --- طلا تفضلی چالش‌های گروه‌های آپا در ارائه خدمات با تمرکز بر فورنسیک دیجیتال عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات و عضو مرکز هماهنگی آپا --- حمید اکبری، علی محمدی بررسی نقش و عملکرد فرماندهی سایبری ایالات متحده آمریکا دانشجوی دکتری دانشگاه جامع امام حسین(ع) پژوهشکده مطالعات راهبردی و امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی --- ناصر حسین غروی، علی محمدی معرفی رویکردها و متدولوژی‌های طراحی و اجرای سناریوهای مقابله با تهدیدات سایبری دانشجوی دکتری دانشگاه جامع امام حسین(ع) پژوهشکده مطالعات راهبردی و امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی --- محمود فروغی، علی محمدی بررسی و شناسایی آژانس تحقیقات پیشرفته دفاعی آمریکا (DARPA) دانشجوی دکتری دانشگاه جامع امام حسین(ع) دانشکده و پژوهشکده مهندسی فاوا دانشگاه جامع امام حسین (ع) --- سعید علوی وفا، علیرضا ابراهیمی پور تهدید شناختی شبکه‌های اجتماعی در فضای سایبر و تأثیر آن بر تغییر پاردایم‌های راهبردی دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی --- محمد مجیدی نقش شبکه‌های اجتماعی در انقلاب مصر مطالعه موردی شبکه‌های فیسبوک و توئیتر دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی --- محسن خواجوی، غلامرضا جلالی بررسی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌های سایبری در حوزه ارتباطات زیرساختی کشور دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی --- تقی تقوی، علی محمدی مطالعه موردی درخصوص تاثیرات مثبت و منفی شبکه‌های اجتماعی بر امنیت ملی کشورها دانشجوی دکتری دانشگاه جامع امام حسین(ع) پژوهشکده مطالعات راهبردی و امنیت ملی --- علی ستاری‌خواه تهدیدات نرم آمریکا و هم‌پیمانانش علیه جمهوری اسلامی ایران و دفاع نرم مقتدرانه عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر --- افشین شجاعیان بررسی تهدیدات امنیتی وایمکس در جنگ‌های ناهمطراز کارشناس ارشد مهندسی فناوری اطلاعات --- دکتر حسین شیرازی ،روح الله کاری سامانه مدیریت پدافند غیر عامل شبکه‌های رایانه‌ای --- --- احسان پوری شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ مقوم‌یا‌مخرب‌سرمایه‌های‌اجتماعی دانشجوی دکتری مدیریت رسانه دانشگاه آزاد --- ساره اسلامی خرّمی نقش هانی‌پات در برقراری امنیت شبکه دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر --- یوسف فریدون‌زاده تهدیدهای جامعه سایبر و روش‌های امن‌سازی و دفاع در برابر این تهدیدها کارشناس ارشد کامپیوتر -نرم‌افزار، مرکز مدیریت رخدادهای امنیتی --- علی خاقانی اصل، سعید پارسا طراحی ابزاری بومی جهت مقابله با تهدیدات بدافزارهای مبتنی بر USB دانشجوی کارشناسی ارشد مهندس کامپیوتر دانشیار، گروه مهندس کامپیوتر علم و صنعت --- مصطفی اخوان‌صفار نقش شبکه‌های ارتباطی بیسیم در دفاع و جنگ الکترونیک و مخاطرات موجود در آن (مطالعه حملات موجود و راه‌های مقابله با آن) مربی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور --- مهدی شاپوری، اکرم باقری عصر اطلاعات و تحول مفاهیم جنگ و امنیت در روابط بین‌الملل؛ چگونه دفاع کنیم؟ دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس کارشناس ارشد سیاست‌گذاری عمومی --- امیرحسین پورشمس، علی فانیان ارزیابی تهدیدهای تجهیزات شبکه غیر بومی در دفاع سایبری مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی اصفهان استادیار دانشکده برق دانشگاه صنعتی اصفهان --- ذبیح‌الله جیستان دفاع در برابر ابزار پنهان جنگ سایبری --- --- محمدرضا حسینی، علی حسینی حملات سایبری از منظر قواعد و مقررات حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل و پژوهشگر دانشگاه عالی دفاع ملی دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری --- حسن ویشته تأثیرات مثبت و منفی شبکه‌های اجتماعی بر امنیت ملی کشورها با تکیه بر مهندسی اجتماعی دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی --- مهدی کارگر ، دکتر سید علی حسینی تحلیل فقهی دفاع سایبری پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ هنر ارتباطات قم  رئیس پژوهشکده مطالعات دینی فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ هنر ارتباطات --- بهمن ابراهیمیان، علی توشه ویژگی‌های حملات سایبری و راه‌های کنترل آنها از طریق ایجاد کنوانسیون قوانین سلاح‌های سایبری مدرس مدعو، گروه مهندسی فناوری اطلاعات دانشگاه پیام نور دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه امام حسین(ع) --- علی علیزاده اوصالو، امیر علیزاده اوصالو راهبردهای دفاع سایبری در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی رئیس پدافند غیرعامل پتروشیمی تبریز دانشگاه هوایی شهید ستاری --- هادی ایمانی جنگ‌های سایبری و مشکل یافتن منشأ آنها (مطالعه موردی؛ بدافزار استاکس نت ) کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه جامع امام حسین(ع) --- سید حسن صادق زاده، محسن غلام زاده نقش مدیران و کاربران در سیستم‌های اطلاعاتی: چالش‌ها و تهدیدها مربی، گروه کامپیوتر و فناوری اطلاعات دانشگاه پیام نور دانشجوی کارشناسی، گروه کامپیوتر --- دکتر اصغر افتخاری، محمد جانی پور قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران با تأکید بر وصیتنامه شهدا دانشیار علوم سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث --- محمد مجیدی دیپلماسی وب‌محور، ابزار مداخله قدرت‌ها دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی --- علی مقدسی، علی محمدی بررسی روش‌های سنتی و مدرن تنازعات سایبری دانشجو دکتری دانشگاه امام حسین(ع) دانشکده و پژوهشکده مهندسی فاوا --- مجید سلیمی بررسی و بهره‌برداری از تکنولوژی جنگ اطلاعاتی بعنوان بعد پنجم در جنگ‌های نوین کارشناس، ستاد فرماندهی نیروی هوایی آجا --- امیر هوشنگ خادم دقیق، مازیار مستعد سایبرنتیک و جنگ نرم، پنجمین میدان نبرد کارشناس ارشد نیروی هوایی ارتش کارش نیروی هوایی ارتش --- حبیب صدرزاده بُعد هفتم: فضای سایبر کارشناس نرم‌افزار رایانه، گردان فاوا، پایگاه هوایی شهید بابایی --- دکتر محمد قصری، محسن جان پرور، طهمورث حیدری مدیریت مرزهای فضای سایبر، گام نخست دفاع سایبری استادیار مدیریت استراتژیک دانشگاه نیروی انتظامی دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس --- فرهاد کیانی فلاورجانی، سیدمحمدعادل عقیلی بررسی آسیب ها و تهدیدات سایبری با تاکید بر آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی و راهکارهای مقابله با این گونه تهدیدات دانشگاه جامع علمی کاربردی بندرعباس دانشگاه جامع علمی بندرعباس --- افسانه رستمی نجف آبادی، عبدالحسین رضائی، فرزین یغمائی بهبود روش تشخیص بات نت‌ها در کانال IRC دانشگاه علمی کاربردی سمنان دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر سمنان دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر سمنان --- مجتبی ذنوبی شناسایی تهدیدات سایبری و عوامل کلیدی در مقابله با آن مدیر فناوری اطلاعات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی --- نفیسه کمره‌ای، نفیسه محمد نجار رویکردی تطبیقی به جاسوسی صنعتی سایبری از چیستی تا راهکارها دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق و جزای دانشگاه شهید بهشتی دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق و جزای دانشگاه شهید بهشتی --- دکترلطف الله فروزنده دهکردی، هومن درخشانیان سیاست جنگ نرم،ابزارها و کاربرد آن در جوامع امروزی عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور دانشجوی دکترای مدیریت بازرگانی دانشگاه پیام نور --- نوید کمالی شبکه سایه و کاربری آن در مدیریت و راهبری استراتژیک پدافند دفاعی و جنگ سایبری: با نگاهی به تحولات سیاسی منطقه خاورمیانه و موج بیداری اسلامی دانشجوی مهندس نرم‌افزار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور --- مجتبی جعفری تهدیدات سایبری و مفهوم سایبر تروریسم دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان --- موسی کاظم‌زاده رسانه‌ها و جنگ نرم محقق و  پژوهشگر حوزه فرهنگ و دین ---