بازی های رایانه ای و سلامت کودکان شما

بازی های رایانه ای و سلامت کودکان شما (مقاله انتخابی)

بسم الله الرّحمن الرّحیم وصلّی الله علی محـمّــد و آله الطّاهرین و لعنه الله علی اعدایهم اجمعین بازی های رایانه ای و سلامت کودکان شما □ ارل هنسینگر چکیده: مسأله ارتباط بین بازی‌های رایانه‌ای با سلامت روحی و بروز رفتارهای خشونت‌طلبانه و ضداجتماعی کودکان و نوجوان، سال هاست که از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است و ما شاهد هشدارهای زیادی در این حوزه بوده ایم. اما بررسی های مختلف نشان می‌دهد که سلامت جسمی کودکان که در هر هفته بیش از 20 ساعت با این بازی‌ها سرگرم می‌شوند، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. نویسنده با اشاره به وجود شرایطی نظیر کم تحرکی، بالا رفتن فشار خون، تحریک بخش کوچکی از مغز، افزایش استرس، چاقی، التهاب استخوان‌ها و مفاصل و در نهایت دیابت و بیماری مزمن شریان‌های قلبی، معتقد است که مدیران این صنعت17 میلیارد دلاری، هیچ گاه حاضر به پذیرش چنین آثار فاجعه‌آمیزی نیستند. تاکنون هزاران پژوهش مختلف در این زمینه انجام گردیده که آیا خشونت‌های شبیه‌سازی شده در بازی‌های کامپیوتری، تأثیرات زیانباری بر بازی‌کنندگان دارد و یا خیر؟ البته اکثر این مطالعات نشان می‌دهند که بین خشونت‌ در این  بازی‌ها و رفتارهای ضداجتماعی به ویژه در میان بازیگران نوجوان، رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. به عنوان مثال، در مقاله منتشر شده در ماهنامه «ریدرز دایجست»، با عنوان «خشونت کامپیوتری؛ آیا کودک شما در خطر است؟» نوشته ریک دایر که خود از فعالان عرصه تولید این بازی‌ها و مدیر «انجمن تولید تصاویر مجازی» می‌باشد، چنین می‌خوانیم: «ما دیگر با یک بازی سرگرم‌کننده روبه‌رو نیستیم. این محصولات به یک ماشین یادگیری تبدیل شده‌اند. ما به صورتی کاملاً نامحسوس و نامریی به کودکان خود می‌آموزیم که چکاندن ماشه چه احساسی را برمی‌انگیزاند. تمرکز محصولات ما بر ایجاد هیجان و سرگرمی و لذت و پاداش‌گیری است. هر چند آنچه را که این افراد نمی‌آموزند، آموزش زندگی واقعی می‌باشد.» از سوی دیگر، مجله Maclean's  می‌نویسد: «تعدادی از بازیگران سرسخت چنین بازی‌هایی که به انجام خشن‌ترین محصولات این بازار که در آنها باید در یک شب 1000 نفر را قتل عام نمود، می‌پردازند، اغلب حقایق زندگی را در‌هاله‌ای از خون می‌بینند... از سوی دیگر، علاوه بر تغییر شیوه صحبت کردن آنها، ما آنان را به سوی خشونت و قتل سوق می‌دهیم.» البته در پاره‌ای از بازی‌های جدید عرضه شده به بازار نظیر «فاجعه کلمبیا» ما شاهدیم که بازیگران می‌توانند اتفاقات دبیرستان «لیتلتون» کلمبیای ایالات کلرادو را که به مرگ ده‌ها دانش‌آموز انجامید، بازسازی کنند. براساس یک پژوهش انجام شده در کشور ژاپن، بازی‌های کامپیوتری تنها یک بخش کوچک از مغز کودکان را تحریک می‌کند. در این تحقیق که توسط ریوتا کاواشیما استاد دانشگاه توهوکو انجام گردیده، ضمن تصویربرداری از مغز استفاده‌کنندگان کودک و نوجوان این محصولات سرگرم کننده، به هر یک از افراد یک عدد منحصر به فرد اختصاص داده شد. نتایج نهایی نشان ‌داد، بچه‌هایی که از این بازی‌ها استفاده می‌کنند، تنها از بخش کوچکی از مغز خود استفاده می‌کنند. در مقابل، فعالیت‌هایی نظیر مطالعه، بازی‌های ورزشی خارج از خانه و روابط اجتماعی با دیگران، باعث فعالیت بخش‌های بسیار مؤثری از مغز می‌گردد. البته قابل پیش‌بینی است که صنعت تولید و عرضه بازی‌های ویدیویی با هر اظهارنظر و پژوهش هشداردهنده‌ای مخالفت نماید. آنان برای اثبات ادعاهای خود به پژوهش‌هایی اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد، بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند تجربه‌ای مثبت برای فرد به ارمغان آورند. حتی اگر میانه‌روی در پرداختن به بازی‌های رایانه‌ای چنین پیامدی داشته باشد، ما در صحنه عمل شاهد چنین واقعیتی نیستیم. یکی از پزشکان مکزیکی در مقاله منتشر شده خود در روزنامه EL Universal خاطرنشان می‌نماید که 40% بچه‌هایی که بیش از حد از این بازی‌ها استفاده می‌کنند، با مشکل فشارخون بالا روبه‌رو هستند؛ چرا که علاوه بر فقدان تحرک  جسمی، افزایش سطح استرس کسانی که به صورت مجازی خود را در محیط‌هایی خطرناک نظیر حملات جنگی،‌ تیراندازی‌های مجازی و سایر زد و خوردهای مسلحانه خشونت‌بار می‌یابند، کاملاً قابل مشاهده است .در نهایت نباید این نکته را فراموش نمود که مانع دیگر فعالیت‌های اجتماعی کودکان ما، تلویزیون است. هر دوی این رسانه‌ها، متهم به سرکوب خلاقیت و قدرت خیال‌پردازی فرزندان ما هستند، چرا که این محصولات با القای ماجراهای موردنظر خود اجازه هیچ خلاقیتی را به مصرف‌کنندگان نمی‌دهند. یک نگرانی مهم و روشن دیگر این است که استفاده از این شیوه‌های مدرن سرگرمی، به چاق شدن افراد می‌انجامد. البته این رابطه، هیچ ارتباطی با مفاهیم برنامه‌های تلویزیونی و یا بازی‌های رایانه‌ای ندارد، چراکه ساعت‌ها صرف وقت در برابر این رسانه‌های تصویری، مطمئناً بر چاق شدن افراد به دلیل ورزش نکردن و محدود شدن تحرک فرد مؤثر است. دامنه شیوع این معضل چقدر است؟ براساس آمار رسمی گفته می‌شود که 40 % کودکان 5 تا 8 ساله آمریکایی، از لحاظ پزشکی، با مشکل چاقی روبه‌رو هستند. در سال 1996 میلادی، دکتر فیلیپ ‌هاروی یک متخصص طب تغذیه در روزنامه The Weekend Australia  چنین نگاشته است: «بچه‌های استرالیایی روز به روز چاق‌تر می‌شوند و ما در حال رویارویی با یک بحران بزرگ هستیم.» وی در مطالعه‌ای دریافته است که درصد بچه‌های دارای اضافه‌وزن در استرالیا، در ده سال گذشته، دو برابر شده است. و این روند صعودی هم اینک نیز ادامه دارد. بدین ترتیب علاوه بر بازی‌های رایانه‌ای، فقدان ورزش و تحرک و استفاده از رژیم‌های غذایی دارای چربی زیاد، به فراهم شدن این وضعیت منجر گردیده است. در سال 1993 میلادی،‌ دکتر اودد بارور مدیر بخش تغذیه کودکان بیمارستان «‌هامیلتون» کانادا، در گفت وگو با روزنامه «تورنتو استار» گفت: «بچه‌های دلبند امروز ما، چاق‌تر و کم تحرک‌تر از همیشه تاریخ کشور ما هستند. به علاوه در 20 سال اخیر با بحران فاجعه‌آمیزی به نام چاقی کودکان روبه‌رو شده‌ایم... من در این سال‌های طولانی پژوهش، دریافته‌ام که فقدان تحرک جسمی و ورزش می‌تواند به عنوان فاکتوری مخاطره‌آمیز در ابتلای افراد و به ویژه کودکان به بیماری مزمن شریان‌های قلبی، افزایش فشارخون، دیابت و بیماری التهاب استخوان‌ها و مفاصل بیانجامد. از سوی دیگر، یک کودک کم تحرک، مطمئناً به یک بزرگسال چاق و فربه تبدیل خواهد شد.» در سال 1999 میلادی نیز روزنامه «ساندی تایمز» انگلستان نوشت: «بررسی‌های کارشناسان ما بر روی یک گروه از بچه‌ها نشان می‌دهد که ضربان قلب این کودکان کم‌تحرک در زمان خواب و بیداری آنها، تفاوت چندانی با هم ندارند!» بدین ترتیب، بدون یک اصلاح جدی در عادات رفتاری و غذایی به ویژه بهبود تغذیه روزانه، این کودکان چاق و بدفرم، باید در آینده‌ای نزدیک با مشکلاتی نظیر فشارخون بالا، مشکلات تنفسی، دیابت و مشکلات روانی دست و پنجه نرم کنند. «برنت استافورد» نیز اخیراً اعلام نموده که صنعت بازی‌های رایانه‌ای، با گردش مالی 17 میلیارد دلاری خود، سودآوری بیشتری در مقایسه با کل صنعت فیلم و تلویزیون دارد. چرا که ما در سال‌های اخیر شاهد گسترش بسیار زیاد انجام این بازی‌ها در میان فرزندان خود هستیم. آیا شما از بازی‌های رایانه‌ای کودکانتان اطلاع دارید؟ آنان چه زمانی را به این کار اختصاص می‌دهند؟ و از همه مهم تر اینکه، آیا شما به این مسأله فکر کرده‌اید که انجام این بازی‌ها چه تأثیراتی بر سلامت فکری، روانی و جسمی فرزندان دلبند شما بر جای می‌گذارد؟ منبع: www.Buzzle.com به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب، شماره 59

هفت فایده استفاده از بازی های کامپیوتری

زیان هایش را می دانید، حالا درباره فوایدش بخوانید

بارها در مورد عوارض جسمی و ذهنی بازی‌های رایانه‌ای مطالبی خوانده یا شنیده‌ایم. مثلا این که کمبود تحرک جسمی در حین بازی‌های رایانه‌ای سبب بروز مشکلاتی نظیر افزایش وزن (به ویژه در میان کودکان و نوجوانان) می‌شود. یا این که بسیاری از بازی‌های خشن می‌توانند اثرات نامطلوبی را بر روی روحیه و ذهن افراد داشته باشد. بازی‌های رایانه‌ای اما درست مانند هر پدیده‌ دیگر ساخت دست بشر علاوه بر جنبه‌های منفی، ویژگی‌های مثبت نیز دارند. مزایای بازی‌های رایانه‌ای در چند سال اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و به نتایج جالبی هم انجامیده است. آشنایی با نتیجه بررسی های مربوط به 7 مورد از سودمندی های این بازی ها خالی از لطف نیست:

1. کمک به کودکان و نوجوانان دارای بیماری‌های مزمن

پژوهشگران دانشگاه یوتا سال گذشته تحقیقی را منتشر ساختند که نشان می‌داد انجام منظم بازی‌های رایانه‌ای توسط بچه‌های دارای بیماری و اختلالاتی نظیر اوتیسم، افسردگی و پارکینسون سبب افزایش استقامت و روحیه مقاومت آن‌ها در برابر مشکلات ناشی از بیماری می‌شود. دانشمندان بر این باورند که این گونه بازی‌ بر روی سازوکارهای عصبی خاصی تاثیر گذاشته و موجب ایجاد هیجانات مثبت می‌شود. به این ترتیب کودک یا نوجوان درگیر بیماری مزمن بهتر می‌تواند با پیامدهای ناشی از بیماری خود مبارزه کند.

2. افزایش توانایی‌های حرکتی کودکان پیش‌دبستانی 

با اینکه قرار دادن یک کودک کم سن و سال در برابر تلویزیون برای انجام بازی رایانه‌ای کار درستی تلقی نمی‌شود، اما این همه ماجرا نیست. زیرا پژوهش دانشمندان دانشگاه دیکن در ملبورن استرالیا نشان می دهد انجام بازی‌های تعاملی رایانه‌ای به تقویت مهارت‌های حرکتی کنترل اشیا در کودکان می‌انجامد.

3. کاهش استرس و افسردگی 

دامنه فواید بازی‌های رایانه‌ای تنها به کودکان و نوجوانان محدود نمی‌شود. پژوهشی که در سال 2009 منتشر شد نشان می‌دهد انجام بازی های رایانه ای می‌تواند به افرادی که از مشکلاتی نظیر استرس یا افسردگی رنج می‌برند کمک کند تا بتوانند تا حدی بر این مشکلات غلبه کنند. این پژوهش نشان داد برخی افراد با تیپ شخصیتی A (که معمولاً بسیار فعال هستند) با انجام این بازی ها می توانند فرصتی برای آرامش بیابند و به این ترتیب از میزان استرس آن‌ها کاسته شود.

4. کاهش شدت درد

بازی‌های رایانه‌ای نه‌تنها می‌توانند موجب کاهش اثرات منفی مشکلات ذهنی ‌شوند، بلکه حتی می‌توانند دردهای جسمی را هم کاهش دهند. دانشمندان دانشگاه واشینگتن نوعی بازی طراحی کرده اند که به بیمارانی که از درد شدیدی رنج می‌دهند امکان می‌دهد از درد خود بکاهند. این بازی که «دنیای برفی» نام دارد نوعی بازی واقعیت مجازی است که در آن به فرد خود را در یک سرزمین پوشیده از برف می‌بیند و می‌تواند گلوله‌های برفی را به سمت پنگوئن ها و آدم برفی هایی که می بیند پرتاب کند. به ‌این ‌ترتیب حواس بیمار از درد به بازی معطوف می‌شود. بررسی‌ها نشان داد بیمارانی که از این بازی استفاده کرده اند ند نیازمند داروی مُسکّن کمتری بوده اند.

5. تقویت توان بینایی 

پدر و مادرها معمولاً به فرزندان خود می‌گویند نشستن در برابر تلویزیون منجر به کاهش قدرت بینایی می‌شود. دانشمندان دانشگاه مک مستر کانادا اما به نتیجه‌ای شگفت‌انگیز دست یافتند. افرادی که دچار بیماری آب‌مروارید هستند می‌توانند با انجام بازی‌هایی که در آن کاربر باید به هدف‌هایی مشخص شلیک ‌کند، قدرت بینایی خود را تقویت کنند. این دست از بازی‌ها سرعت بسیار بالایی دارد و نیازمند تمرکز زیاد هستند و به این ترتیب فرد باید خود را برای دیدن سریع موارد مختلف و تصمیم گیری آنی عادت دهد. این بازی‌ها همچنین موجب تولید هورمون‌های دوپامین و نیز آدرنالین شده که به صورت بالقوه می‌تواند به افزایش توانایی انعطاف‌پذیری مغز کمک کند.

6. تقویت توانایی تصمیم‌گیری 

بیشتر بازی‌های رایانه‌ای نیازمند تصمیم‌گیری و واکنش سریع کاربر هستند. دانشمندان عصب شناس دانشگاه روچستر نیویورک به این نتیجه رسیدند که انجام بازی‌های رایانه‌ای سبب تمرین مغز برای تصمیم‌گیری سریع می‌شود. بازی‌هایی نظیر شبیه‌سازی موقعیت‌هایی که باید در آن به سرعت تصمیم گرفت کاربر را عادت می‌دهد تا به سرعت اطلاعات محیطی را بررسی و بلافاصله به آنها واکنش دهد.

7. افزایش شادی در میان سالمندان

پژوهشگران در دانشگاه کارولینای شمالی به بررسی رابطه بازی‌های رایانه‌ای و سلامت روانی (شادی) افراد سالمند پرداختند. این مطالعه به این نتیجه رسید افراد سالمندی که گهگاه بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دادند شادتر از سایر هم‌سن و سالان خود بوده‌اند و هیجانات مثبت‌تری از خود بروز می‌دادند.

بازی‌های رایانه‌ای علاوه ‌بر زیان‌، فوایدی نیز به دنبال دارند. در این میان توجه به نوع بازی و البته زیاده‌روی نکردن در انجام آن نقش مهمی در استفاده صحیح از این فناوری سرگرم کننده دارد.

ترجمه: صالح سپهری فرد

بازی های رایانه ای – آسیب ها و فرصت ها

بسم الله الرحمن الرحیم

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی» مدیر سایت

بازی­ های رایانه­ ای از بازی ­هایی است که فرزندان ما با آن ها درگیر هستند.   

کارشناسان بر این باروند که این بازی­ ها فوایدی دارد. فوایدی چون: «بالا رفتن هماهنگی میان چشم و دست»، «افزایش اعتماد به نفس» و «رشد خلاقیّت و قوّه­ ی تخیّل». 

اما اعتیاد به این بازی­ ها و نیز بی ­دقتی در انتخاب نوع بازی، می­ تواند مشکلات فراوانی را پیش روی فرزندان ما قرار دهد.

دنیای غرب برای سیطره یافتن بر کشورهای مختلف و استعمار آن ها، از راه ­های مختلفی استفاده می­ کند. یکی از این راه ­ها، تسلّط بر افکار مردم آن کشورها است. وقتی مردم کشوری، مانند غربی­ ها فکر کردند و مانند آن ها زندگی کردند در واقع کشور خود را دو دستی تقدیم آن ها کرده و اختیار کار خود را به آن ها سپرده­ اند. یکی از ابزارهای غرب برای تسلّط بر نسل جوان و مخصوصا کودکان، طراحی و ساخت برخی از «بازی­ های رایانه­ ای» است. پس سعی کنیم در مواجهه با این بازی ­ها با دقّت بیشتری عمل کنیم. 

چند نکته

۱٫ بکشید تا امتیاز بگیرید!   

وقتی فرزندان ما بر بازی مسلّط شده و هر کس و هر چیزی که جلو روی آن ها قرار دارد، می­ کشند و از بین می ­برند، جا دارد این سؤال را مطرح کنیم که چرا فرزندان ما اقدام به این کشتار می­ کنند؟! بازی کامپیوتری در واقع هدف از کشتار را خودش مشخص می ­کند. هدف از کشتار، گرفتن امتیاز و رفتن به مرحله­ ی بعدی است. یعنی بکشید تا بالا بروید. اگر در مسیر موفقیت گام بر می ­دارید، هر شخص، فکر و اندیشه ­ای که جلو روی شما قرار گرفت آن را کنار بزنید و در انجام این کار حتی لحظه ­ای هم تأمّل نکنید!

۲٫ بازی با لباس دشمن!

در زمان جنگ تحمیلی، بچّه­ ها تفنگی در دست می ­گرفتند و به اصطلاح جنگ بازی می ­کردند. آن ها خود را در جبهه­ ی اسلام و ایران می ­دیدند و دشمن فرضی خود را در جبهه ­ی کفر و نفاق. بعد هم به او حمله می ­کردند تا باطل را از بین ببرند و اسلام را به پیروزی برسانند. اما در بازی­ های کامپیوتری فرزندان ما سربازان آمریکایی هستند و در لباس آن ها می ­جنگند. حال با که می­ جنگند؟! با هر کسی که مقابل آن ها بایستد!

به عبارت دیگر در برخی از بازی ­های کامپیوتری فرزندان ما مقابل فرهنگ اسلامی، ایرانی ما قرار می­ گیرند و سعی دارند آن را از بین ببرند تا به امتیاز بالاتری دست یابند. توجه داشته باشیم که چنین فاجعه ­ای را در برخی از اسباب ­بازی ­های جنگی که منقش به پرچم یا آرم­ های ارتش آمریکا است می­ توان مشاهده کرد!  

۳٫ حمله به نمادهای اسلامی!

برخی از طراحان بازی ­های کامپیوتری پا را فراتر گذاشته و در خود بازی «نمادهای اسلامی» را مقابل فرندان ما قرار می ­دهند تا آن ها را هدف قرار دهیم. تکرار این کارها در فرزندان ما موجب می­شود تا در دنیای واقعی هم خود را مقابل دین و اسلام ببینند و سعی کنند با آن مبارزه کنند.

۴٫ دوری از دنیای واقعی

فرزندان ما در دنیای مجازی بازی­ های رایانه ­ای، هر دستوری بدهند اجرا می­شود و کسی نمی ­تواند از اجرای دستور آن ها تمرّد کند. اعتیاد به این بازی­ ها موجب می­ شود تا فرزندان ما به تدریج از دنیای واقعی فاصله گرفته و غرق در دنیای مجازی شوند. آن ها گمان می ­کنند در دنیای واقعی هم باید همان اتفاق بیفتد و هر دستوری که می ­دهند و هر تصمیمی که می­ گیرند باید اجرا شود. این مسأله موجب می­شود تا فرزندانمان دچار توهّم و در نتیجه تعارض شوند. و دست آخر که با مشکلات زندگی مواجه شدند، مبتلا به دست ­پاچگی و افسردگی گردند.

۵٫ ورود به عالم توهّم

بازی ­های کامپیوتری به جای اینکه بچّه­ ها را وارد دنیای عقل و خرد کند، در عالم توهّم و خیال­ بافی نگاه می ­دارد. در این صورت کاملا سطحی­ نگر شده و مبتلا به احساسات نا به جا می­ گردند.

توجه داشته باشیم که تنها عامل اصلی برای پذیرش دین در وجود بشر، عقل و خرد است و بزرگترین خیانت دنیای غرب به بشریت، تضعیف قوّه ­ی تعقّل، و تقویت قوّه­ی توهّم در آن ها است. روی همین اساس است که می ­بینیم برخی از بچّه ­ها به طور مرموزی غیر منطقی و دین ­گریز شده و از اطاعت دستورات الهی سر باز می­ زنند.

۶٫  مانعی برای خلاقیت

هیجان بالا و جذابیّت این بازی­ ها از یک طرف و یکّه ­تازی بازی ­کن از طرف دیگر، موجب می ­شود تا فرزندان ما بازی ­های رایانه ­ای را به بازی با هم­ سالان خود ترجیح دهند و از مزایای بسیار زیاد بازی با هم ­سالان خود محروم شوند. لذا اگر فرزندانمان را به این بازی ­ها بسپاریم، سعی می­ کنند همه­ ی وقت خود را صرف این بازی ­ها کرده و جز این بازی­ ها به چیز دیگری نیندیشند. این امر موجب می­ شود تا فرزندانمان از کارهای مهمتر باز مانده خلاقیت­ های آن ­ها شکوفا نشود.

حکایت این بازی ­ها در مقایسه با بازی­ های دیگر، حکایت «پفک» و «نان و پنیر» است. خودتان قضاوت کنید! اگر سر سفره­ ی صبحانه، در یک  طرف «پفک» و در طرف دیگر «نان و پنیر» بگذاریم، کودک ما دست خود را جلو کدام یک از آن ها دراز می­کند؟! آیا آن ­ها این توانایی را دارند که پفک را کنار بزنند و دست به سوی نان و پنیر ببرند؟ مسلما این گونه نیست. پس اگر برای فرزندانمان بازی ­های مناسب رایانه ­ای تهیه کرده ­ایم، حتما زمان استفاده از آن را هم برای کودک مشخص کنیم و اجازه ندهیم که بیش از حدّ  پای رایانه بنشیند.   

۸٫ زیان های دیگر

تکبّر و خودمحوری، انزوای اجتماعی، عدم تحرّک و تنبلی، از بین رفتن احترام به بزرگترها، خشونت و عصبیّت، زورگویی و انحصارطلبی و رعایت نکردن حریم­ های اجتماعی از دیگر زیان ­های اعتیاد به بازی ­های رایانه ­ای است.

نکته های راه گشا در تربیت کودک

توسط احمد نباتی

بسم الله الرحمن الرحیم 

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی» مدیر سایت

از شما پدر و مادر عزیز و دلسوز که نسبت به تربیت دینی کودک خود دغدغه­ ی مقدسی دارید، کمال تشکر و قدردانی را دارم. امیدوارم نتیجه­ی این تلاش صادقانه­ ی شما، فرزندانی باشد که همواره در صراط مستقیم الهی بوده و آبروی دنیا و آخرت شما باشند. در پایان تقاضا دارم به نکات کلیدی ذیل هم توجّه فرمایید: 

۱٫ توکّل بر خدا

اگر چه در تربیت دینی کودک باید دقّت زیادی داشت و با تکنیک­ های آن به خوبی آشنا بود؛ امّا توجّه داشته باشیم که تنها مؤثّر در عالم هستی خدای متعال است و تا او نخواهد، هیچ نوع کار تربیتی، تأثیر مبارکی نخواهد داشت. به همین دلیل در تربیت کودک، خدا را در نظر بگیریم و به او توکّل کنیم. توکّل به خدای متعال نشان­ دهنده ­ی اطمینان و ایمان به او است و موجب می ­شود تا تلاش­ هایمان به ثمر نشسته و نتیجه ­ی مبارکی داشته باشد. 

۲. تو با خدای خود انداز کار و دل خوش دار!

با تکیه بر خدای متعال و توسل به معصومین (علیهم ­السلام) در کار تربیت کودک، هیچ هراسی به دل راه ندهید و با امید به آینده ­ای روشن پیش روید. هر از چند گاهی دست نیاز به درگاه الهی بلند کرده و از او بخواهید که در این راه نورانی پشتیبانتان باشد و به شما کمک کند

۳٫ شکر نعمت، نعمتت افزون کند

وقتی در کار تربیت کودک به توفیقی رسیدیم پیش از هر چیز، پیشانی شکر بر زمین گذاشته و از خدای متعال که ربّ العالمین است تشکر کنیم. حتی گاهی اوقات دو رکعت نماز صبح بخوانیم و از این که کودکی سالم به ما عنایت فرموده تشکر کنیم. وقتی در مقابل چنین نعمتی خدا را شکر کردیم، خداوند هم که خود بهترین شاکر است در مقام تشکّر از ما، رحمت و توجّه خود در مورد ما را مضاعف کرده و کار تربیت فرزندان ­مان را سهل ­تر خواهد کرد.

۴٫ فرزندانمان را دعا کنیم

دعای پدر و مادر ـ مخصوصا پدر ـ در حق فرزند به اجابت نزدیک است و توفیقات زیادی برای فرزند فراهم می­ کند. چنین دعایی می ­تواند راه سعادت را برای فرزندانمان فوق ­العاده هموار نماید و زندگی را برای آن­ ها سهل و آسان کند. حتی هنگام انعقاد نطفه ـ که سرنوشت ­سازترین لحظه برای کودک است ـ دعا را فراموش نکرده و از خدا بخواهید که اگر تقدیر است این نطفه تبدیل به کودکی شود، کودکی زیبا و سالم باشد، کودکی باشد که بنده­ی خوبی برای خدا بوده و زینت دنیا و آخرت شما باشد.  

۵٫ دیگران را تحقیر نکنیم

اگر دیگران در تربیت دینی کودک خود توفیق چندانی نداشته ­اند، به آن ­ها به دید عبرت بنگریم؛ امّا هرگز به خود اجازه ندهیم که به آن ­ها به دید حقارت نگاه کنیم. اگر چنین کردیم ممکن است با غضب خداوند مواجه شده و برخی از توفیقات خود در راه تربیت کودک را از دست بدهیم.

این نوشتار در سال­روز شهادت صدّیقه­ ی طاهره، فاطمه ­ی زهرا (سلام ­­الله­ علیها) به اتمام رسید. امید که به برکت آن بانوی دو عالم، بتوانیم امانت ­دار خوبی برای غنچه­ های زندگی خود باشیم و بتوانیم در کانون خانواده، بهترین بستر را برای شکوفایی این غنچه­ های بهشتی فراهم آوریم.   

• نویسنده
• آخرین نوشته ها

احمد نباتی

متولد سال ۱۳۵۴ هستم. در سال ۷۶، توفیق پیدا کردم تا در جمع خوبان طلبه حضور داشته باشم و مشغول دروس حوزوی شوم. ـــــ بعد از ده سال مطالعه ی دروس حوزوی، وارد درس خارج حوزه شدم. به مدت شش سال از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی بودم ــــ همچنین در حوزۀ مشاوره ی خانواده، تربیت کودک، امور جوانان و نیز پاسخگویی به مسائل اخلاقی مشغول فعالیت هستم.

نوشته های مرتبط :

• تربیت کودک (۲۷)‌ بازتاب اعمال ما در میان فرزندان
• تربیت کودک (۲۶) احترام به بزرگترها – راه کارها و موانع
• تربیت کودک (۲۵) آموزش آداب اجتماعی به کودک
• تربیت کودک (۲۴)‌ تکبر و خودخواهی کودک
• تربیت کودک (۲۳)‌ تأثیر لقمه حرام در تربیت کودک
• تربیت کودک (۲۲) لجاجت ­های کودکان
• تربیت کودک (۲۱)‌ پول تو جیبی کودک
• تربیت کودک (۲۰)‌ تنبیه کودک – بایدها و نبایدها
• تربیت کودک (۱۹) بازی های رایانه ای – آسیب ها و فرصت ها
• تربیت کودک (۱۸) بازی ­های مشارکتی و رقابتی

بازتاب اعمال ما در میان فرزندان

توسط احمد نباتی

بسم الله الرحمن الرحیم  

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی» مدیر سایت

اعمالی که انسان انجام می­دهد علاوه بر آن که تعیین ­کننده­ ی جایگاه او در عالم آخرت است، در زندگی دنیوی فرزندان و نسل او هم تأثیرگذار خواهد بود. اگر این اعمال، صالح باشد، طبعا نسل او هم از برکات دنیوی این عمل برخوردار خواهند شد و اگر این اعمال، اعمالی ناصحیح باشند، نسل او در زندگی دنیوی، دچار زحمت و مشقّت خواهد شد.   

پیامبر اکرم (صلی­ الله ­علیه ­و ­آله) فرمود: «وقتی بنده ­ای از بندگان صالح خداوند از دنیا می ­رود، خداوند، جانشین او در میان خانواده و فرزندانش خواهد شد و جای او را پر خواهد کرد، هر چند که خانواده ­ی او، زشت کردار و گنه­ کار باشند.»[۱]

شعاع بازتاب اعمال آدمی، آن قدر زیاد است که ممکن است به یک یا دو نسل هم بسند ه نکند و نسل­ های دور او را نیز فرا گیرد. امام صادق (علیه ­السلام) فرمود: «خداوند تا هزار سال، فرزندانی را که از نسل مؤمن هستند، حفظ می­ کند.»[۲] 

نمونه­ ی عینی این روایت داستان حضرت خضر با حضرت موسی (علیه­ السلام) بود. وقتی این دو بزرگوار در ادامه­ ی سفر خود، گرسنه و تشنه به روستایی رسیدند و از مردم آن روستا تقاضای آب و غذایی کردند، مردم از پذیرایی این دو ولیّ خدا امتناع کردند و آن ها به ناچار در کنار دیواری به استراحت پرداختند.

ناگهان حضرت خضر رو به موسای کلیم کرده و گفت: «خوب است این دیوار را تعمیر کنیم!» بعد هر دو مشغول تعمیر دیوار شدند. بعدها حضرت خضر در باب حکمت این کار فرمود:

«این دیوار متعلق به دو کودک یتیم بود که پدر آن ها گنجی در آن پنهان کرده بود. اگر این دیوار را به حال خود رها می­ کردیم، به زودی خراب می­شد و دیگران با مشاهده­ ی گنج، اموال این دو کودک را غارت می ­کردند. به همین دلیل آن را تعمیر کردیم تا وقتی خودشان به سنّ رشد رسیدند، و برای تعمیر دیوار اقدام کردند آن ثروت به خودشان برسد.»

حضرت خضر در ادامه فرمود: «علّت این خدمتی که به آن دو کودک کردیم آن بود که پدر آن ها مرد صالحی بود.»

امام صادق (علیه ­السلام) فرمود: «منظور از پدر آن ها، یکی از اجدادشان بود که هفتصد سال قبل زندگی می­کرد.»[۳]     

در بیانی دیگر امام صادق (علیه ­السلام) برای توجه دادن به آثار و تبعات اعمال مثبت و منفی می ­فرماید:

«زمانی که حضرت خضر آن دیوار را تعمیر کرد، خداوند متعال به حضرت موسی (علیه ­السلام) چنین  وحی کرد: “من با فرزندان، با توجه به اعمال و رفتار پدرانشان رفتار می­ کنم. اگر رفتار والدین خوب باشد، با فرزندان آن ها هم همانند رفتار پدرشان رفتار خواهم کرد و اگر رفتار والدین ظالمانه و زشت باشد، با فرزندانشان هم همان گونه رفتار خواهم کرد.” [بعد فرمودند:] «زنا نکنید که اگر چنین کردید، همسرانتان نیز زنا خواهند کرد.» [و در ادامه، حضرت به این قاعده­ اشاره کردند که:] به هر صورتی که رفتار کنید با شما همان­گونه رفتار خواهد شد.»[۴] 

همچنین امام صادق (علیه ­السلام) فرمود:

«کسی که به یتیمی ظلم کند، خداوند، کسی را بر او  مسلّط می­کند که به او یا به فرزندان و یا به فرزندان فرزندانش ظلم کند.»[۵]

راوی می ­گوید: اگر پدر ظلم می­کند، چرا فرزند جزای ظلم پدر را بدهد!

امام صادق (علیه­ السلام) فرمود: خداوند در قرآن می ­فرماید:

«و باید بترسند (از مکافات عمل خود) کسانى که اگر کودکان ناتوان از خود باقى مى ‏گذارند بر آنان بیم دارند، پس باید از خدا بترسند و (در حقّ ایتام مردم) سخن به اصلاح و درستى گویند.»[۶]

تذکر:

۱٫ یکی از حکمت ­های این کار، جنبه ­ی بازدارندگی آن است. یعنی خداوند به همه هشدار می­ دهد که مبادا به قدرت و تمکّن خود غرّه شوید و به دیگری ظلم کنید! چرا که حتما جزای ظلم خود را در همین دنیا خواهید دید؛ یا شما و یا جگرگوشه ­های شما. پس دست از ظلم و سرکشی بکشید.

۲٫ عقابی که در این آیات و روایات مطرح است، عقاب اخروی نیست؛ بلکه منظور سختی شرایط زندگی دنیوی است. پس خداوند متعال به خاطر گناه والدین، هیچ کس را مؤاخذه نخواهد کرد. منتهی سنّت خداوند بر این امر است که در تعیین نوع زندگی دنیوی افراد (که کاری با آخرت ندارد) اعمال و رفتار والدین را هم دخیل بداند. 

۳٫ ممکن است کسی بپرسد اگر والدین گناه می ­کنند، فرزند آن ­ها چه گناهی کرده که به پای آن­ ها بسوزند؟! در جواب این نکته را ذکر می­ کنیم که عالم خلقت، عالم علت و معلولی است و در چنین عالمی هر کاری اثری خواهد داشت. به عنوان مثال اگر کسی در رانندگی بی ­احتیاطی نماید، ممکن است صدمات جبران­ ناپذیری به دیگری وارد کند. حال، آیا اینجا می­ پرسیم: «کودکی که به خاطر بی ­احتیاطی دیگری، یک عمر زمین ­گیر شده چه گناهی کرده؟!» مسلّماً نه!

این کودک هیچ گناهی نکرده و تنها مشکل، بی ­احتیاطی راننده است که باید جواب ­گوی او باشد. هر چند که اگر خود کودک به خاطر این مشکل صبوری کند، همین صبوری می ­تواند اجری بزرگ برای او داشته و در آخرت از آن بهره ببرد. اعمال ما هم از این قاعده­ ی عمومی مستثنی نیست و اثر خاص خود را خواهد داشت و ممکن است اثر اعمال ما در زندگی فرزندانمان نمایان شود و آن ­ها را به زحمت بیندازد. در چنین صورتی هم او گنه ­کار نبوده و اگر صبوری کند می ­تواند ثواب بزرگی ببرد.

آیت الله جوادی آملی می ­فرمایند:[۷] «چنین فرزندی که به خاطر ظلم پدر خود، مورد ظلم و تعدّی قرار می ­گیرد، اگر خود مُنظلم و ستم ­پذیر نباشد و خودش با اعمال و رفتارش موجبات این ظلم را فراهم نکرده باشد، نزد خداوند متعال، مأجور است؛ اما اگر خود او موجب آن باشد، مأجور نیست. بنابراین، صلاح و فساد افراد، موجب تکریم و توهین به فرزندان و اِعقاب آن ها خواهد بود. از این رو گفته­اند: «یُکرَمُ الرّجلُ فی ولده.»[۸] 

---

[۱]. نور الثقلین، جلد۳، صفحه ­ی۲۹۰، حدیث۱۹۱٫

[۲]. نور الثقلین، جلد۳، صفحه­ ی۲۸۹، حدیث۱۸۷٫

[۳]. همان. 

[۴]. نور الثقلین، صفحه ­ی۲۸۷، حدیث۱۷۷٫

حفظ ناموس اهمیت ویژه ­ای برای غیرتمندان دارد. به همین دلیل اگر مردی امانت ­دار ناموس دیگران باشد، خداوند متعال که خود بهترین شاکر است، ناموسش را از تعدّی دیگران حفظ خواهد کرد. در مقابل اگر کسی به ناموس دیگران خیانت کند و به آن ها با نگاه غریزی بنگرد و یا این که خدای ناکرده قدم را فراتر نهد، خداوند، ناموس او را مجبور به زنا و امثال آن نخواهد کرد، بلکه آن عصمتی که مخصوص ناموس امانتداران است، از ناموس او برمی­دارد. حال اگر ناموس او خودش اهل عفّت و مراقبت نباشد، با اختیارِ خود، مبتلا به گناه خواهد شد. و اگر اهل عفّت و تقوی باشد، همچون گذشته ایمان خود را حفظ خواهد کرد و مبتلا به زنا و امثال آن نخواهد شد. همچنین این خانم در مقابل این امتحان، نزد خداوند متعال مأجور خواهد بود. 

روزی مردی که معلوم بود خیلی عصبی و دست ­پاچه است، تماس گرفت و سؤال ­هایی در همین باب می ­پرسید. وقتی از حقیقت کار جویا شدم گفت: «حقیقت این است که من با زنی زنا می­ کردم. چند وقت پیش همسرم نزدم آمد و گفت: می­ خواهم حقیقتی را به تو بگویم چون خیلی عذاب وجدان دارم.» به او گفتم: «اشکالی ندارد بگو!» همسرم گفت: «مدّتی است که یکی از مردهای فامیل با من زنا می­ کند و من هم به خاطر آبرویم جرأت مقاومت نداشتم!»

توجه داشته باشیم که در این روایت موضوع زنا فقط به عنوان مثال بیان شده است اگر کسی به نامحرم نگاه کند، به ناموسش نگاه خواهند کرد. اگر کسی به دیگری تعدّی کند به خودش یا به جگرگوشه ­هایش تعدّی خواهند کرد و …

[۵] . تفسیر عیاشی، جلد۱، صفحه ­ی ۲۲۳٫

[۶]. نور الثقلین، جلد۱، صفحه ­ی۴۴۷، حدیث۷۵٫

[۷]. نقل به مضمون.

[۸]. ادب فنای مقربان، جلد۲، صفحه­ ی۲۴۷٫ 

• نویسنده
• آخرین نوشته ها

احمد نباتی

متولد سال ۱۳۵۴ هستم. در سال ۷۶، توفیق پیدا کردم تا در جمع خوبان طلبه حضور داشته باشم و مشغول دروس حوزوی شوم. ـــــ بعد از ده سال مطالعه ی دروس حوزوی، وارد درس خارج حوزه شدم. به مدت شش سال از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی بودم ــــ همچنین در حوزۀ مشاوره ی خانواده، تربیت کودک، امور جوانان و نیز پاسخگویی به مسائل اخلاقی مشغول فعالیت هستم.

نوشته های مرتبط :

• تربیت کودک (۲۸) نکته های راه گشا در تربیت کودک
• تربیت کودک (۲۶) احترام به بزرگترها – راه کارها و موانع
• تربیت کودک (۲۵) آموزش آداب اجتماعی به کودک
• تربیت کودک (۲۴)‌ تکبر و خودخواهی کودک
• تربیت کودک (۲۳)‌ تأثیر لقمه حرام در تربیت کودک
• تربیت کودک (۲۲) لجاجت ­های کودکان
• تربیت کودک (۲۱)‌ پول تو جیبی کودک
• تربیت کودک (۲۰)‌ تنبیه کودک – بایدها و نبایدها
• تربیت کودک (۱۹) بازی های رایانه ای – آسیب ها و فرصت ها
• تربیت کودک (۱۸) بازی ­های مشارکتی و رقابتی

احترام به بزرگترها – راه کارها و موانع

توسط احمد نباتی

بسم الله الرحمن الرحیم

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی» مدیر سایت

احترام به بزرگترها از جمله رفتارهایی است که قبل از دین، عقل هر انسانی آن را کاری پسندیده می­ داند و ترک آن را هم نشانه­ ی بی ­ادبی و پستی شخص می­ شمارد. یکی از مهم ­ترین علّت ­های بی ­ادبی کودکان در حقّ بزرگ ­ترها، بی­ اهمیّتی والدین نسبت به آموزش این امر مهم است. جهت آموزش این امر مهم به کودکان­ توجه به  نکات ذیل ضروری است: 

۱٫ احترام متقابل

اگر توقّع داریم که کودکان­ به بزرگترها احترام بگذارند باید دقت داشته باشیم که بزرگترها به آن ها توهین نکرده و احترامشان را حفظ کنند. روی همین اساس باید با کودکانمان محترمانه رفتار کنیم و مراقب رفتار دیگران هم با آن ها باشیم. اگر متوجّه شدیم که به کودکانمان بی ­احترامی می ­کنند، با ظرافت به آن ها تذکر دهیم که چنین کاری نکنند. 

۲. الگودهی به کودک

خودمان احترام دیگران را حفظ کرده و با الفاظ تحقیرآمیز دیگران را مخاطب خود قرار ندهیم. این کار علاوه بر آن­که گناه است، کودک ما را هم با چنین رفتاری آشنا می ­سازد. امام صادق (علیه­ السلام) می­ فرمایند: «به پدران خود نیکی کنید تا فرزندان شما در حقّتان نیکی کنند.»[۱]

این روایت گویای این حقیقت مهم است که کودکان ما کاملاً از رفتار ما الگو می­ گیرند. اگر ما به بزرگتر از خود احترام بگذاریم و با آن ­ها محترمانه رفتار کنیم، فرزندانمان هم می ­آموزند تا در برابر بزرگترها چنین رفتاری داشته باشند. توجه داشته باشیم که اگر احترام والدین خود را حفظ نکنیم، به صورت غیر مستقیم به فرزندان­ مان آموخته ­ایم که بزرگترها احترام ندارند. اگر فرزند ما چنین مطلبی را آموخت، به خود ما هم به عنوان بزرگتر، احترامی قائل نبوده و حرمت ما را حفظ نخواهند کرد.

۳٫ والدین احترام یکدیگر را حفظ کنند

یکی از علّت ­های بی ­احترامی فرزند در حق والدین، حرمت شکنی خود والدین است. باید دقّت داشته باشیم که عیوب همسرمان را نزد کودک بازگو نکنیم و نزد کودک از همسرمان شکایت نکنیم. حتی اگر همسرمان کارهای نادرستی انجام می­ دهد تا جایی که ممکن است اشتباهاتش را از دید کودک خود بپوشانیم تا حرمت او نزد فرزند از بین نرود و به او به دید شخصی منفی ننگرد. در عین حالی که با کودک مهربان و صمیمی هستیم یاید مراقب باشیم که این صمیمیّت موجب نشود که کودک احترام ما را حفظ نکرده و به این رفتار بد عادت کند.

۴٫ از دیگران بدگویی نکنیم!

غیبت و تهمت را از زندگی خود کنار بگذاریم و عملا به کودکمان بیاموزیم که دیگران محترم هستند و ما هرگز اجازه نداریم به شخصیّت آن ­ها توهین کرده و یا این­ که عیوب آن­ ها را آشکار کنیم. با توجه به این مطلب ممکن است کودکمان از دیگران بدگویی ­هایی داشته باشد. از دوست خود، همسایه و حتی معلّم. اینجا است که ما باید به او یادآور شویم که هرگز از دیگران بدگویی نداشته باشد و بدی ­های آن­ ها را پیش کسی بازگو نکند.

تذکر: ممکن است برخی از کسانی که فرزندان ما با آن ­ها معاشرت دارند خطاهایی انجام دهند که بازگو نکردن آن ­ها از طرف کودکانمان موجب بروز صدماتی جدّی در اخلاق و رفتارشان شود. لذا باید هنگام نهی کودکانمان از غیبت و  بدگویی دیگران به آن ­ها بگوییم که این کار در صورتی زشت است که بدون جهت باشد. اما اگر فکر می­ کنید که رفتار بد شخصی به شما ضرر می ­زند و موجب می­ شود تا شما هم مبتلا به این رفتارهای بد شوید در این صورت باید مشکل را با ما در میان بگذارید تا برای حل مشکل به شما کمک کنیم.

لازم به ذکر است که اگر کودکانمان از کسی غیبت کردند نباید با آن ­ها با تندی رفتار کنیم، چرا که آن­ ها قبح چنین کاری را نمی ­دانند و هنوز در مرحله­ ی آموزش هستند. از طرفی اگر برخورد تندی داشته باشیم، آن ­ها از ترس برخوردهای بعدی از گفتگوی صمیمی با ما سر باز می­ زنند و اگر هم کسی رفتار ناشایستی با آن ­ها داشت از ترس واکنش ما، آن رفتارها را با ما بازگو نخواهند کرد.          

۵٫ بزرگترها را با احترام خطاب کنند!

ممکن است ما به خاطر صمیمیّتی که با هم سنّ و سالان خود داریم، آن­ ها را با نام کوچک و یا بدون به کار بردن الفاظ تکریمی خاص صدا بزنیم. در چنین صورتی ممکن است فرزندانمان هم با تأسّی از ما آن­ ها را این گونه خطاب کنند. پس باید به آن ­ها بگوییم که اگر ما این گونه با هم صحبت می­ کنیم به خاطر ویژگی سنّی ما است اما شما که کوچک ­تر از ایشان هستید نمی ­توانید با ایشان این گونه صحبت کنید، بلکه باید از کلماتی که دال بر احترام است استفاده کنید. 

۶٫ بزرگترها احترام خود را حفظ کنند

اگر بزرگترها بیش از اندازه سر به سر کودکانمان بگذارند، ممکن است کودکانمان احترام آن ­ها را حفظ نکرده و رفتار نامناسبی با آن ها داشته باشند. در این صورت ـ اگر امکان دارد ـ از یک طرف، آن شخص را متوجه نوع کارش کنیم و از طرف دیگر، به فرزندمان هم گوشزد کنیم که این کار موجب نشود تا به او بی­احترامی کرده و با الفاظ غیر محترمانه با او صحبت کند.

۷٫ از رفتارهای دیگران غافل نباشیم!

ممکن است برخی از بزرگ ­ترها از کودک ما بخواهند که نسبت به دیگری با بی ­احترامی رفتار کرده و حرف­ های زشت بر زبان جاری کند. توجه داشته باشیم که تداوم این حالت موجب بروز صدمات جبران ­ناپذیری در شخصیّت اجتماعی کودکمان خواهد شد، لذا ضمن این که از او خواهش می­کنیم چنین رفتاری را با فرزندمان نداشته باشد، از کودکمان هم می ­خواهیم که گوش به چنین حرف­ هایی ندهد و هرگز به دیگری توهین نکرده و کلمات زشت بر زبان جاری نسازد.

لازم به ذکر است در صورتی که چنین شخصی از رفتار ناپسند خود دست نکشید باید در نوع معاشرت فرزندمان با او تجدید نظر کنیم. این تجدید نظر بسته به نسبت خویشاوندی او با ما دارد. اگر با او نسبت خویشاوندی نداریم، طبیعی است که ضرورتی برای تداوم چنین معاشرتی وجود ندارد، اما اگر خویشاوند است، سعی کنیم تا جایی که شده معاشرت کودکمان با او، تحت نظارت ما صورت گیرد.

تذکر:

۱٫ از عدم آشنایی کودکانمان با آداب اجتماعی هرگز ناراحت و عصبانی نشویم. اشتباهات رفتاری کودکان، در واقع می ­تواند تجربه ­ای باشند جهت آموزش اصول رفتار اجتماعی. در حقیقت می ­توان گفت در برخی موارد کودکانمان تا اشتباه نکنند نمی­توانند اصول تجربه ­ی صحیحی از برخی از رفتارهای اجتماعی داشته باشند.

البته لازم به ذکر است که حلقه ­ی تجربه ­اندوزی وقتی کامل می­شود که به دنبال اشتباه کودک به شیوه­ای کاملا صحیح به او تذکر دهیم و به او بیاموزیم که در مقابل، چه رفتاری برازنده­ ی او است.  ­

۲٫ همان گونه که غفلت از آموزش آداب اجتماعی کار پسندیده­ای نیست، زیاده ­روی در آموزش آداب اجتماعی هم صدمات زیادی در روحیه ­ی فرزند انجاد می­ کند.

برخی از والدین در معاشرت­ های اجتماعی، به شدّت فرزندان خود را تحت کنترل قرار داده و به آن ­ها اجازه نمی­ دهند تا به راحتی صحبت کنند و نزد دیگران از حقّ خود دفاع کنند. این والدین همیشه کودک خود را محکوم می ­بینند و گمان می­ کنند بچّه ­ی اجتماعی، کسی است که زیر بار هر نوع ظلمی برود و در عین حال از شخص ظالم عذرخواهی هم داشته باشد.

این نوع نگرش به آداب اجتماعی موجب می ­شود تا فرزندانی ترسو داشته باشیم. فرزندانی که به محض مواجهه با تنش ­های اجتماعی به جای آن­ که روی پای حق خود بایستند و آن را مطالبه کنند ترس و دلهره همه­ ی وجودشان را فرا گرفته و مبتلا به اضطراب خواهند شد.      

---

[۱] . بحارالأنوار، جلد۷۴، صفحه­ ی۶۵، حدیث۳۱٫      

• نویسنده
• آخرین نوشته ها

احمد نباتی

متولد سال ۱۳۵۴ هستم. در سال ۷۶، توفیق پیدا کردم تا در جمع خوبان طلبه حضور داشته باشم و مشغول دروس حوزوی شوم. ـــــ بعد از ده سال مطالعه ی دروس حوزوی، وارد درس خارج حوزه شدم. به مدت شش سال از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی بودم ــــ همچنین در حوزۀ مشاوره ی خانواده، تربیت کودک، امور جوانان و نیز پاسخگویی به مسائل اخلاقی مشغول فعالیت هستم.

نوشته های مرتبط :

• تربیت کودک (۲۸) نکته های راه گشا در تربیت کودک
• تربیت کودک (۲۷)‌ بازتاب اعمال ما در میان فرزندان
• تربیت کودک (۲۵) آموزش آداب اجتماعی به کودک
• تربیت کودک (۲۴)‌ تکبر و خودخواهی کودک
• تربیت کودک (۲۳)‌ تأثیر لقمه حرام در تربیت کودک
• تربیت کودک (۲۲) لجاجت ­های کودکان
• تربیت کودک (۲۱)‌ پول تو جیبی کودک
• تربیت کودک (۲۰)‌ تنبیه کودک – بایدها و نبایدها
• تربیت کودک (۱۹) بازی های رایانه ای – آسیب ها و فرصت ها
• تربیت کودک (۱۸) بازی ­های مشارکتی و رقابتی

خطری به نام فضای مجازی و بازیهای رایانهای

چرا خانواده ها از اینترنت در هراس اند؟ آیا می توان این هراس را تبدیل به فرصتی مناسب کرد؟ چه راهکاری پیش پای واکنش والدین و  مسؤولین فرهنگی نسبت هجمه بازی های خشن و ترسناک رایانه ای وجود دارد؟ اینترنت امروزه جایگاه ویژه‌ای در ساختار زندگی خانواده‌ها پیدا کرده است و کامپیوتر به عنوان یک […]

چرا خانواده ها از اینترنت در هراس اند؟ آیا می توان این هراس را تبدیل به فرصتی مناسب کرد؟

چه راهکاری پیش پای واکنش والدین و  مسؤولین فرهنگی نسبت هجمه بازی های خشن و ترسناک رایانه ای وجود دارد؟

اینترنت امروزه جایگاه ویژه‌ای در ساختار زندگی خانواده‌ها پیدا کرده است و کامپیوتر به عنوان یک وسیله اما با کاربردی متفاوت‌تر، متنوع‌تر و شخصی‌تر وارد خانه شده و عرصه زندگی اجتماعی را دچار تغییر و تحول نموده و روابط اجتماعی جدیدی با ویژگی‌های نوین در جامعه حاکم ساخته است.

دلیل اصلی خانواده‌ها از خرید کامپیوتر و ارتباط با شبکه اینترنت در منزل، آموزش می‌باشد. والدین اعتقاد دارند که این ابزار نگرش کودک را به مدرسه بهبود می‌بخشد. اما با گسترش سریع استفاده از این فناوری سوال مهمی که ایجاد می‌شود تاثیر آن بر ارتباطات بین اعضای خانواده است. استفاده از اینترنت به چند دلیل بر روابط خانواده تاثیر می‌گذارد:

– استفاده از اینترنت یک فعالیت زمانگیر است پس می‌تواند مدت تعامل کودک با خانواده‌اش را کاهش دهد. زمان اختصاص داده شده برای تعامل با یکدیگر پیش شرط ارتباط با کیفیت می‌باشد.

در یک مطالعه ۵۰درصد خانواده‌ها بیان کردند که مدت زمانی که آنلاین هستند کمتر باهم صحبت می‌کنند و ۴۱درصد موافق یادگیری رفتارهای ضد اجتماعی در این مدت بودند.

–  اینترنت کشمکش‌های جدیدی را در خانواده ایجاد می‌کند.  وجود فقط یک کامپیوتر در منزل رقابتی بین کودک و والدین برای استفاده از کامپیوتر ایجاد می‌کند که گاهی سبب کشمکش می‌شود.
– استفاده از صفحات وبی که از نظر محتویات متناسب سن کودک نمی‌باشد سبب بحث و کشمکش بین والدین و کودکان می‌شود.

– گاهی این کشمکش ناشی از دستیابی کودکان به اطلاعات خصوصی والدین می‌باشد.
– والدین نگران هستند که اینترنت کودک را از سایر فعالیت‌ها منحرف کند و همچنین اثر ایزوله کننده‌ای بر او داشته باشد.

اعتیاد الکترونیکی

مطالعات نشان داده است که الگوهای رفتاری اعتیاد در بین مصرف کنندگان سنگین اینترنت وجود دارد. بررسی‌ها شیوع آن را از ۶‌درصد تا بیش از ۸۰درصد گزارش کرده‌اند. نگران کننده‌ترین جنبه اعتیاد به اینترنت، آسیب دیدن کودکان است. آنهاد به راحتی به بازی‌های چند نفره حتی بخش‌های مبتذل وابسته می‌شوند.
معتادین به اینترنت ساعت‌های بسیار طولانی در طول روز را به استفاده از این وسیله ارتباطی می‌گذرانند به نحوی که عملکرد شغلی و اجتماعی آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرد، کارشناسان این نوع استفاده غیر طبیعی از اینترنت را اصطلاحا اعتیاد به اینترنت می‌نامند.

علت اعتیاد به اینترنت در بسیاری از این افراد، دستیابی به راهی برای سرکوبی اضطراب‌ها و تنش‌های زندگی است به گفته پژوهشگران احتمال اعتیاد به اینترنت در افراد گوشه گیر و افرادی که در ارتباط‌های اجتماعی و بین فردی خود مشکل دارند بیش از سایرین است.

علایم شناخته شده این اختلال

الف) استفاده از کامپیوتر برای خوشگذرانی، شادی یا تسکین استرس.
ب) احساس تحریک پذیری غیر قابل کنترل و افسردگی زمانی که از آن استفاده نمی‌کنند.
ج) صرف زمان طولانی و هزینه زیاد برای نرم افزار و سخت افزار، روزنامه‌ها و فعالیت‌های مربوط به کامپیوتر.
د) بی خیال شدن نسبت به کار، مدرسه و خانواده.

به آنهایی که نمی‌توانند از صفحه کامپیوتر دور شوند توصیه می‌شود:

– به یک شبکه حمایت شده و سالم متصل شوند.

– زمانی که حس می‌کنند باید کامپیوتر را روشن کنند با کسی تماس بگیرند و با او صحبت کنند. این روش رفتار شناختی است به این ترتیب به افراد کمک می‌شود تا الگوی ذهنی خود را دریابند و بدانند چگونه باید آنرا تغییر دهند.

بازی‌های رایانه‌ای

امروزه گسترش بازی‌های الکترونیکی و رایانه‌ای به تهدید بزرگ برای قشر جوان تبدیل شده است و این امر می‌تواند به بروز بیماری‌های روانی و افسردگی در قشر جوان نیز منجر شود. امروزه دسترسی کودکان و قشر جوان به بازی‌های الکترونیکی به سادگی امکان پذیر است در حالی که اکثر والدین نسبت به خطرات استفاده بیش از حد این بازی‌ها بی‌اطلاع هستند.

در گذشته بازی‌ها از طریق ارتباط کودکان با یکدیگر انجام می‌شد اما امروزه کودکان از زمان درک و فهم این بازی‌ها بیشترین ساعات روز را صرف این‌گونه بازی‌ها می‌کنند در حالی که این ارتباط هیچ‌گونه رابطه عاطفی و انسانی ایجاد نمی‌کند و در صورتی‌که اگر بازی‌ها فکری نیز نباشد تاثیر گذاری نامطلوب بر روحیات کودک خواهد داشت.

تاثیر بازی‌های رایانه‌ای به‌ویژه در ایجاد خشونت در کودکان و نوجوانان است. تحقیقات نشان می‌دهد که تاثیر بازیها ی رایانه‌ای بر رفتار خشونت آمیز کودکان و نوجوانان بستگی به وجود چند عامل دارد. اولین عامل اینکه درجه شدت خشونت در بازی چه اندازه است.

دوم توانایی کودک برای تشخیص و تمیز بین دنیای تخیلی و واقعیت زندگی است. عامل سوم قدرت کودک برای مهار کردن تمایلات و انگیزه‌های وجودی است و بلاخره عامل چهارم چارچوب ارزشی است که کودک در آن رشد کرده است و یا هم اکنون زندگی می‌کند و نیز ارزش‌هایی که در متن و محتوی بازی مستتر است.
تحقیقات اخیر دلالت دارد که بازی‌های رایانه‌ای سبب صدمات مغزی طولانی مدت می‌شود. بازی‌های رایانه‌ای فقط قسمت‌های از مغز را که به بینایی و حرکت اختصاص دارد تحریک می‌کند و به تکامل دیگر نواحی مغز کمک نمی‌کند.کودکانی که ساعت‌های زیادی را به بازی اختصاص می‌دهند لب فرونتالشان تکامل پیدا نمی‌کند. لب فرونتال نقش بسزایی در تکامل حافظه، احساس و یادگیری دارد. افرادی که لب فرونتال آنها تکامل پیدا نکرده بیشتر مستعد اعمال خشونت آمیز هستند و کمتر توانایی کنترل رفتارهایشان را دارند.
در مقابل فعالیت‌هایی مانند محاسبات ریاضی فعالیت این قسمت از مغز را تحریک می‌کند.
بازی‌های رایانه‌ای پر تحرک باعث بروز بیماری‌های استخوانی و عصبی در ناحیه دست‌ها و بازوها می‌شود. یکی از دلایل شب ادراری در کودکان بازی‌های ترسناک رایانه‌ای می‌باشد. در بازی‌های رایانه‌ای کودک به تنهایی بازی می‌کند و گاه بدون برنامه‌ریزی ساعت‌ها مشغول بازی می‌شود. تجربیات دوران کودکی در بزرگسالی تداوم می‌یابد.

فردی که منفعل بازی می‌کند تا انتهای عمر منفعل می‌شود. برخی خانواده‌ها مانع انجام بازی‌های الکترونیکی از سوی فرزندان خود می‌شوند و در واقع با مخالفت کردن فرزندان را نسبت به استفاده از این بازی‌ها حریص‌تر می‌کنند و از طرفی کودکان از هر فرصتی حتی پنهانی سعی در استفاده از این بازی‌ها دارند.

نتیجه گیری

در چند سال اخیر کامپیوتر و اینترنت به تدریج تا حدی جای تلویزیون را گرفته است و احتمال می‌رود که در آینده‌ای نزدیک نقش عمده‌تری از تلویزیون را در زندگی کودکان و نوجوانان داشته باشد. در صورتی‌که از این فناوری صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دارد. در حالی که تحقیقات بیانگر خطراتی ناشی از کاربرد بی رویه و غلط از آن است که تمامی کاربران به‌ویژه کودکان را تهدید می‌کند.

برای اطمینان از استفاده بهینه و اینکه کامپیوتر زندگی کودکان را در حال و آینده بهبود ببخشد، به‌طورکلی توجه به پیشنهادهای زیر کمک کننده است:

– آشنایی والدین با کامپیوتر و گذراندن دوره‌های آموزشی در این زمینه و در صورت لزوم یادگیری برخی نکات از کودکان.

– صحبت با کودکان در مورد نحوه استفاده از کامپیوتر از سوی آنان و خطراتی که در هنگام آنلاین شدن ممکن است آنها را تهدید کند.

– قرار دادن کامپیوتر در مکانی از منزل که بتوان فعالیت‌های کودک را تحت نظر داشت.
– محدود کردن زمان استفاده از کامپیوتر، در صورتیکه وی از تماس‌های اجتماعی خود کاسته باشد. استفاده بیش از حد از کامپیوتر معمولا نشانگر یک مشکل است.

– همراهی با کودکان هنگام حضور آنان در اتاق‌های گفت‌وگو اینترنتی.

– بررسی نامه‌های الکترونیکی کودکان و حذف پیام‌های نامتناسب.

– استفاده از نرم‌افزارهای فیلتر کننده برای جلوگیری از مشاهده محتویات نامناسب. چنین نرم افزارهایی همچنین می‌توانند نشانی تمام سایت‌های که کودک به آنها سر زده را ثبت کنند تا والدین بعدا آنها را بررسی کنند. البته هیچ یک از نرم افزارها نمی‌توانند جایگزین همراهی والدین با کودکان شوند.

– برنامه‌ها متناسب با رشد و تکامل کودک باشند.

– تشویق کودک به تعامل با خانواده بجای استفاده بیش از حد از کامپیوتر.

– کامپیوتر بعنوان ابزار مکمل آموزشی باشد نه تنها راه آموزشی.

– تهیه برنامه‌های آموزشی برای والدین، معلمین و دیگر افرادی که با کودکان کار می‌کنند.
– پژوهش‌های در مورد اثرات استفاده از کامپیوتربر تکامل فیزیکی، هوشی، عقلی، اجتماعی و روانی کودکان انجام گیرد.

منبع: سایت ناجا

نگاهی آسیب شناسانه با بازیهای رایانه ای

فناوری کامپیوتر به طور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی، از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکی، خرید و فروش، پرداخت مالیات و حتی شمارش آرایشگاه تلفیق شده است. مهم ترین تغییراتی که این فناوری به وجود آورده است، به وسیله مارشال مک لوهان در یک عبارت خلاصه شده است و آن تبدیل جهان به یک دهکده جهانی است. بدین معنا که مردم کشورهای مختلف به مثابه یک دهکده، امکان برقراری ارتباط با یکدیگر و اطلاع و اخبار و رویدادهای جهانی را دارند.

امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی کودکان ایفاء می کند و این نقش به سرعت در حال افزایش است. به طوری که تعداد کودکان 17-2 سال که کامپیوتر را در منزل استفاده می کنند از 48% در سال 1996 به 70% در این دوره 5 ساله افزایش پیدا کرده است. سرعت انتشار اینترنت 9 برابر سریع تر از رادیو، 4 برابر سریع تر از کامپیوترهای شخصی و سه برابر سریع تر از تلویزیون بوده است.
تحقیقات دلالت دارد که 149 میلیون نفر در سراسر دنیا به شبکه اینترنت مرتبط هستند که به میزان 12% در هر ماه افزایش پیدامی کند. بررسی های آماری در سال 2000 بیانگر این مطلب است که کودکان 7-2 ساله به طور متوسط 34 دقیقه در روز از کامپیوتر استفاده می کنند که این زمان با افزایش سن طولانی تر می شود (5-2سالگی، 63 دقیقه در روز).
کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 178 کشور جهان، رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات، جزء کشورهای متوسطه به شمار می رود. 35% استفاده کنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52 دقیقه در هفته بوده است.

اما آیا فناوری کامپیوتر زندگی کودکان را بهبود می بخشد؟ از آنجای که کامپیوتر در همه جای زندگی حاضر است، مهم است که بفهمیم چگونه این تکنولوژی می تواند رشد و تکامل کودکان را بهبود بخشد یا منحرف کند. رایانه و اینترنت علی رغم جنبه های مثبت از قبیل جنبه های آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی، جنبه های منفی نیز دارند.
استفاده کنترل نشده از کامپیوتر، به ویژه وقتی با دیگر فناوری ها از قبیل تلویزیون همراه باشد، کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فیزیکی، اجتماعی و روانی قرار می دهد. فعالیت فیزیکی و تعاملات اجتماعی برای سلامت و خلاقیت کودک ضروری است، در حالی که اگر کودک مدت زمان زیادی را در مقابل صفحه کامپیوتر بگذراند او را از ورزش و دیگر فعالیت هایی که برای تکامل وی مفید می باشد، بی بهره می کند. به علاوه، کودکان ممکن است در معرض محتویات خشن و جنسی که در حد سن آنها نیست، قرار گیرند. دسترسی به چنین مطالبی ممکن است کاملا تصادفی یا عمدی باشد. هر دو این طریق دستیابی مورد توجه متخصصان بوده است و هشدارهای مکرر داده شده که صدمات بهداشت روانی از طریق این گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان به ویژه در ایجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت، اعتیاد، رفتارهای ضد اجتماعی، سست شدن مبانی خانواده، اشاعه جرم وجنایت در طیف وسیع در بسیاری موارد جبران ناپذیر است.

تاثیر بازی های رایانه ای
 

«رایانه»، این پدیده جدید دانش بشری در همه شئون زندگی انسان راه یافته است و مانند دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد ؛ یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت انسان است و روی دیگر آن استفاده غلط است که به طور معمول در غیر موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود.

ـ آن چه بیشتر کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند، بازی های رایانه ای است. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود درآورده است. عامل دیگری که بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده ؛ قیمت مناسب آن ها برای مصرف کننده است.
این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به آن ها که تشنه جنب و جوش هستند، ارزانی می کند و همین جاذبه روح و جسم آنان را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.

مزایای بازی های رایانه ای
 

باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود. به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.
- مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های کودکان آموزش می دهد. با رایانه هر چند بار که بخواهند می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند. کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. رایانه برنامه های متنوعی دارد که به کودکان این امکان را می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی هایی وجود دارد که آن ها را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند. بازی های رایانه ای کودکان را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آن هاست و به همین دلیل از این بازی ها لذت می برند.

معایب بازی های رایانه ای
 

الف) آسیب های جسمانی
به گفته پزشکان، به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه، چشمان فرد به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می شود. نوجوان چنان غرق بازی می شود که توجه نمی کند در یک وضعیت ثابت ساعت ها نشسته است و به همین دلیل ستون فقرات و استخوانبندی اش دچار مشکل می شود.
هم چنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
پوست هم در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود و ایجاد تهوع و سرگیجه، به خصوص در کودکان و نوجوانانی که زمینه تهوع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.
ب) آسیب های روانی
1-کاهش روابط خانوادگی: با توجه به اینکه زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده است، ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری به نام رایانه اضافه شده و مشکلات را دو چندان کرده است.
2- تقویت حس پرخاشگری:
مهم ترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اغلب آن هاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعد بازی با نیروهایی به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
خشونت مهم ترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود.
3-افت تحصیلی:
به دلیل جاذبه ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح ها زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه رفتن کمی بازی کنند.
4-گوشه گیر و منزوی بودن:
کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند، درونگرا و در جامعه منزوی و در برقراری ارتباط با دیگران ناتوان می شوند. روحیه انزوا طلبی باعث می شود که کودک از گروه هم سالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری دیگر است.
5-کندی ذهن:
این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آن ها را پیدا می کند، اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود. تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد، اما این مداخله فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهد ! پس باید توجه داشته باشیم که هر چه بیشتر در این مسیر حرکت کنیم و حضور رایانه را در زندگی فرزندانمان بیشتر گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سر خورده، افسرده، غیر متحرک و غیرسازنده خواهند بود و ابتکار عمل و خود اتکایی نخواهند داشت، در حالی که جامعه ما نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر دارد.

تاثیرات نسل جدید در بازی های رایانه ای
 

نسل جدید بازی ها با به وجود آوردن دنیاهای ویدیویی جدید چند کاربره و محیط های داستانی تخیلی که هدفشان کشتن هیولا، کسب تجربه و پیدا کردن گنجینه و... است و یا فضاهای اجتماعی که با هدف سرگردان بودن، وارد شدن در روابط خصوصی و شرکت کردن در اجتماع های عجیب و غریب را دارند و محیط های ظاهرا جذابی را برای کاربران ایجاد می کنند. در بعضی از آن ها حتی فراتر از این، به کاربر این امکان را می دهند که محیط را با سلیقه خود طراحی و تنظیم کند.
هوش مصنوعی (AI) قادر به ترسیم نوعی بازی است که در آن بازیگران مجازی به عنوان مثال می توانند از هم گروه های مجازی یا از رقبا باشند که هر کدام با اهداف و انگیزه های خودشان هستند. با تجسم کردن یا پوشیدن لباس محلی زیبا (در نمایش یا کاراکتری که نقشش را به شما بازی می کنید نگاه کنید) و یا پوشیدن زره و کلاه خود می توانید وارد میدان جنگ شوید. این تغییراتی است که بر روی بدن شما می تواند صورت گیرد، صدای شما نیز می تواند تغییر کند. قوه ادراک فرد نیز ممکن است تغییر کند. بنابراین نگرانی نسبت به اثرات شناختی و اجتماعی دنیاهای تجسمی، در نسل جدیدتر بازی ها وجود دارد. بسیاری از افراد که به صورت متوالی از این بازی ها استفاده می کنند، اعلام کرده اند که به طور قابل ملاحظه ای منزوی شده و صفات زنانه در آنان کمتر (در هر دو جنس) کنترل آن ها بر روابط اجتماعی شان فوق العاده ضعیف شده است و حالتی شبیه رفتار افراد خجالتی پیدا کرده اند. علی الخصوص بازی های چند کاربره ممکن است قوه ادراک جوانان را نسبت به تفاوت بین دنیای واقعی و مجازی تا حدی مغشوش کند، به طوری که آن ها دچار پرخاشگری و خشونت شوند.
بدون شک ما نیز در کشورمان و با توجه به رویکرد بسیار زیاد جوانان و نوجوانان به کامپیوتر و بازی های سه بعدی، در آینده نزدیک دچار مشکلات این چنینی خواهیم شد که آموزش و فرهنگ سازی در استفاده صحیح از این ابزار سرگرمی، تنها راه حل آن به نظر می رسد.

نتیجه گیری
 

در چند سال اخیر کامپیوتر و اینترنت به تدریج تا حدی جای تلویزیون را گرفته است و احتمال می رود که در آینده ای نزدیک نقش بارزتری از تلویزیون را در زندگی کودکان و نوجوانان داشته باشد. اگر از این فناوری صحیح استفاده شود، اثرات مثبتی دارد. ولی تحقیقات بیانگر خطراتی ناشی از کاربرد بی رویه و غلط از آن است که تمامی کاربران، به ویژه کودکان را تهدید می کند. دشمن با ساخت و توزیع بازی های رایانه ای ضد اخلاقی و مروج فحشاء خرافه پرستی، خشونت، مواد مخدر و.... هجمه ی فرهنگی علیه مسلمانان را آغاز کرده و سعی دارد تا آنان را از اهداف آرمانی و ارزشی اسلام منحرف کند، پس لازم است در حوزه فرهنگی آثاری تولید شود که از کیفیت گرافیکی بسیار بالایی برخوردار باشد و بتواند با حجم گسترده آثار غربی رقابت کند و اثر گذاری مفید در پی داشته باشد. و با آگاه سازی جامعه، فرهنگ سازی و استفاده بهینه و مفید از این بازی ها و همچنین تولید و عرضه بازی های مروج فرهنگ و هنر اصیل اسلامی به مقابله با شبیخون فرهنگی و کاهش صدمات مخرب ناشی از بازی های رایانه ای بپردازد.

راهکارهای پیشنهادی
 

- تولید فن آوری و بازی های رایانه ای.
- حضور فعال جامعه اسلامی در فضای اینترنتی و پاکسازی سایت های فارسی زبان از انحرافات و ایجاد فضای مجازی بدون دغدغه برای گسترش و نشر قوانین و معارف اسلام و قرآن.
-آموزش فرهنگ استفاده از تکنولوژی در بین رده های مختلف سنی افراد، به همراه ترویج آموزه های دینی و قرآنی.
- ایجاد بسترهای مناسب در خصوص ابزارها و امکانات فرهنگی و غنی سازی اوقات فراغت جوانان و نوجوانان.
- اگر قرار است کودکان از بازی های کامپیوتری استفاده کنند، بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آن ها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار گیرد.
- بازی دسته جمعه کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسئله ساز است، این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.
- والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد، زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.
به اعتقاد پزشکان مقصران اصلی والدین هستند که فرزندان خود را برای ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، کامپیوتر، ویدئوگیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.
والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و میادین ورزش بروند و بازی های مورد علاقه آن ها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان به بازی های رایانه ای کم شود.
- به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.
از رایانه های با صفحه کوچک استفاده کنید.
- نور صفحه نمایشگر را کم کنید.
- ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی، استراحت کنند.
- چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.
- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.
- بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیل مجاز به استفاده از این بازی ها هستند
- با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد، متذکر شوید.
- مخرب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آن ها، به طور مکرر، بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.
-آشنایی والدین با کامپیوتر و گذراندن دوره های آموزشی در این زمینه و در صورت لزوم یادگیری برخی نکات از کودکان.
- صحبت با کودکان در مورد نحوه استفاده از کامپیوتر از سوی آنان و خطراتی که در هنگام آنلاین شدن ممکن است آن ها را تهدید کند.
- قرار دادن کامپیوتر در مکانی از منزل که بتوان فعالیت های کودک را تحت نظر داشت.
- محدود کردن زمان استفاده از کامپیوتر، در صورتی که وی از تماس های اجتماعی خود کاسته باشد. استفاده بیش از حد از کامپیوتر معمولا نشانگر یک مشکل است.
- همراهی با کودکان، هنگام حضور آنان در اتاق های گفت و گو اینترنتی.
بررسی نامه های الکترونیکی کودکان و حذف پیام های مناسب.
- استفاده از نرم افزارهای فیلتر کننده برای جلوگیری از مشاهده محتویات نامناسب، چنین نرم افزارهایی همچنین می توانند نشانی تمام سایت هایی که کودک به آن ها سر زده را ثبت کنند تا والدین بعدا آن ها را بررسی کنند. البته هیچ یک از نرم افزارها نمی توانند جایگزین همراهی والدین با کودکان شوند.
- برنامه ها متناسب با رشد و تکامل کودک باشند.
- تشویق کودک به تعامل با خانواده، به جای استفاده بیش از حد از کامپیوتر.
کامپیوتر به عنوان ابزار مکمل آموزشی باشد نه تنها راه آموزشی.
- تهیه برنامه های آموزشی برای والدین، معلمین و دیگر افرادی که با کودکان کار می کنند.
منابع و مآخذ:
- روزنامه کیهان، چهارشنبه 29 شهریور 1385-سال شصت و چهارم – شماره 18621
- صادقیان، عفت (1384) تاثیر کامپیوتر و اینترنت بر کودکان و نوجوانان.مجله الکترونیکی نما. شماره چهارم دوره چهارم. سی ام مرداد 1384.
- عظیمی عباس و دیگران (1383) اثرات کار با کامپیوتر بر عملکرد بینایی. راز بهزیستن، شماره 30، پاییز 1383، (ص) 41-33.
-گانتر، باری (1383) اثر بازی های ویدئویی و رایانه ای بر کودکان ؛ ترجمه حسن پورعابدی نایینی، تهران: جوانه رشد.
- منطقی، مرتضی (1380) بررسی پیامدهای بازی های ویدئویی – رایانه ای.تهران: موسسه فرهنگ و دانش.
- معتمدی، مجتبی (1383) روانشناسی بازی های رایانه ای. تهران: مهر هلیا.
- حبیبی، شهاب (1385) نگرشی نوین به بازی های کامپیوتری. تهران: دیباگران.
منبع: مجله اطلاعات علمی شماره 368
برچسب‌ها: نگاهی آسیب شناسانه با بازیهای رایانه ای, بازیهای رایانه ای, ضررهای بازیهای رایانه ای, مقالات علمی

تأثیر بازی های رایانه ای بر شخصیت کودکان

By: danaadmin | Tags: اختلال شخصیتی, بازی, بازی رایانه, خانواده | Comments: 0

نخستین گروهی که کودک بعد از خانواده در پیش رو دارد گروههای بازی دوران کودکی است که از این طریق کودک احساس تعلق به گروه و عضویت در آن را دارد. از خصوصیات کودکان، فعال بودن، خوشحالی، خیالپردازی، شلوغ کردن و پرسشگر بودن را می توان نام برد. اسپنسر می گوید: هدف عمده بازی، تخلیه نیروی اضافی بدن است که کودکان با لگد زدن، جیغ کشیدن، کشتی گرفتن و غیره انرژی اضافی را به مصرف می رسانند. بازی، برای کودکان خوشایند بوده و احتیاجی به تشویق ندارند بلکه ذاتا آن را دوست داشته زیرا محرک در بازی خیلی قوی بوده و حالت شادی و آزادی را به دنبال دارد.

در بازی ها باید مراقب بود که بر فضای بازی کودکان پستی و رذالت و شیطنت و خیانت، حکمفرما نشود و عفت و صداقت و امانت و عطوفت و صفا و برادری و خواهری و عفو و گذشت حاکم گردد.

نقش بازی های رایانه ای:

این پدیده جدید دانش بشری تقریبا در همه شئون زندگی انسان راه یافته است و مانند دیگر ساخته های دست بشر، دو رو دارد. یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت انسان است. روی دیگر آن استفاده غلط است که معمولاً در غیر موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود. آنچه بیشتر کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند بازی های رایانه ای است. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود درآورده است.

عاملی که بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده، قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است علاوه بر این چون کودکان و نوجوانان خود اجرا می کنند و در بطن بازی هستند برای آنها بسیار جذاب است. این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج دنیایی از هیجان را به این انسان های تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جاذبه روح و جسم آنان را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.

بطور کلی می توان مزایای بازی های رایانه ای را اینگونه خلاصه کرد:

۱ـ باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.

۲ـ به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کند.

۳ـ یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند.

۴ـ مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های کودکانه آموزش می دهد.

۵ ـ با رایانه هر چند بار که بخواهد، می تواند موضوعی را ببیند و مرور کند.

۶ـ کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز کن و رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و غیره.

۷ـ رایانه برنامه های متنوعی دارد که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی هایی هستند که آنها را به تاریخ یا جغرافیا علاقمند می کند.

۸ ـ بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کنند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی ها لذت می برند.

در کنار این مزایا بازی های رایانه ای معایبی دارند که ذیلاً به آنها اشاره می شود:

الف) آسیب های جسمانی:

به دلیل خیره شدن مداوم به صحنه نمایش رایانه، چشمان فرد به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد. مشاهدات نشان می دهد که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند. به دلیل اینکه کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دگر عوارض کار نسبتا ثابت و طولانی مدت با رایانه است. پوست در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود. ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصا در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دگر عوارض بازی های رایانه ای است.

ب) آسیب های روانی شامل:

۱ـ کاهش روابط خانوادگی؛

با توجه به اینکه زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری با جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دوچندان کرده است.

۲ـ تقویت حس پرخاشگری؛

مهم ترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنها می باشد و اینکه فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.

خشونت مهم ترین معرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، چهره های معروف هالیود که در فرهنگ ما انسان ها ضد ارزش و غیر اخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.

۳ـ افت تحصیلی؛

به دلیل جاذبه ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه رفتن کمی بازی کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران می کنند.

۴ـ گوشه گیری و منزوی بودن؛

کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درونگرا می شوند، در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری دیگر است.

۵ـ کندی ذهن؛

در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود. تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد اما این مداخله فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هرچه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیر متحرک و غیر سازنده هستند و خوداتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت. در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.

اثر بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را برای کودکان که شیفته جنب و جوش هستند، ارزانی می دارد و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود ساخته و به عالمی از تخیلات می برد. تا جایی که کودک، خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.
اثرات مثبت بازی های رایانه ای

▪ یادگیری را آسان و توجه کودکان را جلب می کند.

▪ با رایانه هر چند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.

▪ برنامه های بسیار متنوعی وجود دارند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی های در بازار موجود است که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.

▪ برنامه های آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.

▪ کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز را انتخاب کن، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد، رنگ آبی و...

▪ مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های مختلف و ساده به کودک آموزش می دهد.

▪ به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.

▪ بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.

▪ باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.

▪ وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پر کردن اوقات فراغت آنان است.
اثرات منفی بازی های رایانه ای

الف) آسیب های جسمانی

چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد.

مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند.

به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.

ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.

ب) آسیب های روانی- تربیتی

۱) تقویت حس پرخاشگری

مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.

«خشونت» مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، برخی از چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیراخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.

۲) انزوا طلبی

کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درون گرا می شوند. در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگر است.مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است، حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.

ج) تنبل شدن ذهن

در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هر چه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیرمتحرک و غیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت، در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.

د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی

با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.

و) افت تحصیلی

به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی می کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشته اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی ۲ الی ۳ ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.
رهنمودها

▪ اگر چنانچه قرار است از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار دهید.

▪ بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسأله ساز است، این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.

▪ والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.

به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی کشورهای دیگر اروپایی، مقصران اصلی، والدین هستند که فرزندان خود را برای ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، کامپیوتر و ویدئو گیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.

▪ بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود.

▪ به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.

▪ از رایانه هایی با صفحه کوچک استفاده کنید.

▪ نور صفحه تلویزیون را کم کنید.

▪ ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.

▪ چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.

▪ روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.

▪ بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.

با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید.

مخرب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.

سمیه صیادی فر
بازی‌های رایانه‌ای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن نخواهند نمود

در کتاب جدیدی که توسط چند تن از محققین دانشگاه هاروارد به رشته تحریر در آمده اشاره شده که برخلاف برخی عقاید رایج، بازی‌های رایانه‌ای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن و یا قاتلان سریالی خونخوار نخواهند نمود.

Lawrence Kutner و Cheryl Olson از دانشکده پزشکی هاروارد در کتابی با نام

Grand Theft Childhood: The Surprising Truth About Violent Video Games and What Parents Can Do
که ماه گذشته چاپ شد تلاش نمودند تا تصاویر غلطی که از بازی‌های رایانه‌ای در اذهان وجود دارد را اصلاح نمایند.

Kutner در مصاحبه‌ای با رویترز اشاره نمود که هیچ تحقیقات تأیید شده و مسلمی وجود ندارد که ثابت نماید بازی‌های رایانه‌ای موجب بروز خشونت می‌شوند.

این دو نفر کتاب خود را پس از تحقیقی دو ساله بر روی 1200 دانش‌آموز دوره راهنمائی و نظرات آنان نسبت به این بازی‌ها آماده نمودند.

Kutner می‌گوید: «آنچه ما انجام دادیم بندرت توسط افراد پیشین مورد استفاده قرار گرفته بود و آن این مطلب است که ما تحقیقات خود را از طریق مذاکره و صحبت مستقیم با کودکان و جذب تجارب آنان بدون واسطه صورت دادیم.»
نگاهی به تاثیر بازیهای رایانه‌یی بر کودکان و نوجوانان

تاثیر بازیهای رایانه‌یی و بازیهایی که با ابزار دیگر و استفاده از تلویزیون صورت می‌گیرد بر روی کودکان و نوجوانان به یکی از موضوعات مورد توجه خانواده‌ها و متخصصان تبدیل شده است.

هر روز بر تعداد مراکزی که‌کودکان ونوجوانان می‌توانند در آنها به بازیهای رایانه‌یی بپردازند و همچنین مراکز عرضه ابزار موردنیاز این بازیها افزوده می‌شود و کودکان و نوجوانان بیشتری جذب این نوع بازیها می‌شوند.

گرایش به این بازیها علل متفاوتی دارد که شاید یکی از آنها نبود فضای مناسب برای بازی بچه‌هاست و کودکان امروز به جای فوتبال بازی در زمین، روی صفحه تلویزیون و مانیتور فوتبال بازی می‌کنند.

محققان و کارشناسان باآنکه بر تاثیر بازیهای رایانه‌یی بر رفتار خشونت آمیز کودکان و نوجوانان صحه گذاشته‌اند، می‌گویند: نباید تنها آثار منفی بازیهای رایانه‌یی مطرح شود، زیرا بازیهای رایانه‌یی می‌تواند آثار مثبت اجتماعی نیز بر روی افراد داشته باشد.

"امیر صادقی" مدیر یک مرکز بازی رایانه‌یی(گیم نت)در اصفهان گفت: استقبال بچه‌ها از بازیهای رایانه‌یی در زمان حاضر بیشتر شامل بازیهای " فیفا " ، " وارکرا" و "جنرال " است.

وی خاطرنشان کرد: محیط گیم نت‌ها محیطی دوستانه و امن است و بر روی بازیهایی که ارایه می‌شود، نیز از سوی اتحادیه مربوطه نظارت صورت می‌گیرد.

به گفته وی، علاوه بر نظارت روی گیم‌نت‌ها ،اتحادیه بر روی مراکز فروش نیز نظارت دارد و از ارایه بازیهایی که باعث خشونت شود و یا غیرمجاز باشد ، جلوگیری به عمل می‌آید.

وی با اشاره به اینکه محتوای بازیها یا جنبه سرگرمی دارد یا فکری است، افزود:محتوای بازی "فیفا"، فوتبال و برگزاری بازیهای جام جهانی و محتوای دو بازی " وارکرا" و" جنرال" ، فکری است.

پایگاه اینترنتی ‪ BBC‬از قول پروفسور " مارک گریفیت " استاد دانشگاه ناتینگهام نوشته است: بازیهای رایانه‌یی برای کودکانی که تحت درمانهای سخت و دردناک قرار می‌گیرند، خالی از فایده نیست.

وی خاطرنشان کرد:علاوه براین، بازیهای رایانه‌یی به کودکانی که از اختلالات روان شخصیتی رنج می‌برند، در کسب مهارتهای اجتماعی کمک می‌کند.

وی اظهار داشت:بازیهای خشن مانند فیلمهای خشن موجب بروز رفتارهای تهاجمی در این کودکان می‌شود.

پروفسور گریفیت تاکید کرد: امروزه کلیه نظراتی که درباره بازیهای رایانه‌یی اظهار می‌شود، منفی است اما قرار نیست کلیه آثار منفی اجتماع ذکر شده برای این بازیها روی افراد اعمال شود،بلکه می‌توان نتایج مثبتی را نیز از آنها انتظار داشت.

"علیرضا نریمانی" یک کارشناس روانشناسی گفت: تعداد بازیهای رایانه‌یی و مراکز بازیهای رایانه‌یی با عنوان " گیم نت " در حال افزایش است.

وی اظهار داشت:درحالی که روی بازیهای رایانه‌یی هیچ نظارتی صورت نمی‌گیرد ، اشتیاق جوانان و نوجوانان به این بازیها در حال افزایش است.

وی گفت: بازیهای رایانه‌یی می‌تواند بر روی سلامت کودکان و نوجوانان تاثیر- گذار باشد.

به گفته وی، این بازیها سبب جذب شدید کودک و نوجوان به خود، اتلاف بخش عظیمی از وقت کودک و نوجوان،انزواطلبی،محدودکردن فعالیت‌های متعارف کودکان و نوجوان ازجمله درس و مشق مدرسه،عدم انجام فعالیتهای متعدد اجتماعی سالم نظیر ورزش ، تغذیه و خواب مناسب و در نهایت معتاد شدن به رایانه را به دنبال دارد.

وی یادآور شد: در استفاده از رایانه علاوه بر جنبه‌های تفریحی ، سرگرمی و بازی باید به جنبه‌های آموزشی نیز توجه شود.

این کارشناس افزود: در کشور ما استفاده از رایانه در میان کودکان و نوجوانان جنبه سرگرمی دارد در حالیکه در کشورهای دیگر از رایانه برای اهداف آموزشی مدارس و حتی درخواست تلکیف و یا برگزاری امتحان استفاده می‌شود.

دکتر"حمید طاهرنشاط دوست " مدیر گروه دانشکده روانشناسی دانشگاه اصفهان نیز عقیده دارد: تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد،بازیهای کامپیوتری، تماشای تلویزیون و هر چیز شبیه به اینها که تا یک حد متعادل صورت گیرد، مشکلی را به وجود نمی‌آورد.

وی خاطرنشان کرد: این در حالی تحقق پیدا می‌کند که بازیهای رایانه‌یی در محیطی سالم و امن بدور از آلودگی‌های محیطی صورت پذیرد.

وی اظهار داشت:استفاده از بازیهای رایانه‌یی در تعطیلات تابستان در حد یک تا دو ساعت در روز ایرادی ندارد، ولی در فصل مدارس بچه‌ها باید کمتر به بازیهای رایانه‌یی بپردازند.

به گفته وی، استفاده بیش از حد از بازیهای رایانه‌یی نوعی وابستگی ایجاد می‌کند که منجر به خستگی، کسالت بیش از حد ، افسردگی، بی‌اشتهایی، کندی کلامی و اختلال حرکتی می‌شود.

وی اظهار داشت: محتوای برخی از بازیها ممکن است خشونت و بد رفتاری را به دنبال داشته باشد که این مساله، نظارت اتحادیه بازیهای رایانه‌یی ، اداره ارشاد و مراکز فرهنگی را می‌طلبد.

این استاد دانشگاه یادآور شد:با توجه به تهاجم فرهنگی و تخریب نسل جوان از سوی سازمانهای جاسوسی، باید روی ارایه برخی از بازیهای رایانه‌یی فاقد ارزش سرگرمی که به‌دنبال خود رفتارهای ضداخلاقی به همراه می‌آورد،نظارت شود.

"فرشاد جعفریان" عضو هیات مدیریه اتحادیه رایانه استان اصفهان گفت: در زمان حاضر ‪ ۲۱۲‬مرکز "گیم نت " دارای پروانه کسب و یا در حال تکمیل مدارک برای گرفتن پروانه کسب در اصفهان وجود دارد.

وی یادآور شد: کلیه مراکز بازی‌های ریانه‌یی تحت نظارت اتحادیه، اداره ارشاد و اماکن است.

جعفریان افزود: بازیهای رایانه‌یی بیشتر از کشورهای پاکستان و دبی وارد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مراکز رایانه‌یی از ارایه هرگونه بازی بدون تایید اتحادیه منع شده‌اند، افزود: ارایه هرگونه بازی به مشتری باید با تایید و نظارت اتحادیه صورت گیرد.

به گفته وی، لیست بازیهای مجاز و ممنوعه به گیم نت‌ها فرستاده می‌شود تا آنها بر اساس این لیست ، بازی در اختیار بچه‌ها قرار دهند.

وی یادآورشد: بازیهایی که در اصطلاح "بزن بزن"،"بکش بکش"در آن زیاد باشد از جاذبیت زیادی برخوردار است و میزان استقبال از این بازیها زیاد است، ولی باتوجه به‌اینکه این بازیها می‌تواند اثرات مخرب برروی بچه‌ها به دنبال داشته باشد ،از عرضه این بازیها جلوگیری به عمل می‌آید.

به‌گفته وی، تاکنون مسابقه "بازیهای رایانه‌یی"در اصفهان برگزار نشده است ولی چند مرکز گیم نت در اصفهان برای برگزاری این مسابقه اعلام آمادگی کرده‌اند.

عضو هیات مدیره اتحادیه رایانه استان اصفهان افزود:بازی‌های رایانه‌یی که به‌صورت بین‌المللی برگزار می‌شود، در ایران مجاز نیست و مشتاقان این بازیها نمی‌توانند در جامهای بین‌المللی شرکت کنند.
اثرات مخرب بازی‏های خشن رایانه‏ای

هیجانی که در پی بازی‏های رایانه‏ای در کودکان ایجاد می‏شود، بر خلاف هیجان‏های طبیعی بر سلول‏های مغزی تاثیر منفی دارند .

به گزارش واحد مرکزی خبر، خانم واعظی، کارشناس جامعه‏شناسی با بیان این مطلب، هدف از ساخت‏بازی‏های رایانه‏ای را ایجاد هیجان بیان کرد و گفت: مهم‏ترین ابزاری که برای رسیدن به این هدف از آن استفاده می‏شود، اعمال خشونت است .

بازی‏های رایانه‏ای با ایجاد هیجان در شخص، افزایش ضربان قلب، گردش خون و حرارت بدن را سبب می‏شوند و این در حالی است که بدن هیچ‏گونه تحرکی ندارد .

وی گفت: بازی‏های خشن و مخرب رایانه‏ای، با قرارگرفتن در محیط بازسازی شده و با تکرار زشتی، ترس و سایر جنبه‏های منفی که در این بازی‏ها وجود دارد، برای کودک عادی شده و در ذهن او تاثیر می‏گذارد .

خانم واعظی افزود: تعداد کمی از بازی‏های رایانه‏ای وجود دارند که کودک را به فکر کردن مجبور کرده و سازنده‏اند و جنبه آموزشی دارند .

بیماریهای روحی کاربران بازیهای رایانه‏ای

روانشناسان می‌گویند: از هر سی کاربر حرفه‌ای بازی‌های رایانه‌ای، یک نفر به بیماریهای روحی مشابه افراد معتاد به مواد مخدر یا قماربازان مبتلاست. دانشمندان پس از مطالعه تحقیقاتی روی 400 کاربر بازی‌های رایانه‌ای دریافتند، سه درصد از آنان برای تخصیص وقت بیشتر به این بازی‌ها، کم خوابی و گرسنگی را تحمل می‌کنند.
این افراد همچنین علایم گوشه‌گیری را از خود نشان می‌دهند و علاوه بر داشتن روحیات درون‌گرا از مسائلی مانند بی‌ثباتی عاطفی و کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند. روانشناسان انگلیس در اجلاس جامعه روانشناسان انگلیسی در شهر دوبلین اظهار داشتند: معتادان به بازی‌های رایانه‌ای، اغلب ویژگی‌های شخصیتی افراد مبتلا به سندرم اِسپرگِر را که نوعی بیماری اوتیسم به شمار می‌رود از خود نشان می‌دهند. دکتر جان چارلتون از دانشگاه بولتون که سرپرستی این بررسی تحقیقاتی را بر عهده داشته، می‌گوید؛ تحقیقات ما این گزارش را تایید می‌کند آن دسته از افرادی که شدیدا به بازی‌های رایانه‌ای عادت کرده‌اند به مراتب بیشتر از افراد معمولی علائمی مشابه بیماران وهم‌گرا (اوتیست‌ها) را از خود بروز می‌دهند.

آیا بازی‌های کامپیوتری بر کودکان تاثیرات مثبت هم دارد ؟

فروردین ۲۲, ۱۳۸۹ توسط : admin   موضوع : مشروح اخبار, آموزش کامپیوتر, جهان پزشکی, خبر پزشکی, راهنمای خانواده

۲ نظر

تاثیرات مثبت و منفی زبازی‌های رایانه‌ای بر کودکان
 
 اگر دیرزمانی نه چندان دور، شاید دونسل پیشتر،کودکان با الک دولک و یه‌قل‌دوقل ساعات فراغت خود را پر می‌کردند و البته از این بازی‌ها لذت زیادی هم می‌بردند، حالا یکی از کارهای همیشگی پدر و مادرها رفتن به ویدئوکلوپ‌هاست که انواع بازی‌های رایانه‌ای را برای فرزندان خود بخرند و آنها ساعت‌ها از وقت خود را با این بازی‌ها سپری کنند.

امروزه بازی‌های رایانه‌ای در تمام سنین، هم به امری عادی و طبیعی تبدیل شده و هم دغدغه‌ای جدی برای پدرها و مادرهاست.

دلشوره‌ای دائمی در مورد اثرات مخرب این نوع بازی‌ها در روحیه و جسم کودکان یا عدم موفقیت در برنامه‌های اصلی زندگی مثل درس خواندن به دلیل صرف وقت زیاد برای این بازی‌ها و… را می‌توان در حرف‌های روزمره والدین دید و شنید.

در این نوشتار، سعی شده به‌صورتی خلاصه و قابل استفاده برای همه، وجوه مختلف این موضوع بررسی و تاثیرات مختلف این دسته از بازی‌ها مورد کاوش قرار گیرد.

هیچ‌یک از پزشکان، روانشناسان و… منکر اثرات مثبت بازی‌های رایانه‌ای نیستند. آن‌چه که همه برآن توافق دارند، دقت در نوع بازی خریداری شده و مدت زمانی است که بچه‌ها برای این بازی‌ها صرف می‌کنند.

حالا بد نیست با چند نکته از تأثیرات مثبت این بازی‌ها هم آشنا شویم.

تاثیرات مثبت
الف: بازی‌های رایانه‌ای بچه‌ها را با کامپیوتر و فناوری اطلاعات آشنا می‌کنند.

امروزه عدم آشنایی با کامپیوتر و کاربردهای آن، حتی به نوعی کم‌سوادی تشبیه می‌شود. پس، از این منظر، بازی‌های کامپیوتری برای برداشتن گام‌های نخست کودکان به‌منظور آشنایی با این فناوری، قابل توجه و تأمل هستند.

‌این نوع یادگیری، به دلیل علاقه بچه‌ها به بازی، از بهترین شیوه‌های آموزشی محسوب می‌شود.

ب: بازی‌های کامپیوتری، می‌تواند برای کودکان، تمرینی درچند زمینه‌ باشد:

– تمرین منطق و حل مسائل: چند سالی است که در کشور ما هم، گذراندن دوره‌های پیش دبستانی الزامی شده است. در این دوره‌ها کودکان بیشتر با مفاهیم کلی مورد نیاز در برنامه‌های آموزشی، آن‌هم از طریق بازی و سرگرمی آشنا می‌شوند.

برخی از بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند این نقش را در سنین پایین‌تر و در خانه ایفا کنند.

۲- تقویت مهارت‌های فضایی: این‌هم یکی دیگر از خصوصیات شاید منحصر به فرد این بازی‌هاست. خصوصیتی که در کم‌تر بازی و سرگرمی‌ای می‌توان آن را یافت که هم کودکان با علاقه به آن بپردازند و هم چشم و مغزشان با فضاهای سه بعدی، نحوه گردش و تغییر شکل در فضا و… آشنا شوند.

دقت در این نکات، نقش والدین در انتخاب بازی‌های مناسب را بیش‌تر روشن می‌کند.

ج: بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند موقعیتی را برای بازی همزمان بچه‌ها و والدین با هم فراهم سازند.

در دوره‌ای که والدین حتی برای کارهای شخصی خود، فرصت چندانی ندارند، دقایقی بازی با بچه‌ها، موهبتی است که از این جعبه‌های جادویی ساخته است.

اگر قدری در این موضوع دقت کنیم به یقین اهمیت آن ‌را درمی‌یابیم. ارزش زمانی که برای کودک خود می‌گذاریم آن‌گاه روشن‌تر خواهد شد که توجه کنیم، از این طریق فرصتی را برای ذکر چند نکته کوتاه یافته‌ایمآن هم درست در همان زمان که کودک‌مان غرق در شادی و لذت است و به قول اساتید تربیت، این فرصت‌‌ها بهترین زمان برای تذکراتی مختصر هستند. فراموش نکنیم که همین در کنار هم بودن نیز به‌تنهایی بسیار مفید خواهد بود و آثار تربیتی فراوانی درپی خواهد داشت.

د : بعضی از باز‌ی‌ها تمرینی برای یادگیری مهارت‌های زندگی هستند.

با انتخاب بازی‌های مناسب، می‌توان در کنار سرگرمی، بچه‌ها را با مهارت‌های مختلفی که در سنین بالاتر به آنها نیازمندند، آشنا کرد.

این نوع آموزش چون از طریق بازی و بدون باید و نبایدهای گاه‌وبیگاه والدین صورت می‌گیرد، اثراتی عمیق‌تر و ماندگارتر دارد.

ه : بازی‌ها، سرگرم کننده و مفرح هستند.

در نهایت، این بازی‌ها به دلیل سرگرم‌کننده بودن و ایجاد حس نشاط، می‌توانند در روحیه بچه‌ها مؤثر بوده و دقایق خوشی را برایشان فراهم کنند. همزمان با بازی، کودک علاوه بر تخلیه انرژی با فضایی شاد مواجه است که برای ادامه برنامه‌های روزانه، کمک مناسبی برای اوست. البته باز هم تأکید بر انتخاب مناسب بازی، ضروری است.

تاثیرات منفی
همه ما خوب می‌دانیم که بخش عمده‌ای از بازی‌های رایانه‌ای به دلایل مختلف برای کودکانمان سرگرمی مناسبی نیستند و گذراندن زمانی هر چند در اوقات فراغت، نه‌تنها اثری مثبت در روحیه آنها نمی‌گذارد که باعث خستگی، عصبانیت، استرس و مسائلی از این دست می‌شوند.

به همین دلیل بد ندیدیم شما را با مهم‌ترین اثرات منفی این نوع بازی‌ها نیز آشنا کنیم.

۱- انزوا و تنهایی کودکان :کودکان اغلب تنها بازی می‌کنند و هنگام بازی، به دلیل هیجان و استرس ناشی از صحنه‌ها، برای زمانی طولانی کم‌تر متوجه اطراف خود هستند؛ به همین دلیل متخصصان امر معتقدند، عادت بیش از حد به این نوع بازی‌ها و گذراندن زمانی طولانی در برابر صفحه‌های نمایش بازی، که برخی آن‌ را اعتیاد می‌دانند و می‌نامند باعث دوری از جمع و در نهایت انزوا و تنهایی بچه‌ها می‌شود. این موضوع ممکن است تا سالیان سال با این افراد همراه باشد.

۲-ترویج رفتارهای خشن:کودکان بشدت آماده الگوبرداری و تکرار کارهایی هستند که می‌بینند. همان‌طور که می‌دانیم و دیده‌ایم و خوانده‌ایم در اکثر بازی‌های کامپیوتری، کودکان با صحنه‌های خشونت‌بار، زد و خوردها و حتی کشتن برای پیروزی مواجه‌اند و حتی کودکان باید هرچه خشن‌تر بازی کنند تا بازی را ببرند. نیاز به توضیح و استدلال نیست که این مسائل، کودکان را به رفتارهای خشن ترغیب کرده و اثرات مخربی در ذهن و روحیه آنها بجا می‌گذارد.

۳- ارائه شخصیتی ضعیف ‌از زنان:در اکثر بازی‌ها و بسته به انگیزه طراحان، زن‌ها شخصیت‌هایی ضعیف قلمداد می‌شوند. این موضوع نیز از آن دست مسائلی است که در ذهن کودک نقش می‌بندد و در مراحل مختلف زندگی، حتی به مادر خود، کمتر اطمینان می‌کند و در ضمیر ناخودآگاهش، مادر، خواهر و… را فاقد قدرت لازم برای تحلیل و حل مشکلات می‌بیند. پس آنها را مشاوران خوبی نمی‌داند و گرایشش به سوی دوستانی است که در ظاهر قوی‌ترند.

۴-آمیختگی خیال و واقعیت:پرورش تخیل، به عنوان گامی برای دستیابی به موفقیت‌های آتی کودکان، حائز اهمیت است، اما تداخل خیال با واقعیت همان‌قدر خطرناک است. کودکی که با مسائل واقعی همان‌گونه برخورد می‌کند که با آن‌چه در روِیا و خیال خود می‌سازد، در زندگی حال و آینده با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌شود. این تداخل می‌تواند تا آنجا خطر آفرین باشد که فرزند ما را در مواجهه با واقعیت از پا درآورد. عدم آموزش صحیح و نگاه منطقی به بازی‌های کامپیوتری این خطر را در مسیر زندگی کودکان قرار می‌دهد.

۵-آسیب های درسی : این تاثیر منفی دیگر مانند روز روشن است و کمتر کسی است که اهمیتش را نداند.

اما نکته آخر این که متاسفانه بسیاری از بازی‌ها، فعالیتی که به نوآوری، خلاقیت و تفکر مستقل مربوط باشند را ارائه و آموزش نمی‌دهند. بنابراین کودک ما هنگام انجام این بازی‌ها، تنها وقت خود را گذرانده است.

دلایل بچه‌ها برای بازی
بچه‌ها به علت‌های مختلفی به بازی‌های کامپیوتری روی می‌آورند اما در بررسی‌های به‌عمل آمده، بیشترین دلایل علاقه کودکان به این بازی‌ها عبارتند از:

– مفرح بودن و سرگرم‌کننده بودن بازی‌ها

– رها کردن تنش‌های خود

– از بین بردن کسالت و بی‌حوصلگی

– بهبود مهارت‌های بازی

– احساس برتری و تحت کنترل داشتن چیزها یا افراد.

قطعا طراحان بازی‌ها با توجه به این نکات، تولید بازی‌ها را ادامه می‌دهند؛ ما نیز باید با درک نیازهای بچه‌ها و آنچه ایشان دوست دارند در انتخاب نوع بازی دقت لازم را به‌کار گیریم تا هم کودکان از بازی لذت ببرند، هم تا حد ممکن از اثرات منفی این‌گونه بازی‌ها در امان باشند.

آماری درباره بازی‌ها
متاسفانه ما آمار دقیقی از بازی‌های کامپیوتری کودکان، انواع آن، سنین آغاز این بازی‌ها و… در کشورمان نداریم، اما برای آن‌که بدانیم در کشورهای دیگر نیز کودکان و نوجوانان به صورت افراطی از این قبیل بازی‌ها استفاده می‌کنند، آماری را در مورد سایر کشورها ذکر می‌کنیم.

۸۳ درصد از افراد ۸ تا ۱۸ سال حداقل یک دستگاه بازی رایانه‌ای در خانه دارند، ۳۱درصد ۳ بازی یا بیشتر و ۴۹درصد سیستم بازی‌های رایانه‌ای را در اتاق خواب خود دارند.

۹۷درصد از نوجوانان به طور مداوم از بازی‌های رایانه‌ای استفاده می‌کنند.

۶۳ درصد از مردم آمریکا در ۶ ماه گذشته از یک بازی رایانه‌ای استفاده کرده‌اند و در مقایسه ۵۳ درصد مردم به دیدن یک فیلم رفته‌اند.

۴۵درصد از افراد مورد پرسش، معتاد به بازی رایانه‌ای هستند و تقریبا یک سوم بازی‌کنندگان مشتاق، در سنین بین ۶ تا ۱۷ سال قرار دارند.

۹۷درصد نوجوانان از بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند.

یک سوم والدین گاهی اوقات یا همیشه با بچه‌های خود بازی می‌کنند.

که این مورد آخر بسیار قابل توجه است.

خلاصه کلام
– بسیاری از بازی‌ها سرگرم‌کننده و مناسب هستند.

– بازی‌های خشن منجر به ایجاد رفتارهای خشن و عصبی در کودکان می‌شوند.

– بازی بیش از حد و نامتعادل باعث بروز نشانه‌های اعتیاد به بازی می‌شود.

– والدین باید بازی‌ها را همانند تلویزیون دیدن کودکان کنترل کرده و محدود کنند.

سعی کنید بازی‌هایی را تهیه کنید که:

-خشونت نداشته و متناسب با سن بچه‌ها باشند.

– حتی الامکان بازی‌هایی را انتخاب کنید که چند نفر بازیکن بخواهد تا بچه‌ها را به بازی گروهی تشویق کند.

– بازی‌هایی را انتخاب کنید که بازیکن را مجبور کند تا در محیط بازی تصمیم بگیرد که این کار سخت‌تر از کشتن و مشت زدن در بازی است.

نکاتی برای والدین
– مدت زمان بازی را محدود کنید.

– به شرح و توضیح بازی و گروه سنی متناسب برای بازی دقت کنید.

– از بچه‌ها بخواهید تا تکالیف خود را قبل از بازی انجام دهند.

– دستگاه بازی یا کامپیوتر را در اتاق خواب کودکان قرار ندهید.

– با کودک خود بازی کنید و از این بازی لذت ببرید.

– در مورد محتوای بازی (این‌که در بازی چه اتفاقی خواهد افتاد؟) از کودک خود سؤال کنید.

– کودک خود را تشویق کنید تا با دوستانش نیز بازی کند یا سایر فعالیت‌ها، غیر از بازی‌های رایانه‌ای (بویژه فعالیت‌های اجتماعی) را انجام دهد.

 جام جم

اثر بازیهای رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۳ ساعت ۲۰:۵۴

• اندازه قلم
• چاپ
• ایمیل
• 1 نظر

امتیاز این گزینه

• 
  
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

(3 آرا)

پدیده ی جدید دانش بشری که تقریباً در همه ی شئون زندگی اسنان راه یافته است. همچون دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد که یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت بشر است و روی دیگر آن استفاده غلط است که معمولاً جز در موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود.

آنچه بیشتر کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند، بازی های رایانه ای است. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله ی کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود در آورده است.
این بازی ها که دارای تصاویر دو بعدی است تا 50 درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد و همچنین دارای موسیقی متن هستند. چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده. قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیّت های بازی درگیر ماجراهایی می شود که طراح بازی برای او تدارک دیده است. برای او بسیار جذاب است.
این بازی ها با استفاده از تصاویر پر تحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسانها تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.
محاسن بازی های رایانه ای
- یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند.
- با رایانه هر چند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.
- برنامه های بسیار متنوعی هستند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی هایی هستند که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.
- برنامه آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.
- کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد آن را قرمز می کند، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و ...
- مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های کودکانه به کودک آموزش می دهد.
- به عقیده ی بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.
- بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.
- باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.
- وسیله ی کمک آموزشی برای معلولین و پرکردن اوقات فراغت آنان است.
معایب بازی های رایانه
الف) آسیب های جسمانی
چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه ی نمایش رایانه، به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد. مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند.
به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است .
ب) آسیب های روانی - تربیتی
1- تقویت حس پرخاشگری
مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله ی بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
«خشونت» مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذابترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیر اخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.
2- انزواطلبی
کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها در گیرند، درونگرا می شوند، در جامعه منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه ی انزوا طلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگراست.
مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه ی تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است. حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.
ج) تنبل شدن ذهن:
در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند. اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.
د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی:
با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده، و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه ی جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه ی جادویی دیگری یا جاذبه ی سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.
و) افت تحصیلی
به دلیل جاذبه ی مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران می کنند یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشت امّا از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 الی 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.
راهکارها
- اگر چنانچه قرار است از بازی های کامپیوتری استفاده کنید. بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله ی آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار دهید.
- بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسئله ساز است. این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.
- والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد. زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.
- بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و میادین ورزشی بروند و به کارهای مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود.
- به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله ی نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.
- از رایانه های با صفحه کوچک استفاده کنید.
- نور صفحه تلویزیون را کم کنید.
- ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.
- چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.
- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.
- بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.
- با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد، متذکر شوید.
مخرب ترین بازی های تصویری بازی هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند شلیک کند. لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.
منبع مقاله :
حبیب الهی، محمد، صادقیان، مهناز، چراغچی، افتخار السادات، (1392)، کودک و بازی، اسباب بازی، قم: ابتکار دانش، چاپ اول

تاثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

بسم الله الرحمن الرحیم

آماری درباره بازی‌ها

متاسفانه ما آمار دقیقی از بازی‌های کامپیوتری کودکان، انواع آن، سنین آغاز این بازی‌ها و… در کشورمان نداریم، اما برای آن‌که بدانیم در کشورهای دیگر نیز کودکان و نوجوانان به صورت افراطی از این قبیل بازی‌ها استفاده می‌کنند، آماری را در مورد سایر کشورها ذکر می‌کنیم.

83  درصد از افراد ۸ تا ۱۸ سال حداقل یک دستگاه بازی رایانه‌ای در خانه دارند، ۳۱درصد ۳ بازی یا بیشتر و ۴۹درصد سیستم بازی‌های رایانه‌ای را در اتاق خواب خود دارند.

97 درصد از نوجوانان به طور مداوم از بازی‌های رایانه‌ای استفاده می‌کنند.

63 درصد از مردم آمریکا در ۶ ماه گذشته از یک بازی رایانه‌ای استفاده کرده‌اند و در مقایسه ۵۳ درصد مردم به دیدن یک فیلم رفته‌اند.

45 درصد از افراد مورد پرسش، معتاد به بازی رایانه‌ای هستند و تقریبا یک سوم بازی‌کنندگان مشتاق، در سنین بین ۶ تا ۱۷ سال قرار دارند.

97 درصد نوجوانان از بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند.

یک سوم والدین گاهی اوقات یا همیشه با بچه‌های خود بازی می‌کنند.

که این مورد آخر بسیار قابل توجه است.

بازی های رایانه ای یکی از سرگرمی های کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان در عصر جدید است.این بازی های مهیج  شماها را در مقابل صفحه نمایشگر میخکوب کرده و شما را از دنیای واقعی به عالم تخیلات فرو می برد و در این گیر و دار یا چیزی را به شما یاد میدهد یا چیزی را از شما میگیرد.یا این که شما را در تخیلات به حال خود رها می کند. این بازی ها در کنار فوایدش، گاهی وقتها آثار مخرب روحی و جسمی در کودکان و نوجوانان بر جای می گذارند.

انواع بازی های رایانه ای:

*بازی های فکری:

بازی هایی که در این دسته قرار میگیرند از سایر بازی ها بیشتر مورد تاکید هستند چرا که مغز را بیشتر درگیر میکنند.بازی هایی مثل کشف اشیاء پنهان و پازل ها جزو این دسته از بازی ها هستند.

* بازی های ورزشی:

این دسته از بازی ها طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است به طوری که امروزه با رفتن به گیم نتها و  کلوپ های بازی میتوانیم تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان و حتی جوانان را ببینیم که مشغول بازی هایی مثل فوتبال هستند.بازی هایی مثل اتومبیل رانی، فوتبال ، بسکتبال جزو این دسته قرار میگیرند.این گونه بازی ها از آنجایی که در اکثر مواقع به صورت دونفره و جمعی انجام می شود میتواند باعث تقویت حس جمع پذیری فرد شود اما این نکته را نیز باید مد نظر قرار دهیم که بعضی از بازی ها ورزشی دارای موسیقی های زننده و تصاویر نیمه برهنه است که میتواند باعث بلوغ جنسی زودرس در کودکان و نوجوانان شود و از آنجایی که این بلوغ جنسی با بلوغ عقلی همراه نیست باعث بروز مشکلاتی برای وی خواهد شد

* بازی های استراتژیک:

در این نوع سبک از بازی های رایانه ای معمولا کودک وظیفه دارد تا بر گروهی از افراد یا فعالیت ها نظارت داشته باشد و در واقع نقش یک شهردار را ایفا میکند.بازی هایی همچون مزرعه داری نمونه خوبی از این بازی های رایانه ای است که باعث می شود کودک توانایی مسئولیت پذیری خود را تقویت کند و با مهارت های زیادی آشنا شود به عنوان مثال متوجه این شود که مواد لبنیاتی که به عنوان صبحانه صرف می کند چه مراحلی را طی میکنند تا به دست او برسند.البته باید توجه داشت که بعضی از بازی های استراتژیک صحنه های درگیری و جنگ را در برمیگرد که میتواند باعث پرخاشگری و خشونت در کودکان و نوجوانان شود.بازی های استراتژیکی همچون جنرالز و قلعه جزو این دسته بازی ها هستند.

* بازی های جنگی:

بازی های جنگی آن دسته از بازی های رایانه ای هستند که معمولا در یک میدان نبرد انجام میشود و فرد بازیگر با داشتن اسلحه جنگی باید گروه دیگری از افراد را به قتل برساند تا بتواند به مراحل بعدی برود و معمولا اینگونه بازیها وظایفی را از فرد میخواهد که تا انجام نشود به وی اجازه عبور از آن مرحله را نخواهد داد مانند کشتن و ترور افراد خاصی و یا منفجر کردن مکان خاصی.

* بازی های اکشن(ماجراجویی و حادثه ای):

اینگونه بازیها همچون بازی های جنگی دارای خشونت و کشت و کشتار زیادی است و بازی هایی همچون بازی خدای جنگ و مکس پین را میتوان در این دسته قرار داد.این بازی ها به خاطر غیرقابل پیش بینی بودن و حالت حادثه ای و ماجراجویانه اش طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است.

* بازی های تخیلی:

در این بازیها از چاشنی خیال پردازی نیز استفاده شده است و در اکثر موارد محیط بازی و شخصیت های آن وجود خارجی ندارند.اینگونه بازی ها در صورت مناسب نبودن محتوای آنها میتواند کودک و نوجوان را غرق در دنیایی خیالی کند تا حدی که این دنیای خیالی جای دنیای واقعی را برای وی بگیرد.

متأسفانه چیزی که در این زمینه اتفاق می افتد، استفاده مقاطع سنی مختلف از این بازی هاست. به عنوان مثال یک کودک 8 تا 10 ساله از یک بازی اکشن و خشونت بار که سراسر آن پر از کشت و کشتار و فجایع غیر قابل تحمل است، استفاده می کند.

وقتی نگاه میکنیم می بینیم که انبوه زیادی از بازیهای رایانه ای در بازار هست که بیشتر این بازی ها وارداتی و محصول کشورهای دیگر، خصوصاً کشورهای غربی است که در ساخت هریک از این بازی ها اهدافی را دنبال می کنند. متأسفانه کشور ما در این زمینه به پیشرفت های قابل توجهی دست نیافته است. شرکت هایی در این زمینه مشغول فعالیت اند و تولیداتی هم عرضه کرده اند که متأسفانه پاسخ گوی نیازهای نسل امروز جامعه ما نیست و باید برای این امر مهم و حیاتی، توسط مسئولان ذیربط، تدابیری اندیشیده شود.

استفاده از چنین بازی هایی که در رده سنی شما نیست میتواند یکسری اثرات روانی شدیدی داشته باشد مثل:

1- تقویت حس پرخاشگری:

در بیشتر بازی های رایانه ای شما باید بکشید تا برنده بشوید و از اونجایی که کودکان و نوجوانان الکو گیری می کنند بنابر این یاد می گیرند که باید در دنیای واقعی هم از زور استفاده کنند تا پیروز بشوند

بچه ها سازنده های بازیهای رایانه ای برای اینکه بازی هاشون فروش برود و کودکان و نوجوانان رو به خودش جذب بکند از تکنولوژی های خیلی پیشرفته ای استفاده میکنند که بازی های رایانه ای را مثل زندگی واقعی شبیه سازی میکند و معمولا دو تا خصوصیت هست که در بیشتر بازی ها وجود داره یکی خشونت و آن یکی استفاده از اسلحه های مختلف.

و مهم ترین ویژگی بیشتر بازی ها هم حالت جنگی آنهاست و شما برای اینکه به مرحله های بعدی بتوانید برید باید یکسری ادم ها رو که اسمشون دشمن هست رو بکشید و بدون کشتن اونها شما نمیتوانید به مرحله بعدی برید.گاهی اوقات این افراد به اصطلاح دشمن طرز لباس پوشیدن و چهرهاشون و حتی لهجه شون مثل مسلمانها و گاهی وقت ها مثل ایرانی هاست و در واقع شما دارید بر علیه دین و کشور خودتون میجنگید.شاید این کشتن واقعی نباشه ولی همین مجازی بودن باعث میشه که این اتفاقات و این چهره ها همه در ذهن شما ثبت بشه و تاثیراتش رو بعدا رویه شما میگذارد.

بچه ها بازی های رایانه ای پر تحرک باعث بروز بیماریهای استخوانی و عصبی در ناحیه دست ها و بازوها می شود و یکی از دلایل شب ادراری در کودکان، انجام بازی های ترسناک رایانه ای است.

یادتون باشه که بازی های رایانه ای را از مراکز مجاز بخرید و به گروه سنی پشت پاکت بازی هم توجه کنید. مایکل کارنیل (یک پسر ۱۴ ساله‌ی اهل پاکودا) که شیفته‌ی بازی‌های خشونت‌بار رایانه‌ای بود، در۳۰ ثانیه ۹ گلوله به‌سوی همکلاسی‌هایش شلیک کرد که ۸ تای آن به سر و گردن سه کودک اصابت کرد (که دو تای آن‌ها کشته شدند و سومی کاملاً فلج شد

2- ایجاد روحیه  انزواطلبی :

گاهی وقت ها بازی های رایانه ای اونقدر حواس شما رو به خودش جلب میکند که شما نمیفهمید که اصلا کی زمان گذشت.یکهو نگاه میکنید میبینید که شب شده و شما کل روزتون رو پشت کامپیوتر نشستید.بعضی از بچه ها به خاطر این بازی ها حاضر نیستن کامپیوتر رو رها کنند و بروند دنبال کارهای دیگه مثل بازی با دوستان و مهمانی بروند و حتی حاضر نیستن وقتی مهمان خونشون میاد از اتاق بیرون بیایند.

به همین خاطر بچه هایی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند، درونگرا می شوند و در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. و این روحیه انزواطلبی باعث می شود کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز نابهنجاری های دیگر است.

یک مادری می گفت: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه نمایشگر می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است و حتی متوجه رفت و آمد مهمانان نمی شود. او بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه است.

به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی دیگر از کشورهای اروپایی، مقصران اصلی، پدران و مادران اند که فرزندان خود را ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، رایانه، ویدئو گیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.

3-تنبل شدن ذهن :

بچه ها در بیشتر بازی های کامپیوتری شما خیلی قدرت دخل و تصرف در بازی رو ندارید و شما حتما باید یکسری از کارها را که از قبل برنامه ریزی شده است را انجام بدید تا بتوانید بروید مرحله بعدی بازی مثلا باید برید یک جا رو منفجر کنید و یا یک آدم خاصی رو بکشید.این باعث میشود که ذهن شما تنبل بشود.براتون بیشتر توضیح میدم.

بیشتر خانواده ها فکر میکنند که در بازی های رایانه ای فرد مداخله فکری مداوم دارد، اما این مداخله فکری نیست، بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند.

تحقیقات اخیر نشان داده است که بازی های رایانه ای سبب صدمات مغزی طولانی مدت می شود. این بازی ها فقط قسمت هایی از مغز را که به بینایی و حرکت اختصاص دارد تحریک کرده، به تکامل نواحی دیگر مغز کمک نمی کنند. کودکانی که ساعت های زیادی به بازی اختصاص می دهند، لب فرونتال مغزشان تکامل پیدا نمی کند. لب فرونتال مغز نقش بسزایی در تکامل حافظه، احساس و … یادگیری دارد. افرادی که لب فرونتال مغز آنها تکامل پیدا نمی کند بیشتر مستعد انجام اعمال خشونت آمیزند و کمتر توانایی کنترل رفتارهایشان را دارند.

راه حل:

شاید یکی از راه کارهای مناسب برای پرورش خلاقیت و نوآوری بچه ها توسط بازی های رایانه ای، استفاده آنان از بازی های فکری و معمایی باشد. بازی هایی که بیشتر سلول های مغزی را به کار وادار و فکر آنان را درگیر کند. شمار این گونه بازی های هم کم نیست، اما متأسفانه بچه ها استقبال چندانی از آنها نمی کنند، مگر قشر خاصی که به این بازی های علاقه مند است. باید بازی های فکری جذابی طراحی کرد که به اندازه بازی های حادثه ای برای کودکان جذاب و پرکشش باشد. 

 4-  تأثیر منفی بر روابط خانوادگی:

هریک از پدیده های عصر صنعت به سهم خود در دور کردن اعضای خانواده از یکدیگر، به طور خواسته یا ناخواسته، نقشی به عهده دارند. روابط خانوادگی به خاطر درگیر بودن اعضای خانواده با دنیای ماشینی روز به روز کمرنگ تر شده است. اعضای خانواده به خاطر مشغول بودن به تماشای تلویزیون یا درگیر بودن با رایانه و اینترنت و بازی های رایانه ای، کمتر وقت می کنند با یکدیگر بنشینند و صحبت کنند. این خود باعث سرد شدن روابط بین والدین و فرزندان شده است، به گونه ای که آنان کمتر حوصله یکدیگر را دارند.

5- افت تحصیلی:

بچه ها عوامل زیادی  در افت تحصیلی دخالت دارند. هر چیزی که ذهن دانش آموزان را از مسیر آموزش منحرف کند، یکی از عوامل افت تحصیلی است. با خصایصی که برای بازی های رایانه ای برشمردیم بدون شک آنها از عوامل مؤثر در افت تحصیلی محسوب می شوند. چرا که وقت زیادی از دانش آموز را اشغال می کنند و فکر و ذهن او را درگیر مسایل غیرآموزشی می کنند. یکی از والدین اظهار می داشت: پسرم در سال گذشته بهترین نمرات را داشت، اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 تا 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.

راه حل:

بازیهای رایانه ای را با برنامه انجام بدهیم.مثلا وقتی از مدرسه برگشتیم اول ناهار را بخوریم و تکالیفمان را انجام بدهیم و بعد بازی های رایانه ای را انجام بدهیم اون هم نهایت 1 ساعت در روز.

6- اعتیاد به بازی های رایانه ای:

یکی از خطرناک ترین اثرهای استفاده زیاد از بازی های کامپیوتری اعتیاد به این بازی ها است. که بیشتر از هر چیزی کودکان و نوجوانان را تهدید می کند.گاهی وقت ها این اعتیاد آنقدر خطرناک است که میتواند باعث مرگ بشود.بعضی از بچه ها از جیب پدر و مادرشان پول می دزدند تا بروند به کلوپ و بازی انجام بدهند و یا پول خوراکی خودشان را صرف بازی های   رایانه ای می کنند.

در سال 2005 نوجوانی در کره جنوبی آنقدر به این بازی ها وابسته شده بود که از خوردن و آشامیدن هم امتناع می کرد و این امر نهایتاً منجر به مرگ او شد. دولت چین معتادان به بازی های کامپیوتری را در پادگان های نظامی به مدت یک ماه ترک می دهد.

7- مشکلات جسمی

در کنار آثار مخرب روحی بازی های رایانه ای، کار با این وسیله مشکلات و عواقب جسمی نیز برای استفاده کنندگان به دنبال دارد که به طور اجمال به بیان آن ها می پردازیم:

* مشکلات بینایی: چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه تا حد زیادی از لحاظ بینایی تحت فشار قرار می گیرد و دچار عوارض سندرم بینایی می گردد. به اعتقاد پزشکان، کودکانی که به مدت طولانی از رایانه استفاده می کنند در معرض خطر نزدیک بینی قرار می گیرند.

*صدمات اسکلتی: مشکلات نواحی مچ، گردن و پشت، کودکانی را که به مدت طولانی از کامپیوتر استفاده می کنند، تهدید می کند؛ زیرا فرد در یک وضعیت ثابت ساعت ها می نشیند و در نتیجه ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

راه حل :

1- خیلی نزدیک به مانیتور نشینید

2- از رایانه های دارای صفحه کوچک استفاده کنید.

3- نور صفحه تلویزیون را کم کنید.

4- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم گردد که زنندگی نور صفحه رایانه به حداقل برسد.

5- اگر دچار قرمزی چشم، مالش مکرر چشم ها، سردرد، تاری دید و خستگی چشم میشوید باید مراقب باشید      

6- از پوشش های مخصوص رایانه استفاده شود.

ب) برای جلوگیری از صدمات اسکلتی:

برای پیشگیری از این صدمات باید وضعیت صحیح قسمت فوقانی بدن در حین کار با کامپیوتر حفظ شود:

1- پشت به وسیله صندلی حمایت شود.

2- صفحه کامپیوتر طوری قرار گیرد که کودک بدون این که گردنش را به عقب یا جلو خم کند، آن را به راحتی ببیند.

3- تجهیزات مناسب( صندلی راحت، میز ثابت، صفحه کلید سطح پایین با شیب منفی، موشواره در اندازه مناسب برای کودک) در محل کار وجود داشته باشد.

8- چاقی

از دیگر عوارض جسمانی که به دنبال استفاده بیش از حد از رایانه و برنامه های آن به وجود می آید، چاق شدن کودکان و نوجوانان به علت کم تحرکی در مقابل این دستگاه است. کل حرکت و جنبش بدن در هنگام کار با کامپیوتر به انگشتان دست خلاصه می شود و دیگر اعضای بدن بی حرکت می مانند، که این بی تحرکی باعث جمع شدن چربی ها در بدن و نهایتاً چاقی می شود.

راه حل:

در کنار کار با رایانه باید ورزش هم بکنید و در فواصل کار با کامپیوتر مدتی را به حرکت و جابه جایی اختصاص داد. به عقیده پزشکان، برای جلوگیری از صدمات اسکلتی و بینایی، کاربر باید از مقابل رایانه برخیزد، چند قدمی راه برود و چند حرکت نرمشی مربوط به گردن، کمر، مچ، ساعد، پا و دیگر اعضا را انجام دهد تا هم رفع خستگی شود و هم اعضای بدن ثابت و  بی حرکت نمانند و از بروز چاقی نیز جلوگیری شود.

مزایای بازی های رایانه ای:

با وجود همه عیوبی که برای بازی های رایانه ای برشمردیم، آن ها از مزایا و فوایدی نیز برخوردارند که نمی توان به سادگی از کنار آنها گذشت. در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

1- به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.

2- بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کنند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل از این بازی ها لذت  می برند.

3- باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شوند

مستند خطر پنهان - بازی های رایانه ای

توسط سایت جامع فرهنگی مذهبی شهید آوینی

دانلود فایل

روانشناسان تاثیر اساسی بازی در رشد جسمی، ذهنی و عاطفی کودکان را مورد تایید قرار داده اند و معتقدند بازی در عین اینکه وصیله ی سرگرمی است دارای جنبه ی آموزش و سازندگی نیز هست امروزه گسترش روز افزون بازی های رایانه ای باعث شده تا بازی های کودکانه، که عمدتا جمع کودکان را با طبیعت و محیط آزاد و فضای پر نشاط پیوند می داد به تدریج جای خود را به بازی های فردی در گوشه ای از خانه بدون هیچ رابطه ی عاطفی و انسانی بسپارند

اثرات بازیهای رایانهای در کودکان

اثرات بازیهای رایانهای در کودکان

باسمه تعالی

بازی­های رایانه­ای خطرناک و اثرات آن

 در این بازی‌ها خشونت بسیار شدید، نمایش خونریزی، کشتار، بدلحنی و ترویج بی‌بندوباری و حذف خالق هستی از زندگی، اهانت به کشورهای اسلامی و مسلمانان و... به نمایش درمی‌آید که با کارشناسی صورت گرفته استفاده کاربران نامناسب اعلام شده و این نوع بازی­ها در اروپا و آمریکا برای کاربران کمتر از 18 سال ممنوع اعلام شده اما متأسفانه در کشور ما کاربران کودک نیز از این بازی‌ها استفاده می‌کنند.

اسامی بازی‌های رایانه‌ای نامناسب به شرح زیر است:

1. Fahrengeit: lndigo Prophecy Director's Cut: PC CD ROM
2.Grand Theft Auto: San Andreas
3. Lula 3D
4. Private Party
5. Singles
6. The Witcher
7.Culpa Innata
8. Call of Duty 4: Modern Warfare
9.The Sims
10. The Punisher
11. Timeshift
12. Unreal Tournament
13. Unreal Tournament 2004
14.Painkiller: Overdose
15. Manhunt
16.Land of the Dead: Road to Fiddler's Green
17. Half-Life2: Episode Two
18. F.E.A.R: Perseus Mandate
19. Resistance: Fall of Man'
20.Resident Evil Outbreak File 2
21. Mortal Kombat: Shaolin Monks
22. Mortal kombat: Armageddon
23.God of War
24. Xman
25. Driver: Parallel Lines
26. Duke Nukem

و مواردی که شاید پس از ارائه این مجموعه اضافه شده باشد.

این پدیده جدید دانش بشری که تقریباً در همه شئون زندگی انسان راه یافته است، همچون دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد که یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت بشر است و روی دیگر آن استفاده غلط است.

بازی های رایانه ای بیشتر از همه، کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم صوتی- تصویری را به تسخیر خود درآورده است.

این بازی ها که دارای تصاویر دو بعدی، موسیقی و... است، تا ۵۰ درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد. چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده، قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیت های بازی درگیر ماجراهایی می شود که طراح آن برای او تدارک دیده است، این نوع بازی، برایش بسیار جذاب است.

این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را برای کودکان که شیفته جنب و جوش هستند، ارزانی می دارد و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود ساخته و به عالمی از تخیلات می برد. تا جایی که کودک، خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.

● اثرات منفی بازی های رایانه ای

الف) آسیب های جسمانی

چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد.

مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند. به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.

ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.

ب) آسیب های روانی- تربیتی

۱) تقویت حس پرخاشگری

مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد. که کمترین محصول آن در بازی­های روزانه­ی بچه­ها مشهود است.

«خشونت» مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، برخی از چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیراخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.

۲) انزوا طلبی

کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درون گرا می شوند. در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگر است. مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است، حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.

ج) تنبل شدن ذهن

در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هر چه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیرمتحرک و غیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت، در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.

د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی

با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.

و) افت تحصیلی

به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی می کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشته اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی ۲ الی ۳ ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.

● رهنمودها

▪ اگر چنانچه قرار است از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار دهید.

▪ بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسأله ساز است، این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.

▪ والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.

به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی کشورهای دیگر اروپایی، مقصران اصلی، والدین هستند که فرزندان خود را برای ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، کامپیوتر و ویدئو، گیم، سگا و یا فیلم های ویدئویی رها می کنند، تا بتوانند به راحتی به گفتگو­های تلفنی و مهمان­های اختصاصی بپردازند.

▪ بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به پارک­ها، باشگاه­ها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود. (البته با حضور والدین نه اینکه به افراد دیگر سپرده شوند!)

▪ به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه و تلویزیون بنشیند.

▪ چنانچه به ناچار از رایانه و یا . . . استفاده می­کنیم بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی آن هم با محدودیت زمانی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.

▪ با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید.

مخرب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.

در پایان ضمن تأکید مجدد به نظر می­رسد فقط راهکار اصلی این است که والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوانان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت­گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه­ی چنین بازی­هایی کمتر خواهد شد.

به امید تلاش روزافزون جهت شادمانی و نشاط طبیعی فرزندانمان.

دبستان جهان­آرا

اثر بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

توانبخشی / عمومی | 3 دیدگاه | 9 شهریور 1390 ساعت 20:13

  

این پدیده جدید دانش بشری که تقریباً درهمه شئون زندگی انسان راه یافته است ، همچون دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد که یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت بشراست. و روی دیگرآن استفاده غلط است که معمولاً جز در موارد علمی وشغلی ازآن استفاده می شود

پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود درآورده است .

این بازی ها که دارای تصاویر دو بعدی است تا 50 درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد و همچنین دارای موسیقی متن هست . چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده ، قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیت های بازی درگیر ماجراهایی می شود که طراح بازی برای او تدارک دیده است ، برای او بسیار جذاب است .

این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج ، دنیایی از هیجان را به این انسانهای تشنه جنب وجوش ارزانی می کند و همین جذبه ، روح و جسم آنان را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.

محاسن بازی ها  ی رایانه ای

-یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند.

-با رایانه هرچند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.

-برنامه های بسیار متنوعی هستند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستانهایی را خلق کنند ، ویا بازی هایی هستند که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.

-برنامه آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.

-کودک بدون کثیف کردن لباسها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگها را عوض کند. مثلا اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز کن ، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و...

-مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکلهای کودکانه به کودک آموزش می دهد.

-به عقیده بعضی از پزشکان ، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج  پیدا کنند.

-بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی  می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.

-باعث هماهنگی چشم و دست وپرورش عضلات ظریف کودک می شود.

-وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پرکردن اوقات فراغت آنان است.

معایب بازی های رایانه

الف ) آسیبهای جسمانی

چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچارعوارض می گردد.مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی  و ذهنی برخود فشار می آورند.

به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعتها می نشیند ، ستون فقرات و استخوان بندی او دچارمشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن ، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است .

پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.

ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً درکودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی ها ی رایانه ای است .

ب ) آسیبهای روانی – تربیتی

1- تقویت حس پرخاشگری .

مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد ، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.

" خشونت " مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذابترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسانهای  ضد ارزش و غیراخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمانهای شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.

2- انزواطلبی :

کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درونگرا می شوند، در جامعه ، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگر است .

مادری می گوید : فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است . او هرروز خود را به صفحه تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبراست ، حتی متوجه رفت وآمد میهمانان نمی شود. وهمیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد وکسالت مواجه می شود.

ج) تنبل شدن ذهن:

دراین بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلولهای مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند . ماهر چه دراین مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسانهایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سر خورده ، افسرده، غیر متحرک وغیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت. درحالی که برای جامعه ، نیاز به انسانهایی خلاق ، مبتکر و متفکر داریم.

د) تاثیر منفی در روابط خانوادگی :

با توجه به این که زندگی درکشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی ازمردان بیش از یک شغل دارند خود به خود روابط عاطفی و درکنار هم بودن خانواده کمتر شده وعده زیادی ازاین وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند وحالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه ی سحر آمیزتری به نام رایانه اضافه براین وضعیت شده و مشکلات را دوچندان کرده است.

و) افت تحصیلی

به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می  کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی کنند و وقتهای تلف شده را هم بدین صورت جبران می کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشت اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 الی 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.

رهنمودها

- اگر چنانچه قراراست از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتراست بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معما هایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قراردهید.

- بازی دسته جمعی کودکان ، با ابزارهای تصویری کمتر مسئله ساز است، این اسباب بازی ها ، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی ، غرق بازی شود.

- والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.

به اعتقاد پزشکان ایتالیایی وبعضی کشورهای دیگر اروپایی ، مقصران اصلی ، والدین هستند که فرزندان خود را برای ساعتهای طولانی درمقابل تلویزیون ،  کامپیوتر، ویدئو گیم ، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.

- بهتراست که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاهها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان ازبازی ها ی رایانه ای منحرف شود.

-به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.

-ازرایانه های با صفحه کوچک استفاده کنید.

-نور صفحه تلویزیون را کم کنید.

- ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.

- چشمها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.

- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.

- بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده ازاین بازی ها  هستند.

با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید.

مخربترین بازی های تصویری ، بازی هایی هستند که تصاویر آنها، به طور مکرر، بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که ازبرابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.

امروزه بازی های کامپیوتری نه فقط ابزاری برای سرگرمی و تفریح، بلکه یکی از بزرگترین صنایع دنیای فناوری ارتباطات و اطلاعات هستند. صنعتی که در دو دهه اخیر، تاثیرات عظیمی بر سخت افزارها و نرم افزارهای مورد استفاده در سرتاسر جهان به جای گذاشته است.
شناخت اندکی که نسبت به این صنعت در کشور ما وجود دارد، باعث شده است تا بیشتر افراد، بازی های کامپیوتری را ویژه کودکان بدانند و آن را نوعی تفریح جهت اوقات فراغت بپندارند. حال آنکه در اکثر کشورهای جهان، این بخش از علوم ICT جزو تخصص های مهم به شمار می رود و اهمیت بسزایی دارد. هم اکنون رشته معماری و طراحی بازی های کامپیوتری در بسیاری از دانشگاه های معتبر جهان تدریس می شود و فارغ التحصیلان این رشته ها مانند میلیون ها نفر دیگر در این صنعت نوین، مشغول به کار می شوند.
متاسفانه یکی از باورهای اشتباه در مورد بازی های کامپیوتری این است که این بازی ها تاثیر مخربی بر روح، روان و شخصیت افراد دارند. هر از گاهی اخباری از مناطق مختلف جهان به گوش می رسد که فلان نوجوان به دلیل اینکه مثلا 15 ساعت بدون وقفه مشغول بازی با کامپیوتر بود، دچار حمله های عصبی شد و کارش به بیمارستان کشید!
آیا چنین مواردی می تواند دلیلی بر نفی عملکرد مثبت بازی های کامپیوتری باشد؟ 15 ساعت رانندگی مداوم نیز می تواند هر انسانی را از پای درآورد. آیا به این دلیل میتوان گفت رانندگی، سرتاسر ضرر و تاثیر منفی است؟ 15 ساعت گوش کردن به ملایم ترین موسیقی ها نیز می تواند اعصاب را دچار اختلال کند. آیا این دلیلی بر نادیده گرفتن ارزش های هنری موسیقی است؟
اگر کمی واقع بینانه تر نسبت به این قضیه برخورد کنیم، مطمئنا قضاوت ما توام با اشتباه کمتری خواهد بود. امروزه جامعه شناسان به تاثیرات مثبت بازی های کامپیوتری بر رفتارهای فردی و اجتماعی پی برده اند. بازی Sims یکی از صدها نمونه ای بشمار می رود که به همین منظور و با همین دید تهیه شده است.
عرضه این بازی بر نحوه برخورد اجتماعی و معاشرت میلیون ها نفر در سرتاسر جهان و به خصوص در ایالات متحده آمریکا، تاثیرات شگرفی پدید آورد. حال که در عصر نوین به سختی می توان جوانان را از کامپیوترها جدا کرد و همین موضوع باعث دوری آنها از محیط های اجتماعی، دوستان و عدم آشنایی با روش های برقراری ارتباط و آداب معاشرت شده است، پس چه راهی بهتر ازآنکه با کمک همین کامپیوترها نسبت به آموزش چنین مواردی به آنها اقدام شود؟
خشونت در بازی های کامپیوتری یکی دیگر از مواردی که بیش از سایر نکات به عنوان جنبه منفی بازی های کامپیوتری مطرح می شود، میزان خشونت به کار رفته در آنها است. اولین نکته ای که ذکر آن لازم به نظر می رسد، این است که بازی های به اصطلاح خشن در بدبینانه ترین حالت، تنها 20 درصد از کل بازی های تولید شده در جهان را به خود اختصاص می دهند.
البته در این که تعدادی از بازی های کامپیوتری خشونت زیادی دارند بحثی نیست و دقیقا به همین دلیلESRB (برد درجه بندی نرم افزارهای تفریحی) نسبت به درجه گذاری بازی ها اقدام می کند تا والدین و فرزندان آنها با شناخت بیشتری نسبت به خرید بازی خود اقدام کنند. از سوی دیگر حدود 80 درصد بازی های کامپیوتری، عاری از هرگونه خشونت و صرفا به منظور به کار گیری قوه تخیل، ادراک و تصمیم گیری کاربران طراحی شده اند.
به عنوان مثال، بازی های سبک استراتژی امروزه به ابزاری کارآمد برای بررسی روش های مدیریت سازمان دهی و تدوین الگوهایی از این دست بدل شده اند و در بسیاری از کلاس های آموزشی، از این بازی ها به عنوان ابزاری برای درک بهتر موارد درسی استفاده می شود.
یک مثال خوب دیگر می تواند استفاده از نرم افزارهای شبیه سازی پرواز ( Flight Simulation ) در سازمان های هوایی و جهت آموزش دانشجویان رشته خلبانی باشد. نرم افزاری که در ابتدا بعنوان یک بازی طراحی شده بود اما امروزه جنبه های آموزشی آن به مراتب پررنگ تر از جنبه های تفریحی هستند. دیگر نکته جالب اینکه معمولا بازی های پرفروش به سبک Action تعلق ندارند و اصولا کاربران بیش از آنکه به دنبال خشونت در بازی ها باشند، طرفدار ایده های نو هستند.
نگاهی به جدول زیر که مربوط به 10 عنوان بازی پرفروش سال 2004 میلادی است، به خوبی این موضوع را تایید می کند.
همان طور که ملاحظه می کنید از میان این 10 عنوان، تنها دو مورد مربوط به بازی های سبک حادثه ای است. این آمار نشان می دهد که چنانچه یک بازی از ایده و فکر جدید و بکری استفاده کند، احتمال موفقیت آن به مراتب بیشتر از بازی هایی است که در کنار یک سناریو ساده کاربر را به ده ها نوع اسلحه مجهز کرده و به میان خیل بی پایان موجودات عجیب و غریب می فرستند!
در پایان تنها ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که مطمئنا بازی های کامپیوتری نیز به مانند هر پدیده نسبتا نو دیگری نقاط ضعف و قوت فراوانی دارد. اما نگرش تخریبی به این پدیده پرطرفدار، مطمئنا باعث می شود تا با دیدی مغرضانه قادر به بهره برداری از منافع آن نباشیم.

مقدمه

عصر حاضر عصر فناوری هایی است که حاصل ابداع و تفکر خلاق انسان هاست. بازی های رایانه ای تاثیر زیادی بر خلاقیت انسانها به ویژه کودکان دارد. تحقیقات زیادی در مورد تاثیر بازی های رایانه ای بر ابعاد خلاقیت کودکان صورت گرفته و نتایج حاصل، حاکی از افزایش عامل " اصالت " و عامل " انعطاف پذیری " در خلاقیت کودکان بوده است. لذا می توان فرآیند آموزش و فعالیت های کودکان را در این زمینه هدفمند و معنادار کرد. همچنین فرآیندهای شناختی گوناگونی چون خلاقیت و قدرت تخیل آنها را غنا بخشید.

بیان موضوع

خلاقیت و ابداع از موضوعاتی هستند که بکارگیری آنها در دوران بزرگسالی مشروط بر پرورش آنها در دوران خردسالی است و از آنجا که دنیای کودکان امروز با انواع فناوری ها در آمیخته است. یکی از مهمترین راههای آموزش و پرورش خلاقیت همین ابزارهای فناوری است. " خلاقیت در قرن اطلاعات و ارتباطات و در عصری که فناوری ها و برنامه های بنیادین وزیر بنایی کشورهای پیشرفته و توسعه یافته را تشکیل داده اند می تواند با ویژگی های مهم و منحصر به فرد خود، زمینه رشد و تعالی علمی و فرهنگی جوامع را فراهم ساخته و پرهیز از بسیاری عقب ماندگی ها را موجب شود.( رستگارپور 1384 )

اهمیت مساله خلاقیت و بازی های رایانه ای

اهمیت مساله در این است که این توانمندی مهم و پایه ای خلاقیت از دوران کودکی در انسان ها پرورش می یابد چرا که شکل گیری بسیاری از توانمندی ها، استعدادها و رشد شناختی و شخصیتی در این دوران از حساسیت خاصی برخوردار است و اگر بخواهیم افرادی خلاق، نوآور و سازنده تربیت کنیم باید از نخستین پایه های زندگی آغاز کنیم.

"کودکان خلاق به دنیا می آیند تورنس ( 1962 ). اما خلاقیت بسیاری از آنها در حدود 10 سالگی دچار افت می شود. حسینی ( 1381 ) .

با توجه به اینکه در بازی های رایانه ای سختگیری و فشار برای جدی گرفتن فعالیت های آموزشی توسط مربی وجود ندارد فرصت بیشتر برای تجربه روش های کودک محور وجود دارد؛ از طرفی بازی با رایانه موجب آموزش کار با رایانه نیز می شود.

دنیای بازی های رایانه ای سرشار از شگفتی هاست. جایی که کودکان را تا مرز تحقق رویاها می برد و آنان را در دنیایی از هیجان و ماجرا جویی ها رها می کند. در این دنیای مجازی کودکان در عین پیروز شدن، شکست می خورند و در عین ازاد بودن در جبر قرار دارند. یادآوری این موضوع مهم است که اعلام شود منظور از بازی های رایانه ای بازی های استاندارد است.

" یکی از راههای رشد و توسعه قوه خلاقیت و ابداع در کودکان پرداختن به فعالیت هایی همچون رایانه و بازی های رایانه ای استاندارد است که خود حاصل خلاقیت مغز آدمی بوده بنابراین، این قوه را در کودکان تقویت می کند." ( فرهودی 1387 ).

بازی های شبیه سازی در ارضای حس کنجکاوی و ماجراجویی کاربران، "طرح جهان تخیلی فردا" فن آوری در جهان آینده. " اعطای نقش های ماجراجویانه به زنان. " همگی موجب پرورش مهارت هایی چون پرورش قوه تخیل و خلاقه و حل مسئله در آنها می شود. در همین رابطه منطقی(1380) در مقاله خود به این موضوع اشاره کرده که: " میزان انگیزه و یادگیری دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری با برنامه های آموزشی رایانه ای به شکل معناداری ارتقاء یافته". همچنین بازی های رایانه ای بر آموزش زبان مردم و افزایش سرعت خواندن در آموزش زبان تاثیر داشته که همین تاثیر موجب می شود که حساسیت ذهن کودکان ارتقاء یابد ( اسدی 1387) بازی های رایانه ای موجب می شود که بچه ها به کاوش و تجسس بپردازند و این مورد، موجب ارتقاء حافظه و تمرکز می شود. در اغلب بازیها کودکان به انتخاب گزینه های مختلف، دستور دادن، هدایت کردن، جستجوی دقیق و کاوشگرانه در محیط مربوط به بازی خود می پردازند. که اکثر آنها در برگیرنده بحث، گفتگو، پیش بینی، تصمیم گیری در روی صفحه کلید است و همه این تمرینات در ارتقاء فاکتورهای خلاقیت مانند بسط که استعداد توجه به جزئیات، اصالت (استعداد، تولید ایده های بدیع، غیرعادی و تازه ) انعطاف پذیری ( استعداد تولید ایده ها، یا روش های بسیار گوناگون)، سیالی (استعداد تولید ایده های ) فراوان است می شود.

کالین تی و مک کارتی در سال 2001 تحقیقی با عنوان " تاثیر بازی های شبیه سازی رایانه ای بر یادگیری و یاددهی، هوش و خلاقیت" انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که بکارگیری بازی های شبیه سازی رایانه ای بر یادگیری و یاددهی دانش آموزان مقطع راهنمایی تاثیر داشته اما بر هوش دانش آموزان تاثیر ندارد. همچنین دریافتند که این بازیها بر خلاقیت دانش آموزان در دو بعد سیالی و انعطاف پذیری تاثیر دارد.

بومن وروتر در سال 1999 در پژوهش های خود در باره تاثیر بازی های رایانه ای در افزایش خلاقیت کودکان دریافتند که برخی بازی های رایانه ای به سبب آنکه از انعطاف پذیری لازم برخوردار بوده و از ساخت مشخصی برخوردار نیستند؛ افزایش خلاقیت کودکان و نوجوانان را فراهم آورده و بر میزان توانمندی کودکان در حل مسائل می افزاید. ( منطقی 1380 ).

لیو در سال ( 1998) در بررسی تاثیر خودآموزی فرارسانه بر تفکر خلاق دانش آموزان مدارس ابتدایی کلاس چهارم دریافت که نمرات چهار عامل سیالی، انعطاف پذیری، اصالت و بسط سه گروه دانش آموزان تیز هوش، متوسط و ضعیف به طور معنی داری که از طریق آموزش به کمک کامپیوتر و بازی های رایانه ای افزایش یافته است. افزودن بر موضوعات بالا کودک در فرآیند انجام بازی های رایانه ای مطالب و موضوعات متنوع و مهیجی را می آموزد، با انجام بازی ها ظرفیت ها و توانایی های خویش را افزایش داده و آنها را غنی می سازد. در این میان، علاوه بر تقویت هوش یکی از فرآیندهایی که به وفور تقویت می شود. اصالت یا همان قوه ابتکار کودک است که دلیل آن روبرویی او با مجهولات، مشکلات و معماهای متعدد موجود در بازی هاست و چون کنترل بازی را در دست دارد سعی می کند برای رسیدن به پاسخ ها و هدف؛ کنجکاوی به خرج دهد. راههای تازه بیافریند و در واقع از این طریق به افزایش عامل اصالت ( ابتکار) خود دست می زند.

بازی های رایانه ای به گونه ای هستند که کودک از خطا و اشتباه نمی ترسد، توسط دیگران ارزیابی نمی شود. رقابت با دیگران ندارد لذا احساس آرامش می کند و با همین وضعیت تصمیم می گیرد.

آمابلی ( 1996 ) می گوید: صرفا" در انتظار ارزیابی بودن، خلاقیت را در افراد بویژه کودکان تضعیف می کند. رقابت نیز بسیار پیچیده تر از ارزیابی و پاداش است.
در هر صورت بازی های آموزشی رایانه ای با ویژگی های منحصر به فرد خود، جذابیت، بکارگیری همزمان حواس چندگانه، تعامل یادگیرنده با موضوع، محیط یادگیری و فضای آموزشی جذاب لذت بخشی را برای یادگیرندگان فراهم می کنند که به صورت خودانگیخته و با اطمینان خاطر به یادگیری می پردازند. در این محیط قابلیت تکرار و بازخورد سریع، فراهم بودن امکان یادگیری با سرعت لازم یادگیرنده، عدم ترس از تنبیه و آزادی عمل در جریان یادگیری و .... موجب افزایش انگیزه یادگیری، عمق و پایداری آن و نگرش مثبت دانش آموز نسبت به درس و مهارت مورد نظر می شود. کلیه این عوامل نیز فراهم شدن امنیت روانی دانش آموزان و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس و رشد مهارت های گوناگون را بدنبال دارد. (فرهودی 1387).

بازی های رایانه ای نوعی سرگرمی تعاملی است که توسط یک دستگاه الکترونیکی مجهز به پردازشگر یا میکروکنترلر انجام می شود بسیاری از بازی های رایانه ای به دلیل تولید تصویر متحرک با قابلیت نمایش روی صفحه تلویزیون یا نمایشگر رایانه، باری ویدئویی نیز محسوب می شود.
 

گونه های بازی های رایانه ای عبارتند از:

آموزشی

اتومبیل رانی

مسابقه اتومبیل رانی

استراتژی

تصاویر دو بعدی، موسیقی متن و در بطن بازی بودن کودک و نوجوان همراه با سایر شخصیت های بازی، تصاویر پرتحرک، صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به انسانهای تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطرح خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که فرد خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.

محاسن بازی های رایانه ای برای کودکان

یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند؛

تکرار موضوعات و مرور قسمت را امکان پذیر می کند؛

امکان خلق نقاشی و داستان را دارد؛

علاقه مند شدن به تاریخ یا جغرافیا را به همراه دارد؛

کودک بدون اینکه نقاشی کثیف شود می تواند رنگی را که دوست ندارد عوض کند؛

مفاهیم و مبانی ریاضیات را به کمک شکلهای کودکانه به کودک آموزش می دهد؛

کودک بیمار احتیاج کمتر به داروهای مسکن ( به دلیل سرگرم شدن به بازی ) دارد؛

کنترل در دست بچه هاست.

معایب بازی های رایانه ای برای کودکان

الف) آسیب های جسمانی

ب ) آسیب های روانی - تربیتی

ج ) تقویت حس پرخاشگری

د ) انزواطلبی

ه ) تنبل شدن ذهن

و ) تاثیر منفی در روابط خانوادگی

ز ) افت تحصیلی

رهنمودها

از بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها معماهایی را حل کنند استفاده شود.

بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسئله ساز است.

والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص دهند تا به بازی رایانه ای عادت نکنند.

بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاهها و میادین بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند. تا کودک به اندازه معقول از بازی ها استفاده نماید.

کودک در فاصله نزدیک به رایانه ننشینند.

از رایانه های با صفحه کوچک استفاده شود. ( صفحه کوچک موجب می شود چشم کودک کمتر آسیب ببیند ).

نور صفحه تلویزیون را کم کنند.

بچه ها بین دو نوبت بازی استراحت کنند.

چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.

روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.

بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط در روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.
 

منابع

اسدی، نسترن ( 1382 )، شناخت و آموزش خلاقیت در مدارس، تهران، انتشارات عابد

اسدی، نسترن ( 1378 )، خلاقیت در ساخت بازی ها در آموزشها، تهران

حسینی، افضل السادات ( 1381 )، نقش معلم در خلاقیت دانش آموزان، گردآوری: ملکی، حسن، نشر انجمن اولیاء و مربیا

فرهودی، هاجر (1387 )، بررسی تاثیر استفاده از بازی های آموزشی رایانه ای بر افزایش خلاقیت کودکان مقطع سوم دبستان، تهران، مجموعه مقالات اولین کنفراس خلاقیت شناسی.

منطقی، مرتضی ( 1380 )، بررسی پیامدهای بازی های ویدیوئی و رایانه ای،تهران : نشر فرهنگ دانش

 

****

منبع : مقاله "   خلاقیت در بازی های کامپیوتری      " تالیف : دکتر نسترن اسدی - انتشار سایت فکرنو -اردیبهشت 1389

نگاهی‌ به‌ تاثیرات‌ بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ بر نوجوانان

 علاقه‌ و استقبال‌ از بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ به‌ حدی‌ است‌ که‌ به‌ گفته‌ کارشناسان‌ نیمی‌ از رایانه‌های‌ شخصی‌ بیشتر به‌ منظور بازی‌ خریداری‌ می‌شود.

این‌ در حالی‌ است‌ که‌ بیش‌ از 73 درصد دانشمندان‌ از پرداختن‌ به‌ بازی‌های‌ کامپیوتری‌ کاربران‌ را منع‌ می‌کنند،خواه‌ آن‌ بازیها ساده‌ یا مشکل‌ باشند. بسیاری‌ از دانش‌ آموزان‌ با فرا رسیدن‌ فصل‌ تابستان‌ اوقات‌ فراغت‌ خویش‌ را با بازیهای‌ رایانه‌یی‌ سپری‌ می‌کنند.

این‌ بازیها که‌ به‌ سطوح‌ سنی‌ پایین‌تر یعنی‌ 3 سال‌ رسیده‌ به‌ عنوان‌ وسیله‌گذران‌ اوقات‌ فراغت‌ به‌ عرصه‌ بزرگسالان‌ نیز کشیده‌ شده‌ است‌. دنیای‌ پرهیاهوی‌ بازی‌ رایانه‌ بیش‌ از پیش‌ در بین‌ خانواده‌های‌ ایرانی‌ گسترش‌ یافته‌ است‌.

بازار داغ‌ بازی‌ رایانه‌، بازار سیاه‌ وسیعی‌ در سطح‌ کشور به‌ وجود آورده‌ است‌ که‌ به‌ دلیل‌ عدم‌ وجود قانون‌ کپی‌رایت‌، عناوین‌ متنوع‌ بازی‌های‌ تولیدکشورهای‌ دیگر با قیمتی‌ نازل‌ در بازار عرضه‌ می‌شوند.

در ایران‌ تحقیق‌ مدونی‌ که‌ به‌ بررسی‌ شیوع‌ و گستردگی‌ بازیهای‌ ویدیویی‌ رایانه‌یی‌ پرداخته‌ باشد وجود ندارد. بازیهای‌ ویدیویی‌ رایانه‌یی‌ در ایران‌، شاید با یک‌ تاخیر 1510 ساله‌ نسبت‌ به‌ غرب‌ درجامعه‌ پدیدار شده‌ است‌ و شروع‌ به‌ رشد کردند.

کلوپ‌های‌ ویدیویی‌ که‌ از آغاز در سطح‌ شهرهای‌ مختلف‌ کشور شکل‌ گرفتند چیزی‌ بیشتر از یک‌ مغازه‌ متوسط‌ یا کوچک‌ نبودند که‌ با تغییر شکل‌ ابتدایی‌ به‌ شکل‌ محل‌ مراجعه‌ انبوه‌ کودکان‌ و نوجوانان‌ 7 تا 20 ساله‌ مشتاق‌ به‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ درآمدند. نخستین‌ دستگاه‌هایی‌ که‌ در این‌ کلوپ‌ها به‌ کار گرفته‌ می‌شدند آتاری‌ و میکرو بودند که‌ با گذر زمان‌ و فراگیرتر شدن‌ دستگاه‌های‌ پیشرفته‌تری‌ که‌ از گرافیک‌ و پردازش‌ بالاتری‌ برخوردار بودند جای‌ خود را به‌ سگا، سونی‌،پلی‌استیشن‌ و کامپیوتر دادند. دامنه‌ سنی‌ مراجعان‌ به‌ کلوپ‌های‌ ویدیویی‌ در ایران‌ 7 تا 20 سال‌ گزارش‌ شده‌ است‌. گسترش‌ روزافزون‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ در خانواده‌های‌ ایرانی‌ نشان‌ از گسترش‌ فرهنگی‌ نوین‌ در جامعه‌ است‌.

عدم‌ توجه‌ به‌ تفکر و فرهنگ‌ صحیح‌ بازیها می‌تواند خشونت‌ را در بین‌ کاربران‌ افزایش‌ دهد. یکی‌ از اشتباهات‌ متداول‌ که‌ گریبانگیر صنعت‌ بازی‌ رایانه‌یی‌ در ایران‌ است‌، درک‌ نادرست‌ از روند تولید یک‌ بازی‌، یا بطور کلی‌ صنعت‌ تولید بازیهاست‌. بیشتر قشر متخصا و تولیدکننده‌ در زمینه‌ رایانه‌، از مقاطع‌ مدیریتی‌ تا مقاطع‌ اجرایی‌ به‌ تولید بازیهایی‌ به‌ صورت‌ یک‌ تفریح‌ یا سرگرمی‌ یا یک‌ امر غیر جدی‌ نگاه‌ می‌کنند. شاید دلیل‌ وجود چنین‌ فکری‌ لفظ‌ بازی‌ باشد، به‌ این‌ صورت‌ که‌ چون‌ محصول‌ نهایی‌ این‌ پروسه‌ یک‌ سرگرمی‌ و تفریح‌ است‌، پس‌ از تولید آن‌ هم‌ چیزی‌ شبیه‌ به‌ همین‌ مورد است‌. وجود چنین‌ طرز فکر اشتباهی‌ به‌ عنوان‌ معضل‌ همواره‌ مانع‌ از سرمایه‌گذاری‌ و پرداختن‌ هزینه‌های‌ مادی‌ و معنوی‌ از سوی‌ مدیران‌ و متخصصان‌ تولید نرم‌افزار در داخل‌ کشور برای‌ تولید بازیهای‌ رایانه‌یی‌ بوده‌ و هست‌. اصولا تولید یک‌ بازی‌ رایانه‌یی‌ جز در مواردی‌ خاص‌ فرق‌ چندانی‌ با دیگر محصولات‌ نرم‌افزاری‌ ندارد که‌ آن‌ تفاوت‌ها هم‌ در جدیت‌ و روند اصولی‌ و مهندسی‌ تولید یک‌ نرم‌افزار نیستند و به‌ مسائل‌ دیگری‌ مربوط‌ می‌شوند. این‌ موارد باعث‌ شده‌ فعالیت‌های‌ معدودی‌ هم‌ که‌ از سوی‌ برخی‌ شرکت‌های‌ داخلی‌ در زمینه‌ تولید بازی‌ها صورت‌ گرفته‌ است‌ فقط‌ جنبه‌ نمایشی‌ و جنبی‌ داشته‌ باشد و به‌ عنوان‌ فعالیت‌ اصلی‌ و زمینه‌ کاری‌ یک‌ شرکت‌ مطرح‌ نباشد.

ابعاد فرهنگی‌ مختلفی‌ نیز در مورد بازیهای‌ کامپیوتری‌ در داخل‌ کشور ناشناخته‌ مانده‌ یا مورد بی‌توجهی‌ قرار گرفته‌اند. از جمله‌ آنها، بعد رسانه‌یی‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ است‌. امروزه‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ به‌ عنوان‌ یک‌ رسانه‌ نسبتاص گسترده‌ و جذاب‌ در دنیا مطرح‌ هستند و یک‌ چنین‌ رسانه‌یی‌ درست‌ مانند دیگر رسانه‌ها، دارای‌ توان‌ بالایی‌ در برخی‌ زمینه‌ها است‌. به‌ عنوان‌ مثال‌ می‌توان‌ به‌ تبلیغات‌ تجاری‌، تبلیغات‌ فرهنگی‌، آموزش‌ و خیلی‌ موارد دیگر اشاره‌ کرد که‌ متاسفانه‌ فرهنگ‌ ایجاد و استفاده‌ هیچ‌ یک‌ از آنها (در یک‌ بازی‌ کامپیوتری‌) در کشورمان‌ جا نیفتاده‌ است‌ و به‌ بازی‌ فقط‌ به‌ عنوان‌ تفریح‌ و گذران‌ وقت‌ نگاه‌ می‌شود. اینها همه‌ به‌ نوعی‌ به‌ عدم‌ وجود فرهنگ‌ صحیح‌ تولید و استفاده‌ از بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ برمی‌گردد.

البته‌ شاید بتوان‌ گفت‌ که‌ صداوسیما تاحدودی‌ خواسته‌ و ناخواسته‌ به‌ اهمیت‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ پی‌ برده‌ است‌. گواه‌ این‌ مطلب‌ برنامه‌های‌ متعدد تلفنی‌ است‌ که‌ هرچند تنها 30 درصد از خصوصیات‌ یک‌ بازی‌ رایانه‌یی‌ را دارا هستند، اما با استقبال‌ عمومی‌ همراه‌ شدند. بسیاری‌ از کاربران‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ از خستگی‌ چشم‌، پایین‌آمدن‌ انرژی‌ بدن‌، کندشدن‌ تصمیمات‌ و ... شکایت‌ می‌کنند. در این‌ مورد نتایج‌ یک‌ تحقیقات‌ نشان‌ می‌دهد هیجان‌های‌ رایانه‌یی‌ می‌تواند به‌ تخریب‌ یا کندی‌ عملکرد ذهنی‌ کاربر منجر شود. اعتیاد به‌ بازیها، پرخاشگری‌، شرط‌بندی‌،کم‌شدن‌ علاقه‌ به‌ فعالیت‌های‌ بدنی‌،فرار از مدرسه‌، دزدی‌ برای‌ تهیه‌ پول‌ بازی‌، صرف‌ پول‌ تغذیه‌ برای‌ بازی‌،گوشه‌گیری‌ و آسیب‌دیدن‌ بینایی‌ کاربران‌ و ده‌ها تاثیر مخرب‌ دیگر از عوامل‌ اعتیاد به‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ است‌. تحقیقات‌ انجام‌ شده‌ حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ کودکان‌، جوانان‌ و والدین‌ نسبت‌ به‌ بازیهای‌ ویدیویی‌ رایانه‌یی‌ در مجموع‌ دید مثبتی‌ دارند.

خانواده‌ها سعی‌ دارند با سرگرم‌کردن‌ فرزندانشان‌ به‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ از شیطنت‌های‌ آنان‌ در امان‌ باشند. تقویت‌ زبان‌ انگلیسی‌ و آشنایی‌ با فن‌آوری‌ روز از جمله‌ عواملی‌ است‌ که‌ موافقت‌ والدین‌ را با بازیهای‌ رایانه‌یی‌ جلب‌ می‌کند و آنان‌ این‌ موضوع‌ را نه‌ تهدید دانسته‌ بلکه‌ از وجود چنین‌ فن‌آوری‌ نیز خرسند هستند. دکتر قاسم‌ قاضی‌ روانشناس‌ با اشاره‌ به‌ عدم‌ تعهد شرکت‌های‌ سازنده‌ بازیهای‌ کارتونی‌ به‌ دنیای‌ ساده‌ و صمیمی‌ کودکان‌ را مساله‌ مهمی‌ دانست‌ که‌ در جریان‌ بازیهای‌ کارتونی‌ الکترونیکی‌ مشاهده‌ می‌شود.

وی‌ می‌افزاید: «بازیهای‌ رایانه‌یی‌ در جریان‌ ارایه‌ مضامین‌ جذاب‌ و گیرای‌ خود، با ارایه‌ صحنه‌های‌ پرخشونت‌ و خشن‌، طرح‌ اسلحه‌های‌ مختلف‌، تاکید بر سرعت‌ بیشتر، به‌ نمایش‌ گذاشتن‌ برهنگی‌ و... زمینه‌ ارایه‌ فرهنگ‌ خاصی‌ که‌ بازیهای‌ رایانه‌یی‌ مبلغ‌ آن‌ هستند را برای‌ جوانان‌ فراهم‌ می‌آورند.»

وی‌ تصریح‌ کرد: «تحلیل‌ رفتن‌ افراد در بازیهای‌ رایانه‌یی‌ به‌ سبب‌ افراط‌، بتدریج‌ از جهان‌ اطراف‌ بریده‌ و دور می‌شوند.» قاضی‌، چاقی‌ را یکی‌ دیگر از معضلات‌ اعتیاد به‌ بازی‌ رایانه‌ دانست‌ و افزود: «انجام‌ بازیهای‌ الکترونیکی‌، اسباب‌ خانه‌نشینی‌ نوجوانان‌ را فراهم‌ می‌آورد، که‌ همین‌ امر می‌تواند منجر به‌ بروز چاقی‌ شود که‌ این‌ خود به‌ نوعی‌ مشکل‌ زیستی‌ محسوب‌ می‌شود و آسیب‌های‌ مختلف‌ دیگری‌ را در پی‌ دارد.» بازیهای‌ ویدیویی‌ رایانه‌یی‌ ابعاد مثبت‌ و منفی‌ بسیاری‌ را در اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ ایجاد کرده‌اند و بازتاب‌ اثرات‌ آنها در کشورمان‌ نیز در حال‌ شکل‌گیری‌ است‌، بدین‌ روی‌ ضرورت‌ بررسی‌ هرچه‌ بیشتر آثار این‌ بازیها را انکارناپذیر می‌سازد.

منبع:www,rajanews.com

1.خشونت و پر خاشگری
شاید به جرات بتوان گفت که یکی از تاثیرات منفی استفاده زیاد از بازی های رایانه ای که مورد اتفاق نظر در بین تمام کارشناسان می باشد افزایش روحیه خشونت و پر خاشگری در میان میان کاربران بازی های رایانه ای می باشد.
2.بنا به اعتقاد دی گاتانو و بندر(DeGaettano and Bander 1996)بازیهای ویدئویی/اینترنتی خشونت آمیز پیام‌های کاذب و گمراه کننده ذیل را به بازیگران القاء می‌دارد:

- مشکلات می‌تواند به سرعت و با سرمایه شخصی اندک رفع گردد
-بهترین راه برای حل مشکلات حذف نمودن منبع و علت مشکل است
-غرق شدن در قانون بازی ویدئویی نشات گرفته از واقعیت صرفنظر ازمورد سؤال قرار دادن قوانین مورد قبول و پذیرش می‌باشد
-بهره جستن از رفتارهای غریزی به جای رفتارهای متفکرانه و مسوولیت دار درقبال واکنش به مشکلات

می توان خشونت در بازی های رایانه ای را به دوگروه خشونت انسانی و خشونت خیالی تقسیم بندی کرد علاوه بر این می توان برای هر یک از این گروه ها زیر گروه های را نیز تعریف کرد .بازی های سوم شخص و بازی های اول شخص.

در بازی های سوم شخص کاربر شخصیتی را که دست به اقدام خشونت آمیز می زند کنترل می کند ولی در بازی های اول شخص به ما اجازه داده می شود که از پشت اسلحه به بازی نگاه کنیم گویی که خود ماشه می کشیم و دیگران را به قتل می رسانیم.

باید خاطرنشان ساخت که دو تیرانداز مسؤول تراژدی (Columbine)درسال 1999 در آمریکا مثال خوبی از حساسیت جوانان نسبت به تصاویر خشونت آمیز رسانه‌های الکترونیک می‌باشند.حدس و گمان بر این است که دو پسر(دو تیرانداز) مقلد شخصیتهایی بودند که آنها در کامپیوترهای خانگی‌ خود در نقش آنان بازی کرده بودند . براساس گزارشات رسانه‌ها،دو تیرانداز،اریک هریس(Eric Harris)و دیلان کیبولد(Dylan Kiebold)از انجام بازی DOOM که از جانب ارتش ایالات متحده به منظور آموزش سربازان برای کشتن مؤثرتر و کارآمدتر مجوز و پروانه گرفته بود، لذت می بردند.

افرادی که تا به حال با یک اسلحه واقعی شلیک نکر ده اند و فقط به تمرین تیر اندازی با بازی های ویدیویی سرگرم بوده اند به هنگام تیر اندازی با یک اسلحه واقعی برای اولین بار،عالی هدف گیری می کنند. در پرونده دادگاهی مایکل کارنیل ،پسر چهارده ساله اهل پادوکا ،که سه دانش آموز را به قتل رساند ه بود آمده است که او ظرف 30ثانیه ،9 گلوله شلیک کرد که 8 تای آن به هدف خورد .سه نفر که از ناحیه سر و گردن مورد اصابت گلوله قرار گرفته بودند کشته شدند.و یک نفر تا آخر عمر فلج شد تا آنجا که اطلاع دارم هیچگاه در سوابق پلیس یا ارتش یا حتی سوابق جنایی چنین هدف گیری ماهرانه ثبت نشده است.

هر روز بازی های جدیدی تولید و به بازار عرضه می شوند که خشونت در آن موج می زند.
صحنه هایی چون خفه کردن همراه با صدای شکستن مهر های گردن،استفاده از ضربات مشت و پا و ... همراه با صدای شکستن استخوانهای دشمن، استفاده از سلاح های سرد مانند چاقو ، خنجر ،شمشیر و مانند همراه با افکتهای چون صدای ناله و پاشیدن خون به اطراف و ... قتل افراد عادی به خاطر سرقت ،ماشین ربایی ،استفاده از سلاح های گرم، ترسیم خون در بازی، نمایش خون حاصل از قطع عضو و...

به عنوان مثال در مجموعه بازی رایانه ای GTA کاربر اقدام به ضرب و شتم نیروهای پلیس می کند، ماشین سرقت می کند، مردم عادی رهگذر در خیابان مانند زنان ،افراد مسن سال را مورد ضرب و شتم قرار می دهد و اقدام به سرقت پولهای آنها می نماید.

از دیگر این بازی ها می توان به بازیهایی چون بازی مکس پین (Max payne ) ، بازی مافیا (Mafia) ،بازی هیت من(Hitman)، بازی آی جی آی ( IGI 1 و....اشاره کرد.)

2- تبلیغ فرهنگ برهنگی و نمایش صحنه های غیر مجاز اخلاقی
متاسفانه یکی از مشترکات تصویری و گرافیکی بسیاری از بازیها نمایش تصاویر عریان یا با پوشش بسیار کم زنان که هیچ سنخیتی با فرهنگ ملی و اسلامی کشور ما ندارد.

به عنوان مثال در سایتهای خبری اعلام شد که در بازی به نام سرقت بزرگ اتومبیل: سن آندریاس (GTA: san Andreas) دارای صحنه های ضد اخلاقی بوده و حتی در بسیاری از کشور ها مانند استرالیا فروش این بازی ممنوع شد.

به جرات می توان گفت بیشتر بازی های رایانه ای کم و بیش دارای این مشکل می باشند. نگاهی به بازی های موجود در بازار کشورمان که بدون هیچ گونه محدودیتی به فروش می رسد می توان به این موضوع پی برد. بازی های چون مکس پین(MAX PAYNE)،سیمز(The Sims و Sim City)،بازی Far Cry ، بازی Catwoman،بازی تام رایدر ( Tomb Raider)و...

3-تبلیغ فرهنگ غرب
به نظر می رسد یکی از کار کردهای بازی های رایانه ای تبلیغ فرهنگ و شیوه زندگی در غرب می باشد. همان گونه که در استراتژی ملی برای امنیت داخلی آمریکا بیان شده: ما هرگز در جنگ علیه تروریسم جهانی فراموش نمی کنیم که نهایتا به خاطر ارزشهای دمکراتیک و شیوه زندگی خود جنگ و مبارزه می کنیم .

شاید بتوان گفت مجموعه بازی سیمز (SIMS )نمونه بارز در این مورد باشد.
در این بازی رایانه ای شما دیگر بازی نمی کنید بلکه برای اولین بار در یک بازی زندگی کنید ... طعم یک زندگی مجازی اما کاملا واقعی رابا تمام جزییات آن بچشید ... همراه با شخصیت خود متولد بشوید ، رشد کنید ، به مدرسه بروید ،به دانشگاه بروید ، سرکار بروید ، ازدواج کنید ، بچه دار بشوید ، پیر شوید و سرانجام بمیرید ...
اما در تمام مراحل بازی زندگی شما به سبک غرب زندگی می کنید .
مواردی چون تغییر چیدمان وسایل خانه و تنوع این محصولات،تغییر آرایش به دلخواه،انتخاب انواع لباس و پوشش مانند لباس ورزشی ،لباس خواب،لباس میهمانی و... انتخاب انواع موسیقی غربی برای گوش کردن وتعاملات و روابط اجتماعی میان زن و مرد و......

4- اصرار بر انجام خطا و گناه
یکی از تاثیرات منفی بازی های رایانه ای اصرار و تکرار خطاو انجام گناه می باشد.

5-از بین بردن قبح گناهان
قبح موضوعات را از بین می برد. این بازی ها نیز نوعی ابزار مدرن برای قبح شکنی هستند. قبح اعمالی چون جنایت و قتل ، سرقت ، قمار ، اعمال منافی عفت ، استعمال مواد مخدر و....

شناخت اندکی که نسبت به این صنعت در کشور ما وجود دارد، باعث شده است تا بیشتر افراد، بازی های کامپیوتری را ویژه کودکان بدانند و آن را نوعی تفریح جهت اوقات فراغت بپندارند. حال آنکه در اکثر کشورهای جهان، این بخش از علوم ICT جزو تخصص های مهم به شمار می رود و اهمیت بسزایی دارد. هم اکنون رشته معماری و طراحی بازی های کامپیوتری در بسیاری از دانشگاه های معتبر جهان تدریس می شود و فارغ التحصیلان این رشته ها مانند میلیون ها نفر دیگر در این صنعت نوین، مشغول به کار می شوند.

متاسفانه یکی از باورهای اشتباه در مورد بازی های کامپیوتری این است که این بازی ها تاثیر مخربی بر روح، روان و شخصیت افراد دارند. هر از گاهی اخباری از مناطق مختلف جهان به گوش می رسد که فلان نوجوان به دلیل اینکه مثلا 15 ساعت بدون وقفه مشغول بازی با کامپیوتر بود، دچار حمله های عصبی شد و کارش به بیمارستان کشید!

آیا چنین مواردی می تواند دلیلی بر نفی عملکرد مثبت بازی های کامپیوتری باشد؟ 15 ساعت رانندگی مداوم نیز می تواند هر انسانی را از پای درآورد. آیا به این دلیل میتوان گفت رانندگی، سرتاسر ضرر و تاثیر منفی است؟ 15 ساعت گوش کردن به ملایم ترین موسیقی ها نیز می تواند اعصاب را دچار اختلال کند. آیا این دلیلی بر نادیده گرفتن ارزش های هنری موسیقی است؟

اگر کمی واقع بینانه تر نسبت به این قضیه برخورد کنیم، مطمئنا قضاوت ما توام با اشتباه کمتری خواهد بود. امروزه جامعه شناسان به تاثیرات مثبت بازی های کامپیوتری بر رفتارهای فردی و اجتماعی پی برده اند. بازی Sims یکی از صدها نمونه ای بشمار می رود که به همین منظور و با همین دید تهیه شده است.

عرضه این بازی بر نحوه برخورد اجتماعی و معاشرت میلیون ها نفر در سرتاسر جهان و به خصوص در ایالات متحده آمریکا، تاثیرات شگرفی پدید آورد. حال که در عصر نوین به سختی می توان جوانان را از کامپیوترها جدا کرد و همین موضوع باعث دوری آنها از محیط های اجتماعی، دوستان و عدم آشنایی با روش های برقراری ارتباط و آداب معاشرت شده است، پس چه راهی بهتر ازآنکه با کمک همین کامپیوترها نسبت به آموزش چنین مواردی به آنها اقدام شود؟

● خشونت در بازی های کامپیوتری

یکی دیگر از مواردی که بیش از سایر نکات به عنوان جنبه منفی بازی های کامپیوتری مطرح می شود، میزان خشونت به کار رفته در آنها است. اولین نکته ای که ذکر آن لازم به نظر می رسد، این است که بازی های به اصطلاح خشن در بدبینانه ترین حالت، تنها 20 درصد از کل بازی های تولید شده در جهان را به خود اختصاص می دهند.

البته در این که تعدادی از بازی های کامپیوتری خشونت زیادی دارند بحثی نیست و دقیقا به همین دلیلESRB (برد درجه بندی نرم افزارهای تفریحی) نسبت به درجه گذاری بازی ها اقدام می کند تا والدین و فرزندان آنها با شناخت بیشتری نسبت به خرید بازی خود اقدام کنند. از سوی دیگر حدود 80 درصد بازی های کامپیوتری، عاری از هرگونه خشونت و صرفا به منظور به کار گیری قوه تخیل، ادراک و تصمیم گیری کاربران طراحی شده اند.

به عنوان مثال، بازی های سبک استراتژی امروزه به ابزاری کارآمد برای بررسی روش های مدیریت سازمان دهی و تدوین الگوهایی از این دست بدل شده اند و در بسیاری از کلاس های آموزشی، از این بازی ها به عنوان ابزاری برای درک بهتر موارد درسی استفاده می شود.

عوارض و مشکلات بازی های رایانه ای

بهتر است بدانید بازی های رایانه ای و الکترونیکی دشمنان درجه یک سلولهای مغزی افرادند که به مرور زمان می توانند منجر به  از بین رفتن این سلولها شوند!

وقتی کودکی به دنیا می‌آید، در دوران کودکی خود از دو مرحله‌ی من فاعلی و من مفعولی عبور می‌کند کودک در سه سال اول در مرحله من فاعلی قرار دارد، در این دوران خود را می‌شناسد، نام خود را می‌داند و حرکت با دست و پای خود را می‌آموزد.

مرحله دوم از سه سالگی به بعد شروع می‌شود، در این مرحله‌، وی با ابزار بازی، جهان اطراف خود را می‌شناسد، و همیشه یک شخص یا شی دیگر وجود دارد، پس رابطه‌ی او با دیگری، در قالب بازی و شکل می‌گیرد و نتیجه‌ی آن را خود مفعولی یا تصمیم یافته می‌گویند.

در این گزارش قصد داریم شما را با علت گرایش افراد به بازی‌های رایانه‌‌ای آشنا کنیم.

اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای را جدی بگیرید

فرهادی فوق تخصص روانپزشکی با اشاره به اثر منفی اعتیاد کودکان و بزرگسالان به بازی‌های رایانه‌ای می‌گوید: یکی از خطرناک‌ترین اثرات منفی بازی‌های رایانه‌ای روی افراد، اعتیاد به بازی‌هاست، که در هر کودک، نوجوان و بزرگسال وجود دارد، این تهدید آن‌قدر جدی است که گاه منجر به مرگ فرد می‌شود، تصور بیشتر خانواده‌ها این است که در بازی‌های رایانه‌ای، فرد مداخله فکری مداوم دارد اما واقعیت این است که مداخله فکری وجود ندارد، بلکه این بازی‌ها سلول‌های مغزی را گول می‌زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می‌دهند.

 بازی‌های رایانه‌ای، علت اصلی افت تحصیلی در افراد است

وی ادامه می‌دهد: عوامل بسیاری در جهت سقوط تحصیلی دانش‌آموختگان وجود دارد که مهم‌ترین آن اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای است، این امر باعث درگیری ذهن دانش‌آموزان می‌شود که نتیجه‌ی این درگیری انحراف از مسیر آموزش است، بدون شک بازی‌های رایانه‌ای مهمترین علت مؤثر در افت تحصیلی است چرا که دانش‌آموز وقت زیادی را صرف بازی کردن می‌کند.

 بازی‌های که جنگندگی را می‌آموزند

فرهادی معتقد است: فرد برای رسیدن به مرحله بعدی با نیروهای دشمن می‌جنگد، بنابراین خشونت در وی افزایش می‌یابد. خشونت مهم‌ترین محرکه‌ای است که در طراحی جدیدترین بازی‌های رایانه‌ای به حد افراط از آن استفاده می‌شود.

چرا خانواده‌ها از اینترنت ترس دارند؟

این فوق تخصص روان‌پزشکی می‌گوید:استفاده از اینترنت یک فعالیت زمانگیر است، پس می‌تواند مدت تعامل کودک با خانواده‌اش را کاهش دهد، اینترنت کشمکش‌های زیادی را در خانواده ایجاد می‌کند، گاهی این کشمکش ناشی از دستیابی کودک به اطلاعات خصوصی والدین می‌باشد.

والدین نگران هستند که اینترنت، کودک را از سایر فعالیت‌ها منحصر کند و اثر ایزوله کننده‌ای روی او داشته باشد.

 فردی که منفعل بازی می‌کند تا انتهای عمر منفعل می‌شود

وی ادامه می‌دهد: در بازی‌های رایانه‌ای کودک به تنهایی بازی می‌کند و گاه بدون برنامه‌ریزی ساعت‌ها مشغول بازی می‌شود، کودکی که به تنهایی بازی کند تا انتهای عمرش منفعل می‌ماند برخی از خانواده‌ها مانع انجام بازی‌های الکترونیکی از سوی فرزندان خود می‌شوند و در واقع با مخالفت‌ کردن، فرزندان را نسبت به این بازی‌ها حریص‌تر می‌کنند و از طرفی کودکان از هر فرصتی، حتی پنهانی، سعی در استفاده از این بازی‌ها دارند.

 رایانه و افزایش رفتارهای ضد اجتماعی در افراد

در یک مطالعه ۵۰ درصد خانواده‌ها بیان کردند که مدت زمانی که آنلاین هستند، کمتر با یکدیگر صحبت می‌کنند و ۴۱ درصد موافق یادگیری رفتارهای ضد اجتماعی در این مدت بودند. در چند سال اخیر کامپیوتر و اینترنت به تدریج تا حدی جای تلویزیون را گرفته است و احتمال می‌رود که در آینده‌ای نزدیک نقش عمده‌تری از تلویزیون را در زندگی افراد داشته باشد.

 والدین دقت کنند

در همین راستا فردی‌پور، متخصص روان‌شناسی نیز می‌گوید: مغز خزنده بلافاصله در مقابل چیزی که می‌بیند واکنش نشان می‌دهد و به آن فکر نمی‌کند اما در مغز عالی اطلاعات بینایی تجزیه و تحلیل می‌شود و واکنش با تأخیر صورت می‌گیرد. بازی‌های کامپیوتری مغز خزنده را تحریک می‌کنند و به همین دلیل است که بچه‌هایی که زیاد به این بازی‌ها می‌پردازند، دائماً دست خود را تکان می‌دهند، تصمیمات آنی می‌گیرند و هیجانات خلقی خود را آنی‌ نشان می‌دهند.

 بازی‌های رایانه‌ای، تأثیرات مثبت نیز دارند

وی ادامه می‌دهد: کودکانی که به بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازند،‌ یادیگری آسان‌تر و راحت‌تری دارند، کاربران برای این که نقش یک بازی را یاد بگیرند، به مهارت‌های گوناگون نیاز دارند که شاخص‌ترین آن‌ها مهارت حل مسئله است، این بازی‌ها باعث افزایش دقت دیداری و تفکر خلاق می شود. کودکان می‌توانند نقاشی‌ها یا داستان‌های جدیدی را خلق کنند و مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل‌های مختلف و ساده یاد می‌گیرند هم‌چنین این بازی‌ها باعث می‌شوند که کودکان کمتر به مسکن نیاز داشته باشند.

 اما چه باید کرد؟

فردی‌پور معتقد است: والدین باید تا حد زیادی با بازی‌های رایانه‌ای آشنا باشند و بدانند که هر بازی برای چه سنی است. آنها می‌توانند در این زمینه، از کارشناسان کمک‌ بگیرند و استفاده از بعضی بازی‌ها را برای فرزندان مجاز کنند، فرزندان باید بدانند که از رایانه هم مانند دیگر وسایل زندگی، متعادل استفاده کنند و بهترین راه‌ حل برای این موضوع، خارج کردن رایانه از اتاق کودک است.

گفتنی است، استفاده از بازی‌های فکری و معمایی یکی از راه‌های رشد خلاقیت و نوآوری در بچه‌هاست. بازی‌هایی که بیشتر، سلول‌های مغزی را به کار وادار و فکر کودکان را درگیر کنند بسیار مفید هستند. نرم افزارهای آموزشی نیز می‌توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.

#اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای#انجام بازی‌های الکترونیکی#بازی‌های رایانه‌ای#تاثیرات مخرب بازی‌های رایانه‌ای#عوارض خطرناک بازی‌های رایانه‌ای#گرایش افراد به بازی‌های رایانه‌‌ای

ذهن کودکان بازار هدف بازیهای رایانه ای

یکی از راهبردهای جنگ نرم دشمن این است که ما را از تاثیرات مثبت بازیهای رایانه ای غافل کند و مانع پیشرفت کشور در صنعت سودآور و فرهنگ ساز بازی های رایانه ای شود.گروه اجتماعی، یکی از راهبردهای جنگ نرم دشمن این است که ما را از تاثیرات مثبت بازیهای رایانه ای غافل کند و مانع پیشرفت کشور در صنعت سودآور و فرهنگ ساز بازی های رایانه ای شود.

فضای مجازی دربردارنده ی فرصت های زیادی است که خیلی اوقات از آن غفلت می شود. این فضا تنها برای سرگرمی نیست. شاید خیلی از ما ندانیم که در شبکه های اجتماعی هستند گروه هایی که بحث های علمی و تخصصی را به طور جدی پیگیری می کنند. یکی ازاین گروه ها «فرهنگخانه» است. گروهی با صد نفر عضو که همگی از چهره های شناخته شدۀ فرهنگی، علمی و پژوهشی کشور هستند. این گروه هر شب راس ساعت 9 شب جلسات خود را با موضوعات و دغدغه های فرهنگی و رسانه ای برگزار می کند.

به گزارش بولتن نیوز، تاثیر بازی های رایانه ای بر آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان موضوع یک مناظره وایبری است که با حضور و مشارکت فعال محمد صادق افراسیابی؛ مدیرگروه علمی تخصصی روابط عمومی دانشکده ی خبر، دکترمهدی بوترابی؛ مدیر گروه سایتهای پرشین بلاگ، کیوان نقره کار؛ کارشناس مجری وبرنامه ساز حوزه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال در شبکه های صدا و سیما، سید جهانگیر آقازاده؛ کارشناس فناوری اطلاعات و رئیس سابق مرکز فناوری اطلاعات سازمان صدا و سیما، هادی خدادادی؛ کارشناس رسانه و تهیه کننده شبکه های تلویزیونی، مریم مویدی؛ رئیس خانه ی مد و کارشناس ارشد تجارت بین الملل، مائده شیرپور؛ کارشناس خبرنگاری، سیما پاتیمار؛کارشناس ارشد مدیریت دانش، فاطمه اصلان زاده؛ کارشناس ارشد ادبیات و دانشجوی دکترای سیاستگذاری فرهنگی و راحله حقیقی؛ کارشناس مدیریت دانش انجام شد. آنچه در پی می آید مشروحی از این مناظره وایبری است.

مریم مویدی(مدیر خانه مد و کارشناس ارشد تجارت بین الملل): در مورد موضوع امشب باید اول در مورد حساسیت بازار هدف صحبت کنیم. بازیهای رایانه ای، بسیار ظریف و نامحسوس، بازار هدف مطرح یعنی کودکان را نشانه گرفته است، باید در نظر بگیریم که گاهی عدم وجود بازیهایی با فرهنگ و نمادهای بومی، ما را به بیراهه می کشاند.

مهدی بوترابی(مدیر گروه سایتهای پرشین بلاگ): بازی رایانه ای فقط برای کودکان نیست.
محمد صادق افراسیابی(مدیرگروه علمی تخصصی روابط عمومی دانشکده ی خبر): آقای دکتر بوترابی درست میفرمایند. تا الان بیشتر در خصوص بازیهای رایانه ای به عنوان سرگرمی صحبت شده است  اما واقعیت آن است که بازیهای رایانه ای علیرغم داشتن ظاهر سرگرم کننده، کاربردهای فراوان دیگری هم دارند این کاربردها گاه فرصت و گاه تهدید تلقی میشوند قبل از آنکه نظر خودم را در خصوص کارکردهای آموزشی و پرورشی بازیهای رایانه ای بیان کنم، میخواهم نظر شما را در مورد بازیهای رایانه ای جویا شوم. اساسا چه قدر با بازیهای رایانه ای آشنایی دارید و نگرش شما نسبت به استفاده از بازیهای رایانه ای چیست؟

سید جهانگیرآقازاده(کارشناس فناوری اطلاعات و رئیس سابق مرکز فناوری اطلاعات سازمان صدا و سیما): باید در مورد جنبه های مثبت بازی های رایانه ای صحبت کنیم چون فعلا مد شده است که از هر پدیده تکنولوژیک بد گویی کنند.
مریم مویدی: دیگر زمان تحلیل جدی و فراتر از شعارهای رادیویی و تلویزیونی است.
سید جهانگیر آقازاده: بازی ها بویژه آنهایی که جنبه های اجتماعی را سیموله می کنند بهترین ابزار آموزش فرایند اجتماعی کردن نقش برای کودکان است. در ابتدایی که بازی سیمز ساخته شد آنقدر جنبه های آموزشی آن قوی بود که در برخی مدارس غرب به عنوان واحد آموزشی تدریس می شد. کسانی که یکبار این بازی را دیده باشند به اهمیت بالای نقش آن در اجتماعی کردن کودکان اعتراف می کنند. آشنایی با نهاد خانواده ، تربیت کودک ، روابط با همسایگان ، انتخاب شغل ، مقررات تامین اجتماعی و.... همه اینها در قالب بازی و سرگرمی البته مطابق فرهنگ غالب در کشور سازنده امکان پذیر است.

محمد صادق افراسیابی: با صحبت آقای آقازاده موافقم.
مائده شیرپور(کارشناس خبرنگاری): بازی های کودکان را باید جدی گرفت و فرهنگ سازی و جنگ نرم از همین جا شروع می شود هر چیزی را می شود خیلی آسان با بهره گیری از بازیها از کودکی در کشور فرهنگ سازی کرد.
سید جهانگیر آقازاده : اگر یکبار به این فرض هم شانس فکر کردن بدهیم که کشورهای غربی همه بازی هایشان را برای ما نمی سازند بلکه خودشان هم نیت هایی برای جامعه خودشان دارند شاید واقع بینانه تر با این پدیده برخورد کنیم بگذارید مثال دیگری بزنم دهها بازی استراتژیک ساخته شده بازی هایی که معاملات ، سازماندهی ، مدیریت ، مهارت های پیش بینی رفتار طرف مقابل و... را تقویت می کنند این بازی ها شکل ساده سازی شده و امروزی همان شطرنجی است که ایرانی ها قرنها پیش ابداع کردند اگر امروز جهان با شطرنج قوای فکریش را تقویت می کند چرا ما با بازی های استراتژیک اینکار را نکنیم. مثال دیگر بازی های ورزشی  بویژه آنهایی که بصورت تعاملی طراحی شده اند شرایطی فراهم می کنند که در محیط کوچک خانه بسیاری از مهارت های بدنی کودکان تقویت شود و انرژی های آنان آزاد شود. همه بازی ها برای تهاجم به دیگر کشورها طراحی نشده اند هر چند پشت همه چیز قطعا فکر ، فرهنگ و ایدئولوژی وجود دارد.
کیوان نقره کار(کارشناس مجری وبرنامه ساز حوزه آی تی در شبکه های صداوسیما): به نظر می رسد  بایستی بازیها را از مناظر مختلف بررسی کرد  از نگاه صنعتی، یعنی مقوله اقتصادی. از نگاه هنری یعنی ژانر و گرافیک و زیبایی. از مقوله اجتماعی یعنی خانواده، آموزش و اوقات فراغت. از نگاه فرهنگی تبادل و انتقال فرهنگها و ... که هرکدام از اینها متناسب با بازی ساز، نوع استفاده و استفاده کننده دارای ارزش و ضد ارزش می شود که البته اینها با یکدیگر هم پوشانی هم دارند. مثلا در بازیهای ورزشی که ذات آن خوب است، ایا نحوه و زمان بازی یا تناسب بازی با مخاطب نباید در نظر گرفته شود؟

آقازاده : معلوم است که باید تناسب بازی با مخاطب در نظر گرفته شود حتی پشت اکثر بازی ها سن مناسب آن درج شده است.
نقره کار: یکی از شروط انتخاب بازی صحیح شرط تناسب سنی است در این رابطه خوشبختانه به همت بنیاد ملی بازیهای رایانه ای خصوصا در دولت تدبیر و امید اطلاع رسانی مناسبی انجام شده و این را اکثر والدین می دانند اما مشکل زمانی است که ما نحوه درست بازی کردن را نمی دانیم چه زمانی بازی کنیم؟ چقدر بازی کنیم؟ چگونه بازی کنیم؟
سیما پتیمار(کارشناس مدیریت دانش): البته غیر از مواردی که آقای نقره کار اشاه کردند، بومی سازی بازی با توجه به ویژگی فرهنگی از اهمیت ویژه برخوردار است.
نقره کار: درست است اما والدین بازی بومی را می خرند اما مشکل زمانیست که نمی دانیم چگونه با این بازی در منزل با همدیگر تعامل کنیم. آیا وظیفه ی والدین صرفا خرید بازیست ؟
آقازاده : اگر برخورد ما سلبی صرف نباشد و باور کنیم که این پدیده فناوری هم خوبی و هم بدی دارد و مقاومت بی شناختمان را کنار بگذاریم آنوقت است که بازی را یاد می گیریم و در کنار کودکانمان به آموزش آنها و راهنمایی شان می پردازیم.

پاتیمار: معرفی و اطلاع رسانی در مورد بازی ها به والدین خیلی مهم است، اغلب والدین از بازیها و شرایط استفاده از آن اطلاع ندارند. تبلیغات و اطلاع رسانی در این حوزه متاسفانه بسیار ضعیف است.
آقازاده : نسل قدیم ما ( والدین ) طوری تحت بمباران تبلیغات توطئه انگاشتن موبایل و بازی و لب تاپ و .... بزرگ شده اند که نسل جوانتر و فاجعه آمیز تر نسل کودکان، امروز با آنها هزاران سال مجازی فاصله گرفته اند.
نقره کار: ممنون کاملا موافقم. شکاف دیجیتال متاسفانه ناشی از درک ما نسبت به جهان مجازیست.
افراسیابی: من فکر میکنم، قدرتمندترین رسانه برای انتقال مفاهیم بازیهای رایانه ای است. لازاراسفیلد و هاولند معتقد بودند رسانه ها نمیتوانند به مردم بگویند چگونه فکر کنید و فقط می گویند به چه چیزی فکر کنید. اما من معتقدم بازی های رایانه ای تنها رسانه ای است که به تنهایی و بدون استفاده از شیوه های مکمل قدرت تغییر نگرش و رفتار مخاطب را دارد.
نقره کار: اما رسانه همیشه تاثیر دارد.
افراسیابی: استدلال من این است که بازیهای رایانه ای حس هم ذات پنداری را به مخاطب منتقل میکند و از طریق ایجاد تصویری جدید از زیست جهان مخاطب باورها، احساسات و در نهایت نگرشهای او را تغییر میدهد.
نقره کار: بله بازیهای رایانه ای در بعد انتقال فرهنگ و آموزش در حال حاضر به دلیل تعاملی بودن و ایجاد حس هم ذات پنداری بهترین رسانه ها هستند.
آقازاده : حالا با این اوصاف سالهاست که اخبار ما فقط به جنبه های اغراق آمیز منفی بازی می پردازد. برخی سخنوران ما هم که نانشان در صهیونیستی و فراماسونری خواندن همه بازی های رایانه ای است، از غفلت صدا و سیما استفاده کرده و به این بهانه خود را بیشتر مطرح می کنند.
نقره کار: موافقم حتی سریالهای  حوزه فناوری هم همیشه بعد منفی را نشان می دهند و البته اخبار هم همین طور. ما به عنوان کاربر باید بدانیم که کجا و چگونه از تکنولوژی استفاده کنیم.
افراسیابی: اتفاقا تحقیقات نشان میدهد که هشتاد درصد بازیهای رایانه ای دارای تاثیرات مثبت هستند.

شیرپور: البته بازیها باید جذابیت هم داشته باشند.
افراسیابی: ببینید ... شما انواع مختلفی از بازیهای رایانه ای مثبت را دارید. بازیهای فکری، بازیهای آموزشی، بازیهای مهارت افزایی، بازیهای ورزشی، بازیهای استراتژیک و در نهایت بازیهای رایانه ای مرتبط با سبک زندگی. اجازه بدین از همین مورد آخر شروع کنم. بسیاری از بازیهای رایانه ای تحت وب که از طریق اینترنت دانلود و اجرا میشود، مرتبط با سبک زندگی هستند. این بازیها به مخاطب می آموزند چگونه میتواند در برقراری ارتباط با دیگران موفق تر باشد؟ چه نوع پوششی مناسب حضور در جامعه است؟ چه شیوه ای از محاوره باعث پر رنگ شدن حضور افراد در جامعه میشود و... البته بازیهای غربی سبک زندگی غربی و بازیهای ایرانی سبک زندگی ایرانی را ترویج می کنند. یکی دیگر از مزایای فوق العاده بازیهای رایانه ای افزایش حس خلاقیت است. بازیهای خوب حس خلاقیت مخاطب را به شدت افزایش میدهند. الان در جهان امروز مهمترین ملاک نخبه بودن فرد برخورداری از قدرت خلاقیت و نوآوری است و در نهایت بازیهای رایانه ای میتوانند در خدمت آموزشهای مختلف از آموزش زبان گرفته تا آموزشهای درسی تخصصی و آموزشهای مهارتهای مرتبط با زندگی واقع شوند.
آقازاده: با فرمایشات آقای افراسیابی موافقم.
افراسیابی: آقای دکتر بوترابی فرمودند بازیهای رایانه ای مخصوص کودکان نیست، این حرف درست است. بنده خودم شخصا از بازیهای آموزشی، مهارت افزایی و سبک زندگی استفاده های زیادی برده ام.

نقره کار: منظور بازیهای آموزش محور تناسب داده شده با فرد یا سازمان است.
افراسیابی: بله! توضیح شما دقیق بود. آیا ما که اعضای یک گروه فرهنگی هستیم، در زندگی خودمان از بازیهای رایانه ای استفاده می کنیم؟ بازیهای رایانه ای مفید کجای زندگی ما هستند؟ آیا ما فرزندانمان را به طور نامحسوس و هدایت شده به سمت بازیهای رایانه ای خوب و سالم دعوت میکنیم یا هنوز به شکل سنتی فکر میکنیم بازیهای رایانه ای صرفا یک سری بازی برای سرگرمی و گذران وقت است؟
شیرپور: من اهل بازی نیستم شایدم وقت ندارم فقط گاهی شطرنج
نقره کار: اساسا اسم بازی این تفکر را در هرکسی به وجود می اورد که مقوله ان سرگرمی است.
آقازاده : متاسفانه ذهن بسیاری از افراد خصوصا مذهبی ترها طی سالها به گونه ای تنظیم شده که بازی های رایانه ای ابزار جنگ نرم و مخرب و پر ا ز زیان می دانند. همین هم باعث مقاومت آنان در مقابل این پدیده شده است و سرعت بالای پیشرفت کودکان باعث افتراق و تقویت اختلاف دیجیتال بین نسل ها می شود.
افراسیابی: اگر چنین نگاهی دارید حتما مطرح کنید چون این بحثها در جامعه منتشر میشود و خیلی ها از بحث های ما به عنوان یک منبع معتبر مورد استناد قرار میگیرد.
آقازاده : نسل های جوانتر نسل هایی هستند که اصطلاحا به نسل هایی با second screen معروفند یعنی همواره در کنار اسکرین اول (مثلا تلویزیون ) با اسکرین دومشان مثل موبایل اطلاعات تکمیلی را می گیرند این نسل دیر باورتر ، باهوش تر و سریع الذهن تر است، نحوه تفکر این نسل خطی نیست انشعابی است.

نقره کار: چون امکان دریافت اطلاعات از منابع گوناگون را دارند و البته از سنین پایین تر.
آقازاده : آنها بطور همزمان چندین منبع را پردازش می کنند، جهانی ترند ، زبان بلدند باور کنید درک پدیده ای چون کودکان امروز بزرگترین خدمت به فرهنگ فردای ماست ... شاید برای اینکه سرمان را از زیر برف درآوریم کمی هم دیر شده باشد.
نقره کار: و هر لحظه که می گذرد متاسفانه این شکاف چند ده برابر عمیق تر می شود این کودکان را چه کسانی باید درک کنند؟ دوستان ، والدین، جامعه یا دولت؟
آقازاده : خودمان به عنوان نخبگان فرهنگی باید اول از دنیای تئوریک و آکادمیکمان خارج شویم و برویم در سطح جامعه واقعیت ها را آنطور که هستند درک کنیم نه آنطور که دوست داریم.
نقره کار: ما سی سال یا چهل سال یا پنجاه سالمان است و خودمان خیلی خودمان را قبول داریم بخصوص اگر نخبه هم باشیم. چگونه باید این تابو را بشکنیم؟  سخت است و چگونه باید این کودکان عصر تکنولوژی درک شوند ؟ ما باید اندازه آنها شویم؟ تکنولوژی را نگه داریم؟ آنها را نگه داریم ؟ یا همه با فناوری حرکت کنیم؟

آقازاده : اول باید متفاوت بودن را بد ندانیم، اصول ساده ای نظیر این اقدام، شاید مشکل زبان متفاوت را حل کند، اینکه منابع اطلاعات نسل های نو دیگر منابع سنتی نیست به ما کمک می کند که تا حدودی درکشان کنیم و گاهی باید باور کنیم این حقیقت تلخ را که آنان بر خلاف تصور ما بسیار داناتر از نسل ما هستند در حوزه جهان نو! من پدر های زیادی را می شناسم که تحصیل کرده و مدیرند اما از ارسال یک پیامک ساده عاجزند.
نقره کار: متاسفانه ... و از آن بد تر هم نمی خواهند یاد بگیرند.
آقازاده : به هر حال بچه های ما برای دنیایی تربیت می شوند که ما در آن نخواهیم بود ... اگر زبانشان را یاد نگیریم نمی توانیم مواریث فرهنگی مان را که به امانت نزد ماست به آنها منتقل کنیم. بازی های رایانه ای یکی از این زبانها و ابزارهای انتقال میراث فرهنگی است. مسئولیت نسل ما بسیار سنگین است. ما در عصر انتقال اعصار زندگی می کنیم .... ما متولد شده  اعصاری هستیم که ذره بنیادی آن اتم بود و فرزندانمان بزرگ شده عصر انفورماتیک اند که ذره بنیادی آن bit  است.
نقره کار: تشبیه جالبی بود.
آقازاده : همه چیز عصر فردا با دوران کودکی ما متفاوت است اینها خانه هایشان را با آجر نخواهند ساخت ، ماشین هایشان در کارخانه تولید نمی شود آنها را پرینت خواهند کرد.
نقره کار: البته خودشان هم طراحی کرده اند.
آقازاده : دقیقا ... تا اینها را نفهمیم نخواهیم توانست امانتی که پدارانمان به ما سپرده اند را به نسل بعد تحویل دهیم.
نقره کار: شاید این انتقال فرهنگ از بستر مجازی باشد  متفاوت با انگونه که ما تحویل گرفته ایم.
آقازاده : کانال مهم نیست محتوا منظور است بازی ها از جمله این کانالها هستند.
نقره کار: درست است. پس لاجرم باید این فضای جدید را در بضاعت و نیاز خود بشناسیم.
آقازاده: دقیقا متاسفانه کم کار کرده ایم لازم است بزرگسالانمان را آموزش دهیم شاید این رسالت جدید ما باشد
نقره کار: بنابراین رویکرد فکری خود را باید تغییر دهیم. خود من به عنوان یک فعال حوزه فناوری اطلاعات و یک کارشناس و برنامه ساز رسانه ای سعی می کنم در برنامه های رادیو یا تلویزیون که دارم بیشتر از قبل مخاطبان بزرگسال را خطاب قرار دهم هرکدام از ما می تواند در این فرهنگ سازی سهیم باشد.
هادی خدادادی(کارشناس رسانه و تهیه کننده ی برنامه های تلویزیونی): به نظر با توجه به همه فوایدی که بازی های رایانه ای برای سنین مختلف دارند مرز بین استفاده درست و نادرست است که عموما نوع تاثیر گذاری مثبت یا منفی را مشخص میکند و فرهنگ سازی درست در این زمینه میتواند خیلی موثر باشد.

نقره کار: نحوه استفاده قطعا یکی از پارامترهای مهم است و فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی لحظه به لحظه  با سرعت روز افزون  و با  شکلهای گوناگون در زندگی ما حضور و نفوذ پیدا می کنند. زمانی اندازه کامپیوتر ها به وسعت ساختمان های چند طبقه بود ولی الان در قالب تراشه های سلامت و درمان در حال راهیابی و نفوذ به درون گوشت و خون و رگمان هستند. فناوری ها آمده اند که در خدمت بشر باشند نه بشر در خدمت فناوری  .... اگر بدانیم که چگونه از ان بهره ببریم قطعا برنده خواهیم بود.
فاطمه اصلان زاده (فوق لیسانس علوم ارتباطات و دانشجوی دکترا): من بر اساس بحثی که دوستان ارائه کردند و با یک نگاه کارشناسی با هدف ارائه ی جمع بندی می خواهم بگویم خیلی از کارشناسان تربیتی معتقدند که بازی های رایانه ای منجر به پرورش استعداد، ایجاد خلاقیت و افزایش تمرکز در کودکان و نوجوانان میشود و به نظر می رسد باید با آموزش والدین در مدارس و ارائه مشاوره های آموزشی به آنها تلاش کنیم تا اثرات سوء این بازی ها را کاهش دهیم در اینجا نقش آموزش و پرورش پر رنگ تر می شود تا در حد لازم و ضرورت از انزوا، پرخاشگری و افت تحصیلی که مهمترین آسیب های بازی های رایانه ای هستند جلوگیری کند.
آقازاده : انزوا و پرخاشگری به نوع بازی برمی گردد بعضی بازی ها پرخاشگری را تقویت می کنند اما نمی توان گفت همه اینگونه اند نظیر فیلم ها اتفاقا برخی بازی ها می تواند مهارت اجتماعی کودکان را افزایش دهد و به کودکان منزوی و خجالتی کمک می کند که بر ترسشان از جمع کم کم غلبه کنند.
اصلان زاده: به عبارتی ابزارهای فناورهای رایانه ای که حاصل عصر فناوری است بر ابعاد خلاقیت کودکان تاثیر بسیاری داشته است بنابراین باید با اتخاذ تدابیر لازم در اموزش وپرورش و سایر نهادها فرهنگی این بازی ها را هدفمند کنیم به نظر می رسد که مسئولان و متصدیان امر نیز باید با خلاقیت به ساماندهی این بازی ها بپردازند تا همانطور که دوستان اشاره کردند نسل های آینده ی ما از مواریث فرهنگی خود فاصله نگیرند البته در این میان بومی سازی بازی های رایانه ای نیز بسیاراهمیت دارد.
آقازاده : البته ترس های سنتی که از همه پدیده های نو وجود دارد سالهاست باعث شده که جنبه های منفی بازی ها بصورت غلو آمیزی بزرگنمایی شوند و عملا نسل مسن تر که بیشتر از رسانه های سنتی تاثیر می پذیرد نسبت به بازی های رایانه ای نگرش منفی داشته باشد تا حدی که این پدیده را سلاحی برای جنگ نرم و تهاجم فرهنگی و... عنوان دهند رسانه هایی چون صدا و سیما هم سالها در این نگرانی دمیده اند و با مثال آوردن از برخی بازی ها ی خشن یا سیاسی هدفمند غربی تلاش کرده اند کل این فناوری را زیر سئوال ببرند.
اصلان زاده : با بومی سازی و ساماندهی بازی های رایانه ای می توان تهاجم فرهنگی دشمن را خنثی کنیم که مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال با همکاری مرکز ملی فضای مجازی باید این کار را انجام دهند البته در همکاری های مشترک و چند جانبه با سایر سازمان و نهادها.

آقازاده : برای مقابله با تهاجم دشمن بخصوص نوع پیچیده فرهنگی اش ابتدا باید آن را واقع بینانه شناخت نه اینکه بی شناخت کافی ، هر پدیده نو را دشمن بپنداریم و ...
اصلان زاده : بخش های مختلفی از جمله بنیاد ملی بازی های رایانه با مشارکت سایر بخش های که ذکر شد می توانند نگرانی از برخی اثرات منفی را کاهش دهند. البته باید به این نکته هم توجه کنیم که ساخت بازی های رایانه ای پیچیدگی های خاص خود را دارد و به عبارتی همانطور که کارشناسان این عرصه گفته اند بعضا ساخت یک بازی رایانه ای به پیچیدگی ساخت یک فیلم پر هزینه هالیوودی است بنابراین مقابله با اثرات منفی آن نیز باید با برنامه ریزی دقیق همراه باشد.
راحله حقیقی(کارشناس مدیریت دانش): بومی سازی صرفا به بودجه زیاد هم نیاز ندارد، بلکه اندشه و فکر خوب می خواهد، همین بازی آفتابه، که بیش از یک و نیم میلیون بار دانلود شده، مگر چقدر برای 3 جوان سازنده و خوشفکر آن هزینه داشته است؟
آقازاده : بازی های ولو کوچک با یک سناریوی دقیق و بسیار پیچیده تر از سناریوی فیلم ساخته می شوند ... برای هر صحنه و اکشن باید مدتها فکر کرد. تولید بازی خوب بیشتر حاصل خلاقیت و کار تیمی ست هر چند برای برخی تجهیزات پول هم لازم است.
حقیقی: دقیقا ، یک لحظه فکر کنید، واقعا همه بازیهایی که خارج از ایران تولید میشود، گرافیک فوق العاده دارند؟ چه بسیار بازی هایی که نه سناریوی بی نظیر دارند و نه گرافیک فوق العاده، اما متاسفانه آنچنان روح نوجوانان را خراب میکنند که بیا و ببین.
آقازاده : حق با شما است، اما همه بازی های موفق که فکر و سناریوی عالی دارند تیمی ساخته می شوند.

افراسیابی : ضمن احترام به همه ی دوستان، من فکر می کنم مساله ای که الان وارد آن شدیم موضوع جدیدی است که کمی از بحث اولیه ی ما یعنی تاثیرات مفید بازیهای رایانه ای فاصله دارد. بنابراین پیشنهاد می کنم جمع بندی خانم اصلانزاده را بپذیریم و در نشست مجازی دیگری به موضوع بازیهای رایانه ای به عنوان یک صنعت مهم در دنیا توجه کنیم و ببینیم رکود صنعت بازیهای رایانه ای در ایران چه دلایلی دارد.
حقیقی : هر چند در خصوص این موضوع حرفهای زیادی برای گفتن دارم اما من هم با فرمایش آقای افراسیابی موافقم. پس انشائ الله در مناظره ی وایبری دیگر به موضوع مقایسه ی صنعت بازیهای رایانه ای در ایران و جهان می پردازیم.

تاثیر بازی‌های رایانه‌ای بر مغز کودکان

بازی‌های رایانه‌ای که امروزه تقریبا در بیشتر خانه‌ها راه یافته‌اند، هم تاثیرات مثبت و هم منفی روی مغز کودکان دارند. مثلا، بازی‌های خشن، بخش کنترل‌کننده مغز کودک را بشدت تضعیف می‌کنند؛ البته بازی‌های آموزشی مفید هم می‌توانند تاثیر بسزایی در رشد و پیشرفت کودکان داشته باشند.

به گزارش جام جم آنلاین،به گفته کارشناسان، بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان بخصوص در سنین پایین می‌تواند در دید محیط، مهارت‌های یافتن راه، چرخش ذهنی و هماهنگی دست و چشم و نیز تصمیم‌گیری بسیار مفید باشد، اما تاثیر همین بازی‌ها روی مغز، ذهن و رفتارهای اجتماعی کودکان چه خواهد بود؟!

بازی‌های رایانه‌ای به‌دلیل داشتن صفحات گرافیکی، تنوع رنگ و سرعت زیاد تعویض صفحات، تاثیرات منفی روی مغز و اعصاب کودکان و حتی بزرگ‌ترها می‌گذارند و از این راه باعث برخی اختلالات روانی و رفتارهای خشونت‌آمیز می‌شوند.

همچنین بازی‌هایی که دارای اکشن‌های خشن هستند، برای کودکان اثرات خطرناکی را به همراه دارد، زیرا مغز آنها قابلیت تجزیه و تحلیل این تصاویر را ندارد.

پس اثرات مخربی بر ذهن آنان می‌گذارد. چراکه کودک تصاویر را واقعی فکر می‌کند و این بازی‌ها در ذهنیت او شکل می‌گیرد.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت آن بخش از مغز کودکان که مرتبط با احساسات و عواطف آنهاست، افزایش پیدا کرده و فعالیت آن بخش که کنترل مغز کودکان را در اختیار دارد، کاهش پیدا می‌کند.

بنابراین این بازی‌ها دشمن درجه یک سلول‌های مغزی آنها هستند که به مرور زمان می‌توانند به کوچک‌تر شدن و از بین رفتن این سلول‌ها منجر شوند.

اکثر این کودکان به مرور زمان در برقراری ارتباط با افراد خانواده، دوستان و... بشدت دچار مشکل می‌شوند. همچنین از دیگر اثرات منفی بازی‌های رایانه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ـ این بازی‌ها واکنش‌های عاطفی کودک را سرکوب می‌کنند.

ـ محتویات خشن بازی‌ها، رفتارهای تهاجمی را افزایش می‌دهند.

ـ خطر حملات ناگهانی بیماری صرع و اختلالات ناشی از حساسیت به نور را افزایش می‌دهد.

ـ بازی کردن‌های طولانی‌مدت ممکن است منجر به چاقی، حواس‌پرتی و ضعف عملکرد کودکان در مدرسه شود.

آیا می‌دانید بازی‌های رایانه‌ای باعث کوچک شدن قسمتی از مغز که وظیفه کنترل رفتارهای اجتماعی را برعهده دارد، می‌شوند و در قسمت سفید آن نیز ناهنجاری ایجاد می‌کنند.

مطالعات نشان داده کودکانی که بیش از حد از بازی‌های رایانه‌ای استفاده می‌کنند از طریق ام.آر.آی و اسکن مغزی، این مطلب به اثبات رسیده که آن قسمت از مغز که وظیفه رفتارهای اجتماعی و همچنین مهارت‌های شناختی را دارد، نسبت به حالت طبیعی کوچک‌تر شده است.

همچنین در اسکن‌های انجام شده ناهنجارهایی در قسمت سفید مغز که وظیفه هماهنگی میان مناطق مختلف مغز را به‌عهده دارد، مشاهده شده است.

بنابراین بازی‌های یارانه‌ای علاوه بر آسیب‌های شناختی در مهارت بروز احساسات، می‌تواند در قدرت تصمیم‌گیری کودکان تاثیرات منفی و غیرقابل جبرانی نیز بگذارد.

آیا می‌دانید بازی‌های رایانه‌ای بویژه بازی‌های خشونت‌آمیز چه قسمت‌هایی از مغز را تحت‌فشار قرار داده و چه تاثیراتی روی آنها می‌گذارد؟

ـ قشر جداری مغز

بازی‌هایی که نیاز به عملکرد لحظه‌ای دارند، این قسمت را فعال کرده که حرکات حساس را کنترل می‌کند.

بنابراین کودکانی که با بازی‌های دارای خشونت بالا بازی می‌کنند هم از افراد معمولی عصبانی‌ترند و هم عملکرد مغزی‌شان ضعیف‌تر است.

ـ لب جلویی مغز

یکی از تحقیقات نشان داده که تعداد بسیاری از بازی‌کنندگان، تنها می‌توانند مغز بازی‌های رایانه‌ای را داشته باشند.

این بدین معنی است که یک هفته بازی کردن بازی‌های خشن باعث کم شدن فعالیت لب جلویی مغزشان شده و باعث تغییرات خلقی در آنها می‌شود.

ـ قشر پشت استخوان پیشانی

بازی‌هایی که نیازمند تعقل هستند، این قسمت را فعال می‌کنند که کارش تصمیم‌گیری است. بنابراین وقتی بازی‌کنندگان به‌طور پیوسته به بازی‌های خشن می‌پردازند، کاهش قابل‌توجهی در این قسمت پیدا می‌شود.

در نتیجه باعث تغییرات خلقی ناگهانی و رفتارهای پرخاشگرانه می‌شود، که حتی پس از خارج شدن از بازی نیز ادامه می‌یابد.

ـ دپامین

دپامین تقریبا وسط مغز است و با انجام بازی‌های رایانه‌ای در مغز ترشح و باعث یادگیری بهتر و حس پاداش می‌شود.

بنابراین بازی کردن بازی‌های خشن باعث افزایش رفتارها، احساسات و تفکرات تهاجمی در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌شود.

ـ شعاع قشر کمربندی قدامی

دقیقا بعد از تیراندازی به وسیله اسلحه در بازی‌های رایانه‌ای این قسمت از مغز که مخصوص برنامه‌ریزی و امور ادراکی است، فعالیت بیشتری از خود نشان می‌دهد و تقویت می‌شود.

بنابراین یک هفته بازی کردن، بازی‌های خشن باعث کم شدن فعالیت در امور عددی می‌شود.

ـ شعاع قشر کمربند خلفی و آمیگدال

در حین تیراندازی و بعد از آن نقاطی مسئول تفکیک تضادهای رفتاری کاربر هستند. مطالعات نشان داده‌اند که بازی‌کنندگان ممکن است بخاطر مقابله با خشونتی که در بازی از خود نشان می‌دهند، واکنش‌های هیجانی خود را سرکوب کنند.

فرزندتان را در انتخاب بازی رایانه‌ای کمک کنید، چطور؟!

ما می‌توانیم به عنوان یک پدر و مادر آگاه و مسئول به فرزندمان در تشخیص مناسب یا نامناسب بودن بازی‌ها کمک کنیم، البته تا آنجا که ممکن است باید با روش دوستانه‌ای او را همراهی کنیم.

ـ ما می‌توانیم با بازی‌های رایانه‌ای و گذراندن دوره‌های آموزشی در این زمینه آشنا شویم و در صورت لزوم برخی نکات را از کودک دلبندمان یاد بگیریم.

ـ ما مثل یک دوست می‌توانیم به‌طور فعال در خرید بازی‌ها نقش داشته باشیم و سعی کنیم بازی‌هایی را برای فرزندمان انتخاب کنیم که مناسب سن او باشد. بنابراین باید از گروه سنی بازی‌ها آگاه شویم.

ـ تمام رسانه‌هایی را که فرزندمان از آن استفاده می‌کند، کنترل کنیم.

ـ زمانی را برای فرزند دلبندمان در نظر بگیریم و با او درباره بازی‌ها صحبت کرده و احساس او را درباره آن نیز جویا شویم.

ـ ما به عنوان یک پدر و مادر آگاه باید اطلاعات کاملی در مورد بازی‌ها کسب کنیم. هم بازی‌های فکری و هم اکشن را برای کودک خود انتخاب کنیم، اما مدت زمان استفاده از هرکدام را مشخص نماییم. به‌طور کلی مدت زمان بازی کودک در روز نباید بیشتر از دو ساعت باشد.

ـ والدین باید در نظر داشته باشند که تنها درصد محدودی از بازی‌ها بسیار خشن و نامناسب هستند و بسیاری از بازی‌ها اثرات مثبت زیادی می‌توانند روی کودک ما داشته باشند.

ـ ایده‌ها و اطلاعات خود را درباره بازی‌ها با والدین دیگر درمیان بگذاریم و از آنها کمک بگیریم.

و در پایان، دنیای امروز دنیای تکنولوژی است بنابراین گفتن این جمله که بازی‌های رایانه‌ای نامناسب هستند و باید جلوی آنها گرفته شود، سخنی نامعقول است.

در نتیجه باید بپذیریم که بازی‌ها وجود دارند و سالانه میلیون‌ها دلار صرف ساخت آنها می‌شود و فرزندان ما نیز به شیوه‌های مختلف به این بازی‌ها دسترسی دارند، بنابراین والدین باید نظارت خود را بر بازی‌ها بیشتر کنند.

مهمترین عوارض اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای

کد مطلب: 25228

تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۵۲

 

کودکانی که به این بازی‌ها معتاد می‌شوند به تنها بازی کردن و پرهیز از روابط اجتماعی گرایش دارند.

یک دکترای روانشناسی با بیان اینکه بروز رفتار ضد اجتماعی از معایب بازی‌های رایانه‌ای خشوت آمیز است، گفت: کودکانی که به این بازی‌ها معتاد می‌شوند به تنها بازی کردن و پرهیز از روابط اجتماعی گرایش دارند.

به گزارش میگنا، دکتر مهرانگیز شعاع کاظمی در گفت‌وگو با ایسنا ، با اشاره به اینکه بازی‌های رایانه‌ای نیز مانند بسیاری از شکل‌های نوین سرگرمی، محبوبیت گسترده‌ای در میان جوانان پیدا کرده است، گفت: این امر باعث بروز نگرانی‌هایی در خصوص اثرهای جانبی احتمالی آنها بر بازیکنان افراطی شده است.

وی اضطراب‌های همگانی در مورد این بازی‌ها را ناشی از دو عامل اصلی دانست و گفت: نخستین عامل به مقدار زمانی مربوط می‌شود که کودکان صرف بازی می‌کنند و دومین عامل با ماهیت بسیاری از بازی‌ها ارتباط دارد. این دانشیار دانشگاه الزهرا(س) یادآور شد: هنگامیکه کودکان به بهای نادیده گرفتن دیگر فعالیت‌های آموزشی، اجتماعی و اوقات فراغت، به صرف وقت برای بازی بپردازند، این بازی‌ها بالقوه زیان بار به شمار می‌رود.

شعاع کاظمی تصریح کرد: در این مورد نگرانی عمده آن است که بازی‌های ویدیوئی وقت فعالیت‌های دیگر چون انجام تکالیف مدرسه، مطالعه آزاد یا ورزش را بگیرند.
وی گفت: برخی کارشناسان معتقدند کودکانی که به این بازی‌ها معتاد شده‌اند، به تنها بازی کردن و پرهیز از روابط اجتماعی گرایش دارند.
این دکترای روانشناسی افزود: نگرانی از این بازی‌ها، حاصل مشاهده‌هایی است که نشان می‌دهد بسیاری از بازی‌ها موضوع‌های خشونت آمیز و ضد اجتماعی دارد و از این رو ممکن است گرایش‌های پرخاشگرانه بیشتری را در بازیکنان افراطی پدید آورد.

شعاع کاظمی در خصوص آسیب‌های جسمانی بازی‌ها گفت: چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می‌شود. مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می‌شوند که توجه نمی‌کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می‌آورند.

وی افزود: به دلیل اینکه کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت‌ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می‌شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف‌ها و مچ دست از دیگر عوارض کار ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
این دکترای روانشناسی یادآور شد: با بازی‌های کامپیوتری پوست فرد در معرض مداوم اشعه‌هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه منتشر می‌شود. ایجاد تهوع و سرگیجه به ویژه در کودکان و نوجوانان که زمینه صرع دارند نیز از دیگر عوارض بازی‌های رایانه‌ای است.

---------
میگنا: هرچند بازی‌های رایانه ای، می‌تواند میزان سطح اطلاعات کودکان و نوجوانان را افزایش دهد اما از سوی دیگر می‌تواند بر تمایلات و گرایش‌های آنان تاثیرگذار باشد. تنوع و محتوای تولیدات بازی‌های دیجیتالی همیشه والدین و متصدیان امر تربیت و پرورش کودکان را نگران و متوجه تاثیرات این بازی‌ها اعم از تاثیرات مخرب و سازنده آن می‌کرد، تا آنجا که تحقیقات گسترده ای در زمینه رابطه بین خشونت در کودکان و بازی‌های خشن کامپیوتری صورت گرفته است و این نظریه در دوران کنونی مخالفان و موافقان بسیاری دارد که بین خشونت زا بودن یا خشونت زدا نبودن بازی‌های کامپیوتری اختلاف نظر دارند.

کودکان به تدریج به اینترنت و بازی‌های رایانه ای، معتاد می‌شوند و مانند یک معتاد به مواد مخدر، هنگام دسترسی نداشتن به اینترنت و بازی‌های رایانه ای به هردلیلی، احساس می‌کنند که چیزی کم دارند. این کودکان برای فراهم آوردن امکانی برای ورود به سایت و بازی‌های مورد نظر برمی آیند و در این مسیر ممکن است حتی قراردادهای عرفی خانواده و جامعه و قوانین جاری را زیر پا بگذارند. کودکانی که با اینترنت و بازی‌های رایانه ای انس گرفته‌اند کم کم بر دنیای مجازی شخصی خود متمرکز می‌شوند، از دیگران دوری و ارتباطات خود را محدود می‌کنند.

این گونه کودکان مانند معتادان به مواد مخدر، انزواطلبی پیشه کرده و همه وقت هم و غم خود را صرف اینترنت و بازی‌های رایانه ای و تهیه بازی‌های جدیدتر و مهیج تر و کشف سایت های جالب تر می‌کنند. برخی از کودکان در ساعات تحصیل در مدرسه برای تعطیل شدن و بازگشت به منزل لحظه شماری می‌کنند تا هر چه زودتر خود را در عالم بازی‌های رایانه ای غرق کنند. گاهی حتی از رفتن به مهمانی‌های فامیلی یا دوستانه مرسوم سرباز می‌زنند تا برای بازی و وبگردی وقت کم نیاورند.
بی تردید استفاده بیمارگونه از بازی‌های رایانه ای یا اینترنت، کودکان و نوجوانان را از فعالیت‌های مفید و سازنده ای مانند فعالیت‌های درسی، ورزش کردن و ارتباط با دوستان و والدین، باز می‌دارد. اما نباید از این نکته غافل شد که با توجه به تولیدات روز افزون بازی‌های کامپیوتری و جایگاه خاصی که این بازی‌ها بین کودکان و نوجوانان پیدا کرده تا آنجا که مطلع بودن از این بازی‌ها و تجربه کردن آن‌ها برای نوجوانان به خصوص پسران شرکت در یک فعالیت اجتماعی محسوب می‌شود، نمی‌توان محدود کردن را تنها راه حل برای کاهش این نوع بازی‌ها دانست.

یک شنبه 12 مهر 1394 - 15:57:57

داعش نسخه دوم بازی رایانه ای کودکان رامیسازد

 

بازی رایانه ای گروه تروریستی داعش

العالم - گروه تروریستی داعش با هدف شستشوی مغزی کودکان و نوجوانان و تاثیرگذاری بیشتر بر آنها در حال ساخت نسخه دوم بازی موسوم به «صلیل الصوارم» (چکاچک شمشیرها) است.

به گزارش روز یکشنبه پایگاه خبری شبکه العالم، گروه تروریستی داعش درصدد است تا نسخه دوم بازی «صوارم» را تولید کند.
این گروه تروریستی نسخه اول بازی موسوم به «صوارم» را که مخصوص کودکان و نوجوانان است، پارسال ساخت و نسخه دوم این بازی نیز مخصوص نوجوانان 12 تا 19 ساله است. این بازی که مراحل مختلفی دارد با جنگ و درگیری و نیز انفجار آغاز و به آزادسازی برخی مناطق منجر می شود.
دکتر هانی الغامدی کارشناس امور خانواده و جامعه شناس در این خصوص به الوطن گفت: بازی رایانه ای وسیله و ابزاری برای هدایت و قالب سازی افکار کودکان و نوجوانان است تا به وسیله سناریوها و صحنه های رایانه ای ذهن کودکان را برای تاثیرپذیری آماده کنند که این بسیار خطرناک است.
گروه تروریستی داعش بازی «صلیل الصوارم» /چکاچک شمشیرها/ را پارسال بر روی سایت ویدیوئی یوتیوب بارگذاری و منتشر کرد که پس از آن 40 هزار بار دانلود شد و اکنون نیز این گروه تروریستی اعلام کرده است قصد دارد نسخه دوم این بازی را در همان چارچوب و برنامه ها برای کودکان و نوجوانان بیشتر بسازد.
این بازی تا حدود زیادی به بازی رایانه ای مشهور "GTA" شباهت دارد به گونه ای که برای کاربرانش مأموریت هایی از قبیل انفجار، کمین و تیراندازی و حمله را تعریف می کند. قهرمان های این بازی عناصر داعش هستند و دشمن هم نیروهای عراقی و آمریکایی می باشند. عناصر موجود در بازی اقدام به بمب گذاری، تک تیراندازی، درگیری، سرقت خودروها، خنثی سازی بمب و مین، سربریدن، منفجر کردن منازل و مساجد می کنند.

آثار مخرب روحی و جسمی در کودکان نتیجه برخی بازی‌های رایانه‌ای

به اشتراک بگذارید

Telegram WhatsApp Line Facebook Twitter Google+

کارشناس بازی‌های رایانه‌ای:

فاوانیوز: کارشناس فضای مجازی گفت: بازی های رایانه‌ای در
کنار محاسن‌شان، گاه آثار مخرب روحی و جسمی در کودکان و نوجوانان بر جای
می‌گذارند که با توجه به ظرافت فکر و ذهن‌شان، جبران آنها شاید برای همیشه
ناممکن باشد.

به
گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس، ”رضا صبح خیز“ کارشناس فضای مجازی ضمن
تدریس در کارگاه های غرفه پلیس فتا درباره بازی‌های رایانه‌ای، اظهارداشت:
بازی های رایانه ای؛ یکی از سرگرمی های کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی
بزرگسالان در عصر جدید به شمار می آید.

 

وی
ادامه داد: بازیهای مهیج و پرکشش، ساعت‌ها نوجوان و جوان ما را در مقابل
صفحه نمایشگر میخکوب می کند و همین امر باعث می شود او از دنیای واقعیات به
عالم تخیلات فرو رود و در این گیر و دار یا چیز اندکی را به او می آموزد و
یا چیزی را از او می‌گیرد، یا اینکه او را در تخیلات بی پایان به حال خود
رها می‌کند.

 

این
مدرس افزود:برخی بازی‌های رایانه ای در کنار محاسن شان، گاه آثار مخرب
روحی و جسمی در کودکان و نوجوانان بر جای می‌گذارند که با توجه به ظرافت
فکر و ذهن‌شان جبران آنها، شاید برای همیشه ناممکن باشد. 

 

وی
ادامه داد: در دنیای پرهیاهوی بازی‌های رایانه ای، آنچه بیش از پیش اذهان
را به خودش مشغول می‌کند، ورود بازی‌های رایانه‌ای خارجی با مفاهیم و
محتوای آمریکایی-غربی به منظور ترویج بی بندوباری و زندگی به سبک غربی ها،
آموزش و نحوه استفاده از مواد مخدر و تبلیغات ضد دینی در سطح جامعه و بین
مخاطبان مختلف کودکان، نوجوانان و جوانان است.

 

 صبح
خیز گفت: اختصاص ساعات زیاد برای بازی های رایانه‌ای، آسیب‌های جسمانی
فراوانی از جمله بروز تیک‌ها و فشارهای عصبی، سردرد، چشم درد، چاقی، کمر
درد، دردهای مفصلی انگشتان و مچ دست، کم خوابی و بی خوابی، اختلال در اشتها
و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی را نیز می تواند به همراه داشته
باشد.

 

این
مدرس ادامه داد: آسیب های اخلاقی و از بین بردن رابطه فکری و عاطفی
فرزندان و والدین از دیگر آسیب های بازی های رایانه ای است که کودکان را
تهدید می کند، همچنین برخی از کارشناسان معتقدند تماس بیش از حد با بازی
های رایانه ای موجب اعتیاد کودکان به اینگونه بازی ها می شود.

 

صبح
خیز در خاتمه تصریح کرد: دراین راستا باید با فرهنگ‌سازی در استفاده از
بازی های رایانه‌ای وهمچنین جایگزینی بازی‌های ایرانی نقشه دشمن را مبنی بر
هدف قرار دادن جوانان جامعه اسلامی نقش بر آب کرد.

تاثیر بازی های رایانه ای بر کودکان چیست ؟

تاثیر بازی های رایانه ای بر کودکان چیست ؟

کودکان یعنی امیدانسان برای رسیدن به آینده های زیبا.کودکان یعنی غنچه های

که سرانجام گل می شوندبهره می دهنداثرمی گذارندواثرشان دراندیشه هامی ماند

کودکان یعنی انچه که پدرومادررازنده نگه می داردوجاودانه ترمی سازد.

بازیهای رایانه ی دستگاههای مورداستفاده مثل:پلی استیشن.میکرو.سگاوگیم

و...که بطورکلی به بازیهای رایانه ای معروف هستندعلاوه برداشتن جذابیت

فراوان به دلیل تصاویر_گرافیک بالاورنگ پذیری زیباوتصاویرموردعلاقه

وهیجانات زیادازمقبولیت خاصی برخوردارهستند وازهمه مهم تراینکه دراین نوع

بازیهافعالیت بدنی بسیاراندک است واین خود میتوان سراغازی برای ناهنجاری باشد.

هرروزبه استقبال ازاین بازیهاافزوده می شودبه طوری که تقریبااغلب کودکان

ونوجوانان بااین بازیهااشناهستند.

بی گمان استفاده ازاین بازیهامثل سایربازیهادرروح وروان کودک تاثیر می

گذاردودرتکامل شخصیت.رفتار.پرورش استعداد.ایجادخلاقیت .پرورش فرهنگ.

وغیره موثرواقع می شود.

معایب بازیهای رایانه ای :

الف)اسیب های جسمانی      ب) اسیب های روانی-تربیتی   ج)تنبل شدن ذهن

د)تاثیرمنفی درروابط خانوادگی   و)افت تحصیلی    ی)صدمات سیستم اسکلتی (شاملو.سعید 1382)

استفاده های نابجا و حتی بجای بیش از حد می تواند آسیب های روانی -  تربیتی زیر را به دنبال داشته باشد:

1-    تقویت حس پرخاشگری

سازندگان بازی های رایانه ای به مدد فناوری های پیچیده و نرم افزارهای پیشرفته ای که در اختیار دارند می توانند تا حد امکان جذابیت این بازی ها را برای کودکان و نوجوانان افزایش دهند و سعی دارند با استفاده از این تکنیک ها و بهره بردن از ماجراجویی های مورد توجه کودکان و نوجوانان ،  به  بازار گرم این بازی ها رونقی دوچندان ببخشند .  لذا ”  خشونت “  و ” استفاده از اسلحه های “ گوناگون جزء لاینفک بسیاری از این بازی هاست.

مهم ترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آن هاست و این فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد. ” خشونت “ مهم ترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های رایانه ای به حد افراط از آن استفاده می شود. چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما، انسان هایی ضد ارزش و غیر اخلاقی اند، این بازی ها به صورت قهرمانانی شکست ناپذیر جلوه گری می کنند و خشونت های بی شمار آن ها، که برای کودکان و نوجوانان جذاب است، آنان را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.

” بازی های رایانه ای پر تحرک باعث بروز بیماریهای استخوانی و عصبی در ناحیه دست ها و بازوها می شود و یکی از دلایل شب ادراری در کودکان، انجام بازی های ترسناک رایانه ای است “

راه حل:

1-    والدین اصولاً باید با رایانه و طریقه استفاده از آن و تا حدی با بازی های رایانه ای و نحوه عملکردشان آشنا باشند و بدانند که هر بازی برای چه سنی است. در این راه می توانند از کارشناسان فن کمک بگیرند.

2-    معیارهای استفاده از بازی های رایانه ای را برای فرزندانشان تبیین کنند و به آنان بگویند که مجاز به استفاده از چه بازی هایی اند.

3-    خودشان درصدد خرید بازی های مناسب سن فرزندانشان برآیند یا لااقل آن ها را در این راه همراهی کنند.

4-    با اتخاذ تدابیر صحیح اجازه ندهند که فرزندانشان از این بازی ها استفاده کنند یا لااقل استفاده از آن ها را به حداقل برسانند و دیگر این که آسیب های این گونه بازی ها را برایشان شرح دهند.

2-    ایجاد روحیه انزواطلبی در کودکان

بازی های رایانه ای، به گونه ای افراد را با خود همراه می کنند که گذشت زمان را به هیچ وجه درک نمی کنند و وقتی به خود می آیند که ساعت های زیادی از وقتشان صرف این بازی ها شده است. به عبارت دیگر، حاضر نیستند رایانه را به خاطر این بازی ها رها کرده، به دنبال فعالیت های نشاط آور و اجتماعی تر بروند. لذا کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند، درونگرا می شوند و در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز نابهنجاری های دیگر است.

مادری می گفت: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه نمایشگر می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است و حتی متوجه رفت و آمد مهمانان نمی شود. او بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه است.

به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی دیگر از کشورهای اروپایی، مقصران اصلی، پدران و مادران اند که فرزندان خود را ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، رایانه، ویدئو گیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.

راه حل:

1-    به فرزندان بیاموزیم که از رایانه نیز مانند دیگر وسایل زندگی باید در حد متعادل و معین استفاده کرد، زیرا کار بیش از حد با آن می تواند ضررهای جسمی و روحی به دنبال داشته باشد. لذا برای بازی کردن کودکان و نوجوانان با رایانه زمان های مشخصی تعیین کنیم و در صورت اتمام وقت، کار با رایانه را تعطیل کنیم. شاید برای دفعات اول آنان کمی مقاومت نشان دهند، اما به مرور زمان به نظم استفاده از رایانه عادت می کنند.

2-    والدین وقت بیشتری به کودک و نوجوان خویش اختصاص دهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین فرزندان و والدین بیشتر باشد، زمینه استفاده از چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود. بهتر است پدران و مادران با فرزندان خویش به کوه پیمایی و راهپیمایی بپردازند، به باشگاه ها و میدان های ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه کودکان بپردازند. بدین ترتیب، انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه و توجه آنان از بازی های رایانه ای منحرف می شود.

بهترین راه حل، خارج کردن رایانه از اتاق کودک است.

3-    والدین تمهیداتی بیندیشند که خود نیز به نحوی از رایانه برای انجام امور مختلف استفاده کنند تا فرزندان اینگونه نپندارند که رایانه تنها وسیله ای است برای بازی آنان. اگر در طول شبانه روز رایانه ساعاتی در اختیار والدین باشد، به همین میزان وسوسه فرزندان برای استفاده از آن کمتر می شود.

3-    تنبل شدن ذهن کودکان و نوجوانان

در این بازی ها به دلیل این که کودک یا نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها را پیدا می کند، اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد مداخله فکری مداوم دارد، اما این مداخله فکری نیست، بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند.

تحقیقات اخیر نشان داده است که بازی های رایانه ای سبب صدمات مغزی طولانی مدت می شود. این بازی ها فقط قسمت هایی از مغز را که به بینایی و حرکت اختصاص دارد تحریک کرده، به تکامل نواحی دیگر مغز کمک نمی کنند. کودکانی که ساعت های زیادی به بازی اختصاص می دهند، لب فرونتال مغزشان تکامل پیدا نمی کند. لب فرونتال مغز نقش بسزایی در تکامل حافظه، احساس و ... یادگیری دارد. افرادی که لب فرونتال مغز آنها تکامل پیدا نمی کند بیشتر مستعد انجام اعمال خشونت آمیزند و کمتر توانایی کنترل رفتارهایشان را دارند.

راه حل:

1-    شاید یکی از راه کارهای مناسب برای پرورش خلاقیت و نوآوری بچه ها توسط بازی های رایانه ای، استفاده آنان از بازی های فکری و معمایی باشد. بازی هایی که بیشتر سلول های مغزی را به کار وادار و فکر آنان را درگیر کند. شمار این گونه بازی های هم کم نیست، اما متأسفانه بچه ها استقبال چندانی از آنها نمی کنند، مگر قشر خاصی که به این بازی های علاقه مند است. باید بازی های فکری جذابی طراحی کرد که به اندازه بازی های حادثه ای برای کودکان جذاب و پرکشش باشد.

2-    به بهانه آموزش نیز می توان از بازی های فکری بهره برد. نرم افزارهای آموزشی می توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند.

4-    تأثیر منفی بر روابط خانوادگی

هریک از پدیده های عصر صنعت به سهم خود در دور کردن اعضای خانواده از یکدیگر، به طور خواسته یا ناخواسته، نقشی به عهده دارند. روابط خانوادگی به خاطر درگیر بودن اعضای خانواده با دنیای ماشینی روز به روز کمرنگ تر شده است. اعضای خانواده به خاطر مشغول بودن به تماشای تلویزیون یا درگیر بودن با رایانه و اینترنت و بازی های رایانه ای، کمتر وقت می کنند با یکدیگر بنشینند و صحبت کنند. این خود باعث سرد شدن روابط بین والدین و فرزندان شده است، به گونه ای که آنان کمتر حوصله یکدیگر را دارند.

راه حل:

بهتر است که والدین به مدتی، هر چند کوتاه، با کودکان و نوجوانان در انجام بازی هایشان همراه شوند و در مورد بازی های رایانه ای به آنان به بحث و تبادل نظر بپردازند. بازی های دسته جمعی اعضای خانواده می تواند به گرمی روابط آنان و ایجاد رقابت سالم در میانشان کمک کند.

5-    افت تحصیلی

عوامل بسیاری در افت تحصیلی دخیل اند. شاید بتوان گفت هر چیزی که ذهن دانش آموزان را از مسیر آموزش منحرف کند، یکی از عوامل افت تحصیلی است. با خصایصی که برای بازی های رایانه ای برشمردیم بدون شک آنها از عوامل مؤثر در افت تحصیلی محسوب می شوند. چرا که وقت زیادی از دانش آموز را اشغال می کنند و فکر و ذهن او را درگیر مسایل غیرآموزشی می کنند. یکی از والدین اظهار می داشت: پسرم در سال گذشته بهترین نمرات را داشت، اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 تا 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.

راه حل:

حتی این مشکل نیز در ادامه راه حل های قبلی، سعی و اهتمام والدین و در این مورد به خصوص، معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت را می طلبد تا با همراهی و همفکری یکدیگر برنامه ریزی درستی برای استفاده کودکان و نوجوانان از بازی های رایانه ای انجام دهند و از رایانه، بیشتر برای پیشبرد امر آموزش بهره بگیرند.

6-    اعتیاد به بازی های رایانه ای

یکی از خطرناک ترین آثار سوء بازی های رایانه ای ” اعتیاد “ به این بازی هاست که بیش از هر چیز کودکان و خصوصاً نوجوانان را تهدید می کند. این تهدید آن قدر جدی است که گاه منجر به مرگ می شود، کما این که در سال 2005 نوجوانی در کره جنوبی آنقدر به این بازی ها وابسته شده بود که از خوردن و آشامیدن هم امتناع می کرد و این امر نهایتاً منجر به مرگ او شد. دولت چین معتادان به بازی های کامپیوتری را در پادگان های نظامی به مدت یک ماه ترک می دهد.

7-    مشکلات جسمی

در کنار آثار مخرب روحی بازی های رایانه ای، کار با این وسیله مشکلات و عواقب جسمی نیز برای استفاده کنندگان به دنبال دارد که به طور اجمال به بیان آن ها می پردازیم:

1-    مشکلات بینایی: چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه تا حد زیادی از لحاظ بینایی تحت فشار قرار می گیرد و دچار عوارض سندرم بینایی می گردد. به اعتقاد پزشکان، کودکانی که به مدت طولانی از رایانه استفاده می کنند در معرض خطر نزدیک بینی قرار می گیرند.

2-    صدمات اسکلتی: مشکلات نواحی مچ، گردن و پشت، کودکانی را که به مدت طولانی از کامپیوتر استفاده می کنند، تهدید می کند؛ زیرا فرد در یک وضعیت ثابت ساعت ها می نشیند و در نتیجه ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

3-    پوست فرد نیز مداوم در معرض اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود. ایجاد تهوع و سرگیجه، خصوصاً در کودکانی که صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.

راه حل هایی برای جلوگیری از صدمات جسمی

الف) صدمات بینایی:

1-    قبل از شروع  مدرسه معاینه کامل از چشم کودکان، از نظر دید نقاط دور و نزدیک، صورت گیرد.

2-    ایستگاه های کار با رایانه، متناسب با وضعیت کودکان، طراحی شود.

3-    فاصله صفحه نمایشگر و چشم کودک، 28 – 18 اینچ توصیه می شود.

4-    به فرزندانتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشینند.

5-    از رایانه های دارای صفحه کوچک استفاده کنید.

6-    نور صفحه تلویزیون را کم کنید.

7-    چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.

8-    روشنایی اتاق به نحوی تنظیم گردد که زنندگی نور صفحه رایانه به حداقل برسد.

9-    والدین باید از رفتارهایی که بر مشکلات چشمی دلالت می کند آگاه باشند، از قبیل: قرمزی چشم، مالش مکرر چشم ها، سردرد، شکایت از تاری دید و خستگی چشم.

-10از پوشش های مخصوص رایانه استفاده شود.

ب) صدمات اسکلتی:

برای پیشگیری از این صدمات باید وضعیت صحیح قسمت فوقانی بدن در حین کار با کامپیوتر حفظ شود:

1-    پشت به وسیله صندلی حمایت شود.

2-    در حین نشستن بر صندلی نباید بر عقب زانوها فشار وارد شود.

3-    پاها روی سطح محکم قرار گیرد.

4-    زاویه بین ساق پا و ران بیش از 90 درجه نباشد.

5-    مچ بطور خنثی قرار گیرد( زاویه کمتر از 15 درجه).

6-    صفحه کامپیوتر طوری قرار گیرد که کودک بدون این که گردنش را به عقب یا جلو خم کند، آن را به راحتی ببیند.

7-    تجهیزات مناسب( صندلی راحت، میز ثابت، صفحه کلید سطح پایین با شیب منفی، موشواره در اندازه مناسب برای کودک) در محل کار وجود داشته باشد.

چاقی

از دیگر عوارض جسمانی که به دنبال استفاده بیش از حد از رایانه و برنامه های آن به وجود می آید، چاق شدن کودکان و نوجوانان به علت کم تحرکی در مقابل این دستگاه است. کل حرکت و جنبش بدن در هنگام کار با کامپیوتر به انگشتان دست خلاصه می شود و دیگر اعضای بدن بی حرکت می مانند، که این بی تحرکی باعث جمع شدن چربی ها در بدن و نهایتاً چاقی می شود.

راه حل:

باید در کنار استفاده از رایانه، فرزندان را به تحرک و ورزش تشویق کرد و خود نیز با آنها به ورزش پرداخت. در فواصل کار با کامپیوتر مدتی را به حرکت و جابه جایی اختصاص داد. به عقیده پزشکان، برای جلوگیری از صدمات اسکلتی و بینایی، کاربر باید از مقابل رایانه برخیزد، چند قدمی راه برود و چند حرکت نرمشی مربوط به گردن، کمر، مچ، ساعد، پا و دیگر اعضا را انجام دهد تا هم رفع خستگی شود و هم اعضای بدن ثابت و بی حرکت نمانند و از بروز چاقی نیز جلوگیری شود.

تاثیرات مثبت بازیهای رایانه ای :

۱- یادگیری را آسان و توجه کودکان را جلب می‌کند.

۲-کاربران برای اینکه نقش‌های یک بازی را یاد بگیرند به مهارت‌های گوناگونی نیاز دارند که شاخص‌ترین آنها مهارت حل مسئله‌است.

۳-باعث افزایش دقت دیداری وتفکر خلاق می‌شود.

۴-با استفاده از برنامه‌های بسیار متنوعی که در بازار وجود دارند به کودکان امکان می‌دهد تا نقاشی‌ها یا داستان‌هایی را خلق کنند.

۵-کودک بدون کثیف کردن لباس‌ها و اطراف می‌تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ‌ها را عوض کند.

6- مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل‌های مختلف و ساده به کودک آموزش می‌دهد.

7- به عقیده پزشکان بازی‌های سودمند باعث می‌شوند که کودکان کمتر به مسکن نیاز داشته باشند.

8- بازی‌های رایانه‌ای بچه‌ها را وارد دنیایی می‌کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می‌برند

9. استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای آموزش موسیقی به جوانان

10. بازی رایانه‌ای مختص نابینایان با استفاده از محیط مجازی-لامسه‌ای

11.به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.

12.باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شوند.

13.وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پر کردن اوقات آنان است.

14.براساس تحقیقات جدید، در زمینه تکلم و حرف زدن، به کودکان کمک می کند و آنان سریع تر شروع به سخن گفتن می کنند.

چه باید کرد؟

1. والدین باید تا حدی با بازی‌های رایانه‌ای آشنا باشند و بدانند که هر بازی برای چه سنی است.
2. والدین استفاده از بعضی بازی‌های رایانه‌ای را برای فرزندان خود مجاز کنند.
3. در خرید بازی‌های رایانه‌ای فرزندشان را راهنمایی کنند.

4.از آسیب‌های بازی‌های رایانه‌ای مخرب برای فرزندشان صحبت کنند.

5.فرزندان باید بدانند که از رایانه هم مانند دیگر وسایل زنگی متعادل استفاده کنند.

6.استفاده از بازی‌های فکری و معمایی یکی از راه‌های رشد خلاقیت و نوآوری بچه‌ها است.

نرم‌افزارهای آموزشی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.

1. بهتر است که گه گاهی والدین در انجام بازی‌های رایانه‌ای با کودکان خود همراه شوند و در مورد معایب و محاسن بازی‌ها با آنها بحث و تبادل نظر کنند. بازی‌های دسته جمعی اعضای خانواده می‌تواند به صمیمیت روابط آنان و ایجاد رقابت سالم در میانشان کمک کند.
2. باید والدین و معلمان برنامه ریزی درستی در جهت استفاده کودکان و نوجوانان از بازی‌های رایانه‌ای در امر آموزش داشته باشند.
3. باید در کنار استفاده از رایانه، تحرک هم وجود داشته باشد و فرزندان را تشویق به ورزش های مناسب کرد.

• نتیجه گیری

خواسته یا ناخواسته باید بپذیریم که بازی های رایانه ای همانند بسیاری دیگر از پدیده های عصر فناوری اطلاعات به زندگی ما و فرزندانمان راه پیدا کرده است. اگر بخواهیم آن را نادیده بگیریم و فرزندانمان را از این بازی ها محروم نماییم، حرص و ولع آنان برای دسترسی به این بازی ها بیشتر می شود و اگر در خانه نتوانند بازی کنند به خانه دوستانشان می روند. اگر آنجا هم نتوانستند، به کافی نت ها و مکان هایی که می توانند با رایانه بازی کنند، سر می زنند.

از سوی دیگر، اگر بخواهیم فرزندانمان را در این زمینه لجام گسیخته به حال خود بگذاریم، خطرهای روحی، روانی و جسمی آنان را تهدید می کند. لذا والدین و دست اندرکاران امور فرهنگی و آموزشی باید با برنامه ریزی صحیح را ه را برای استفاده صحیح کودکان و نوجوانان از این بازی ها هموار کنند و برای تحقق این امر:

ما خودمان باید بازار این محصولات را با تولیدات داخلی و بازی هایی همسو با فرهنگ اسلامی و ایرانی مان در دست بگیریم و حتی به کشورهای دیگر نیز این برنامه ها را صادر کنیم. نکته دیگر این که حتی المقدور از ورود بازی های غیرمجاز و مخرب به داخل کشور، توسط مراجع ذیصلاح ممانعت به عمل آید و به دنبال آن نظارت جدی والدین بر کار فرزندان با کامپیوتر در خانه، خصوصاً استفاده از بازی های رایانه ای، اعمال شود و فرهنگ استفاده صحیح از بازی های رایانه ای به فرزندان آموخته شود.

اثرات بازی های رایانه ای بر کودکان

شهریور ۳۱, ۱۳۹۵ نظر بدهید

به گزارش فناوری فرهنگی، حدود ۲۰ سال پیش کودکان بیشتر وقت خود را در بیرون از خانه سپری می‌کردند. دوچرخه سواری می‌کردند و به انجام بازی‌ها و ورزش‌های مختلف و یا ساختن قلعه‌های شنی مشغول بودند. این نوع بازی‌های فیزیکی به خلاقیت ذهنی و سلامت جسمی آنان کمک می‌کرد. خانواده از بنیان محکمی برخوردار بود و زمان بیشتری برای باهم بودن اعضای خانواده و هم صحبتی آن‌ها فراهم بود.

اما در عصر حاضر با گسترش تکنولوژی و فناوری، و ورود رایانه به زندگی مردم، زندگی انسان وارد مرحله‌ای شده که اعضای خانواده فرصت کمتری برای با هم بودن دارند. اغلب اعضای خانواده در کنار هم ولی تنها به خود مشغول‌اند و در این بین بنیان خانواده تضعیف شده و دنیای واقعی جای خود را به فضای مجازی داده است. در این بین آنچه که حائز اهمیت است فرهنگ استفاده صحیح از امکانات دنیای مدرن و تکنولوژیک و به خصوص فضای مجازی است.

بر طبق آمارها در هر ثانیه بیش از 4/3 (سه و چهار دهم) میلیارد نفر انسان برابر با 1/46 (چهل و شش و یک دهم) درصد از جمعیت جهان آنلاین هستند. اما در این بین کودکان چه تاثیری از این فناوری می‌پذیرند؟

همه ما می‌دانیم امروزه کمتر کودکی وجود دارد که بازی‌های رایانه‌ای را تجربه نکرده باشد. این بازی‌ها آنقدر به سرعت گسترش یافته‌اند که مشکلات جدی و فراوانی را برای کودکان ایجاد کرده است.

آسیب های جسمانی

یکی از مهم‌ترین عوارض ناشی از کار کردن طولانی مدت با لوازم دیجیتال از قبیل رایانه و تلفن‌های هوشمند، بروز مشکلات چشمی در کودکان است. به گفته متخصصان نمایشگر این دستگاه‌هاً معمولا نورهایی تحت عنوان نور آبی از خود ساطع می‌کند و خیره شدن طولانی مدت به آن‌ها مشکلاتی از قبیل ضعف بینایی، خشکی چشم، تاری دید و سردرد به همراه دارند.

در گذشته کودکان ساعت‌ها از انجام بازی‌های فیزیکی لذت می‌برند و همین بازی‌ها ضامن سلامت جسمانی کودک بود. اما اکنون به دلیل اینکه کودکان ساعت ها بطور ثابت در یک وضعیت قرار می‌گیرد، به مرور زمان و در بزرگسالی از آسیب دیدن ستون فقرات خود رنج خواهد برد.

یکی دیگر از عوارض بی‌تحرکی کودکان افزایش وزن است. شاید در ابتدا این مطلب آنچنان جدی به نظر نرسد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد کودکان چاق در بزرگسالی 50 درصد بیشتر در معرض مشکلات قلبی و عروقی و همچنین دیابت قرار می‌گیرند.

کودکانی که بیشتر وقت خود را مشغول پرداختن به رایانه و بازی های رایانه‌ای هستند اغلب دچار آسیب در ناحیه مچ دست شده و از دردهای شدید این ناحیه رنج می‌برند.

آسیب های رفتاری

درست در زمانی که کودک نیاز به برقراری ارتباط با همسالان خود دارد، تا با این وسیله تجربه کسب کرده و توانایی برقرار کردن ارتباط صحیح با دیگران را بیاموزد، تمام وقت خود را سرگرم فضای مجازی شده است. از آنجا که این سرگرمی‌ها به صورت انفرادی انجام می‌شوند، معمولا این کودکان منزوی و خجالتی هستند، تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند و حتی دچار افت تحصیلی می‌شوند.

تحقیقات نشان داده چنین کودکانی در صورت منع شدن از این سرگرمی‌ها به پرخاشگری و بهانه‌گیری متوسل می‌شوند و متاسفانه باید گفت این کودکان معتاد به تکنولوژی شده اند.

باید گفت که کودکان عصر دیجیتال مهارت‌های یادگیری سنتی را ازدست داده‌اند. بازی‌ها در گذشته تنها وسیله سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت کودکان نبود، بلکه پاسخی به نیازهای جوامع بود. کودکان در بسیاری از این بازی‌ها نقش‌هایی را تمرین می‌کردند که در بزرگسالی باید بر عهده می‌گرفتند. علاوه بر این با توجه به جمعی بودن اغلب این بازی‌ها، کودکان بسیاری از موازین رفتاری و آداب را می‌آموختند. در این بازی ها کودکان آداب و سنن جوامع خود، بایدها و نبایدها و ارزش‌های آن را فرا می‌گرفتند. اما در بازی های رایانه‌ای امروزی که بیشتر مبتنی بر یک فضای فرهنگی غریبه (و گاهی معاند) با آداب و سنن ما است مشکل بزرگی در روند اجتماعی شدن کودکان، آن هم متناسب با فرهنگی اصیل، ایجاد شده است.

به طور کلی سه عامل کلیدی برای سلامت جسمانی و روانی در رشد کودک تحرک, لمس و ارتباط با دیگران شناخته می‌شود و زمانیکه این سه عامل وجود نداشته باشد پیامدهای ویرانگری رخ خواهد داد.

محاسن

هرچند تکنولوژی دنیای امروز که کودکان از آن استفاده می‌کنند می‌تواند مضر و آسیب‌ زا باشد، اما برخی جنبه‌های مثبت آن را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. نرم‌افزارهای کمک آموزشی، آموزش زبان، بازی‌های تقویت حافظه و تقویت هوش‌های چندگانه، از مواردی هستند که می‌توانند به رشد ذهنی کودک کمک کنند. اما فراموش نکنیم که این مزایا را تنها در صورت استفاده صحیح و رعایت اعتدال میتوان انتظار داشت.

به نظر برخی پزشکان، بازی های رایانه‌ای برای کمک به افراد مبتلا به بیماری‌های فلج مغزی یا نارسایی در تشخیص واژه‌ها مفید است. بازی های رایانه‌ای می‌تواند به برخی هماهنگی‌های میان چشم، اعصاب و اعضا کمک می‌کند. پس نکته مهم این است که کودک در چه سنی و چطور از تکنولوژی استفاده کند.

راهکارهای کاهش آسیب فرزندان از تکنولوژی

تکنولوژی آنچنان در زندگی روزمره گسترش یافته که خواه ناخواه وقت زیادی از کودکان را به خود اختصاص می‌دهد و اینکه بخواهیم به کلی از آن صرف نظر کنیم شاید در عمل غیر ممکن باشد. اما می‌توان با رعایت چند نکته آسیب‌های ناشی از استفاده نادرست از این فناوری را به حداقل رساند.

• آموزش مهارت‌های لازم به کودکان از طریق صحبت کردن با آنان
• همکاری خانواده با فرزندان، بصورتیکه والدین از بازی‌ها و نرم‌افزارهایی که در دسترس کودکان است اطلاع کافی داشته باشند و گاهی نیز با آنان همراهی کنند
• قرار دادن کامپیوتر در جایی که قابل کنترل و اطلاع اعضا خانواده باشد
• بازی کردن با کودکان و ایجاد فضای گرم و صمیمی درون خانواده، چراکه وقتی فضای درون خانه سرد و بی‌روح باشد کودکان به ناچار سراغ سرگرمی‌های دیگری خواهند رفت
• تعیین قوانینی پیرامون استفاده صحیح؛ والدین می‌توانند با کمک فرزندان قوانینی وضع کنند که بین بازی‌های رایانه‌ای و بازی‌های فیزیکی و یا وظیفه‌های شخصی هر کودک تعادل ایجاد کنند

به گفته‌ی فرشاد صمیمی، یکی از بازی‌سازان وطنی، استاندارد مدت زمان بازی برای سنین 4 تا 18 سال، حداکثر 2 ساعت در روز است، چیزی که در حال حاصر بسیار بیشتر از این مقدار است. بعلاوه خانواده‌ها در تهیه‌ی بازی برای کودکان خود حتماً باید به رده‌بندی سنی بازی مورد نظر توجه کنند.

بنابراین خانواده‌ها باید با در نظر گرفتن این نکات و ملزم کردن کودکان به حفظ تعادل در استفاده از رایانه و نیز انجام بازی‌های فیزیکی و محیطی با کودکان، می‌توانند از آسیب‌های فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای در امان باشند.

نویسنده: ز. بخشوده

بازی‌های رایانه‌ای و تاثیرات آن بر روان کودکان

افزایش استفاده از بازی‌های رایانه‌ای به عنوان سرگرمی و استفاده روزمره از آن آسیب‌هایی را برای کودکان در پی دارد که نیازمند توجه ویژه است.

افزایش استفاده از بازی‌های رایانه‌ای به عنوان سرگرمی و استفاده روزمره از آن آسیب‌هایی را برای کودکان در پی دارد که نیازمند توجه ویژه است.

یک کارشناس ارشد روانشناسی و استاد دانشگاه در رابطه با تاثیرات بازی‌های رایانه‌ای بر روان کودکان اظهار کرد: در دنیای رایانه، آن چه بیشتر کودکان را شیفته خود می‌کند همان چیزی است که به آن «بازی‌های رایانه‌ای» می‌گویند.

وی افزود: امروزه به دلیل استفاده زیاد کودکان از بازی‌های کامپیوتری و تبدیل آن به مهمترین سرگرمی آنها نوع و چگونگی استفاده از بازی‌های کامپیوتری مهم است و توجه ویژه‌ای را می‌طلبد.

علی سلیمانی عنوان کرد: رایانه‌ها که امروز تقریبا در بیشتر شئون زندگی انسان‌ها راه یافته‌اند، هم‌چون دیگر ساخته‌های دست بشر، دو روی سکه دارند که یک سوی آن بهره‌گیری درست و مفید برای سرعت‌بخشی دقت در کارها و کمک به پیشرفت امور است و روی دیگر آن استفاده‌های نادرست و نابه‌جاست که گاه، آسیب‌های فراوان را در پی دارد.

وی با اشاره به اینکه این بازی‌ها دنیایی از هیجان را به کودکان ارزانی می‌دارد، تصریح کرد: این بازی‌ها با بهره‌گیری از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسان‌های تشنه‌ی جنب و جوش ارزانی می‌کند و همین جذبه و کشش زیاد است که روح و جسم آنان را برده وار، مطیع خود می سازد و به دنیایی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می‌پندارند.

وی عنوان کرد: فن‌آوری و پیشرفت کیفی این بازی‌ها به فاصله کوتاهی، در ایران رواج گسترده‌ای یافته است.

استفاده از بازی‌های کامپیوتری معایب و مزایایی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

این روانشناس در رابطه با آثار بازی‌های رایانه‌ای بر روان کودکان اظهار کرد: این بازی‌ها با ترفند‌های گوناگون چنان تأثیری بر فکر و اعصاب فرد می‌گذارند که در واقع خود او نیز جزئی از مجموعه ماشینی می‌شود.

وی محاسن بازی‌های رایانه‌ای را چنین عنوان کرد: فرآیند یادگیری را آسان و توجه نوجوانان را جلب می‌کند، با رایانه فراگیر، هرچندبار که بخواهد، می‌تواند موضوعی را ببیند، بخواند و مرور کند، برخی از برنامه‌های آموزشی، به کودکان کمک می‌کند تا بسیاری از مهارت‌های زندگی را با خود تمرین کنند، بیش‌تر برنامه‌های رایانه‌ای در وقت و هزینه صرفه‌جویی‌های بسیاری به همراه دارند.

سلیمانی ادامه داد: به نظر برخی از پزشکان، بازی‌های رایانه‌ای به کودکان می‌آموزد که زودتر سلامت خود را بازیابند و به داروهای مسکن، کم‌تر نیاز پیدا می‌کنند، بازی‌های رایانه‌ای هم‌چنین به کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری‌هایی چون « فلج مغزی» یا « نارسایی در تشخیص واژه‌ها» کمک می‌کند، بازی‌های رایانه‌ای، به برخی هماهنگی‌ها میان چشم و دست و پرورش عضله‌ها کمک می‌کند.

وی همچنین افزود: بازی رایانه‌ای، ابزاری است کمک آموزشی برای معلولان و پر کردن اوقات فراغت آنان، مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل‌های کودکانه به کودک آموزش می‌دهد، بازی‌های رایانه‌ای بچه‌ها را وارد دنیایی می‌کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می‌برند.

علی سلیمانی معایب بازی‌های رایانه‌ای را شامل آسیب‌های جسمانی و آسیب‌های روانی-تربیتی عنوان کرد و در رابطه با آسیب‌های جسمانی افزود: چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می‌گیرد و دچار عوارض می‌شود.

وی ذکر کرد: مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می‌شوند که توجه نمی‌کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی برخود فشار می‌آورند.

این روانشناس اظهار کرد: به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت‌ها می‌نشیند، ستون فقرات و استخوان‌بندی او دچارمشکل می‌شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف‌ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

وی در ادامه استفاده بیش از حد از بازی‌های رایانه‌ای را موجب ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها عنوان و اظهار کرد: پوست فرد در معرض مداوم اشعه‌هایی قرار می‌گیرد که از صفحه رایانه پخش می‌شوند، ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی‌های رایانه‌ای است.

وی هیجان همیشگی هنگام بازی را خطرآفرین دانست و تصریح کرد: هیجان همیشگی بر روی ارگانیسم فرد تأثیر گذاشته و پیامدهای منفی بر دستگاه گردش خون و گوارش می‌گذارد، همچنین این هیجان‌های دروغین، سلامت روانی کودک را به خطر می‌اندازد.

این روانشناس همچنین اظهار کرد: به نظر برخی از متخصصان اعصاب و روان، بازی‌های پرهیجان رایانه‌ای که طی آن صفحه نمایشگر رایانه، از فلاش‌ها و شعاع‌های خیره کننده نوری پوشیده می‌شوند، سبب بروز هیجای‌های شدید عصبی در نوجوانی می‌شود که از نظر عصبی ضعیف هستند و برای ابتلا به صرع آمادگی دارند.

سلیمانی افزود: به گفته پزشکان، دلیل عمده ناراحتی صرع، مربوط به کسانی می‌شود که نسبت به نور حساسیت دارند و تحمل چشمک‌های پی در پی نور در بازی‌های رایانه‌ای برای آنان دشوار است.

وی در ادامه آسیب‌های روانی- تربیتی بازی‌های رایانه‌ای را نیز چنین عنوان کرد: مهم‌ترین ویژگی بازی‌های رایانه‌ای، حالت جنگی بیش‌تر آن‌هاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی، با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار بازی، کودک را پرخاشگر و ستیزه جو می‌سازد و تلاش می‌کند خواست‌هایش را با زور و تهاجم به دست آورد.

وی انزوا طلبی را یکی دیگر از آسیب‌های این بازی ها عنوان و اظهار کرد: کودکانی که همیشه با بازی‌های رایانه‌ای درگیرند، به انزوا و درون‌گرایی متمایل شده و در برقراری ارتباط اجتماعی پویا با دیگران ناتوان خواهند بود. این روحیه انزواطلبی باعث می‌شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود زمینه‌ساز ناهنجاری‌های دیگر است.

این روانشناس ادامه داد: در این بازی‌ها، به دلیل این که بیش‌تر، کودک و نوجوان با ساخته‌ها و برنامه‌های دیگران رو‌به‌روست وکم‌تر قدرت دخالت و تصرف در آن‌ها را می‌یابد، حالت انفعال گرفته و اعتماد به نفس او در برابر ساخته‌ها و پیشرفت دیگران متزلزل و موجب تنبل شدن ذهن او می‌شود.

سلیمانی استفاده زیاد از بازی‌های رایانه‌ای را موجب کاهش روابط با خانواده اعلام و اظهار کرد: در دوره کنونی که زندگی‌ها به سوی ماشینی شدن پیش می‌رود، خودبه خود، روابط عاطفی رنگ باخته و در کنار هم بودن خانواده کم‌تر شده است. در چنین وضعی، بسیاری از مردم از وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سردی روابط خانوادگی شده است یاد می‌کنند، درحالی که جعبه جادویی دیگری با جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه، نیز به زندگی ماشینی ما وارد شده و دشواری‌ها را دوچندان کرده است.

وی اظهار کرد: به دلیل جاذبه مسحورکننده این بازی‌ها، کودکان و نوجوانان وقت بسیاری را صرف آن می‌کنند و در واقع با مصرف انرژی عصبی و روانی خویش و با چشمان و ذهنی خسته به بستر می‌روند و گاه، صبح زودتر از وقت معمولی بیدار می‌شوند تا پیش از مدرسه نیز اندکی بازی کنند. بی‌تردید این علاقه سبب افت تحصیلی خواهد شد.

وی در پایان یادآور شد: مخرب‌ترین بازی‌های تصویری، بازی‌هایی هستند که تصاویر آنها، به طور مکرر، بر صفحه ظاهر می‌شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می‌گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می‌شود از این گونه بازی‌ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.

این روانشناس در پایان رهنمودهایی را در جهت استفاده مفید از بازی‌های کامپیوتری ارائه داد.

1- اگر چنانچه قرار است از بازی‌های کامپیوتری استفاده کنید، بهتر است بازی‌های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی‌های دیگر مورد توجه قراردهید.

2- بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسئله‌ساز است، این اسباب‌بازی‌ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.

3- والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی‌هایی کمتر فراهم می‌شود.

4- بهتراست که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه‌ها و میادین ورزشی بروند و به بازی‌های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان ازبازی‌های رایانه ای منحرف شود.

5- به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.

6- از رایانه‌های با صفحه کوچک استفاده کنید.

7- نور صفحه تلویزیون را کم کنید.

8- ضروری است بچه‌ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.

9- چشم‌ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.

10- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.

11- بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده ازاین بازی‌ها هستند.

12- با استدلال و منطق آسیب‌هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می‌آورد متذکر شوید.

منبع : ایسنا

تاثیر بازی‌های رایانه ای در تغییر فرهنگ کودکان و نوجوانان

۳۰ دی ۱۳۹۴

صدیقه تقی زاده خشت مسجدی
کارشناس فرابری داده های کانون استان گیلان
آدرس پست الکترونیکی [e-mail]

چکیده
کودکان و نوجوانان در عصر حاضر به شدت تحت تاثیر بازی های رایانه ایی قرار گرفته اند و توجه به اهمیت بازی در زندگی اجتماعی این قشر سنی ، بازی های رایانه ای به صورت اجتناب ناپذیری بخش عمده ای از جامعه پذیری کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص داده اند. آنچه مسلم است سنجش آثرات بازی ها به لحاظ اجتماعی – فرهنگی بر کودکان و نوجوانان و کسب چشم اندازی روشن از این بازی هاست که پژوهشگران را در نحوه ی برخورد با قشر متاثر از بازی ها یاری نموده و سبب برنامه ریزی صحیح و دقیق در این عرصه می شود. در این مقاله سعی بر آن است تا این پدیده مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته تا بتوان تصویری روشن از آن ارائه داد.کودکان و نوجوانان به عنوان عمده ترین گروهی که متاثر از بازی ها بوده و اثرات بازی ها متوجه آنهاست مورد ارزیابی قرار گرفته اند.

کلید واژه ها : اثرات اجتماعی ،اثرات فرهنگی، بازی های رایانه ای ،کودکان و نوجوانان،

مقدمه:
روندهای مختلف جهانی¬شدن در دهه¬های اخیر تمامی عرصه¬های فرهنگی و اجتماعی را درنوردیده است. ظهور شبکه¬های عظیم تولید و توزیع محصولات و کالاهای فرهنگی و نیز ارتباطات گسترده سبب شده است تا این روندها عرصه¬ی فرهنگ را کاملاً دگرگون سازند. در این میان تولید و مصرف کالاهای فرهنگی در تمامی نقاط جهان متأثر از شرایط جدیدی است که عمده بسترهای آن را به پدیده جهانی¬شدن مربوط می¬دانند. در فضای جدید جهانی، وضعیت¬ها و پدیده¬هایی که پیش از این وجود داشته¬اند در شکل و شمایل و حتی با محتوای جدید ظاهر می¬شوند. یکی از پدیده¬های نوین عصر حاضر که از روندهای جهانی تأثیر پذیرفته، «صنعت سرگرمی» است. اگر در گذشته گذران اوقات فراغت به عنوان امری حاشیه¬ای تلقی می شد، امروزه با تغییرات وسیعی که در جهان رخ داده است اوقات فراغت نه تنها امر حاشیه¬ای نیست بلکه یکی از مهمترین جنبه¬های زندگی افراد است که جنبه¬ی اقتصادی آن نیز بسیار قابل توجه است. دراین فضا، صنعت سرگرمی پاسخی است به تقاضاهای روزافزونی که در حوزه¬ی اوقات فراغت وجود دارد یا ایجاد می شود. حجم انبوهی از کالاها و خدمات در سراسر جهان در حوزه¬ی صنعت سرگرمی تولید و ارائه می گردد.
پیشینه ی بازی و بازی های الکترونیکی:
پدیده ی بازی بر حسب علل و عوامل و شرایط، طی زمان ها و مکان های مختلف به لحاظ ساختار، محتوا و عمل کرد، شکل های گوناگونی به خود گرفته است.بر این اساس از نیمه ی دوم قرن بیستم و همراه و همگام با تحولات و پیش رفت ها در صنایع الکترونیکی، بازی ها و اسباب بازی های جدید و متفاوت پا به عرصه ی وجود گذاشتند که اصطلاحاً بازی های رایانه ای نامیده می شوند. این گونه بازی ها – علی رغم مدت کوتاهی که از پیدایش آن ها می گذرد – تحوّلی عمیق و اساسی در روند تفریح و سرگرمی های کودکان به وجود آورده اند به-طوری که در دنیای امروز به شکل مسلّط بازی و اسباب بازی تبدیل شده، کودکان و نوجوانان در سراسر دنیا میل و اشتیاق زیادی به انجام این گونه بازی ها از خود نشان می دهند.
بازی های «آتاری» و «میکرو» از نمونه های ابتدایی این بازی هاست. در ادامه بازی «سگا» وارد بازار شد. جدیدترین بازی ها که به صورت دیسک عرضه می شود، «سی-دی» و «پلی استیشن» است. آن چه بیشتر کودکان و نوجوانان را شیفته ی خود می-کند کیفیّت این بازی هاست. این بازی ها دارای موسیقی و همچنین تصاویر دو بعدی است که تا ۵۰ درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد. از طرفی با قیمت مناسب در اختیار کاربران قرار می گیرد. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود را اجراکننده و در بطن این بازی ها می بیند و همراه با سایر شخصیّت های بازی درگیر ماجراهایی می-شود که طرّاح بازی برای او تدارک دیده است، برایش بسیار جذّاب است.

نظام رده بندی بازیهای رایانه ای :
این رده بندی بر اساس شرایط فرهنگی و ساختار اجتماعی جوامع بنا نهاده شده و به همین دلیل در مناطق مختلف جغرافیایی از رده بندی‌های متفاوت استفاده می شود. به عنوان مثال بازی متال گیر سالید ۳: اسنیک ایتر در امریکا برای سنین بالای ۱۷ سال، در آلمان بالای ۱۶ سال، در سوئد و انگلستان بالای ۱۵ سال و در کره جنوبی برای کاربران بالای ۱۸ سال در نظر گرفته شده و در ایران این بازی غیر مجاز اعلام شده است.

بازی‌های رایانه‌ای در ایران:
از زمان دقیق ورود بازی‌های رایانه‌ای به ایران اطلاعات چندانی در دست نیست. بر اساس برخی اظهارنظرها، ورود بازی‌ها به ایران را می‌توان به زمانی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و هنگام جنگ عراق علیه ایران نسبت داد (ایران، ۱۳۸۶).
از دیگر سو، تا سال ۱۳۸۵ که بیانات مقام معظم رهبری و تأکید ایشان بر توجه ویژه به صنعت سینما و بازی‌های رایانه‌ای و تأثیرات آن¬ها و لزوم شکل‌گیری سازمان‌هایی برای هماهنگی و گسترش درست این بازی‌ها (ساعدی، ۱۳۸۶) منجر به تشکیل «بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای» شد، در بحث مربوط به این مجموعه می‌توان دو بخش فعالان دولتی و فعالان بخش خصوصی را از هم تفکیک کرد.
بخش دولتی
در واقع فعالان اصلی عبارت از سازمان¬هایی است که مستقیماً در این حوزه نقش دارند و فعالان فرعی را سازمان¬هایی تشکیل می دهند که به طور غیرمستقیم در این حوزه مؤثر هستند.
فعالان اصلی
• بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای
• مرکز توسعه¬ی فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال
• کارگروه بازی و سرگرمی الکترونیک شورای عالی اطلاع‌رسانی
فعالان فرعی
• انجمن بازی‌های رایانه‌ای فدراسیون ورزش‌های همگانی:
• اتحادیه¬ی انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان‌
• واحد تولیدات رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
• کانون بازی‌های رایانه‌ای ایران (کبرا):
بخش خصوصی
بر اساس فهرستی که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از شرکت‌های بازی‌ساز ایرانی استخراج کرده است، در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۳۰ شرکت خصوصی وجود دارند که در تولید و تکثیر بازی‌های رایانه‌ای و همچنین در حوزه¬ی نشریات تخصصی بازی‌ها فعال هستند (گزارش شرکت¬های بازی‌ساز ایرانی، ۱۳۸۶). البته باید به خاطر داشت که به جز چند مورد از این شرکت‌ها مانند ویژه‌پرداز پارس]۶[، آوانمای مشرق زمین و کوثرنگارکه به‌طور تخصصی فعالیت تولید بازی‌ها را در صدر کارهای خود قرار داده‌اند، فعالیت اصلی سایر شرکت‌ها بیشتر در دیگر حوزه‌های تکنولوژی اطلاعات است؛ به عنوان مثال تخصص شرکت‌هایی چون ذهن زیبا و مهندسی نوین‌پندار افزار تولید نرم‌افزار است. دسته¬ی دیگری از این شرکت‌ها نیز مانند حور و نیازافزار، به‌طور تخصصی در حوزه¬ی پویانمایی و طرح‌های گرافیکی فعال هستند اما در حوزه¬ی بازی‌ها هم تولیدات و فعالیت‌هایی داشته‌اند (وب‌‌سایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای).

تأثیربازیهای رایانه ای بر شخصیت مخاطبین :

الگوهای انجام بازیهای رایانه ای در کودک و انتخاب موضوع بازیها به ویژگی شخصیتی بستگی دارد . پس این احتمال مطرح می شود که واکنش های رفتاری بازیکنان پس از انجام این بازیها تا اندازه ای می تواند تحت تأثیر شخصیتهایشان قرار بگیرد تا کنون شواهد مختلفی نشان داده شده است متغیرهای شخصیتی بر پاسخهای بزرگسالان به بازیهای رایانه ای اثر می گذارد بازیهای رایانه ای را می توان به شیوه های گوناگون و در چند بعد طبقه بندی کرد . ارائه یک طبقه بندی فراگیر و سودمند احتمالاً باید با تلاش برای شناسایی بعدها و ویژگی های اصلی و تمایز دهنده آغاز می شود . تمایز میان بازیها را می توان بر پایه هدف اصلی ، چگونگی انجام و کیفیت موضوعی آنها ایجاد کرد . در همین راستا مقوله هایی از بازیهای رایانه ای را که می تواند از همه جهات نقش آفرینی مثبت نماید عبارتند از :
سرگرمیهای عمومی ( مشتمل بر بازیهایی که در آنها ماجرای اصلی داستان گونه ، یا به شکل یک بازی جنگ و ویرانگری است )
آموزشی (شامل بازیهایی که در آنها محتوی اصلی مشتمل است بر یادگیری اطلاعات تازه یا یادگیری راه های تازه کاربر)
ورزشی و غیرخشن ( شامل بازیهایی که در آنها محور فعالیت اصلی ورزشهایی عاری از مبارزه یا ویرانگری است (.

عوامل موثر در جذب نوجوانان و جوانان به بازیهای رایانه ای :
جاذبه درونی بازیهای رایانه ای برای بازیکنان از چند عامل سرچشمه می گیرد . برخی از این عامل ها در خود بازیها وجود دارد حال آنکه بقیه ، ویژگیهای افراد است که بازیها را انجام می دهند . نتایج پژوهش های اولیه نشان داده است که بازیهای رایانه ای می تواند واکنش های هیجانی گوناگونی را در بازیکن برانگیزد ، شاید واکنش های هیجانی ویژه ای بر نوع خاص محتوی و شیوه نمایش رخدادها در بازیهای رایانه ای وابسته باشد . گرچه به همین سان کسانی که مجموعه ویژگی های شخصیتی خاص دارند ممکن است دارای زمینه لازم برای نشان دادن واکنش شدید به محتوی و شکل برخی از بازیها باشند . برخی بر این عقیده اند که بازیکنان از رایانه برای رهایی از موقعیت های تنش زای روانی بهره می برند . در این راستا کاربرد جنبه ای از علاقه آنان را به سرگرمیهایی نمایان می ساخت که ویژگی تحریک کنندگی ذهنی داشت . از سوی دیگر تعدادی اذعان می دارند که پرداختن به بازیهای رایانه ای پاسخی به کمبودهای زندگی است .
عامل دیگر که بر این بازیها اختصاص دارد و آنها را از تلویزیون متمایز می کند ویژگی تعاملی آنهاست که بازیکنان با استفاده از آن می توانند رویدادهای بازی را به مهار خود درآورند . به دلیل جاذبه متنوعی که برای این محصولات وجود دارد مجموعه ای گوناگون ، این بازیها را در بر می گرفت . بازیهای سبک کلوپی که در آنها تأکید بر هماهنگی چشم و دست است . بازیهای ایفای نقش که در تصویر و صدا را به مضمونی ماجراجویانه می افزاید و بازیهای شبیه سازی که بازیکنان در آنها به رشد و تکامل سیستمها از شهرها گرفته تا کهکشان ها نظارت دارند تا از این رهگذر شکل زندگی را تغییر دهند
.

کاربردهای مثبت بازیهای رایانه ای :

اثرات آموزشی
برخی پژوهش های انجام شده به اثرات مثبت اینگونه بازیها بر روی میزان یادگیری کودکان و نوجوانان پرداخته اند و ضمن آن تأثیر بازیهای رایانه ای را بر روی افت تحصیلی رد کرده اند .
متخصصان دریافته اند که می توان از نرم افزارهای مختلف به عنوان عاملی جهت انجام کارهای گروهی ، راهنمای کلاسی و مشاوره ای برای معلمان به منظور تهیه برنامه درسی و چگونگی مدیریت کلاس استفاده کرد . بازیهای ویدئویی و رایانه ای ممکن است منافعی داشته باشند که در شیوه های دیگر آموزشی وجود نداشته باشد . مثلاً توان انتخاب راه حل ها در یک بازی خیالی به دانش آموزان این امکان را می دهد که در محیطی نسبتاً ایمن حل مسئله را تجربه کنند
• آموزش درسها
• آموزشهای دانشگاهی و نظامی ( شبیه سازی )
• ارائه خدمات مشاوره ای
• آشنایی با عملکرد برخی نهادها و سازمانها
• افزایش خلاقیت
• تقویت قوه ادراک

اثرات جسمانی
بازیهای رایانه ای دارای اثرات مثبت جسمانی نیز می باشند . این اثرات عبارتند از :

• افزایش مهارتهای عضلانی
• ایجاد هماهنگی بین چشمها و دستها
.

اثرات روانی

• تخلیه هیجانی
• ایجاد اعتماد به نفس
• افزایش برون گرایی

اثرات درمانی

• ترمیم عضلات تنفسی
• کاهش درد و اضطراب کودکان بیمار
• کاهش اختلالات مغزی و فزون کنشی
• کاهش اختلالات تکلمی
• کاهش اختلالات حواس

اثرات اجتماعی
• افزایش روابط اجتماعی

اثرات منفی بازیهای رایانه ای :
رایانه و اینترنت مانند هر پدیده اجتماعی دیگر برخی پیامدهای روانی – اجتماعی را در پی دارد القاء خشونت و پرخاشگری ، القای برخی ارزشهای فرهنگی خاص و القائات سیاسی و عقیدتی و به همین ترتیب وابستگی رفتاری که به رایانه و اینترنت پدید می آید .
وابستگی رفتاری به اینترنت و رایانه صرف نظر از اینکه آن را یک بیماری ، آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده ای است مزمن ، فراگیر و عود کننده که به صدمات جدی جسمانی ، مالی و خانوادگی و اجتماعی و روانی همراه است . شخص وابسته به متعاقب وابستگی به آن دچار افت جدی در کارکردهای فردی و اجتماعی می گردد
وابستگی رفتاری به اینترنت و رایانه :
الگوی غیر انطباقی استفاده از اینترنت و رایانه که موجب تخریب و ناراحتی قابل ملاحظه از نظر بالینی می شود و با ویژگی های زیر تعیین می گردد .
الف ) هزینه روزافزون برای اینترنت و موضوعات مربوط به آن .
ب ) احساس هیجانهای ناخوشایند
ج ) قابلیت تحمل و عادت کردن به اثرات
د ) افکار و رفتاری مشکل زا

آسیبهای جسمانی
استفاده افراطی از بازیهای رایانه ای می تواند به بروز آسیبهای چشمی منجر شود . درواقع در زمان استفاده از بازیهای رایانه ای بی توجهی به اصول پزشکی و رعایت نکردن یکسری استانداردها می تواند آسیبهای گوناگون جسمانی در پی داشته باشد که عمده آنها عبارتند از : آسیبهای چشمی ، اسکلتی ، عوارض سیستم اعصاب مرکزی و واکنش های قلبی و عروقی ، تغییر در سوخت و ساز بدن ، چاقی ناشی از کم تحرکی ، آسیبهای پوستی ، خستگی مزمن و عوارض گوارشی

آسیبهای روانی و تربیتی
از آنجا که در بسیاری از بازیهای رایانه ای نامناسب محور بازی خشونت آمیز است و فرد باید برای رسیدن به مراحل بعدی دائم با نیروی دشمن در جنگ باشد ، استمرار انجام این بازیها کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد .
• انزوا طلبی
• ارائه اصول غیراخلاقی
• القائات سیاسی و فرهنگی
• خشونت در رسانه های الکترونیک

هشدار روان شناسان :
روان شناسان علائم هشداردهنده ای را که باید مدنظر و توجه قرار گیرد، در سه گروه سنی زیر تقسیم نموده اند:
• کودکان پیش دبستانی
• کودکانی که به سن مدرسه رفتن رسیده باشند
• نوجوانان (رده های سنی ده تا نوزده سال)
علائم هشداردهنده در کودکان پیش دبستانی
• داشتن کج خلقی‌های رفتاری بسیار در طول روز
• داشتن طغیان های تهاجمی و پرخاش گرانه اغلب بدون هیچ گونه دلیل و نشانه‌ای
• بیش فعالی، تابعیّت از امیال آنی و نترس بودن
• پیروی نکردن از دستور العمل ها و راه نمایی های بزرگ ترها و گوش ندادن به حرف آن-ها
• عدم وابستگی و تعلّق خاطر به والدین
• تمایل به تماشای فیلم های خشن، به طور مکرر از تلویزیون
• میل و رغبت به انجام بازی های برخوردار از مضامین و محتوای خشونت آمیز
• اعمال رفتار خشونت آمیز علیه دیگر کودکان هم سن و سال خود

علائم هشداردهنده در کودکانی که به سن مدرسه رفتن رسیده باشند
• عدم تمرکز و توجّه
• برهم زدن و مختل نمودن فعّالیّت های کلاسی
• ناخوشی و کسالت در مدرسه
• ایجاد نزاع و درگیری به طور مکرّر در مدرسه
• تمایل به تماشای صحنه‌های تلویزیونی و فیلم‌های خشونت آمیز و یا انجام بازی های ویدئویی خشونت‌آمیز
• دوستی با کودکان سرکش یا پرخاش گر
• عدم پیروی از بزرگ سالان
• داشتن رفتارهای خشونت آمیز نسبت به حیوانات دست‌آموز ( اهلی ) یا دیگر حیوانات
• یأس و ناامیدی

علائم هشدار دهنده در نوجوانان (رده های سنی ده تا نوزده سال)
• گوش ندادن به سخنان اشخاص مقتدر و صاحب قدرت
• بدرفتاری با مردم و متّکی شدن به خشونت فیزیکی یا تهدیدات خشونت آمیز برای حل مشکلات
• وجود یأس در زمان حضور در مدرسه و اغلب فرار و محرومیّت از کلاس
ره نمودها و راه کارها:
دقّت در انتخاب نوع بازی بسیار ضروری است. بنابراین بهتر است از بازی های رایانه ای تصویری خلّاق که کودکان به وسیله ی آن ها باید معمّاهایی را حل کنند استفاده شود.
بازی کردن دسته جمعی کودکان با این محصولات کمتر مسئله ساز است. این بازی ها زمانی مخرّب تر است که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.بهترین راه حل، خارج کردن رایانه از اتاق کودک است. رایانه را می توان در مکان قابل رؤیتی از خانه قرار داد که کنترل زمان و محتوای بازی ها (خصوصاً بازی های اینترنتی) آسان تر باشد.
پدران و مادران وقت بیشتری را به کودک و نوجوان اختصاص بدهند. وقت گذاری و ارتباط درست میان پدر و مادر و فرزندان هر اندازه بیشتر باشد زمینه های چنین بازی-هایی کمتر فراهم می شود.
پدرها و مادرها هم در بازی ها با کودک خود مشارکت کنند و پس از پایان بازی محتوای آن را مورد نقد و برّرسی قرار دهند. برای کمتر شدن عوارض جسمی، بهتر است فاصله ی کودک به صفحه ی رایانه بسیار نزدیک نباشد. از رایانه با صفحه ی کوچک استفاده شود و کودک پیوسته بین بازی ها استراحت کند. صفحه ی نمایش گر رایانه اندکی پایین تر از چشم ها قرار داده شود تا چشم ها مسلّط به صفحه ی نمایش گر باشد و روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که بازتابش و زنندگی نور، به حداقل برسد.
مخرّب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آن ها، به طور مکرّر، بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دست رس کودک قرار گیرد. با استدلال و منطق، آسیب هایی را که رایانه به کودکان وارد می آورد به آن ها متذکّر شوید.

نتیجه گیری:

از آنجایی که بازی های رایانه ای به پر مصرف ترین و مهم ترین ابزار سرگرمی در جهان تبدیل شده است کودکان و نوجوانان بی شماری در جهان ،روزانه زمان قابل توجهی را برای بازی کردن مصرف میکنند وکشور ما نیز از این موضوع مستثنی نمی باشد وهمان گونه که بازیهای رایانه ای باعث رشد خلاقیت و مهارت های عملی در کاربران می شوداثرات مخربی نیز به همراه دارد بنابر این ضروری است با نگاهی دقیق و تیز بینانه به موضوع بنگریم که از جمله میتوان به نظارت مستمر بر مدیریت گیم نت ها و کلوپ ها در جهت جلو گیری از رشد بی رویه و نا متناسب آنها ،برنامه ریزی دقیق ومنظم برای پر کردن اوقات فراغت که یکی از مهمترین وظایف سازمان های فرهنگی است و مدیران این سازمان ها وظیفه مهمی را در جهت دهی برنامه هاو برنامه ریزی برای تدوین برنامه فراغتی دارای جذابیت برای نوجوانان بر عهده دارند.
تدوین برنامه های بومی و متناسب با ارزش های اسلامی – ایرانی گام مهمی در عدم استقبال نوجوانان ،جوانان از برنامه های نا متناسب می باشد.
منابع :

-امیدوار،احمد – صارمی ،علی اکبر ۱۳۸۱،اعتیاد به اینترنت،اتشارات تمرین ،مشهد.
– پژوهش دکتر علی بنی اسدی با عنوان (تا ثیر بازی های رایا نه ای بر شخصیت کودکان و نوجوانان)
-ویژه نامه دیده بان جوان (ویژه بازی های رایا نه ای )بهمن ۸۷موسسه خدمات مشاوره ای جوانان و پژوهش های اجتماعی آستان قدس.
-روزنامه کیهان ،چهارشنبه ۲۹شهریور ۸۵
-سایت جامع مدیریت (مدیر یار)
وب‌سایت گیم¬اسپات، www.gamespot.com
وب‌سایت اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، www.uics.ir
و‌ب‌سایت اخبار فناوری اطلاعات (۳۰/۷/۱۳۸۶)، «از عمو زنجیرباف تا بازی‌های کامپیوتری»، www.itna.ir/archives/report/008265.ph
وب‌سایت ایرانیوز ( (۱۹/۶/۱۳۸۶)، «دکتر بهروز مینایی مدیرعامل بنیاد ملی بازی¬های رایانه¬ای شد»، iranews.biz
وب‌سایت برنا نیوز (۲۱/۸/۱۳۸۶)، «پرونده¬ای برای بازی‌های رایانه‌ای و خواب عمیق بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای»، www.bornanews.com
وب‌سایت بنیاد ملی‌بازی‌های رایانه‌ای، www.ircg.ir/index.php
وب‌سایت جشنواره ملی رسانه‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای چند‌رسانه‌ای. www.mediafestival.ir/component/option,com_frontpage/Itemid,1
وب‌سایت شرکت اکتیویژن، www.activision.com
وب‌سایت شرکت الکترونیک‌آرتس، www.eagames.ea.com
وب‌سایت شرکت نینتندو، www.nintendo.com
وب‌سایت شورای عالی اطلاع‌رسانی،www.scict.ir
وب‌سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی، www.iranculture.org/index.php
وب‌سایت فدراسیون ورزش‌های همگانی www.isfaf.com/fa
وب‌سایت کمیته ESRB، www.esrb.org
وب‌سایت ویکیپدیا، www.en.wikipedia.org
‌وب‌سایت گیم رنکینگ، www.gamerankings.com
• پایگاه اینترنتی تبیان
modiryar . com
www.farsnews.com8
buchman.d.funk.1996 childrenes tim commit ment and geme preference.
.Griffiths M.D.Hunt.N1998 Depende nce on computer games by adolescents.Young 1999 internet addion sym ptoms evalua tion and treatment inlvande creek jakson

راه مقابله با بازیهای اعتیادآور رایانه‌ای

گسترش بازی های اعتیاد آور در رایانه اکنون به یک معضل تبدیل شده بطوری که به گفته کارشناسان برخی افراد جامعه بویژه کودکان از طریق این ابزار با مشکلات رفتاری و روحی مواجه شده اند.

آفتاب‌‌نیوز :

بر اساس آخرین بررسی های بنیاد علوم رفتاری که از ابتدای سال ۹۲ تا پایان سال ۹۳ بین چهار هزار و ۶۵۰ نوجوان هشت تا ۱۴ ساله در تهران، اصفهان، ابهر، رودبار، رشت و کاشان انجام شده ،۳۰ درصد نوجوانان به بازی های رایانه ای اعتیاد دارند و آمارهای غیر رسمی این رقم را تا 0 درصد تخمین می زند.

اعتیاد به بازی های رایانه ای اتفاقی نگران کننده در کشورمان بوده که حتی در کشورهای آسیای شرقی، اروپایی و آمریکایی هم این‌گونه نمی‌افتد.

برپا بودن قانون کپی رایت و پیش بینی نظام قدرتمندی برای رده بندی سنی باعث کنترل این معضل بوده بطوری که فروشگاه‌های فروش بازی‌های ویدئویی، بازی‌ای را جز با تایید این مواردعرضه نمی کنند.

**عوارض بازیهای رایانه ای کمتر از اعتیاد به مواد مخدر نیست 

کارشناسان اجتماعی بر این باورند که زیانها و مضرات سونامی اعتیاد به بازیهای رایانه ای کمتر از اعتیاد به مصرف مواد مخدر نیست و سیستم عصبی مغز را به مرور زمان مختل می کند.

به گفته آنان عدم آموزش صحیح به کودکان و نوجوانان، معرفی نکردن بازی های رایانه ای و انواع آن به طور غیر صحیح، آشنا نبودن کاربران به زبان رایانه، در دسترس بودن بازی های غیراستاندارد رایانه ای که در ایجاد و بروز پرخاشگری موثرند از عواملی است که منجر به اعتیاد شده است.

**ورود فناوریهای نو بدون بسترسازی فکری 

مجید ابهری کارشناس اجتماعی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: ورود فناوریهای نو به جامعه بدون بسترسازی فکری و فرهنگی دارای ناهنجاریهای بیشتر از محاسن آن خواهد بود.

وی ادامه می دهد:یکی از این فناوریها بازیهای رایانه ای است که در قالب نرم افزار و سی دی بدون کنترل و نظارت عرضه می شود، متاسفانه هیجانهای روحی ،اضطراب ،استرس ،کابوسهای شبانه از آسیب های اولیه این بازیها بوده و بلوغ زودرس و آموزش خشونت اصلی ترین عوارض آن است. 

** 90 درصد بازیهای رایانه ای وارداتی است 

ابهری با بیان اینکه در هر کشور برای بازیها طیف سنی و نظارت وجود دارد، می افزاید: متاسفانه بیش از 90 درصد از بازیهای موجود در بازار بدون نظارت و کنترل بوده و وارداتی هستند که با هدف زشتی زدایی از خشونت عرضه می شوند. 

وی تصریح می کند:کشتارها در قالب بازی و تیراندازی باعث بروز سندرم دنیای خبیث در نوجوانان و جوانان می شود که این ناهنجاری موجب عادی شدن خشونت در افراد شده ،یعنی بدون هیچ گونه ترس یا اضطراب می توانند عامل خشونت باشند و تماشاچی صحنه های خشن شوند. 

** خانواده ها مقصرند

این کارشناس اجتماعی می گوید:خانواده ها به خاطر سرگرم شدن فرزندان نباید اجازه دهند که آنها هر بازی را بخواهند از سوپر محله خود تهیه کنند، سازمانها و نهادهای متولی عرضه این بازیها ،بر نظارت همزمان با تولید بازیهایی بر اساس موازین دینی و فرهنگی جامعه ما اقدام کنند.

وی ادامه می دهد : به عنوان مثال جنگ های ایران با بیگانگان و یا موضوع عاشورا را دستمایه آموزشی قرار دهند، متاسفانه فعالیت های کمی در این زمینه صورت گرفته و شاهد نسل خشن در آینده ای نزدیک خواهیم بود که همین افراد ممکن است به هر نوع خشونت در خانه و جامعه دست بزنند.

**بروز رفتارهای ضد اجتماعی 

ساسان سرلک یک کارشناس اجتماعی در این زمینه می گوید: هر نوع بازی رایانه ای می تواند در بروز رفتارهای ضد اجتماعی و ناسازگاری موثر و موجب اضطراب فرد شوند.

وی با بیان اینکه چنین بازی هایی باعث وسواس، رفتارهای اعتیاد گونه و ضد اجتماعی، خالی شدن عواطف و مشکلات سلامتی شوند، اظهار می دارد:عادت به هرچیز دیگر به غیر از مواد مخدر هم چون بازی های رایانه ای نیز اعتیاد محسوب می شود، این رفتار با تاثیر روی وظایف سیستم اعصاب مرکزی موجب تغییر در رفتارشخص از جمله سرخوشی ،خشم و عصبانیت و اختلال در خلق و خوی مانند اضطراب و افسردگی می شود.

**والدین نظارت کنند 

سرلک ادامه می دهد:والدین باید نظارت بیشتر بر روی بازیهای رایانه ای فرزندان خود داشته باشند و در ساعات معینی اجازه انجام بازی‌های رایانه‌ای تحت نظارت خود دهند البته ممکن است کودکان و نوجوانان در قبال والدین کمی مقاومت نشان دهند اما به مرور زمان به نظم استفاده از رایانه عادت می‌کنند.

این کارشناس اجتماعی می افزاید:باید صمیمیت و ارتباط صحیح بین فرزندان و خانواده بیشتر باشد تا زمینه استفاده از چنین بازی‌هایی کمتر فراهم ‌شود.

**بازیهای فکری و معمایی پیشنهاد می شود 

سرلک پیشنهاد می دهد: استفاده از بازی‌های فکری و معمایی یکی از راه‌های رشد خلاقیت و نوآوری کودکان است، بازی‌هایی که بیشتر سلول‌های مغزی را به کار وادار و فکر آنان را درگیر کند و نرم‌افزارهای آموزشی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.

وی توصیه می کند: بهتر است گاهی پدر و مادرها هم در انجام بازی‌ با کودکان همراه شوند و بازی‌های دسته جمعی می‌تواند به صمیمیت روابط خانواده و ایجاد رقابت سالم در میانشان کمک کند.

بنیاد خانواده مهمترین نهادی است که می تواند جلوی سونامی اعتیاد به بازیهای رایانه ای را میان کودکان و نوجوانان بگیرد و از رشد نسل خشن و پرخاشگر پیشگیری کند.

به گزارش ایرنا، متولیان فرهنگی نیز باید بسترهایی را برای اوقات فراغت و سرگرمی ها افراد ایجاد کنند و به پیشگیری اولیه درباره اعتیاد به بازیهای رایانه ای بپردازند.

تاثیرات مثبت و منفی بازی های رایانه ای بر کودکان

یک روانشناس کودک و نوجوان در رابطه با بازی‌های کامپیوتری که امروزه در سطح بسیار گسترده در دسترس کودکان قرار دارد ،بیان کرد: « به دلیل استفاده از تصاویر پر تحرک و نسبتاَ حقیقی، موسیقی های مهیج و درگیر نمودن کودک در ماجراهایی جذاب و هیجان برانگیز،این نوع بازیها طرفداران زیادی را در میان کودکان و نوجوانان پیدا کرده است.

---

»
دکترحاجی علیان در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز درپاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه سنی برای شروع بازیهای کامپیوتری در کودکان مناسب است گفت: « بسیاری از روانشناسان معتقدند که کودکان تا ۳ سالگی تا آنجا که امکان دارد با اسباب بازیهای قابل لمس مثل خانه سازی، لگو و .... سرگرم شده و با بازیهای کامپیوتری آشنا نشوند . به عبارت دیگر اسباب بازیهای انتزاعی برای این سن مناسب نیست . اما اگر کودکی قبلا با این بازیها آشنا شده و به عادتی تبدیل شده، باید برای بازی با کامپیوتر و به حداقل رساندن این بازیها حد و حدودی را مشخص نماییم.» وی تاکید کرد:« اولین نکته قابل اهمیت میزان زمانی است که کودک می تواند صرف بازی کامپیوتری نماید.
به اعتقاد روانشناسان کودک، مجموع زمان استفاده کودک از صفحه نمایشگر بین یک تا حداکثر دو ساعت در روز می باشد . دومین نکته حائز اهمیت در این سنین انتخاب بازیهای کامپیوتری است.

---

برای کودکان زیر ۵ سال بایستی بازیهایی انتخاب شوند که بیشتر جنبه سرگرمی دارد تا آموزشی. زیرا در این سنین ما نمی توانیم مرزی را بین آموختن صرف و تفریح و سرگرمی ترسیم نماییم. بنابراین قبل از اینکه کودک بتواند چیزی را فرا بگیرد بایستی لذت ببرد.
» وی هم چنین مهم‌ترین عامل تعیین کننده تاثیرات منفی یا مثبت کامپیوتر بر رفتار کودک و نوجوان را مدت زمانی که کودک برای بازیهای کامپیوتری صرف می نمایددانست و تصریح کرد :« کودکی که ساعات طولانی از روز را از کامپیوتر استفاده می‌کند مستعد دریافت آسیبهای روانی و جسمی خواهد شد.
» این آسیبها عبارتند از: ـ آسیب جسمانی خیره شدن کودک به صفحه نمایش قدرت بینایی کودک را دچار ضعف خواهد نمود.
بعضی اوقات کودکان چنان مجذوب بازی می شوند که فشاری را که بر بینایی اشان تحمیل می شود را درک نمی کنند، احساس درد در ستون فقرات، کتف ها و مچ ها و احساس سوزش و سفت شدن گردن از عوارض دیگر نشستن در یک وضعیت ثابت و بازی با کامپیوتر است.

---

از سوی دیگر بی تحرکی کودک می تواند منجر به چاقی در کودکان گردد.
نیره حاجی علیان آسیبهای روانی را نیز چنین بر شمرد: تقویت حس پرخاشگری مشخصه اصلی بازیهای کامپیوتری، خشونتی است که در آن وجود دارد و کودک بایستی با تمام توان خود پرخاشگر شود تا به مرجله بعد دست یابد.
تکرار و استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
انزواطلبی یکی دیگر از آسیبهایی که این بازیها دارد ایجاد روحیه انزوا طلبی در کودکان است.

---

کودک به دلیل جذابیت بازی های کامپیوتری سعی دارد از جمع کناره گیری نموده تا وقت بیشتری را به آن اختصاص دهد.
روحیه انزواطلبی باعث جداشدن کودک از جمع همسالان و حتی خانواده شده و این امر تبعات و آسیب های دیگری را در پی خواهد داشت. تنبل شدن ذهن به دلیل عدم توانایی دخل و تصرف در این بازیها، ذهن کودک تنبل می شود(بر خلاف نظر والدین که این بازیها را فکری می دانند) و از نظر حرکت جسمی، تنها چند انگشت را بکار می گیرند.
افت تحصیلی به دلیل وقت و انرژی زیادی که کودکان برای این بازی های می گذارند، کودکان زمان کمتری را صرف تکالیف درسی خود خواهند نمود و دچار افت تحصیلی خواهند شد.
وی هم چنین در ادامه افزود:« ایجاد روحیه انزواطلبی یکی از آسیبهای این نوع بازیهاست و کودکان به دلیل جذابیت این بازیها ،سعی دارند وقت بیشتری را برای این بازیها صرف نمایند . وی اولین راهکاری را که برای این معضل می توان ارائه نمود قرار دادن میز بازیهای کامپیوتری در محیط خانوادگی یا اطاق نشیمن عنوان کرد و افزود :« از این طریق بازیهای کامپیوتری را از حالت فردی خارج نموده و تبدیل به فعالیت اجتماعی نمایند.
» وی با بیان اینکه :«روانشناسان توصیه می نمایند که اتاق کودک را عاری از هرگونه رسانه الکتریکی نموده و مقابل کامپیو‌تر به جای صندلی یک نیمکت گذاشته تا امکان بازی گروهی فراهم شود.
» تصریح کرد :« با این کار نه تنها احتمال انزوا طلبی و منزوی شدن کودک به حداقل رسانده می شود بلکه می توان بر کودک و رفتارش نظارت داشت. » وی خاطر نشان کرد: « این بازیها، دارای محاسنی هم هستند که هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودکان از جمله این محاسن است.

---

» دکتر نیره حاجی علیان راهکارهایی که برای کنترل کردن کودکان هنگام استفاده از بازیهای کامپیوتری به والدین توصیه می کنند را اینگونه عنوان کرد: «قبل از ارائه بازی کامپیوتری بایستی محدودیت زمانی را مشخص و به کودک اطلاع داد.
رعایت قانون از طرف کودک بایستی همراه با تشویق و مخالفت او بایستی با جریمه همراه باشد.
بطور مثال زمان بازی فردای کودک از او به عنوان جریمه گرفت شود.
این روانشناس کودک و نوجوانان به والدین خاطر نشان کرد : « بازی ها یا سرگرمی های دیگری را برای زمانی که کودک اجازه بازی با کامپیوتر را ندارد درنظر بگیرید.
مثل نقاشی کشیدن یا کمک به والدین. بهتر است فعالیتهای جایگزین از میان فعالیتهای مورد علاقه کودک انتخاب شود تا او را از بازیهای کامپیوتری دور نماید و شما را در اجرای قانون موفق. بازی را موکول به انجام تکالیف مدرسه یا وظایف شخصی مثل جمع نمودن اتاق و وسایلش نمایید تا از این طریق بتوان آسیب افت تحصیلی را کنترل نمود.
» نیره علیان در پایان افزود: « در مورد کودکان زیر ۵ سال نکته ای که باید والدین برای خرید بازیهای کامپیوتری در نظر بگیرند این است که جنبه تفریحی بازیها بایستی مورد توجه قرار گیرد تا جنبه آموزشی آن. کودک ابتدا بایستی از چیزی لذت ببرد تا بتواند در کنار آن آموزشی هم داشته باشد . انتخاب بازیهایی با بازیکنان متعدد نکته دیگری است که بایستی در انتخاب این بازیها در نظر گرفت تا بدین وسیله بازی از بازی انفرادی تبدیل به بازی گروهی شود.
محتوای بازیها در انتخاب آنها اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. بازی هایی که محتوای خشن دارند، کودک را در معرض افزایش رفتارهای پرخاشگرانه قرار می دهند، بخصوص اگر این بازیها مستمر بازی شوند بازیهای کامپیوتری ای که منحصر به انجام یک روش خاص برای رسیدن به کسب نمره یا پیروزی در بازی نیست گزینه بهتری برای انتخاب یک بازی کامپیوتری است با این انتخاب کودک شما در بازی فعال خواهد شد.
و راههای مختلفی را برای رسیدن به نتیجه بکار خواهد گرفت. »